Guest post: UE – USA – Chiny / Schrems 2, Facebook i TikTok. Gospodarczy giganci w globalnej rozgrywce

Kilka dni temu przedstawiłem w PPM „krajobraz po bitwie” – tj. ocenę sytuacji po wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie Schrems 2 (post tutaj). Rozstrzygnięcie, mimo że nie powinno stanowić zaskoczenia, wywołało po obu stronach Atlantyku silne reakcje. Z jednej strony widać konsternacją europejskich organów ochrony danych, które zasadniczo przyjęły postawę wyczekującą („wait and see”), z drugiej – oburzenie i falę krytyki w USA (zarzuty prowadzenia przez UE europocentrycznej, imperialnej polityki i celowego zwalczania amerykańskich firm, z Facebookiem i Google na czele, należą do łagodniejszych).

Mimo, że sprawa Schrems 2 toczyła się od kilku lat, to wydany właśnie wyrok stanowi impuls wywołujący mniej lub bardziej bezpośrednią reakcję.

Media bowiem właśnie donoszą, iż w toczącej się przed Komisją Europejską sprawie z udziałem Facebooka (dot. ona praktyk rynkowych Fb), Facebook stanowczo sprzeciwił się przekazywaniu kolejnych dokumentów unijnym organom, zarzucając im m.in. naruszanie prywatności pracowników Fb. W toku wszczętego w ubiegłym roku postępowania, Facebook udostępnił już 315 tys. dokumentów (1,7 mln stron!). W minionych dniach Facebook zaskarżył do unijnego Sądu Pierwszej Instancji w Luksemburgu działania Komisji Europejskiej. Czy sprawie zostanie nadany bieg dowiemy się najpewniej we wrześniu 2020.

Skarga wniesiona przez Facebook zbiega się jednak nie tylko z wyrokiem Schrems 2, ale też gwałtownym rozwojem wydarzeń dot. amerykańskich aktywności chińskiej platformy TikTok (TikTok to mobilna aplikacja internetowa umożliwiająca m.in. nagrywanie, obróbkę i publikację w Internecie krótkich filmików, zwykle o charakterze satyrycznym).

Wobec zapowiedzianej przez prezydenta Donalda Trumpa blokady (zakazu działania) TikToka w USA, właściciel platformy, chiński podmiot ByteDance, postanowił sprzedać amerykański oddział Microsoftowi, który miał wyrazić gotowość zakupu (niemniej, jeszcze w miniony piątek Prezydent Trump powiedział, iż sprzedaż TikToka w tym do Microsofta, nie stanowi rozwiązania dodając, iż USA „nie są krajem M&A” („We are not an M&A country” – cyt. za Financial Times z 02.08.2020)).

W wielu komentarzach mówi się jednak, iż słowa Prezydenta Trumpa stanowiły figurę negocjacyjną, a w praktyce ma dojść do realnego wywłaszczenia właściciela Tiktok i jego inwestorów, do których  należy m.in. amerykański fundusz private equity KKR czy japoński Soft Bank. Zdaniem niektórych, administracja amerykańska przyjęła metodę "smash and grab” („uderzaj i chwytaj”) w celu przeprowadzenia przejęcia zagranicznego przedsiębiorcy przez podmiot amerykański.

Opinia ta zdaje się znajdować potwierdzenie w stanowisku Mike'a Pompeo (Sekretarza Stanu USA), iż także inne chińskie firmy technologiczne mogą stać się obiektem zainteresowania amerykańskiej administracji.

Wszystko to prowadzi do kilku wniosków:

1.      Technologie, informacje i dane, w tym zwłaszcza dane osobowe – w dzisiejszym świecie to faktycznie „nowy węgiel” / „nowa ropa naftowa" – kto ma dane, ten ma pieniądze i władzę;

2.      Kula śnieżna – nabiera rozpędu, i w sensie politycznym i gospodarczym, może wkrótce przekształcić się w niepowstrzymaną lawinę;

3.      Lawina może pochłonąć rynek M&A, wpływając na sposób prowadzenia transakcji M&A, zwłaszcza w branżach o znaczeniu strategicznym – do których należy zaliczyć m.in. branżę nowych technologii.

Autor: Bartosz Marcinkowski 

Bartosz jest doktorem prawa, radcą prawnym, Partnerem DZP, największej niezależnej kancelarii w Polsce. Specjalizuje się w Int’l M&A oraz Int’l Data Privacy. Członek International Bar Association (IBA) oraz Meritas European Leadership Group, szef Meritas Data Protection Group. W roku 2019 zaliczony przez Who’s Who Legal do grona Global Leaders; w roku 2020 rekomendowany przez Legal500 w kategoriach Corpo/M&A oraz Restructuring. Uczestnik programów Cambridge oraz INSEAD. W 2018 jego doktorat poświęcony relacjom EU-USA w obszarze ochrony prywatności został opublikowany przez C.H. Beck