Polskie argumenty w sprawie uchodźców zaczynają zwyciężać w UE?

Przed nieformalnym szczytem 27 państw UE, który odbył się 16 września w Bratysławie, Grupa Wyszehradzka zaproponowała, aby przyjąć koncepcję „elastycznej solidarności” w sprawie uchodźców. Zakłada ona, że państwa członkowskie samodzielnie – na podstawie swojego potencjału i doświadczenia – decydowałyby o tym, w jakiej formie będą uczestniczyć w unijnej polityce migracyjnej i rozwiązywaniu kryzysu uchodźczego. Wydaje się, że w ostatnich dniach koncepcja ta zyskuje uznanie najważniejszych polityków UE.

W ubiegły czwartek, po raz pierwszy od początku kryzysu imigracyjnego, szef Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker uznał argument polskich władz, że nasz kraj ponosi koszty migracji, ale ze Wschodu, bo przyjmuje u siebie Ukraińców. Jak powiedział Juncker podczas debaty w Komitecie Ekonomiczno-Społecznym: „w Polsce i na Węgrzech jest dużo uchodźców, którzy pochodzą z Ukrainy, podczas gdy jest ich niewielu w Europie Zachodniej. Tak więc trzeba włączyć do osądu nad innymi rzeczywistość, z którą się stykają na co dzień”. 

Z danych Eurostatu wynika, że rzeczywistych „uchodźców” z Ukrainy jest niewielu (1575). Premier Szydło ponad pół roku temu podczas debaty w Parlamencie Europejskim mówiła jednak: „Polska przyjęła około miliona uchodźców z Ukrainy, ludzi, którym nikt nie chciał pomóc. Oni są dzisiaj u nas i pomagamy im”. Polski argument o Ukraińcach dotyczy więc raczej wysiłku i kosztów integracji całej ukraińskiej społeczności niż osób z oficjalnym statusem uchodźcy.

W miniony weekend koncepcję „elastycznej solidarności” częściowo poparł też szef Parlamentu Europejskiego, Martin Schulz. W wypowiedzi dla Frankfurter Allgemeine Zeitung stwierdził: „jeżeli moglibyśmy posunąć się naprzód w inny sposób, na przykład poprzez przesiedlenia (uchodźców) albo inne działania, to powinniśmy koniecznie spróbować (...). Będę się cieszyć, jeśli cztery państwa Grupy Wyszehradzkiej byłyby gotowe rozmawiać choćby o większym zaangażowaniu finansowym. Dobrze by było, gdybyśmy przyjęli tę ofertę”.

Wydaje się zatem, że przynajmniej na razie pomysł obowiązkowego i stałego rozdzielnika uchodźców w państwach członkowskich UE upadł. Dyplomaci unijni wskazują jednak, że „elastycznej solidarności” nie należy mylić ze zwolnieniem z obowiązku solidarności. Od autorów tej koncepcji będzie się oczekiwać bardzo konkretnego zaangażowania w ochronę wspólnych granic zewnętrznych czy pomoc uchodźcom poza UE.