W obszarze Rady Europy nie można stosować prawa szariatu wbrew woli zainteresowanych - tak w skrócie brzmi konkluzja orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Molla Sali p. Grecji.
Wyrok wydany został w składzie Wielkiej Izby, na rzecz której jurysdykcji zrzekła się Izba. Pani Molla Sali jest wdową po muzułmaninie, która zarzuciła władzom greckim naruszenie zakazu dyskryminacji w sprawach spadkowych. Zgodnie z testamentem męża miała ona odziedziczyć po nim cały majątek. Ostatnia wola zmarłego została jednak zakwestionowana w sądach przez jego rodzinę, która twierdziła, że zgodnie z prawem greckim, w sytuacji, w której zmarły był muzułmaninem, zastosowanie powinno znaleźć prawo szariatu, które nie przewidywało wdowy jako jedynego spadkobiercy. Sądy krajowe ostatecznie orzekły zgodnie z wolą rodziny zmarłego, co dla skarżącej miało ten skutek, że została ona pozbawiona 3/4 zapisanego jej w spadku majątku.
Trybunał dopatrzył się w sprawie zróżnicowanego traktowania, którego skarżąca doznała jako spadkobierca testamentu sporządzonego zgodnie z przepisami prawa cywilnego przez testatora, który był muzułmaninem w porównaniu do sytuacji, w której testator nie byłyby wyznania muzułmańskiego. Trybunał, i jest to szczególnie interesujące w sprawie, uznał, że ochrona religii nie wymaga od państw stworzenia szczególnych ram prawnych wiążących się ze wyjątkowymi przywilejami. Ponadto, odmowa członkom mniejszości dobrowolnego wyłączenia się z systemu sądownictwa religijnego i uniemożliwienie skorzystania z ogólnych przepisów prawnych stanowi nie tylko dyskryminację, ale też naruszenie prawa mającego charakter podstawowy w zakresie ochrony mniejszości, a mianowicie prawa do samoidentyfikacji. Prawo greckie przewidywało bowiem stosowanie prawa szariatu do części osób wbrew ich woli. W rozstrzyganej sprawie było to wyjątkowo problematyczne, ponieważ w rezultacie zastosowania tego prawa skarżąca znalazła się w sytuacji bardzo niekorzystnej pod względem majątkowym. Wnioski te doprowadziły Trybunał do konkluzji o naruszeniu art. 1 Protokołu nr 1 (chroniącego własność) w zw. z art. 14 Konwencji (zakazem dyskryminacji).
Na marginesie powyższego omówienia należy podkreślić, że sprawa dotyczyła już nieaktualnego stanu prawnego, bowiem od początku 2018 r. prymat prawa szariatu dla muzułmanów został zniesiony. Teraz będzie ono stosowane jedynie w przypadku zgody wszystkich zainteresowanych. Zmiany te nie wpłynęły jednak na sytuację skarżącej. Dlatego też Trybunał pozostawił kwestię przyznania słusznego zadośćuczynienia nierozstrzygniętą, oczekując na zawarcie ugody pomiędzy stronami lub w przypadku braku porozumienia na przedstawienie szczegółowych roszczeń finansowych, które będą potrzebne do dalszego orzekania.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz