Sprawa rzeźb z ateńskiego Partenonu - niewątpliwie najsłynniejszego, międzynarodowego sporu dotyczącego dóbr kultury - nabrała w ciągu ostatniego roku nowego wymiaru w kontekście oczekiwanego wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE. W sierpniu 2018 r., podczas rozmów w przedmiocie terminu Brexitu prowadzonych przez brytyjską premier Theresy May z poszczególnymi państwami członkowskimi UE kwestia przyszłości tych skarbów kultury antycznej została ponownie podniesiona przez grecki rząd: Lydia Koniordou, helleńska minister kultury, w liście do władz w Londynie zaproponowała wznowienie dialogu na rzecz zwrotu rzeźb do Aten. Choć kolejne rządy brytyjskie konsekwentnie odrzucały taką możliwość, to nieoczekiwanie w czerwcu 2018 r., Jeremy Corbyn, przewodniczący opozycyjnej Partii Pracy, ogłosił, że w razie zwycięstwa wyborczego kierowany przez niego rząd podjąłby działania na rzecz zwrotu tych skarbów do Grecji. Takie rozwiązanie, już ponad 200-letniego sporu, jest również postulowane przez wielu brytyjskich ekspertów i część opinii publicznej. Warto również podkreślić, że chociaż przekazanie rzeźb do Aten jest stanowczo odrzucane przez dyrekcję Muzeum Brytyjskiego, to obecne stanowisko władz brytyjskich nie wydaje się być tak jednoznaczne. Ponadto, w końcu sierpnia tego roku, premier Grecji, Kyriakos Mitsotakis, zaproponował brytyjskiemu szefowi rządu, Borisowi Johnsonowi, możliwość swoistej wymiany: w zamian za zwrot rzeźb partenońskich do 2021 r., Grecja wypożyczyłaby do Muzeum Brytyjskiego szereg zabytków archeologicznych wcześniej nigdy niewystawianych za granicą. Sprawa staje się coraz bardziej gorąca, gdyż ostatnio Francja zgodziła się zwrócić Grecji fragment fryzu partenońskiego, przechowywanego w paryskim Luwrze.
Partenon - oryginalny fragment dekoracji wschodniego tympanonu
Muzeum Brytyjskie, Londyn
Źródło: ©Andrew Dunn (2005 r.); http://www.andrewdunnphoto.com;
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Elgin_Marbles_east_pediment.jpg
Muzeum Brytyjskie, Londyn
Źródło: ©Andrew Dunn (2005 r.); http://www.andrewdunnphoto.com;
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Elgin_Marbles_east_pediment.jpg
Kopia fragmentu dekoracji wschodniego tympanonu
Muzeum Partenonu w Atenach
©Andrzej Jakubowski (2019 r.)
Atmosfera polityczna związana z Brexitem zdaje się dawać nowe możliwości negocjacyjne w relacjach między tymi państwami. Czy dotychczasowy argument władz w Londynie odnoszący się do dostępności zbiorów Muzeum Brytyjskiego może być dalej utrzymany, gdy po Brexicie swoboda przemieszczania osób przestanie obowiązywać wobec Wielkiej Brytanii? Co więcej, obietnica władz francuskich dotycząca zwrotu fragmentu fryzu partenońskiego do Aten stawia władze brytyjskie w niezręcznej sytuacji. Rzeźby z Luwru zostały bowiem nabyte w tym samym czasie co marmury Elgina i w podobny sposób wywiezione z Aten. Czy zatem argumentacja Grecji co do moralnych praw do tych zabytków może być dłużej kontestowana? Czy grecka propozycja "wymiany" ma szansę na realizację? W najbliższych miesiącach pewnie jeszcze nie raz o tym usłyszymy.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz