Pod koniec ubiegłego miesiąca opublikowany został wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka ws. Tabbane v. Switzerland (application no. 41069/12) dotyczący niedopuszczalności wniesienia środka odwoławczego do sądu powszechnego od wyroku arbitrażowego. Jest to pierwszy przypadek zbadania przez ETPCz zgodności zrzeczenia się prawa do apelacji z prawem do rzetelnego procesu.
Skarżącym w sprawie był tunezyjski przedsiębiorca Noureddine Tabbane (po jego śmierci w 2013 r. postępowanie kontynuowała rodzina), który zawarł kontrakt z francuską spółką Colgate-Palmolive na krajową produkcję jej asortymentu. Elementem umowy było przysługujące Colgate prawo opcji do odkupienia udziałów Tabbena i jego synów w tunezyjskim holdingu Hysys. Colgate usiłowało zrealizować prawo w 2007 roku, co zostało jednak uniemożliwione przez drugą stronę. W rezultacie wszczęto postępowanie arbitrażowe.
Zgodnie klauzulą arbitrażową miejsce postępowania mieli wybrać arbitrzy, a strony zrzekły się prawa do apelacji od wyroku do sądu cywilnego. Wybór arbitrów padł na Genewę.
W wyroku z marca 2011 roku trybunał arbitrażowy zobowiązał p. Tabbane z synami do przeniesienia udziałów w Hysys na Colgate i obciążył ich kosztami procesowymi. Tabbane wniósł apelację do federalnego sądu cywilnego, który powództwo odrzucił, uznając że zgodnie z art. 192 federalnego prawa prywatnego międzynarodowego zgoda na postępowanie arbitrażowe była równoznaczna ze zrzeczeniem się prawa do skorzystania ze środków odwoławczych w sądownictwie powszechnym.
Skarżący zwrócił się do Trybunału o stiwerdzenie, że wyrok szwajcarskiego sądu federalnego pozbawił go dostępu do sądu i prawa do rzetelnego procesu (art. 6(1) EKPCz) oraz skutecznego środka odwoławczego (art. 13 EKPCz).
Oceniając zasadność zarzutu naruszenia art. 6(1) EKPCz Trybunał zauważył, że skarżący (doświadczony przedsiębiorca) podpisał klauzulę arbitrażową dobrowolnie i świadomie (tj. klauzula explicite ograniczała taką możliwość), a w postępowaniu arbitrów w sprawie nie sposób zarzucić arbitralności.
Sędziowie podkreślili też, że Konwencja nie stanowi podstawy do actio popularis - wnoszenia skarg o uznanie konfliktu między prawem krajowym a EKPCz bez wyraźnego interesu indywidualnego. Kwestionowany art. 192 ustawy (zob. poniżej) sankcjonuje zaś jedynie swobodę kontraktową stron spoza Szwajcarii do kształtowania procedury arbitrażowej. Odpowiednio, art. 192 odzwierciedla politykę legislacyjną szwajcarskiego ustawodawcy podnoszenia atrakcyjności i efektywności arbitrażu międzynarodowego w Szwajcarii (par. 33). Dobrowolne ograniczenie dostępu do sądu dla osób zagranicznych realizowało cel zgodny z Konwencją i było proporcjonalnego (par. 34, 36).
Postanowienie podobne do omówionej dyspozycji ustawy szwajcarskiej obowiązują w Belgii, Francji i Szwecji.
Korzystając z okazji chcielibyśmy przypomnieć o naszym zaproszeniu na 22 kwietnia do wspólnej refleksji nad podejściem do zasady rządów prawa m.in. w orzecznictwie arbitrażowym i ETPCz podczas kolejnej Debaty PPM (zaproszenie dostępne jest tutaj).
***
Switzerland's Federal Code on Private International Law, art. 192 (waiver of appeal):
If neither party has a domicile, a place of habitual residence, or a place of business in Switzerland, they may, by an express declaration in the arbitration agreement or in a subsequent written agreement, exclude all appeals against the award of the arbitral tribunal. They may also exclude an appeal only on one or several of the grounds enumerated in Article 190, paragraph 2.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz