W opinii przyjętej po koniec ubiegłego tygodnia Komisja Wenecka krytycznie odniosła się do projektu wprowadzenia zmian w tureckiej konstytucji, które w przyszłym miesiącu mają być poddane referendum. Komisja oceniła, iż po usunięciu obecnych gwarancji konstytucyjnych nowy model ustrojowy nie będzie mieścił się we wzorcu demokratycznego systemu prezydenckiego opartego na podziale władzy, a wręcz przeciwnie, istnieje niebezpieczeństwo przekształcenia go w autorytarny system prezydencki.
Komisja wśród najbardziej niebezpiecznych propozycji wskazała:
- umożliwienie prezydentowi sprawowania władzy wykonawczej samodzielnie, bez jakiejkolwiek kontroli w zakresie powoływania i odwoływania ministrów oraz mianowania i odwoływania wysokich urzędników na podstawie dowolnie wyznaczanych kryteriów,
- zezwolenie prezydentowi na bycie członkiem, a nawet przewodniczącym, partii politycznej, co dawałoby mu nadmierny wpływ na władzę legislacyjną,
- upoważnienie prezydenta do rozwiązania parlamentu z jakiegokolwiek powodu, co jest rozwiązaniem całkowicie nieznanym demokratycznemu systemowi prawnemu,
- dalsze osłabianie już obecnie niewydolnego systemu sądowej kontroli władzy wykonawczej,
- dalsze osłabianie niezależności sądownictwa.
Komisja nie wahała się też przed wytknięciem władzom tureckim poważnych błędów proceduralnych, chociażby tego, że wniosek o przedłożenie poprawek do konstytucji pod referendum głosowany był w czasie, kiedy kilku deputowanych partii opozycyjnej było aresztowanych, czy tego, że nie zachowano tajności głosowania, co podważa charakter poparcia dla reform wyrażony przez część deputowanych.
Przypominając, że każde państwo ma uprawnienia do swobodnego kształtowania swojego systemu politycznego, Komisja podkreśliła, że owa swoboda nie ma charakteru bezwarunkowego. Wskazała też, że trwający cały czas stan wyjątkowy nie stanowi odpowiednich okoliczności dla przeprowadzenia referendum konstytucyjnego.
Pełen tekst opinii Komisji dostępny tu.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz