Dwa wyroki ETPCz przeciwko Polsce: Milka p. Polsce i Mogielnicki p. Polsce

Choć powszechna opinia jest inna, Polska nie jest z pewnością liderem europejskim pod względem ilości wyroków wydawanych przeciwko niej przez ETPCz. W tym tygodniu zapadły jednak już dwa, z tym że poruszone w nich problemy do nowych nie należą.

W sprawie Milka p. Polsce Trybunał uznał, że doszło do naruszenia art. 8 Konwencji (chroniącego prawo do życia prywatnego) w wyniku nadmiernego i wydaje się nieuzasadnionego zarządzania przez władze jednostek penitencjarnych, w których przebywał skarżący, kontroli osobistych (art. 116 § 2 kkw). Trybunał oprócz tego, że oczywiście rozpatrywał okoliczności sprawy, zwrócił uwagę, iż problem ten był w Polsce już sygnalizowany, chociażby w wystąpieniu RPO do MS z grudnia 2014 r. W wystąpieniu do ministra Rzecznik Lipowicz zauważyła, że informacji o przeprowadzeniu kontroli osobistej, jej przyczynach i osobach jej dokonujących nie odnotowuje się w żadnej dokumentacji Służby Więziennej. Zdaniem RPO okoliczności kontroli osobistej określone w przepisach Kodeksu karnego wykonawczego powinny zostać doprecyzowane, szczególnie poprzez wskazanie, że decyzję o kontroli można zaskarżyć. Trybunał uznał, że w konkretnej sprawie skarżącego doszło do naruszenia art. 8, nie zwrócił się jednak do rządu o wprowadzenie konkretnych rozwiązań.

Teraz w procesie wykonywanie wyroku, inicjatywa leży po stronie Ministerstwa Sprawiedliwości, które obaw i wątpliwości Rzecznika nie podzieliło. 

Drugi zapadły wyrok Mogielnicki p. Polsce dotyczył naruszenia art. 6 ust. 1 w związku z odmową sądu krajowego zwolnienia skarżącego z kosztów skargi kasacyjnej. Oczywiście problemem nie była negatywna decyzja sądu, a naruszenie przez niego ciążącego na nim obowiązku uzasadniania postanowień odmawiających zwolnienia od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy w sprawie. Tak jak sąd rozpatrujący sprawę ma obowiązek zbadania sytuacji materialnej osoby wnioskującej o zwolnienie, tak ewentualna decyzja odmowna musi być wyczerpująca i dobrze uzasadniać decyzję. Nie jest to pierwszy wyrok dotyczący tego problemu i szkoda, by tego typu „niedociągnięcia” były przyczyną stwierdzania przez Trybunał, że Polska naruszyła którekolwiek z postanowień EKPCz.