sobota, 18 czerwca 2016

Pozbawienie prawa do aborcji jako okrutne, nieludzkie lub poniżające traktowanie

Dziś ulicami Warszawy przeszedł Marsz Godność pod hasłem „Prawa człowieka prawami kobiet”. Uczestnicy manifestowali sprzeciw przeciwko zarzuceniu w Polsce współczesnych metod walki z bezpłodności poprzez in vitro, a przede wszystkim przeciwko planom zaostrzenia ustawy antyaborcyjnej (Polityka, Marsz Godności w Warszawie. Organizatorki przypominają: „Prawa człowieka są prawami kobiet”).

Rozważając ewentualne prawnomiędzynarodowe konsekwencje realizacji tych ostatnich planów, warto zauważyć, że niespełna dwa tygodnie temu ws. Mellet v. Ireland (CCPR/C/116/D/2324/2013) Komitet Praw Człowieka ONZ stwierdził, że całkowite pozbawienie kobiety prawa do aborcji w sytuacji nieuchronnej śmierci płodu - a zatem braku konfliktu interesów prawnych - stanowi naruszenie zakazu okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania w świetle Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych (art. 7, 17). 

Problem jest o tyle złożony, że decyzja Komitetu (który jednak nie wzywa ani do uznania prawa do aborcji, ani generalnej do liberalizacji przepisów) dotyczy normy konstytucyjnej, w interpretacji Sądu Najwyższego ograniczonej do ochrony życia, ale już nie zdrowia kobiety (EJIL Talk, UN Human Rights Committee Finds that Ireland’s Abortion Ban Violates the ICCPR).Realizacja wyroku będzie zatem wymagać nowelizacji Konstytucji lub jej reinterpretacji przez SN.
Postępowanie przed KPM dotyczyło Amandy Mellet, która dowiedziała się, że w związku z wrodzonymi wadami dojdzie do obumarcia noszonego przez nią płodu jeszcze w okresie ciąży lub tuż po porodzie. Ponieważ jednak w świetle prawa irlandzkiego jedynym dopuszczalnym wyjątkiem od zakazu przeprowadzenia aborcji jest właśnie zagrożenie życia matki, p. Mellet chcąca przeprowadzić zabieg była zmuszona udać się do Wielkiej Brytanii. 

Równie restrykcyjne przepisy obowiązują zresztą w wyniku rewizji prawa irlandzkiego celem wykonania wyroku ETPCz w sprawie A, B and C v Ireland [2010]. Wówczas Trybunał orzekł, że brak dostępnej i skutecznej procedury stwierdzenia, czy kobieta ma prawo do legalnego poddania się zabiegowi aborcji stanowi naruszenie prawa do poszanowania życia prywatnego (art. 8 EKPCz), aczkolwiek sędziowie nie uznali pozytywnego prawa do aborcji per se.

Trzeba jednak zauważyć, że w przeciwieństwie do naruszenia zakazu okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania oraz poszanowani do życia prywatnego (art. 7 i 17 Paktu), ocena zarzutu naruszenia zakazu dyskryminacji (art. 26 Paktu) w dostępie do opieki medycznej podzieliła członków Komitetu. część z których złożyła w sprawie zdania odrębne.

Rząd irlandzki, uchylając się na razie od decyzji ws. referendum konstytucyjnego, które najpewniej przyniosłoby zdecydowane zwycięstwo zwolenników liberalizacji przepisów, zapowiedziało podjęcie konsultacji w sprawie (The Irish Times, Fine Gael and Fianna Fáil resist calls for abortion referendum).

Zob. także komentarze na Humanright.ie tu i tu, oraz komentarz Amnesty International.

Brak komentarzy: