W połowie kwietnia br. ONZ-owski Komitet ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet zakomunikował
polskiemu rządowi skargę indywidualną, złożoną przez ofiarę przemocy domowej. Skarga
została przygotowana przez Helsińską Fundację Praw Człowieka. Skarżącą przed
Komitetem reprezentuje prof. Ireneusz C. Kamiński.
Skarga
dotyczy wydarzeń sprzed kilkunastu lat, które składają się na pasmo przemocy, licznych
napaści i gróźb względem skarżącej oraz jej dzieci ze strony męża. Tragedię
skarżącej uzupełnia historia lekceważenia zgłoszeń lub/i umorzeń postępowań ze
strony organów ścigania. Finałem tych wydarzeń było wcześniej zapowiadane w
groźbach spalenie domu skarżącej. W pożarze zmarł napastnik. Również w tym
przypadku, tragiczne wydarzenie poprzedziła bierna postawa ze strony organów
ścigania. Analizując powyższy stan faktyczny trudno nie znaleźć podobieństw do
okoliczności głośnej sprawy - Opuz p.
Turcji, w której w 2009 r. wyrok
wydał Europejski Trybunał Praw Człowieka (zob. glosę
do tego wyroku autorstwa dr hab. E. Morawskiej). W sprawie Opuz pasywna postawa
władz tureckich wobec skarżącej, będącej ofiarą wieloletniej przemocy domowej,
a także brak realnych działań, które mogłyby zapobiec zabójstwu matki skarżącej
przez sprawcę przemocy, przyniosła wyrok wskazujący na naruszenie przez Turcję art.
2 (prawo do życia), art. 3 (wolność od tortur, nieludzkiego i poniżającego
traktowania) – w obu przypadkach naruszenie obowiązków pozytywnych, a także art.
14 w zw. z art. 2 i art. 3 (zakaz
dyskryminacji w korzystaniu ze wskazanych praw) Europejskiej konwencji praw
człowieka i podstawowych wolności
Sprawa
Opuz dała nowy impuls pracom Rady Europy nad Konwencją o zapobieganiu i
zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, ostatecznie przyjętą w
2011 r. Symbolicznym nawiązaniem do sprawy Opuz jest miejsce jej przyjęcia –
Stambuł, a w konsekwencji nieformalna nazwa konwencji, tj. Konwencja
Stambulska. Konwencja w preambule nawiązuje zarówno do ogólnych podstaw traktatowych
działania Komitetu ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet, tj. Konwencjiw sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet z 1979 r. oraz Protokołu fakultatywnego z 1999 r. (wprowadzającego procedurę skargi indywidualnej),
jak i do dokumentu, przyjętego przez Komitet, który ma szczególne znaczenie dla
Konwencji Stambulskiej i z pewnością będzie miał znaczenie w rozpatrywaniu
omawianej skargi – Zalecenia ogólnego nr 19 z 1992 r. dotyczącego przemocy wobec
kobiet.
Polska
ratyfikowała Konwencję w 1980 r. Od tego momentu poddana jest procedurze składania
do Komitetu cyklicznych sprawozdań z wykonania zobowiązań konwencyjnych, kończącej
się wydaniem przez Komitet oceny ich wykonania wraz z zaleceniami i rekomendacjami
na przyszłość. Ratyfikacja przez Polskę Protokołu fakultatywnego nastąpiła
dopiero w 2003 r., ale dotychczas, na ponad 50 decyzji Komitetu wydanych w
sprawach indywidualnych, nie było żadnej z Polski. W tym kontekście omawiana
skarga jest precedensowa.
Po
zakomunikowaniu skargi, rząd polski ma 6 miesięcy na ustosunkowaniu się do
postawionych w niej zarzutów. Z powołanej wyżej informacji, zamieszczonej na
stronie internetowej Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, wynika, że w skardze
przede wszystkim wskazano, że organy państwowe nie wywiązały się z ciążących na
nich pozytywnych obowiązków ochrony ofiar przemocy domowej. Postępowanie kończy
wydanie przez Komitet decyzji, która w przypadku uznania słuszności zarzutów,
będzie zawierała zalecenia dotyczące zadośćuczynienia osobie skarżącej naruszenia
jej praw. Od strony formalnej decyzja nie jest wiążąca prawnie, a sam Komitet
nie posiada instrumentów skutecznego egzekwowania wykonywania zaleceń.
Będziemy
informować o kolejnych etapach rozpatrywania tej sprawy.
1 komentarz:
Świetny wpis. Będę na pewno tu częściej.
Prześlij komentarz