Przełom ws. irańskiego programu nuklearnego

Po niedawnym niepowodzeniu negocjacji 5+1 dotyczących realizowanego przez Iran programu nuklearnego (zobacz nasz post tutaj), negocjujący do godziny 3 nad radem  ministrowie spraw zagranicznych tym razem zdołali wypracować tymczasowe porozumienie (Le Monde, Ce que prévoit l'accord sur le nucléaire iranien, White House, Fact Sheet).

W zamian za złagodzenie reżimu sankcji stanowiące ekwiwalent 7 mld $ (tak w przywoływanym powyżej artykule Le Monde, jednak podawane w innych źródłach kwoty różnią się) państwo to zgodziło się ograniczyć własny program nuklearny i poddać go międzynarodowemu nadzorowi. W przeciwieństwie do wcześniejszej Rezolucji RB ONZ wzywającej do zawieszenia programu (Resolution 1696 (2006)), tym razem porozumiano się w sprawie kontynuacji programu wzbogacania uranu do poziomu 5%, niezbędnego na potrzeby energetyki cywilnej (FT, Six powers reach nuclear deal with Iran). Ponadto: - zneutralizowane mają zostać zapasy uranu wzbogaconego do poziomu 20%, - budowa nowych wirówek do wzbogacania uranu ma zostać wstrzymana (choć te już działające mogą zostać wymienione), - wstrzymane mają zostać prace zmierzające do uruchomienia reaktora w Arak oraz produkcja paliwa na potrzeby tej instalacji, - Iran ma zaniechać prac nad stworzeniem instalacji do pozyskiwania plutonu z odpadów paliwowych. Kontrolerzy MAEA mają uzyskać codzienny dostęp do instalacji w Natanza i Fordow, a także do zakładów paliwowych i fabryk uranu. Sześciomiesięczny okres stosowania tymczasowego porozumienia ma zostać wykorzystany do negocjacji ostatecznego rozwiązania kontrowersji wokół programu.

Złagodzenie programu sankcji nie obejmie w szczególności zamrożonych aktywów irańskich, sankcji wobec irańskich banków, sankcji militarnych, ani innych środków ustanowionych przez Radę Bezpieczeństwa ONZ.

Minister spraw zagranicznych Iranu Mohammad Javad Zarif oświadczył, że genewski kompromis stanowi zaledwie punkt wyjścia dla szerszego porozumienia. Z kolei Prezydent USA Barrack Obama zapowiedział, że w przypadku niedotrzymania warunków porozumienia w ciągu najbliższych 6 miesięcy przywrócony zostanie pełny reżimy sankcji. Ten ostatni kontekst jest o tyle istotny, że administracja amerykańska napotkała na silną wewnętrzną opozycję polityczną, wspieraną przez Izrael (GW, Jest porozumienie z Iranem w sprawie atomu. "Bomba niezgodna z zasadami islamu" to za mało), wobec zamiaru złagodzenia sankcji. Premier Izraela Benyamin Netanyahu ocenił porozumienie jako "tragiczną pomyłkę" (CdS, Nucleare, l’Iran e le potenze del 5+1 hanno raggiunto un accordo nella notte).

Komentarze do porozumienia:
- Opinio Juris (The New Iran Deal Doesn’t Look Legally Binding. Does it Matter?),
- EJIL: Talk! (The New Deal Between the P5+1 and Iran).

Zob. także nasz niedawny post na ten problemów z unijnymi sankcjami wobec Iranu (tutaj).