ETS o skutku Karty Praw Podstawowych UE

W wydanym niedawno (15 stycznia br.) wyroku C-176/12 Association de médiation sociale Trybunał Sprawiedliwości UE wypowiedział się na temat skutku art. 27 Karty Praw Podstawowych w kontekście możliwości powoływania się na niego bezpośrednio przez jednostki.

Art. 27 KPP UE reguluje prawo pracowników do informacji i konsultacji. Dyrektywa 2002/14/WE doprecyzowuje to prawo określając minimalne wymagania, m.in. liczbę pracowników, jaką musi zatrudniać przedsiębiorstwo, aby warunki określone  w dyrektywie miały do niego zastosowanie. Francja dokonała transpozycji tej dyrektywy wyłączając niektóre kategorie pracowników (jak choćby praktykanci czy pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę służącej reintegracji zawodowej) z liczby personelu przedsiębiorstwa.

W przytoczonej sprawie L’association de médiation sociale (Stowarzyszenie na rzecz mediacji społecznej, AMS - pracodawca w sporze przed sądem krajowym) kwestionowało wybór przedstawiciela organizacji związkowej dokonany przez jego pracowników, twierdząc że, ze względu na wyłączenia przewidziane przez ustawodawstwo francuskie, stan liczebny jego personelu nie przekracza minimalnego progu liczbowego zatrudnianych pracowników przewidzianego jako warunek dla wyznaczania przedstawiciela pracowników. Wyznaczony przedstawiciel organizacji związkowej oraz organizacje związkowe argumentowały, że wyłączenie przewidziane przez prawo francuskie jest niezgodne z prawem Unii. Cour de Cassation, do którego wpłynął środek odwoławczy zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem, czy art. 27 Karty, skonkretyzowany przez przepisy dyrektywy 2002/14, może być powoływany w sporze między jednostkami w celu spowodowania odstąpienia od stosowania przepisu prawa krajowego niezgodnego z prawem Unii.

W wyroku prejudycjalnym TS potwierdził, że przepisy dyrektywy 2002/14 zakazują wykluczania określonych kategorii pracowników z określania liczby personelu przedsiębiorstwa. Wykluczenie takie skutkuje bowiem pozbawieniem pracowników praw przyznanych im dyrektywą 2002/14 i pozbawia dyrektywę jej skuteczności. Jednak w dalszej kolejności Trybunał zbadał, czy dyrektywa 2002/14 może być powoływana przez organizację związkową w celu podniesienia nieprawidłowości dokonanej transpozycji. Przypomniał, że przepisy dyrektywy są bezpośrednio skuteczne, gdy są - z punktu widzenia ich treści - bezwarunkowe i wystarczająco precyzyjne. TS stwierdził, że powołane przepisy dyrektywy 2002/14 spełniają te warunki. Przypomniał jednak, że w przedmiotowym sporze, którego stronami są jednostki, organizacje związkowe nie mogą powoływać się wobec AMS na przepisy dyrektywy2002/14, a ponadto nie można dokonać wykładni prawa krajowego zgodnej z dyrektywą.
 

W tych okolicznościach Trybunał zbadał, czy art. 27 Karty Praw Podstawowych, sam bądź w związku z przepisami dyrektywy 2002/14, może być powoływany w sporze pomiędzy jednostkami w celu spowodowania odstąpienia od stosowania niezgodnego z prawem UE przepisu prawa krajowego. 

TS orzekł, że art. 27 KPP może być stosowany w postępowaniu przed sądem krajowym, ale aby wywoływać zamierzone skutki prawne, musi on zostać doprecyzowany przez przepisy prawa Unii lub prawa krajowego. Zakaz wyłączenia określonych kategorii pracowników z obliczenia stanu liczebnego personelu przedsiębiorstwa  nie może bowiem zostać wywiedziony, jako bezpośrednio stosowana zasada prawa, z samego brzmienia art. 27 KPP. Innymi słowy, art. 27 karty nie wystarcza sam w sobie dla przyznania jednostkom prawa podmiotowego, które może być powoływane przez nie bezpośrednio. Trybunał doszedł do wniosku, że takiej samej oceny należy dokonać rozpatrując art. 27 KPP w związku z przepisami dyrektywy 2002/14. W konkluzji TS stwierdził, że art. 27 KPP, sam bądź w związku z przepisami dyrektywy 2002/14, należy interpretować tak, że gdy przepis krajowy implementujący dyrektywę okazuje się niezgodny z prawem Unii, to art. 27 nie może być powoływany w sporze pomiędzy jednostkami w celu spowodowania odstąpienia od stosowania tego przepisu prawa krajowego.