Irak chce wycofania wojsk USA

Przypomnijmy, że w 2003 r. Stany Zjednoczone rozpoczęły interwencję zbrojną w Iraku w związku z podejrzeniem, że reżim Saddama Husajna posiada broń masowej zagłady. Interwencja zakończyła się w grudniu 2011 r., kiedy wojska amerykańskie wycofały się z Iraku.

W tym samym roku w Iraku zaczęło rosnąć w siłę ISIS. Ponieważ władze Iraku nie potrafiły poradzić sobie z zagrożeniem ze strony tej organizacji, w dwóch listach, z 25 czerwca (UN Doc. S/2014/440) i z 20 września 2014 r. (UN Doc. S/2014/691) Irak poprosił społeczność międzynarodową o pomoc w zneutralizowaniu ISIS. W odpowiedzi na tę prośbę, Stany Zjednoczone rozpoczęły w sierpniu naloty na cele związane z ISIS w Iraku. 

Podstawą obecności wojsk amerykańskich w Iraku stała się wówczas prośba tego państwa o pomoc, którą zalegalizowała wymiana listów na poziomie rządów amerykańskiego i irackiego. W przeciwieństwie do poprzedniej obecności USA w Iraku, nie podpisano natomiast porozumienia określającego status wojsk USA, które następnie musiałoby zostać zatwierdzone przez iracki parlament. 

Po powrocie do Iraku w 2014 r., siły USA nadal tam pozostają.

UE, Chiny i 15 członków WTO reanimują system rozstrzygania sporów

W miniony piątek Unia Europejska, Chiny i 15 innych członków Światowej Organizacji Handlu (WTO) porozumieli się w Davos co do powołania tymczasowego mechanizmu apelacyjnego WTO (NYT, EU, China and Others Agree Appeals System to Settle WTO Disputes). Jest to próba doraźnego odroczenie problemu, który sygnalizowaliśmy na początku grudnia 2019, tj. sparaliżowania przez USA systemu rozstrzygania sporów WTO (tu i tu). 

Stronami tymczasowego mechanizmu multilateralnego mają zostać również Australia, Brazylia, Chile, Costa Rica, Gwatemala, Kolumbia, Korea Płd., Meksyk, Nowa Zelandia, Panama, Singapur, Szwajcaria i Urugwaj (Statement by Ministers, Davos, Switzerland, 24 January 2020). Mechanizm miałby funkcjonować na podstawie art. 25 DSU i pozostać otwarty dla wszystkich zainteresowanych członków WTO.

Naruszenie wolności wypowiedzi partii politycznej w głosowaniu powszechnym - Magyar Ketfarku Kutya Part p. Węgrom

Trzy dni temu Europejski Trybunał Praw Człowieka obchodził 61 urodziny. Od 21 stycznia 1959 r. wydał ponad 20 tys. wyroków, które, co słusznie podkreślono w urodzinowym tweecie Rady Europy, zmieniły życie ludzi na całym kontynencie.

Życzymy Trybunałowi wszystkiego najlepszego, tym bardziej, że próby wywarcia wpływu na kierunek orzeczeń, a równocześnie wypowiedzi i działania zmierzające do podważenia jego roli nie należą do rzadkich. A dzieje się tak oczywiście za sprawą skarg, które Trybunał rozpatruje i które niejednokrotnie dotyczą sytuacji o dużym ładunku politycznym.

I tak kilka dni temu, 20 stycznia, ETPC wydał wyrok w sprawie Magyar Ketfarku Kutya Part p. Węgrom (skarga nr 201/17) złożoną przez jedną z węgierskich opozycyjnych partii politycznych, która została ukarana finansowo za propagowanie w trakcie referendum przeprowadzonego na Węgrzech w 2016 r. użycia aplikacji, za pomocą której można było dokumentować i udostępniać w anonimowy sposób zdjęcia obrazujące oddanie głosu nieważnego. Partia sprzeciwiała się organizacji pamiętnego antyimigranckiego głosowania i upowszechniając aplikację chciała zachęcić do oddawania głosów nieważnych. Podstawą zarzutu był fakt, że przepisy, na które powołały się władze nakładając sankcję, nie precyzowały, że działania takie jak skarżącej partii, stanowią naruszenie prawa wyborczego. Władze w sposób ogólny powołały się na przepis stanowiący, iż jedną z głównych zasad procedury wyborczej było korzystanie z prawa do głosowania w sposób zgodny z jego celami.

Trybunał rozstrzygając sprawę w składzie Wielkiej Izby, na skutek odwołania od jednomyślnego wyroku izbowego, uznał przede wszystkim, że zastosowane w sprawie przepisy były zbyt ogólne, aby skarżąca partia mogła była przewidzieć sankcje, które zostaną zastosowane. Brak przewidywalności był szczególnie ważny, ponieważ sytuacja dotyczyła restrykcji w odniesieniu do swobody głoszenia poglądów przez partię polityczną w głosowaniu powszechnym. Dlatego też Trybunał uznał, że rzeczone przepisy nie były skonstruowane w sposób wystarczająco jasny aby wykluczyć możliwą arbitralność w działaniu władz. Dlatego też doszło do naruszenia art. 10 ust. 2 Konwencji.   

Jednym sędzią, który nie zgodził się z konkluzją WI co do naruszenia Konwencji, był sędzia rosyjski D.Dedov. W zdaniu odrębnym jasno stwierdził, że samo nawoływanie przez skarżącą partię do oddawania nieważnych głosów było naruszeniem zasad demokratycznych, co było wystarczające do stwierdzenia braku naruszenia praw partii.

Postanowienie MTS dotyczące środków tymczasowych w sprawie Gambia przeciwko Mjanmie

 Dzisiaj Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości  wydał postanowienie w sprawie zastosowania środków tymczasowych dotyczących zastosowania Konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa w sprawie Gambia przeciwko Mjanmie (Order on the request for the indication of provisional measures made by The Gambia in the case concerning Application of the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide (The Gambia v. Myanmar)). 

O szczegółach sprawy informowaliśmy tu.

Trybunał na podstawie art. 41 Statutu MTS, który stanowi, że  

"1. Jeżeli Trybunał uzna, że wymagają tego okoliczności, władny będzie wskazać, jakie środki zabezpieczające odpowiednio prawa każdej ze stron powinny być tymczasowo podjęte.

2. Zanim zapadnie ostateczna decyzja, wiadomość o proponowanych środkach zabezpieczających powinna być natychmiast podana do wiadomości stronom i Radzie Bezpieczeństwa.

uznał między innymi, że warunki przewidziane przez statut MTS do zastosowania środków zostały spełnione. 

Guest post: Kilka uwag na temat zabójstwa generała Kasema Sulejmaniego

3 stycznia 2020 roku w ataku amerykańskiego drona zginął dowódca irańskich sił ekspedycyjnych Quds, Kasem Sulejmani (incydent ten był już opisywany w poście na blogu). Zabicie jednej z najważniejszych postaci sceny polityczno-wojskowej Iranu przez Stany Zjednoczone na terytorium Iraku rodzi szereg pytań z zakresu prawa międzynarodowego, w tym międzynarodowego prawa humanitarnego. 

Art. 51 Karty Narodów Zjednoczonych (KNZ) jest uznawany za jedną z normatywnych podstaw prawa do samoobrony w prawie międzynarodowym. Jednakże, jak wskazał MTS w sprawie Nikaragua, fakt umieszczenia powyższej konstrukcji w KNZ nie oznacza, że tym samym przestaje funkcjonować prawo zwyczajowe dot. samoobrony. 

Nieoficjalna wersja Traktatu o wypowiedzeniu wewnątrzunijnych BITów

Na początku listopada 2019 r. informowaliśmy o wypracowaniu porozumienia przez rządy 22 państw UE o wypowiedzeniu wewnątrz-unijnych traktatów inwestycyjnych. Traktat będzie dostosowywał unijny porządek prawny do sentencji wyroku Trybunału Sprawiedliwości ws. Achmea (zob. post z serii Pokłosie Achmea).

Uzgodniony tekst traktatu wprawdzie nadal nie został oficjalnie opublikowany. Dokument wyciekł jednak do sieci.

Traktat wypowiadający reguluje przede wszystkim dwie grupy zagadnień:

• pozbawienie mocy prawnej wewnątrzunijnych traktatów inwestycyjnych (BITów), w szczególności wpływ na okres korzystania przez inwestorów z ochrony traktatowej po złożeniu oświadczenia o wypowiedzeniu traktatu (sunset clauses),
• wpływ traktatu na tok i skutki zakończonych, trwających i nowych wewnątrzunijnych sporów arbitrażowych.

WADA kieruje 4. letnią dyskwalifikację Rosji z międzynarodowego sportu do CAS

Rosyjscy sportowcy indywidualnie dopuszczeni do udziału w zimowych IO w Pjongczangu w 2018 występujący w "neutralnych barwach", Reuters.

Zgodnie z naszymi przewidywaniami Rosyjska Agencja Antydopingowa (RUSADA) wniosła do Światowej Agencji Antydopingowej (WADA) sprzeciw wobec decyzji z grudnia 2019 o generalnej dyskwalifikacji jej zawodników (oraz wykluczeniu flagi i hymnu) z międzynarodowych zawodów sportowych (post tutaj). 

Europa wszczyna procedurę rozstrzygania sporów na podstawie Irańskiego porozumienia nuklearnego

Francja, Niemcy i Wielka Brytania poinformowały o wszczęciu procedury rozstrzygania sporów na podstawie porozumienia nuklearnego z Iranem (JCPOA). Jest to pierwsza próba wypracowania - zapowiadanej m.in. przez Przewodniczącego Rady Europejskiej Charles Michela (Euronews, Middle East crisis: EU's delicate balancing act between Washington and Tehran) - europejskiej strategii reakcji na eskalację napięć między Iranem a USA. 

O mechanizmie rozstrzygania sporów wspominaliśmy przy okazji jednostronnego wycofania się z JCPOA przez Stany Zjednoczone w sposób sprzeczny z jego postanowieniami (posty tu i tu), skutkiem czego było wszczęcie przez Iran postępowania przed MTSem (nasz post).

Turcja wysyła wojska do Libii

Kiedy w 2010 r. wybuchła Arabska Wiosna Ludów, Egipt, Libia czy Tunezja były w centrum zainteresowania światowych mediów i opinii publicznej. Dzisiaj uwaga skupia się już tylko na pogrążonej w kryzysie Syrii, media od czasu do czasu informują również o zaangażowaniu Libanu w koalicje tworzone na Bliskim Wschodzie, ale do opinii publicznej rzadko trafiają doniesienia o wydarzeniach w północnoafrykańskich państwach. Takie podejście może okazać się poważnym błędem, bowiem napięcia w Libii mogą wkrótce doprowadzić do znacznie poważniejszej sytuacji niż  ta dekadę temu. 

Inauguracja gazociągu TurkStream

Na początku miesiąca informowaliśmy o sankcjach nałożonych przez Stany Zjednoczone w związku z budową gazociągów Nord Stream 2 i TurkStream. W przypadku tego pierwszego ukończenie projektu zapewne przeciągnie się o kilka miesięcy. W przypadku inwestycji turecko-rosyjskiej rezultaty są mniej spektakularne.

Premier Bułgari Boyko Borisov, prezydenci Rosji Władimir Putin, Turcji Recep Tayyip Erdogan, Serbii Aleksandar Vucic
podczas inauguracji TurkStream.

8 stycznia prezydencji prezydenci Rosji Władimir Putin i Turcji Recep Tayyip Erdogan dokonali uroczystej inauguracji TurkStream (Reuters, Turkey, Russia launch TurkStream pipeline carrying gas to Europe).