Guest post: Spór o Wyspy Czagos wraca na międzynarodową wokandę

22 czerwca 2017 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło rezolucję 71/192, w której zwróciło się do MTS o wydanie opinii doradczej w sprawie konsekwencji prawnych oddzielenia archipelagu Czagos od Mauritiusa w 1965 r.

Zgromadzenie sformułowało w sumie dwa pytania do Trybunału.

Pierwsze pytanie dotyczy problemu, czy proces dekolonizacji Mauritiusa został zakończony zgodnie z prawem międzynarodowym, gdy Mauritius uzyskał niepodległość w 1968 r., po tym jak wyspy Czagos zostały odłączone od Mauritiusa przed uzyskaniem przez to państwo niepodległości. ZO odwołało się w tym miejscu do swoich wcześniejszych rezolucji dotyczących dekolonizacji i Mauritiusa (1514(XV), 2066(XX), 2232(XXI), 2357(XXII)). Warto przypomnieć, że rezolucje te m.in. nakazywały poszanowanie integralności terytorialnej i zakazywały częściowego lub całkowitego podziału państw kolonialnych (rezolucja 1514 (XV)), jak i wzywały Wielką Brytanię do niepodejmowania działań, które doprowadziłyby do rozczłonkowania terytorium Mauritiusa (rezolucja ZO ONZ 2066(XX)).

Prawnomiędzynarodowa ochrona przed prześladowaniami za homoseksualizm

Mocą wyroku n. 9946 włoski Corte di Cassazione orzekł, że osobie zagrożonej prześladowaniami w kraju macierzystym ze względu na preferencje seksualne przysługuje ochrona międzynarodowa (Marina Castellaneta, Protezione internazionale se il Paese di origine punisce l’omosessualità). Uchylając orzeczenie drugiej instancji w sprawie Pakistańczyka, któremu w ojczyźnie groziło dożywotne pozbawienie wolności, sąd stwierdził, że fakt penalizacji homoseksualizmu jest istotny z punktu widzenia prawnomiędzynarodowej ochrony życia prywatnego i wolności osobistej. 

Zarówno sąd pierwszej instancji jak i sąd apelacyjny oddaliły wniosek o ochronę, uznając że przedstawione uzasadnienie było wewnętrznie sprzeczne i niedostatecznie precyzyjne.

Puszcza Białowieska na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO: porządkujemy fakty

Rezerwat ścisły w Puszczy Białowieskiej

http://bit.ly/2s47Kb9

 Efekty pracy harwestera w rezerwacie im. Władysława Szafera w Puszczy Białowieskiej, zniszczona gleba, wrzesień 2016. Fot. Wojtek Bartos; źródła: https://puszcza.pracownia.org.pl/galeria/harwester-niszczy-rezerwat-szafera-2016/lang:pl

2 lipca 2017 r. rozpoczyna się w Krakowie 41. Sesja Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO (Komitet UNESCO), organu decyzyjnego Konwencji UNESCO z 1972 r. Wydarzenie to, poprzedzone miesiącami skrupulatnych przygotowań, miało być wielkim świętem Krakowa, którego historyczne centrum znalazło się w grupie 12 miejsc wpisanych jako pierwsze na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO (Lista) w 1978 r. Ponadto obradom 41. Sesji Komitetu będzie przewodniczyć wybitny polski ekspert: prof. Jacek Purchla, dyrektor Międzynarodowego Centrum Kultury oraz szef Polskiego Komitetu ds. UNESCO. Zaangażowanie Polski w najbardziej znany obszar działalności UNESCO, jakim jest ochrona Dziedzictwa Ludzkości, okryło się jednak cieniem z powodu sytuacji w Puszczy Białowieskiej. Szeroko zakrojona wycinka drzew z użyciem ciężkiego sprzętu w obszarze uznawanym od 1979 r. za Światowe Dziedzictwo spotkała się z reakcją UNESCO i Unii Europejskiej oraz odbiła się szerokim echem w światowych mediach. Oliwy do ognia dolał Minister Środowiska RP, który przestawił oficjalne stanowisko resortu podważające unikatowy, przyrodniczy charakter Puszczy. O sprawie pisaliśmy już na blogu (tu i tu). 

Poniżej wyjaśniamy najważniejsze zagadnienia związane z międzynarodowym statusem Puszczy Białowieskiej.

USA rozszerzają sankcje wobec Rosji

Podczas gdy prezydent Petro Poroszenko odbywał spotkaniem z prezydentem Donaldem Trumpem, amerykański Departament Skarbu poinformował o rozszerzeniu listy osób objętych sankcjami w zw. z kryzysem na Ukrainie o 2 rosyjskich urzędników i 36 osób prywatnych (Reuters, Trump meets Ukraine's president, U.S. adds to Russia sanctions). 

Biały Dom, informując o "bardzo, bardzo dobrej rozmowie" oby prezydentów, oświadczył że przedmiotem rozmowy było amerykańskie wsparcie dla procesu pokojowego we wschodniej Ukrainie, a także dla podejmowanych przez prezydenta Poroszenkę reform i wysiłków w walce z korupcją. Z kolei  w oficjalnym komunikacie po spotkaniu Poroszenki z w-ce prezydentem Mikiem Pensem, wbrew temu co w tydzień wcześniej sugerował Sekretarz Stanu Rex Tillerson (Reuters, U.S. doesn't want to be 'handcuffed' to Ukraine agreement), zapowiedziano dalsze wsparcie USA dla Porozumienia mińskiego z 2015 r. (o porozumieniu wspominaliśmy m.in. w kontekście Rezolucji RB ONZ 2202/2015).

Sprawa Gard p. Wlk. Brytanii - obowiązek podtrzymywania nieuleczalnie chorego dziecka przy życiu do czasu orzeczenia ETPC

O sprawie zarządzenia tymczasowego ETPCz w sprawie chorego na nieuleczalną chorobę genetyczną niemowlaka i walce jego rodziców o przeprowadzenie eksperymentalnej terapii w USA pisaliśmy na blogu w kontekście wydania przez Trybunał decyzji zobowiązującej władze brytyjskie do niewstrzymywania aparatury powstrzymującej go przy życiu do czasu podjęcia dalszych decyzji Trybunału (patrz post na blogu tutaj). W związku z tym, że państwo Gard wnieśli oficjalną skargę do Trybunału, jak się można domyślać zarzucającą naruszenie pozytywnych obowiązków państwa na gruncie art. 2 Konwencji, Trybunał zdecydował, że do czasu podjęcia przez niego decyzji co do meritum sprawy, funkcje życiowe dziecka mają być podtrzymywane jak dotychczas (komunikat Trybunału patrz tu). 

Równocześnie Trybunał zadecydował o tym, że sprawa będzie rozparzona w trybie nadzwyczajnym, a gdy tylko zostanie wyznaczona Izba do zajęcia się sprawą, nakreśli ona terminarz przyspieszonych działań w sprawie. 

Sprawa ta z wielu względów jest wyjątkowa i na pewno zasługuje na baczne śledzenie. Niewątpliwie Trybunał będzie się musiał zmierzyć w niej z jeszcze dalej idącymi problemami natury moralnej niż w szeroko komentowanej sprawie Lambert i inni p. Francji (na blogu pisaliśmy o niej tu).

UE podpisała Konwencję Stambulską

W natłoku napływających ze świata informacji umknęła nam wiadomość, że UE poczyniła pierwszy krok w kierunku związania się Konwencją Stambulską. 13 czerwca przedstawiciel Prezydencji maltańskiej w Radzie oraz Komisarz Vera Jourova podpisali w Strasburgu w obecności Sekretarza Generalnego RE Konwencję o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Akt ten należy zdecydowanie postrzegać jako wysłanie silnego politycznego sygnału ze strony UE na rzecz poparcia angażowania się państw i organizacji rządowych w zwalczanie przemocy przeciwko kobietom i wzmacniania dotychczasowego instrumentarium prawego w zakresie tej problematyki. Warto podkreślić, że podjęcie działań mających na celu związanie się Konwencją przypada na rok, który Komisja ogłosiła rokiem zwalczania przemocy wobec kobiet.

Teraz przed Unią proces ratyfikacji, który może okazać się długi z uwagi na fakt, że nie wszystkie państwa członkowskie UE ratyfikowały Konwencję (14 na 28).

Rosja zbuduje sztuczne wyspy na Morzu Barentsa

W myśl dekretu podpisanego przez premiera Dmitrija Miedwiediewa, Rosja wybuduje cztery sztuczne wyspy na Morzu Barentsa. Celem przedsięwzięcia ma być zwiększenie potencjału eksploracji złóż gazu jamalskiego.

Stworzony w tym miejscu ośrodek będzie produkować wyposażenie na potrzeby przemysłu LNG, w tym przechowywania i transportu skroplonego gazu (Sputniknews, Here's Why Russia Plans to Build Artificial Islands in Barents Sea). Koszt projektu, przy którym zatrudnienie ma znaleźć 10 tyś. osób, szacowany jest na przeszło 433 mln USD. Inwestycja miałaby zostać ukończona w 2020 roku. Wedle szacunków rosyjskiego Ministerstwa energetyki, zwiększy to rosyjski potencjał eksportu gazu o 10%.

Zbrodnie wojenne wobec członków własnej grupy zbrojnej? - TAK! - potwierdza MTK

Niedawno (zobacz tu) pisaliśmy o decyzji Izby Orzekającej Międzynarodowego Trybunału Karnego (tu) w której stwierdzono, że członkowie sił zbrojnych nie mogą być jako potencjalne ofiary zbrodni wojennych (zgwałceń i niewolnictwa seksualnego) wyłączeni spod ochrony Statutu MTK, jako członkowie tej samej grupy zbrojnej. 

Izba Apelacyjna Trybunału właśnie potwierdziła, że ta decyzja była słuszna.

Wolny Kaddafi trafi do Hagi? meandry sprawiedliwości międzynarodowej

Co jakiś czas jak bumerang wraca do MTK kwestia sytuacji w Libii. Przypomnijmy, całkiem niedawno - Międzynarodowy Trybunał Karny upublicznił wydany w kwietniu 2013 roku nakaz aresztowania (zobacz tu) wobec Al-Tuhamy Mohamed'a Khaled'a, który podejrzewany jest o popełnienie zbrodni wojennych oraz zbrodni przeciwko ludzkości w Libii pomiędzy 15 lutego 2011 a 24 sierpnia 2011 roku. Pisaliśmy o tym tu. Ponadto Trybunał uznał za niedopuszczalną sprawę Al-Senussiego, w związku z tym sądzony jest on w Libii. Informowaliśmy o tym 3 lata temu. Teraz wraca sprawa Saifa Kaddafiego, który podobno został uwolniony spod władzy milicji z Zintanu i przebywa na wolności (choć nie wiadomo gdzie). Warto więc przypomnieć sprawę Kaddafiego i związane z nią kwestie. 

Guest post: Portoryko chce zostać 51. stanem USA

W czasie niedzielnego referendum ponad milion osób opowiedziało się za przekształceniem Portoryko w 51. stan USA, a jedynie 6.800 osób głosowało za utrzymaniem obecnego statusu. Niewiele więcej, bo 7.800 osób zagłosowało za niepodległością Portoryko. Mimo iż referendum miało rekordową niską frekwencję – swój głos oddało jedynie 23% uprawnionych do głosowania - gubernator Portoryko zapowiedział już powołanie komisji, której zadaniem będzie wywarcie nacisku na Kongres USA, który jako jedyny organ ma kompetencje do zmiany statusu Portoryko. Najprawdopodobniej jednak, Kongres podobnie jak przy okazji poprzedniego referendum w 2012 r., w ogóle nie zajmie się sprawą zmiany statusu Portoryko na nowy amerykański stan.