Strony
środa, 14 kwietnia 2021
Rekomendacja Komitetu ds. wyboru sędziów ETPCz ws. odrzucenia polskich kandydatów
wtorek, 13 kwietnia 2021
List otwarty środowisk prawniczych w sprawie działań zmierzających do uznania szczepionek przeciwko Covid-19 za dobro wspólne ludzkości
Szczepienia przeciwko Covid-19 są od tygodni tematem numer
jeden w debacie publicznej. Ten stan rzeczy jest całkowicie zrozumiały,
natomiast mniej jasne jest to, czy robi się wystarczająco dużo, aby szczepionki
przeciwko Covid były dostępne globalnie.
Cel pozostaje niekwestionowany: doprowadzenie do jak
najszybszego końca pandemii przez powszechny, oparty na zasadzie słuszności
dostęp do szczepionek na Covid-19. Polityczną deklarację na ten temat podpisało
w marcu br. 181 państw, wcześniej tematyka szczepionkowa była obecna
m.in. w agendzie Rady Bezpieczeństwa ONZ (zob. streszczenie rezolucji RB ONZ na
blogu PPM). Ważne i pogłębione stanowisko
dotyczące powszechnych i
dostępnych szczepień jako elementu prawa do zdrowia oraz prawa do czerpania
korzyści z postępu naukowego przedstawił także Komitet ONZ ds. praw
gospodarczych, socjalnych i kulturalnych.
Czy państwa robią wystarczająco dużo, aby pandemia skończyła
się jak najszybciej? Wiele wskazuje na to, że można zrobić więcej niż tylko
liczyć na powodzenie COVAX-u
(systemu redystrybucji szczepionek zorganizowanym przez WTO i kilka innych
podmiotów). W prasie i na forach międzynarodowych trwa intensywna dyskusja o
tym, czy istniejący reżim ochrony praw własności intelektualnej nie stanowi
zbyt sztywnego gorsetu dla zwiększenia produkcji i dostępności szczepionek w
wymiarze globalnym. W komentarzu
redakcji tygodnika „Nature” z początku kwietnia br. wyrażono pogląd –
podzielany przez inne opiniotwórcze środowiska – że nadszedł czas na tymczasowe
zawieszenie niektórych patentów związanych ze szczepionkami, a pandemii nie
można traktować jako „zwykłej” okazji do konkurencji rynkowej. Intensywna
dyskusja na ten temat toczy się na forum Światowej Organizacji Handlu, a linia
sporu przebiega – jak można się domyśleć – pomiędzy państwami bogatej Północy i
biedniejszego Południa. Sprawa ma charakter rozwojowy, a obecnie zmianę
stanowiska w kwestii ochrony patentów szczepionkowych rozważa
administracja USA.
Trudno nie odnieść wrażenia, że problem dostępności
szczepionek w wymiarze globalnym – jako warunek zakończenia pandemii – jest w
Polsce słabo dostrzegalny. Trzeba jednak odnotować dwie wartościowe inicjatywy:
na początku marca Biuro RPO zorganizowało na ten temat webinarium
pt. „Patent na zdrowie”; jednocześnie z apelem o działania na rzecz uznania
szczepionek przeciwko Covid-19 za dobro wspólne ludzkości wystąpiło polskie
środowisko artystyczne („Nie traćmy czasu” – apel podpisało prawie
400 osób).
I tak
dochodzimy do konkluzji niniejszego wpisu: warto, aby swój głos na ten temat
wyraziło także polskie środowisko prawnicze. Nie jest to inicjatywa związana z
żadną instytucją, organizacją ani partią polityczną. W kilkuosobowym gronie
prawników zajmujących się prawami człowieka, a także własnością intelektualną i
stosunkami międzynarodowymi, sformułowaliśmy na ten temat petycję – list
otwarty. Jego głównym celem jest zwrócenie uwagi na konieczność traktowania szczepionek
przeciwko Covid-19 jako globalnego dobra ludzkości i zwrócenie się do władz RP
o popieranie tego stanowiska na forum międzynarodowym.
Tekst
petycji – listu otwartego wraz z formularzem umożliwiającym jego podpisanie
znajduje się TUTAJ.
dr hab. Michał Balcerzak, prof. UMK
sobota, 10 kwietnia 2021
Wszcyscy polscy kandydaci do ETPCz odrzuceni
Według informacji Gazety Wyborczej, Komitet ds. wyboru sędziów Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy odrzucił listę polskich kandydatów na stanowisko sędziego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
Rekomendacja odrzucenia list zostanie teraz przekazana Zgromadzeniu do celem zatwierdzenia w ramach Progress Report of the Bureau of the Assembly and the Standing Committee (Resolution 1366 (2004) as modified by Resolutions 1426 (2005), 1627 (2008), 1841 (2011), 2002 (2014) and 2278 (2019), par. 3). Dopiero wówczas decyzja o odrzuceniu stanie się definitywna, a polski rząd będzie proszony o przedstawienie nowych kandydatur.
Gazeta ogranicza się do komentowania kontrowersyjnej postaci prof. UW dr hab. Aleksandra Stępkowskiego, akcentując jego działalność przede wszystkim jako założyciela Ordo Iuris i neosędziego SN. Pominięto natomiast fakt, że równocześnie odrzucono nie budzące podobnych emocji kandydatury prof. UKSW dr hab. Elżbiety Karskiej oraz dr Agnieszki Szklannej.
Członkowie Komitetu odmówili komentarza do decyzji. Warto w tym kontekście skonfrontować narrację GW z formalnymi podstawami do odmowy rozpatrzenia zaproponowanej listy tj.:
i. the areas of competence of the candidates appear to be unduly restricted;
ii. not all of the candidates fulfil each of the conditions laid down by Article 21, paragraph 1, of the European Convention on Human Rights;
iii. one of the candidates does not appear to have an active knowledge of one of the official languages of the Council of Europe and a passive knowledge of the other;
iv. the national selection procedure did not satisfy the minimum requirements of fairness and transparency;
v. the Advisory Panel was not duly consulted.
W tej sytuacji wydaje się wątpliwym, żeby to akurat konserwatywne poglądy przesądziły o negatywnym zaopiniowaniu list.
O budzącej spore emocje procedurze wyłaniania kandydatów pisaliśmy tu i tutaj.
Kadencja sędziego Krzysztofa Wojtyczka upływa 31 października b.r.
piątek, 9 kwietnia 2021
Obowiązkowe szczepienia dzieci nie naruszają praw i wolności gwarantowanych Europejską Konwencją Praw Człowieka - Vavřička i inni p. Czechom
środa, 7 kwietnia 2021
Podróżowanie do USA personelu MTK znów bezpieczne
Na stronie MTK poinformowano właśnie, że administracja Joe Bidena zdecydowała o uchyleniu zarządzenia wykonawczego nr 13928, kończąc tym samym sankcje wobec prokurator MTK Fatou Bensoudy i starszego członka personelu jej biura, Phakiso Mochochoko, znosząc ograniczenia wizowe dla niektórych pracowników MTK. To dobra informacja dla personelu trybunału, znów mogą bezpiecznie podróżować do Stanów bez zagrożenia wrogimi atakami.
Informacja na stronie:
https://www.icc-cpi.int/Pages/item.aspx?name=pr1585
sobota, 3 kwietnia 2021
Potwierdzony wyrok w sprawie Bosco Ntagandy
30 marca 2021 r., Izba Odwoławcza Międzynarodowego Trybunału Karnego wydała wyrok potwierdzający większością głosów decyzję Izby Orzekającej z dnia 8 lipca 2019 r., w której uznano że Bosco Ntaganda jest winny 18 zarzutów zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości popełnionych w Ituri w Demokratycznej Republice Konga w latach 2002-2003.
Ponadto Izba Odwoławcza jednogłośnie potwierdziła decyzję Izby Orzekającej z dnia 7 listopada 2019 r., Na mocy której Pan Ntaganda został skazany łącznie na 30 lat pozbawienia wolności. Wyrok i sentencja są teraz ostateczne.
piątek, 2 kwietnia 2021
Uniewinniający wyrok Izby Odwoławczej MTK w sprawie Gbagbo i Blé Goudé
Dwa dni temu Izba Odwoławcza Międzynarodowego Trybunału Karnego potwierdziła wyrok Izby Orzekającej MTK, która w styczniu 2019 roku uniewinniła byłego prezydenta Wybrzeża Kości Słoniowej Laurenta Gbagbo i byłego Ministra Sportu Charlesa Blé Goudé od zarzutów popełnienia zbrodni przeciwko ludzkości, między innymi zabójstw, zgwałceń, innych nieludzkich czynów o podobnym charakterze lub alternatywnie usiłowania popełnienia zabójstw, prześladowań, od grudnia 2010 do kwietnia 2011 - podczas walk powyborczych.
Nie obyło się bez kontrowersji wyrok Izby Orzekającej wydano ustnie w styczniu 2019. Na wyrok pisemny uniewinnieni czekali 6 miesięcy (pisaliśmy o tym tu i tu ). Już wcześniej mogli opuścić areszt.
Wyrok Izby Odwoławczej potwierdza ustalenia Izby Orzekającej odnosząc się między innymi do słabych dowodów zebranych w sprawie.
Wyrok znajduje się tu.
środa, 31 marca 2021
Raport "La France, le Rwanda et le génocide des Tutsi (1990-1994)"
Zacznijmy od przypomnienia jak doszło do ludobójstwa w Rwandzie. W okresie kolonialnym, Niemcy, a potem Belgia, głosiły ideę, że zamieszkujące Rwandę dwie główne grupy ludności, Tutsi i Hutu znacznie różnią się od siebie. Państwem rządziła wówczas elita Tutsi, a ludność Hutu była wykorzystywana do najcięższych prac. Doprowadziło to do rewolty Hutu i przekazania przez Belgię władzy Hutu w 1959 r.; ok. 300 tys. Tutsi musiało szukać schronienia poza Rwandą. Kiedy w 1961 r. Rwanda stała się niepodległym państwem, Hutu byli główną siłą polityczną.
poniedziałek, 29 marca 2021
Guest post: Czy NATO i UE są „wspólnotą bezpieczeństwa”?
W ostatni piątek (27 marca br.) naczelni
dowódcy sił zbrojnych Australii, Danii, Grecji, Holandii, Japonii, Kanady,
Korei Pd., Niemiec, Wielkiej Brytanii, Włoch i USA wystosowali „Wspólne oświadczenie[1]”
poniższej treści:
„Jako Szefowie Obrony potępiamy
użycie śmiercionośnej siły przeciwko nieuzbrojonym ludziom przez Siły Zbrojne
Związku Myanmar i związane z nimi służby bezpieczeństwa. Profesjonalne wojsko przestrzega
międzynarodowych standardów postępowania i jest odpowiedzialne za ochronę - a
nie krzywdzenie - ludzi, którym służy.
Wzywamy Siły Zbrojne Myanmaru do zaprzestania przemocy i pracy nad
przywróceniem szacunku i wiarygodności wśród mieszkańców Myanmaru, które
utraciły w wyniku swoich działań”.
Zamachem stanu i
krwawymi represjami przeciwko Birmańczykom kieruje głównodowodzący generał Min
Aung Hlang[2].
Pod „Oświadczeniem”
podpisali się naczelni dowódcy, tylko, niektórych państw członkowskich Sojuszu
Północnoatlantyckiego, UE oraz strategicznych sojuszników z regionu
Indo-Pacific. Wcześniej z podobnymi oświadczeniami wystąpili najwyżsi dowódcy
Indonezji i Singapuru.
Brak podpisów pod
Oświadczeniem naczelnych dowódców sił zbrojnych pozostałych państw-członków
Sojuszu i UE wskazuje albo na nieprzyjęcie zaproszenia do podpisania, czyli
niepodzielanie przez nich oceny czynów – wartości leżących u podstaw Traktatu
waszyngtońskiego albo na niezaproszenie (nieznanej) grupy państw do współpracy.
Każda, z tych, możliwość dowodzi osłabienia wewnętrznej spójności Sojuszu i UE.
Prof. dr hab. Jerzy Menkes
niedziela, 28 marca 2021
Przegląd brytyjskich polityk stosowania sankcji
W ostatnich dniach Wielka Brytania opublikowała istotne dokumenty wyznaczające kierunki polityki zagranicznej, w tym w zakresie stososowania sankcji.
Po pierwsze, w niec pompatycznym stylu w Integrated Review of security, defence, development and foreign policy zapowiedziano stosowania sankcji dla ochrony praw człowieka (we will act as a force for good in standing up for human rights around the world) oraz dla ochrony bezpieczeństwa narodowego.
Na potrzeby wzmacniania demokracji i praworządności Wlk. Brytania zapowiada przyjęcie specjalnego reżimu sankcji do walki z korupcją.
Po drugie, Departament handlu opublikował wytyczne dot. Eksportu technologii wojskowych i podwójnego zastosowania. Z perspektywy polskiej (unijnej) warto zwrócić na ten dokument uwagę m.in. w kontekście potencjalnego stosowania sankcji ekstraterytorialnych.