Zwycięstwo Wielkiej Brytanii w sporze o rozliczanie transakcji papierów wartościowych denominowanych w euro

Wielka Brytania, po serii nieudanych potyczek przed Trybunałem Sprawiedliwości 

- ws. legalności wzmocnionej współpracy w obszarze podatku od transakcji finansowych (nasz post tutaj), 

- uprawnień interwencyjnych ESMA (nasz wpis tu), 

- w sporze dotyczącym ograniczenia wynagrodzeń bankierów (opisana przez nas tutaj) po opublikowaniu w listopadzie 2014 negatywnej opinii Rzecznika Generalnego Niilo Jaaskinena (EU Observer, EU court to throw out UK's bank bonus challenge) skarga została wycofana,

odniosła istotne zwycięstwo w batalii o kształtowanie unijnego sektora finansowego. Sąd orzekł o nieważności ram polityki nadzorczej Eurosystemu  "w zakresie, w jakim ustanowiono w nich w odniesieniu do kontrahentów centralnych biorących udział w rozliczaniu finansowych papierów wartościowych wymóg lokalizacji w państwie członkowskich Eurosystemu". Oznacza to, że wart 5 mld euro rocznie rynek nie jest ograniczonych do strefy euro.

***

W sporze Wielka Brytania p. EBC (Wyrok Sądu z 4.4.2015 w sprawie T‑496/11) ta pierwsza domagała się uznania nieważności ram polityki nadzorczej w zakresie, w jakim określono w nich politykę lokalizacyjną mającą zastosowanie do kontrahentów centralnych (CCP) z siedzibą w państwach członkowskich nienależących do Eurosystemu, utrzymując że 

• naruszają one swobody rynku (przedsiębiorczości, świadczenia usług i przepływu kapitału), 
• naruszają zasady prawa konkurencji (art. 101 i 102 TFUE), 
• naruszają zasadę niedyskryminacji (art. 18 TFUE), 
• naruszają zasadę proporcjonalności, 
• a nade wszystko jako że nie mieszą się w kompetencjach EBC.

Z kolei Bank dowodził, że ramy polityki nadzorczej nie mają charakteru prawnie wiążącego, a nawet gdyby tak jak postrzegać, to mieszczą się w zakresie jego kompetencji.

Sąd już na wstępie zauważył, że ustanowienie wymogów w zakresie rozliczania transakcji papierów wartościowych denominowanych w euro w odniesieniu do CCP w tym przypadku "wykracza[ło] poza ramy zwykłego nadzoru nad infrastrukturami systemów rozliczania papierów wartościowych i jest elementem regulowania ich działalności" (par. 84). To zaś oznaczało konieczność zbadania kompetencji EBC w zakresie regulacji funkcjonowania infrastruktur rynku kapitałowego. 

Do zadań Banku na podstawie art. 127(2) należy "popieranie należytego funkcjonowania systemów płatniczych" (tj. Eurosystemu). W tym celu i w takim zakresie, zgodnie z art. 22 Statutu, Bank zapewnia skuteczność i rzetelność systemów rozliczeń i płatności. Zdaniem Sądu nie ulega wątpliwości, "że zawarte w art. 22 statutu wyrażenie „systemy rozliczeń” należy interpretować z związku z „systemami płatności”, do których odwołano się w tym samym artykule i których należyte funkcjonowanie stanowi jedno z zadań Eurosystemu" (par. 90).

Istotą usług świadczonych przez kontrahentów centralnych jest jednak nie tylko rozliczanie środków pieniężnych na zakup określonych papierów wartościowych, ale również rozliczenie papierów wartościowych stanowiących przedmiot transakcji. 

W tym kontekście sędziowie zauważyli, że:

- w myśl art. 4 ust. 6 dyrektywy 2007/64/WE w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego systemem płatniczym określa się „system transferu środków oparty na formalnych i znormalizowanych regułach i wspólnych przepisach dotyczących przetwarzania, rozliczeń lub rozrachunku transakcji płatniczych”,

- natomiast w świetle art. 63(2) TFUE płatność oznacza transfer środków w celu zapewnienia świadczenia wzajemnego za transakcję, 

z czego "wynika, że „system płatności” w rozumieniu art. 127 ust. 2 TFUE wchodzi w zakres transferu środków. W konsekwencji, o ile taka definicja może obejmować część „środki pieniężne” transakcji rozliczeniowych, o tyle nie dotyczy ona części „papiery wartościowe” transakcji rozliczeniowych przeprowadzanych na papierach wartościowych przez kontrahenta centralnego, jeśli można je uznać za papiery wartościowe będące przedmiotem transakcji prowadzącej do transferu środków, które same nie stanowią jednak płatności." (par. 97).

Również w odniesieniu do art. 22 Statutu nie ulega wątpliwości, że "możliwości uchwalania przez EBC rozporządzeń „w celu zapewnienia skuteczności i rzetelności systemów rozliczeń i płatności”, nie można rozumieć jako przyznanie EBC takiego uprawnienia w odniesieniu do wszystkich systemów rozliczeń, w tym systemów dotyczących transakcji przeprowadzanych na papierach wartościowych" (par. 99).

"W konsekwencji w braku wyraźnego odesłania w art. 22 statutu do rozliczania papierów wartościowych należy stwierdzić, że celem użycia wyrażenia „system rozliczeń i płatności” jest raczej podkreślenie, że EBC ma kompetencję do uchwalania rozporządzeń w celu zapewnienia skuteczności i bezpieczeństwa systemów płatności, w tym systemów obejmujących etap rozliczeń, a nie przyznanie mu autonomicznej kompetencji regulacyjnej wobec wszystkich systemów rozliczeń" (par. 101). 

Sędziowie nie zgodzili się wreszcie z argumentami Banku, jakoby prawidłowe wykonywanie kompetencji w zakresie popierania popieranie należytego funkcjonowania systemów płatniczych wymagało regulowania działalności infrastruktur w zakresie rozliczania papierów wartościowych ze względu na możliwe sprzężenia zwrotne między oboma systemami (par. 103). Zasadę kompetencji dorozumianych należy bowiem interpretować wąsko, w takim zakresie w jakim jest to niezbędne dla realizacji celów traktatowych. Występowanie korelacji między zdarzenia w obu systemach takiego warunku nie spełnia.