Strony
piątek, 30 września 2022
Ogłoszenia 30.09.2022 r.
wtorek, 27 września 2022
23 państwa wspierają Ukrainę w postępowaniu przed ETPC Ukraina v. Rosji (X)
ETPC poinformował, że do postępowania w sprawie Ukraina p. Rosji (X) (skarga nr 11055/22) jako strona trzecia przystąpiły 23 państwa i jedna organizacja pozarządowa. Przedmiotem skargi są zarzuty masowych i poważnych naruszeń praw człowieka dokonanych przez władze rosyjskie w trakcie trwania działań zbrojnych na terytorium Ukrainy od 24 lutego 2022 r. Wśród interweniujących rządów znalazły się: Austria, Belgia, Chorwacja, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Irlandia, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Niderlandy, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja i Włochy. W dalszej kolejności do postępowania planują przystąpić także Islandia i Wlk. Brytania. Organizacją pozarządową, która uczestniczy w postępowaniu jest Geneva Academy of International Humanitarian Law and Human Rights.
Pomimo faktu, iż Federacja Rosyjska przestała być stroną Europejskiej Konwencji Praw Człowieka z dniem 16 września 2022 r., Trybunał zgodnie z art. 58 Konwencji zachowuje kompetencję do rozstrzygnięcia skierowanych przeciwko niej spraw, o ile zarzucane działania bądź zaniechania miały miejsce przed tą datą (uchwała Trybunału wyjaśniająca skutki zakończenia członkostwa FR w Radzie Europy).
piątek, 23 września 2022
Ogłoszenia 23.09.2022 r.
czwartek, 22 września 2022
Prof. Krystyna Kowalik-Bańczyk prezeską jednej z izb Sądu Unii Europejskiej
Z ogromną przyjemnością informujemy, że 19 września dr hab. Krystyna Kowalik-Bańczyk, prof. PAN została wybrana na prezesa izby Sądu Unii Europejskiej, na kadencję trwającą od 19 września do 31 sierpnia 2025 r. Profesor Kowalik -Bańczyk jest sędzią Sądu Unii Europejskiej od 2016 r.
Bardzo serdecznie gratulujemy!
Wyrok Najwyższej Izby w Nadzwyczajnych Izbach w Sądach Kambodży w sprawie Khieu Samphan (Case 002/02)
Dziś zapadł ostateczny wyrok w sprawie wytoczonej ponad 16 lat temu a dotyczącej zbrodni popełnionych w czasie reżimu Czerwonych Khmerów w Kambodży w latach 1975-1979. O wyroku w pierwszej instancji pisaliśmy tu. Wtedy Khieu Samphan został skazany na dożywocie, udowodniono mu popełnienie zbrodni przeciwko ludzkości i ludobójstwa popełnionego na grupie Wietnamczyków i Czamów oraz poważne naruszenia Konwencji Genewskich.
Dziś poznaliśmy wyrok izby odwoławczej. Kilka z zarzutów oddalono, większość jednak utrzymano w mocy (dotyczy to zarówno popełnienia zbrodni ludobójstwa, jak i zbrodni przeciwko ludzkości i poważnych naruszeń) i potwierdzono nałożoną na zbrodniarza karę dożywocia (którą odsiaduje łącznie z karą dożywocia nałożoną w sprawie 002/01).
Sędziwy oprawca (ma 91 lat) zapewne resztę życia spędzi w więzieniu.
Skrót wyroku znajduje się tu.
środa, 21 września 2022
Obowiązek noszenia masek w trakcie pandemii Covid - 19 zgodny z EKPC
Pandemia powoli odchodzi w przeszłość, ale skargi związane z ograniczeniami nałożonymi w trakcie jej trwania będą jeszcze z pewnością długo przedmiotem rozstrzygnięć ETPC. Decyzją w sprawie Makovetskyy p. Ukrainie Trybunał oddalił zarzuty skarżącego dotyczące naruszenia art. 6 i 7 Konwencji wskutek nałożenia na niego grzywny w związku z popełnieniem wykroczenia polegającego na niepodporządkowaniu się obowiązkowi noszenia maski ochronnej w sklepie. Niestety rozstrzygnięcie Trybunału pozbawione jest szerszych odniesień do wyjątkowości sytuacji i potrzeby wprowadzania określonych rozwiązań i ograniczeń, choć skarżący wyraźnie kwestionował konieczność obowiązku noszenia masek. ETPC skoncentrował się na rozpatrzeniu skargi w świetle formalnych wymogów art. 6 i orzekł, że skarżący miał możliwość, z której zresztą skorzystał, poddania decyzji Policji weryfikacji sądu. Brak było też, zdaniem Trybunału, jakichkolwiek przesłanek świadczących, by orzeczenie sądu - utrzymujące karę w mocy, było arbitralne bądź oczywiście nieuzasadnione. Odnosząc się do zarzutów skarżącego, iż naruszony został art. 7 Konwencji (zakaz karania bez podstawy prawnej) Trybunał ocenił, że wykroczenie, którego dopuścił się skarżący zagrożone było jedynie karą (umiarkowanej) grzywny, która nie podlegała przekształceniu w karę pozbawienia wolności w przypadku braku uiszczenia. W związku z tym w sprawie nie znajdzie zastosowania art. 6 Konwencji w aspekcie karnym, a w konsekwencji także art. 7 Konwencji. Ta część skargi została więc uznana za niedopuszczalną "ratione materiae".
Guest post: Polska interweniuje przed MTS w sprawie Ukraina v. Rosji
Polska
interweniuje przed MTS w sprawie Ukraina v. Rosji
Jak już informowaliśmy, dnia 26 lutego 2022 r. Ukraina złożyła do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości skargę przeciwko Rosji w sprawie wynikłego między tymi państwami sporu na tle Konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa (dalej: „Konwencja”).
Art. 63 Statutu MTS.
stanowi, że „W razie wysunięcia sprawy interpretacji jakiejś konwencji, w
której stronami są inne państwa niż będące w sporze, Pisarz Trybunału zawiadomi
je o tym natychmiast. Każde państwo, które otrzymało takie zawiadomienie, ma
prawo interwencji w procesie i jeżeli z tego prawa skorzysta, to interpretacja
zawarta w wyroku będzie dlań w równej mierze wiążąca”. Dnia 30 marca 2022 r.
Trybunał zwrócił uwagę stron Konwencji (innych niż Rosja i Ukraina) na
możliwość zgłoszenia w sprawie interwencji. Dotychczas Łotwa, Litwa, Nowa
Zelandia, Zjednoczone Królestwo, Niemcy, Stany Zjednoczone, Szwecja, Rumunia, Francja,
Włochy zgłosiły w sprawie interwencję. Dnia 15 września 2022 r. interwencję
zgłosiła Polska.
Polska
interwencja oparta jest na dotychczasowym orzecznictwie Międzynarodowego
Trybunału Sprawiedliwości, w szczególności opinii doradczej z dnia 28 maja 1951
r. w sprawie zastrzeżeń do Konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni
ludobójstwa oraz z wyroku z dnia 26 lutego 2007 r. w sprawie zastosowania
Konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa (Bośnia i
Hercegowina v. Serbii).
Stanowisko
polskie skonstruowane zostało zgodnie z zasadami określonymi w art. 82 ust. 2
Regulaminu MTS. Najpierw przedstawia uwagi ogólne w których zrekapitulowany
został dotychczasowy przebieg postępowania i omówiona została podstawa prawna
interwencji. Następnie wskazana została podstawa na jakiej Polska stała się
stroną Konwencji. Kolejna część zawiera uwagi ogólne na temat zasad wykładni
prawa międzynarodowego zastosowanych w dalszej części interwencji (art. 31
Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów) oraz omówienie przedmiotu i celu Konwencji
(ochrona prawa do istnienia określonych grup ludności jako takich oraz
afirmacja fundamentalnych wartości moralnych). Polska przypomina, że zakaz
ludobójstwa ma charakter ius cogens, a Konwencja rodzi zobowiązania erga
omnes.
Polska
przedstawia swoje stanowisko odnośnie do interpretacji: (a) art. IX Konwencji w
którym zawarta jest klauzula sądowa oraz (b) art. 1 (w zw. z art. II) Konwencji
z którego wynika zobowiązanie państw do zapobiegania i karania ludobójstwa.
W
odniesieniu do art. IX, Polska wskazuje, że dotyczy on również sporów, w
których wnosi się o stwierdzenie, że Konwencja nie została naruszona. Jeśli więc jedno państwo zarzuca drugiemu
ludobójstwo (tak jak Rosja Ukrainie), to drugie może zwrócić się do MTS o
stwierdzenie bezpodstawności tego zarzutu pod względem faktycznym i prawnym.
MTS ma jurysdykcję w przedmiocie tego czy w danej sytuacji dochodzi do
ludobójstwa. Wynika to ze zwykłego znaczenia użytego w art. IX zwrotu „Spory
dotyczące wykładni, stosowania lub wykonania Konwencji, jak również spory,
dotyczące odpowiedzialności państwa za ludobójstwo” odczytywanego w kontekście
w jakim został użyty. Nie bez znaczenia jest także cel i przedmiot Konwencji
jakim jest ochrona podstawowych wartości społeczności międzynarodowej. Polska
dodaje, że państwo – ofiara bezpodstawnych, stanowiących nadużycie prawa,
oskarżeń o ludobójstwo musi mieć dostęp do sądu międzynarodowego. Rola MTS jako
zasadniczego organu sądowego ONZ odpowiedzialnego za pokojowe rozstrzyganie
sporów międzynarodowych w oparciu o prawo, uległaby bezzasadnemu umniejszeniu
jeśli nie miałby on jurysdykcji w takich sprawach.
W
odniesieniu do art. I (w zw. z art. II) Polska podkreśla, że jednostronne i
bezpodstawne oskarżenia o ludobójstwo stanowią nadużycie prawa. Polska
przypomina, że obowiązek zapobiegania i
karania ludobójstwa – w tym miejscu przywołana jest rola Rafała Lemkina – to
zobowiązanie, które powinno być wykonywane z należytą starannością. Nie ma mowy
o takiej staranności jeśli działania podejmowane w rzekomym celu zapobiegania i
karania ludobójstwa pozbawione są dostatecznej podstawy faktycznej. Jakiekolwiek
działania podejmowane celu zapobiegania i karania ludobójstwa muszą być zgodne
z prawem międzynarodowym. Wynikający z Konwencji obowiązek karania ludobójstwa
z pewnością nie dotyczy państw bo zgodnie z prawem międzynarodowym nie
podlegają one odpowiedzialności karnej.
Interwencja
zostanie doręczona stronom postępowania, które będą się mogły do niej odnieść.
dr Przemysław Domagała
(UKSW)
sobota, 17 września 2022
Rosja nie jest już stroną EKPCz
Wczoraj upłynęło 6 miesięcy odkąd Rosja (na skutek inwazji w Ukrainie) nie jest już członkiem Rady Europy i od wczoraj także Rosja przestaje być stroną Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Jak podaje Rada Europy, ponad 17 tysięcy skarg rosyjskich jest nadal rozpatrywanych przez Trybunał, Rosja ma także obowiązek wdrożyć wydane już wyroki (jest ich ponad 2 tysiące i czuwa nad tym Komitet Ministrów RE).
Choć Rosja nigdy nie była pionierem jeśli chodzi o ochronę praw człowieka i wdrażanie wyroków trybunału nie można się jednak oprzeć refleksji, że to smutny dzień dla zwykłych rosyjskich obywateli, których działania władz dotykają najbardziej.
Więcej o tej kwestii i tle polityki rosyjskiej: tu.
Dane dotyczące Rosji w Radzie Europy: tu, zobacz także tu.