Czy Arabia Saudyjska poniesie odpowiedzialność prawną za zamachy 11/9?

W kontekście wczorajszego posta poświęconego możliwości egzekwowania odpowiedzialności prawnej państw z tytułu pomocy lub udziału w aktach przemocy dokonywanych przez grupy terrorystyczne wspomnieliśmy o nadziejach rodzin ofiar zamachów z 11/9 na dochodzenie odszkodowań z mienia Arabii Saudyjskiej.

Warunkiem zastosowania wspomnianej ustawy uchwalonej przez Kongres w 2012 roku jest sądowe orzeczenie stwierdzające związek państwa trzeciego z aktem terroru. W tym kontekście szczególnego znaczenia nabiera zapowiedź Dyrektora Wywiadu Narodowego Jamesa R. Clappera jr. rychłego zakończenia przeglądu potencjalnie kluczowego dla sprawy dokumentu Senatu.

Iran prosi o dobre usługi SG ONZ w sporze z USA

Przy okazji waszyngtońskiego szczytu atomowego zwracaliśmy uwagę na napięcia utrzymujące się w relacjach USA z Iranem, mimo wypracowania Wspólnego Wszechstronnego Planu Działania, który miał zakończyć międzynarodową izolację Teheranu. 

Najnowszym punktem zapalnym w relacjach dwustronnych stał się ubiegłotygodniowy wyrok amerykańskiego Sądu Najwyższego Bank Markazi, aka The Central Bank of Iran, Petitioner v. Deborah Peterson, et al. dotyczący m.in. prawnej odpowiedzialności państwa za zamach terrorystyczny przeprowadzony w 1983 roku w Bejrucie. Stało się to okazją do interpretacji, ustanowionego w 1996 r. precedensowego w skali świata wyjątku od immunitetu państw w postępowaniach odszkodowawczych dot. aktów terrorystycznych.

Decyzja Prokurator MTK o wstępnym badaniu zbrodni w Burundi

Prokurator MTK właśnie zdecydowała o rozpoczęciu wstępnego badania zbrodni popełnionych w Burundi od kwietnia 2015 roku. O sytuacji w Burundi pisaliśmy już kilkakrotnie opisując m.in. kryzys humanitarny kryzys humanitarny i wyrażając obawy, że może tam dojść do zbrodni ludobójstwa. 

Prokurator wskazuje, że w zabito już prawie pół tysiąca osób, ponad 3000 aresztowano, a 230 000 uciekło do sąsiednich krajów (do Tanzanii, Rwandy, Ugandy i DRK). Benosuda wspomniała o aktach morderstw, zgwałceń, tortur, które towarzyszą  obecnemu kryzysowi.  Prokurator  po zbadaniu dostępnych informacji, dopuszczalności sprawy  i wagi popełnionych zbrodni, może zdecydować się na wszczęcie postępowania przygotowawczego.

O kryzysie informuje także szeroko ONZ (zobacz tu i tu)  łącznie z Wysokim Komisarzem NZ ds. Uchodźców zobacz tu.

Prof. Banaszak i prof. Muszyński nowymi członkami Komisji Weneckiej z ramienia Polski

MSZ potwierdziło dziś wcześniejsze doniesienia, iż mandaty obecnych członków Komisji Weneckiej z ramienia Polski, tzn. premier Hanny Suchockiej oraz prof. Krzysztofa Drzewickiego - jako zastępcy członka, nie zostaną przedłużone. Od 29 kwietnia, czyli od dnia kiedy mijają kadencje obecnych członków stanowiska te obejmą prof. Bogusław Banaszak oraz prof. Mariusz Muszyński. 

Rozmowy o "zamrożeniu" wydobycia ropy w Doha - bez porozumienia

Negocjacje państw eksporterów ropy naftowej zakończyły się w zeszły weekend (17 kwietnia) bez osiągnięcia końcowego porozumienia. Celem negocjacji miało być osiągnięcie porozumienia dotyczącego zamrożenia wydobycia ropy naftowej i tym samym wpłynięcie na światowe ceny tego surowca. W negocjacjach uczestniczyły kraje OPEC a także kraje nie zrzeszone w OPEC jak np. Rosja. Porozumienie, na którym zależało zwłaszcza Arabii Saudyjskiej i Rosji było zdaniem komentatorów mało prawdopodobne, ze względu na stanowisko Iranu. Wraz ze zniesieniem sankcji handlowych na eksport ropy, państwo to pragnie odbudować swoją pozycję na rynku eksporterów ropy i jego przedstawiciele nie pojawili się nawet w Doha. Minister ropy emiratu Kataru Mohammed bin Saleh al-Sada skomentował, że państwa potrzebują więcej czasu na negocjacje nad kwestiami ograniczeń w wydobyciu tego surowca. Rozmowy mają być kontynuowane w czerwcu w Wiedniu. Więcej informacji tutaj i tutaj.

Podpisanie Porozumienia Paryskiego

Wczoraj, 22 kwietnia, czyli w Dzień Ziemi miała miejsce ceremonia podpisania tzw. Porozumienia Paryskiego. Porozumienie, uzgodnione podczas konferencji stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu ma zastąpić Protokół z Kyoto w 2020 roku (o szczegółach porozumienia pisaliśmy tu). 

Związanie się przez państwa (i organizacje integracyjne takie jak Unia Europejska) Porozumieniem nastąpi w dwustopniowej procedurze (takiej jak określona w art 14 ust 1 lit c Konwencji wiedeńskiej o Prawie Traktatów). Porozumienie, do którego wprowadzono kilka poprawek redakcyjnych zostało przedstawione do podpisu z zastrzeżeniem jego późniejszej ratyfikacji przez strony. Status ratyfikacji będzie można śledzić tutaj. Konwencja jest otwarta do podpisu przez kolejny rok. Tekst nowej umowy miedzy narodowej dostępny jest tu. 

Gdzie się ukrywają syryjscy zbrodniarze wojenni?

Exodus uchodźców jest nieszczęsnym ale i nieuniknionym rezultatem większości konfliktów zbrojnych. Im dłużej konflikt trwa i im bardziej jest krwawy, tym bardziej destrukcyjny wpływ ma to na ludność cywilną. Konflikt w Syrii jest tego doskonałym przykładem.

Bezpośrednim rezultatem tego konfliktu jest przeszło milion azylantów i uchodźców przebywających obecnie w Europie, a wśród nich również ci, którzy bezpośrednio przyczynili się do zbrodni popełnionych w czasie konfliktu, czyli do powodu tej masowej wymuszonej migracji. Jest tak ponieważ przy masowej migracji nie sposób odróżnić ofiary od zbrodniarzy, co zresztą jest chętnie przywoływane jako argument na rzecz anty-azylanckiej polityki  "zamknięcia granic".

Jednak to nie zagrożenie bezpieczeństwa krajów przyjmujących stanowi obecnie główny problem, ale kwestia przyszłości uchodźców osiedlających się w krajach Europy, którzy wiedzą, że ich prześladowcy ubiegają się o azyl wraz z nimi. Bezkarność sprawców żyjących jako uchodźcy w krajach Europy nadal jest jednak ignorowane przez media i uczestników debaty publicznej.

Wyroki w sprawie Jukosu nieważne – Rosja nie musi płacić 50 miliardów dolarów?

We wtorek, 19 kwietnia 2016 r., Sąd Okręgowy w Hadze uchylił orzeczenia trybunałów arbitrażowych w sprawie Jukosu, na podstawie których Federacja Rosyjska miała wypłacić akcjonariuszom Jukosu 50 miliardów dolarów odszkodowania za naruszenie przepisów Traktatu Karty Energetycznej. Postępowania arbitrażowe były częścią głośnego konfliktu między Michaiłem Chodorkowskim a władzami Rosji, który m.in. doprowadził do przejęcia Jukosu przez kontrolowany przez państwo Rosnieft.

Nieludzkie traktowanie Andreasa Breivika naruszeniem art. 3 EKPCz - orzeczenie sądu norweskiego

Andreas Breivik odbywający najdłuższą możliwą do zasądzenia w Norwegii karę pozbawienia wolności - 21 lat - wytoczył powództwo przed sądami norweskimi w związku z rzekomym naruszeniem jego praw gwarantowanych art. 3 i 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. W uzasadnieniu wskazał m.in. na zbyt częste kontrole osobiste, złe warunki osadzenia - włącznie z brakiem możliwości samodzielnego przyrządzania posiłków, częste stosowanie w stosunku do niego środków przymusu w postaci kajdanek, ograniczenia w zakresie kontaktów ze światem zewnętrznym, ograniczenia w zakresie prowadzenia korespondencji, czy niemożność zawarcia związku małżeńskiego w wyniku braku zgody na otrzymywanie i odpowiadanie na korespondencję zewnętrzną. 

Koniec epopei argentyńskich pożyczek (i triumf sępich funduszy)

Po tym jak przed niespełna miesiącem argentyński parlament zniósł moratorium na spłatę zadłużenia zagranicznego względem wierzycieli niewspółpracujących (nasz post tutaj), a 13 kwietnia nowojorski sąd apelacyjny utrzymał w mocy warunkową zgodę na spłatę zrestrukturyzowanej części długu, Argentyna po 15 latach wraca na międzynarodowe rynki kapitałowe. 

Dzięki temu możliwym stało się zakończenie defaultu technicznego - częściowej niewypłacalności trwającej od 2014 r. a stanowiącej rezultat sporów sądowych z kilkoma wierzycielami odmawiającymi restrukturyzacji długu. Przełomowe dla (perspektywy) zakończenia sprawy pożyczek okazało się lutowe porozumienie prezydenta Mauricio Macri z funduszami Elliott Management, Aurelius Capital Management, Davidson Kempner i Bracebridge Capital co do umorzenia ok. 75% długów (ok. 9 mld USD) w zamian za spłatę 4,65 mld USD (Bloomberg, Paul Singer Cuts Deal With Argentina After Ugly, 15-Year Dispute). Kompromis (oraz wspomniane uchylenie moratorium na uregulowanie tych długów) stanowił warunek uchylenia przez sądy amerykańskie zakazu spłaty zrestrukturyzowanej części długu.

Guest Post: List prof. André Nollkaemper'a w sprawie obecności ESIL w Europie Środkowo-Wschodniej

Szanowni Czytelnicy Bloga,

Jakiś czas temu jedna z naszych redakcyjnych koleżanek zastanawiała się w swoim poście nad przyczynami niewielkiego udziału naukowców z Europy Środkowo-Wschodniej w pracach European Society of International Law. Uważamy że to ważny temat, o którym należy dyskutować. Dzisiaj zamieszczamy tekst z ostatniego numeru ESIL Newsletter, w którym prof. André Nollkaemper stawia częściowo te same pytania. Zachęcamy do lektury i liczymy na Wasze komentarze. Jest to o tyle istotne, że ESIL wydaje się zdeterminowany by mocniej zaistnieć w naszej części Europy - Wasze komentarze mogą przełożyć się na konkretne działania.

Redakcja PPM.

G20 opowiada się za sankcjami gospodarczymi wobec rajów podatkowych

15 kwietnia w Waszyngtonie odbył się kolejny szczyt ministrów finansów G20. W końcowym Komunikacie zawarto szereg stwierdzeń potwierdzających ewolucję postrzegania funkcji polityki monetarnej w wyniku doświadczeń walki ze światowym kryzysem finansowym (i europejskim kryzysem zadłużenia), jak choćby podkreślenie zależności między polityką monetarną i wydatkami sprzyjającymi lepszemu wzrostowi gospodarczemu, czy zerwanie z receptami na uzdrawianie sytuacji gospodarczej na zasadzie one size fits all.

Bardziej konkretny charakter ma zapowiedź publikacji na lipcowym szczycie Wytycznych dla programów reform strukturalnych, nad którymi G20 pracuje przy wsparciu ze strony MFW, OECD i innych organizacji międzynarodowych. Ministrowie porozumieli się już co do obszarów priorytetów, a w ciągu kolejnego kwartału mają zostać opracowane wskaźniki pozwalające na ocenę wyzwań i postępów we wdrażaniu reform.

W świetle skandalu Panama Papers (zob. nasze posty o unikaniu sankcji finansowych, oraz korupcji w FIFA i UEFA) powszechną uwagę przykuły jednak przede wszystkim rozmowy na temat walki z uchylaniem się od opodatkowania, praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu (AML/CFT). Kwestiom tym poświęcono zasadniczą część Komunikatu:

Parlament Europejski a sprawa polska (refleksje po 13.04 2016)

Program ostatniego posiedzenia Parlamentu Europejskiego (11-14 kwietnia) obfitował w istotne debaty i głosowania, w tym m.in. nad kontrowersyjnymi projektami unijnych dyrektyw dotyczących wykorzystywania danych pasażerów czy ochrony tajemnicy handlowej. W Polsce jednak największą uwagę zwróciły, co zrozumiałe, działania PE dotyczące spraw polskich.

Po pierwsze, chodzi o rezolucję z 13 kwietnia 2016 r. w sprawie sytuacji w Polsce, którą PE przyjął ogromną większością głosów (513 głosów "za", 142 "przeciw", 30 wstrzymujących). Posłowie nie uznali za potrzebne przeprowadzania kolejnej debaty na ten temat (takowa miała miejsce w styczniu), zwłaszcza wobec rezultatów wizyty wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej w Polsce (o czym pisaliśmy tu). W dwunastu punktach, poprzedzonych obszerną preambułą (zawierającą dodatkowe wyjaśnienia), Parlament odniósł się przede wszystkim do opinii Komisji Weneckiej, w pełni podzielając przedstawione w niej oceny sytuacji w Polsce i zalecenia, na czele z publikacją wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 9 marca br. i umożliwieniem mu wypełnienia roli strażnika konstytucji i gwaranta poszanowania praworządności w Polsce. Posłowie PE wskazali, że to działania prezydenta i rządu RP doprowadziły do faktycznego paraliżu TK, a w konsekwencji do zagrożenia dla demokracji, praw człowieka i praworządności w Polsce.

A jednak: nowa sprawa Irlandia p. Zjednoczonemu Królestwu przed ETPCz

Europejski Trybunał Praw Człowieka zakomunikował 22 marca 2016 r. Zjednoczonemu Królestwu wniosek o rewizję wyroku Irlandia p. Zjednoczonemu Królestwu z 18 stycznia 1978 r. złożony oczywiście przez władze irlandzkie (na blogu pisaliśmy o tym tu). 

Rynek finansowy barometrem relacji Kuby z zagranicą

Jednym z pierwszych konkretnych przejawów nadziei Hawany na odbudowę relacji z zagranicą była liberalizacja w marcu 2014 r. dostępu do rynku krajowego dla inwestorów zagranicznych (nasz post tutaj). Od tego czasu na szczeblu stosunków międzyrządowych poczyniono znaczne postępy; choćby w lipcu ubiegłego roku informowaliśmy, że po 54 latach  Kuba wznowiła stosunki dyplomatyczne z USA. To jednak zaufanie inwestorów, a przede wszystkim wierzycieli, zdaje się najlepszym wskaźnikiem tempa reintegracji ze światem zewnętrznym. W tym kontekście znamienna wydaje się atmosfera wokół zadłużenia zagranicznego.

Prof. Maria Gintowt-Jankowicz i prof. Mirosław Wyrzykowski zostali członkami paneli opiniujących kandydatów na sędziów europejskich

Dwoje Polaków rozpocznie niebawem pełnienie funkcji w organizacjach międzynarodowych związanych z czuwaniem nad przebiegiem procedur wyboru członków europejskich trybunałów. Po pierwsze Komitet Ministrów Rady Europy wybrał panię prof. Marię Gintowt-Jankowicz na członka Doradczego Panelu Ekspertów ws. kandydatów na sędziów Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Panel ten pełni rolę doradczą dla państw członkowskich RE w kwestii spełniania przez kandydatów na sędziów Trybunału kryteriów z art. 21 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Panel składa się z 7 członków wybieranych na trzyletnią kadencję, spośród osób o uznanym dorobku prawniczym i orzeczniczym. Najbardziej pożądani w tym gremium są więc byli sędziowie ETPCz, czy trybunałów konstytucyjnych. Wyboru członków dokonuje KM spośród kandydatów zgłoszonych przez państwa członkowskie. Warto podkreślić, że niepisaną zasadą wyboru członków panelu jest to, by kandydatury były wcześniej uzgodnione, tak aby ich przyjęcie odbywało się w drodze konsensusu. W trakcie wyborów przestrzegana jest także zasada sprawiedliwej reprezentacji różnych regionów Europy i systemów prawnych, a także zrównoważonej reprezentacji kobiet i mężczyzn. W latach 2011- 2014 Polskę reprezentowała w tym szacownym gremium SNN Katarzyna Gonera. 

Co dalej z umową stowarzyszeniową z Ukrainą?

W przeprowadzonym 6 kwietnia referendum Holendrzy opowiedzieli się przeciwko ratyfikacji przez Holandię umowy stowarzyszeniowej Unii Europejskiej z Ukrainą. Według wstępnych doniesień ponad 60% osób, które wzięły udział w referendum opowiedziało się przeciwko ratyfikacji. Ponieważ frekwencja przekroczyła 30%  musi zostać wzięte pod uwagę przez rząd. Referendum ma jednak charakter konsultacyjny, a zatem nie jest zobowiązujące prawnie, chociaż z pewnością ma ogromne znaczenie polityczne. Jest też bez wątpienia poważnym problemem dla holenderskiego rządu, sprawującego obecnie prezydencję w Radzie UE.

Piłkarski poker w Panamie

Wczoraj wskazywaliśmy na prawnomiędzynarodowe aspekty skandalu z transgranicznym uchylaniem się od opodatkowania, Panama Papers. Obok najważniejszych światowych polityków z usług prania pieniędzy korzystali również czołowi sportowcy m.in. 20 obecnych lub byłych graczy drużyn takich jak FC Barcelona, Manchester United czy Real Madrid (The Star, Panama Papers show how elite soccer players used offshore finance). 

Pozostając jednak przy wątkach interesujących dla czytelników PPM, nikogo nie zaskoczy, że z usług panamskiej kancelarii korzystali także działacze wielokrotnie przez nas opisywanych stowarzyszeń piłkarskich. Doniesienia te są o tyle niefortunne, że przed niespełna miesiącem przybliżyliśmy stanowisko FIFA, która w prowadzonym w USA postępowaniu ws. korupcji m.in. przy wyborze państw-organizatorów piłkarskich Mistrzostw Świata wystąpiła o przyznanie statusu "instytucjonalnej ofiary" procederu. Ten intrygujący ruch, wybranego 3 tygodnie wcześniej, prezesa Gianni Infantino miał odnowić wizerunek organizacji. Niestety, właśnie okazało się, że udział w nieetycznych działaniach miało również ciało powołane do zwalczania takich patologii.

Międzynarodowe sankcje finansowe w świetle Panama Papers

W ciągu relatywnie krótkiego okresu funkcjonowania bloga temat wycieków medialnych dotyczących uchylania się od opodatkowania i prania pieniędzy mieliśmy okazję omawiać na przykładach Watykanu (sprawa Wielebnego 500) i Luksemburga (Luxleaks), jak również szeregu rajów podatkowy ujawnionych w śledztwie Offshore leaks. Rezultaty najnowszego dochodzenia Międzynarodowego konsorcjum dziennikarzy śledczych ICIJ skierowały uwagę światowej opinii publicznej na Panamę.

To tam kancelaria prawna Mossack Fonseca pozwoliła sektom bohaterów skandalu Panama Papers schronić się przed nadzorami podatkowymi (CNN, The Panama Papers: 7 things to know). Wśród 11,5 mln dokumentów nie brak informacji nt. czołowych polityków (12 aktualnych lub byłych liderów światowych i 128 innych polityków), gwiazd sportu oraz branży rozrywkowej. Na razie powszechną uwagę przykuły rachunki bankowe prezydenta Władimira Putina, premiera Davida Camerona oraz pierwszej ofiary skandalu, premiera Islandii Sigmundur David Gunnlaugssona (NYT, Iceland’s Prime Minister Steps Down Amid Panama Papers Scandal). Ten ostatni został zmuszony do dymisji po protestach 22 tyś. osób (czemu w Polsce odpowiadałaby manifestacja z udziałem ok. 2,57 mln uczestników). Sprawa ma jednak również swój wymiar prawnomiędzynarodowy.

Guest Post: Podsumowanie 57 edycji Jessupa

Dziś prezentujemy posta, którego napisał Adrian Andrychowski, znany większości naszych czytelników z jego usilnych starań nad rozwinięciem konkursu Moot  Court Philipa C. Jessupa w Polsce. Starania te znalazły swoje uznanie wśród organizatorów Jessupa, Adrian otrzymał właśnie nagrodę Stevena Schneebauma dla wybitnego krajowego administratora tego konkursu. Serdeczne gratulacje!!! Natomiast polskie drużyny, zarówno te istniejące, jak i te in statu nascendi, namawiamy do udziału w tym międzynarodowym konkursie - z naszego doświadczenia (nabytego na tegorocznym Jessupie w Waszyngtonie) wynika, że wiele wybitnych osobistości prawa międzynarodowego brało kiedyś udział w Jessupie, wydaje się więc, że to niemalże pewny klucz do międzynarodowej kariery:)

Podsumowanie 57 edycji Jessupa

W dniach od 27 marca do 2 kwietnia 2016 r. w Waszyngtonie odbyły się rundy międzynarodowe 57 edycji konkursu Philip C. Jessup International Law Moot Court Competition. W tegorocznych rundach międzynarodowych wzięły udział 132 drużyny z 86 krajów, zatem były one największe w historii konkursu. Konkursowi towarzyszyły dodatkowe wydarzenia, m.in. projekcja filmu All Rise, który opowiada historie drużyn z Signapuru, Indii, Izraela, Jamajki, Rosji, Palestyny oraz Ugandy.

MTK o ne bis in idem w kontekście sprawy Katangi

Prezydium Międzynarodowego Trybunału Karnego wydało wczoraj decyzję (zobacz tu) dotyczącą zasady ne bis in idem w odniesieniu do Germaina Katangi. Uważni czytelnicy naszego bloga pamiętają, że Katanga "odsiedział" już swój wyrok, kończąc go w Demokratycznej Republice Konga, czego się zresztą domagał (pisaliśmy o tym tu). Teraz sprawa Katangi ma swój dalszy ciąg w Trybunale, ponieważ w DRK postawiono mu zarzuty popełnienia zbrodni, wobec powyższego Prezydium musiało zdecydować, czy nie stanowi to naruszenia zasady ne bis in idem, a mianowicie czy nie będzie on ponownie sądzony za zbrodnie wymienione w artykule 5 Statutu, za które został już skazany lub uniewinniony przez Trybunał (art. 20 ust. 2 Statutu MTK). 

Dr Hanna Machińska odznaczona odznaką honorową RPO „Za zasługi dla ochrony praw człowieka”.

Dr Hanna Machińska została wczoraj odznaczona odznaką honorową Rzecznika Praw Obywatelskich „Za zasługi dla ochrony praw człowieka”. W laudacji na rzecz nagrodzonej Rzecznik podkreślił wiele zasług wyróżnionej. Wśród nich warto zwrócić uwagę szczególnie na dwie. Po pierwsze to, że jeżeli spyta się któregokolwiek prawnika w Polsce o Trybunał w Strasburgu, to można założyć się, że przyzna, iż wiedzę o tej instytucji posiada w wyniku udziału w konferencjach czy seminariach organizowanych przez dr Machińską lub z publikacji przez nią wydanych. I trzeba stwierdzić, że z pewnością niewiele osób w Polsce może poszczycić się takim osiągnięciem w innych obszarach popularyzacji wiedzy o prawie międzynarodowym. Po drugie dr Adam Bodnar podkreślił, że dr Machińska jest "niezmordowana jeśli chodzi o naszą pamięć historyczną i jej związek z prawami człowieka." Ten drugi aspekt jest o tyle istotny, że wspominając o nim Rzecznik nawiązał do wtorkowej wizyty Sekretarza Generalnego RE we Frampolu i odwiedzenia przez niego odnowionego przez lokalną społeczność cmentarza żydowskiego. Podkreślił, że nie bez przyczyny w Polsce - miejscu szukania pojednania, rozliczenia z przeszłością, ale też przypominania o polskim dziedzictwie kulturowym żydów polskich - został zainaugurowany najnowszy projekt Rady Europy w ramach implementacji Konwencji z Faro.

Redakcja bloga składa dr Machińskiej serdeczne gratulacje!

Refleksje po wizycie Fransa Timmermansa w Polsce (5.04.2016)

Prawie równolegle z SG Rady Europy T. Jaglandem (zob. nasz post) przebywał w Polsce z oficjalną wizytą wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Frans Timmermans. We wtorek, 5 kwietnia spotkał się z wicepremierem M. Morawieckim, ministrem spraw zagranicznych W. Waszczykowskim, ministrem sprawiedliwości Z. Ziobro, a także z Prezesem Trybunału Konstytucyjnego, prof. A. Rzeplińskim. Wizyta i przeprowadzone rozmowy były elementem prowadzonej przez KE od stycznia br. procedury monitorowania przestrzegania zasady praworządności w Polsce (zob. nasze posty tu i tu). Stąd głównym tematem była opinia Komisji Weneckiej i stosunek polskich władz do zawartych w niej wniosków.

Postępowanie wobec Ruto i Sanga przed MTK zakończone

Dwa dni temu Międzynarodowy Trybunał Karny, jak przewidywano, zakończył decyzją postępowanie wobec zastępcy prezydenta Kenii Williama Ruto i prezentera radiowego Joshuy Arap Sanga (ostatnio pisaliśmy o ich sprawie tu). Decyzja sędziów (zobacz tu) zwalnia oskarżonych ze stawianych im zarzutów, ale pozostaje bez znaczenia dla ewentualnego prowadzenia wobec nich postępowania w przyszłości. 

Ruto i Sang byli oskarżani przez Trybunał o popełnienie zbrodni przeciwko ludzkości (morderstwa, tortury, akty prześladowań) popełnione podczas walk powyborczych w latach 2007-2008 w Kenii. W swojej decyzji sędziowie Eboje-Osuji oraz Fremr uznali, że Prokurator nie przedstawiła wystarczających dowodów, na podstawie których mogłoby dojść do skazania podsądnych.

Pierwsze dni obowiązywania porozumienia UE-Turcja ws. uchodźców

W miniony poniedziałek (4 kwietnia) weszło w życie porozumienie zawarte między UE a Turcją w sprawie ograniczenia kryzysu imigracyjnego (o którym pisaliśmy m.in. tutaj). Zgodnie z nim uchodźcy, którzy po 20 marca wjechali nielegalnie do Grecji, mają być przenoszeni z tego kraju do Turcji. Ponadto, według zasady 1:1 za każdego Syryjczyka wydalanego do UE ma przybyć legalnie inny Syryjczyk. Władze unijne szacują, że będzie to łącznie 72 tys. osób. 

Wizyta Sekretarza Generalnego RE Thorbjoerna Jaglanda w Polsce (4-5.04.2016)

W dniach 4-5 kwietnia z oficjalną wizytą w Polsce przebywał Sekretarz Generalny Rady Europy Thorbjoern Jagland. Ostatnie miesiące obfitują zresztą w wizyty wysokich rangą przedstawicieli RE, a i tematy często są te same (np. nasz post dot. wizyty w Polsce Komisarza Praw Człowieka RE). 

Sekretarz spotkał się z Prezydentem, Premierem, Ministrem Spraw Zagranicznych, Ministrem Sprawiedliwości, Ministrem Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Marszałkiem Sejmu. Poza spotkaniami z przedstawicielami administracji publicznej partnerami dialogu z Sekretarzem były także organizacje pozarządowe oraz Rzecznik Praw Obywatelskich.

Polscy i inni naukowcy z Europy Wschodniej a European Society of International Law

Na dorocznym (już 110!) spotkaniu American Society of International Law jeden z paneli był poświęcony stowarzyszeniom prawa międzynarodowego. Wśród panelistów występował m.in. Marko Milanovic, który reprezentował European Society of International Law (ESIL). W swym wystąpieniu dotknął problemu charakteru ESIL a dokładniej, czy ESIL rzeczywiście jest europejski, czy może tylko zachodnioeuropejski. Stwierdził jednak, że ESIL stara się być inkluzywny, ale nie można oczekiwać, że pójdzie na kompromis, jeśli chodzi o jakość. Podkreślił również, że może tak mówić, gdyż jest z pochodzenia Serbem (co ciekawe chwilę wcześniej dowodził, że ze względu na miejsce, gdzie zdobywał wykształcenie oraz gdzie pracuje uważa się za przedstawiciela nauki zachodniej....).

Moody's sceptyczne wobec bezpieczeństwa inwestycyjnego Polski

Dla cieszącej się ostatnio złą prasą Polski doszło do kolejnej kumulacji niekorzystnych doniesień. Właśnie zbiegły się :

• dwudniowa wizyta Sekretarza Generalnego Rady Europy Thorbjørna Jaglanda poświęcona stosunkowi do Rady Europy, do EKPCz i bezpieczeństwa demokratycznego, do kryzysu migracyjnego, a wreszcie do opinii Komisji Weneckiej ws. nie wykonywania wyroków Trybunału Konstytucyjnego (nasz post tutaj) i zapowiedzi legislacyjnych ograniczenia swobody działania mediów,
• dzisiejsza wizyta wiceprzewodniczącego Fransa Timmermansa w związku ze wszczętą przeciwko Polsce procedurą ochrony praworządności (zob. nasze posty tu i tu),
• z pomniejszymi kwestiami, jak choćby kwestią kryzysu konstytucyjnego powracającą w kontekście wizyty 5 kongresmanów mającej dotyczyć kwestii bezpieczeństwa wojskowego (GW, Grupa amerykańskich kongresmanów spotkała się z szefem MSZ i z prezesem PiS), co stanowi kolejną już interwencję dyplomacji amerykańskiej w tej sprawie (posty tu i tu),

z ostrzeżeniem ze strony kolejnej agencji ratingowej dotyczącym stabilności inwestycyjnej Polski. Biorąc pod uwagę, że ryzyka prawne i polityczne wchodzą w zakres wyceny ryzyka inwestycyjnego, kondensacja w krótkim czasie alarmujących doniesień może wzmocnić przekaz, który w innym przypadku ginąłby w potoku wiadomości, co przełoży się na dostępność i cenę pozyskiwania kapitału zagranicznego.

Nieodwołalnosć wyboru między arbitrażem a sądownictwem powszechnym zgodna z EKPCz

Pod koniec ubiegłego miesiąca opublikowany został wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka ws. Tabbane v. Switzerland (application no. 41069/12) dotyczący niedopuszczalności wniesienia środka odwoławczego do sądu powszechnego od wyroku arbitrażowego. Jest to pierwszy przypadek zbadania przez ETPCz zgodności zrzeczenia się prawa do apelacji z prawem do rzetelnego procesu.

Nowe otwarcie w relacjach UE-Indie

Podczas gdy w Hadze ma miejsce ostra konfrontacja między Włochami a Indiami ws. Enrica Lexie (nasz post tutaj), w środę 30 marca w Brukseli doszło do przełomu w ostatnio chłodnych relacjach między Indiami a UE.

Dzięki zwołaniu, po 4 letniej przerwie, 13. periodycznego szczytu wydaje się, że zdołano wypracować porozumienie w sprawach zarządzania wodą, współpracy energetycznej i klimatycznej, miejskiego rozwoju, oraz w kwestii preferencyjnych pożyczek (na kwotę 450 mln euro). W szczycie wzięli udział przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker i Rady Europejskiej Donald Tusk, Wysoka Przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Federica Mogherini oraz premier Indii Narendra Modi.

Pierwsze posiedzenie w Stałego Trybunału Arbitrażowego Enrica Lexie

Po tym jak w styczniu b.r. Stały Trybunał Arbitrażowy przyjął zasady postępowania (Procedural Order No. 1, Rules of Procedure) w sprawie Enrica Lexie (Italy v. India, Case no. 2015-28 zob. też nasz post  dot. decyzji ITLOS tutaj),  w dniach 30-31 marca odbyło się pierwsze, dwudniowe posiedzenie co do meritum sporu. Rozpoczęcie procedury było od dawna wyczekiwane przez włoskich marynarzy, oskarżonych o zabójstwo rybaka w lutym 2012 roku.

Rozprawa 30.3.2016. Źródło: PCA

Waszyngtoński szczyt bezpieczeństwa nuklearnego w cieniu sporów

Tegoroczny sukces administracji amerykańskiej w przełamaniu wieloletniego impasu negocjacyjnego ws. irańskiego programu nuklearnego w postaci Wspólnego Wszechstronnego Planu Działania (zob. nasze posty tutaj i tu) rodził nadzieje, że ostatni za prezydentury Obamy Szczyt bezpieczeństwa nuklearnego będzie stanowić pozytywny prognostyk dla bezpieczeństwa międzynarodowego. Tak się jednak nie stało.

Nie dość że spotkanie delegacji z 57 państw odbyło się w cieniu krwawych zamachów terrorystycznych w Belgii i Turcji, to szczyt zdominowały kolejne zagrożenia i spory.

Argentyna próbuje wrócić na światowe rynki finansowe

Dwa tygodnie po niższej izbie parlamentu, argentyński Senat wyraził zgodę na uchylenie moratorium na spłatę jej zagranicznego zadłużenia wobec tzw. sępich funduszy, co może stanowić pierwszy krok w stronę powrotu na międzynarodowe rynki finansowe, po tym jak w 2014 państwo to znalazło się w stanie niewypłacalności (zob. choćby nasze posty tu i tu nt. nieudanej próby swapu kredytowego). Na mocy ustawy rząd będzie mięć prawo do podjęcia negocjacji z wierzycielami niewspółpracującymi (Les Echos, Fonds vautours : l’Argentine tourne la page), którzy skupili z rynku 7% obligacji wyemitowane przed niewypłacalnością Argentyny z 2001 roku celem wymuszenia spłaty pełnej kwoty dłużnej pod groźbą zablokowania restrukturyzacji pozostałej części długu. Pozostali wierzyciele uprzednio zgodzili się w 2005 i 2010 na redukcję kwoty dłużnej o 60-70%.