Antyimmigracyjny dekret Donalda Trumpa a reakcje społeczności międzynarodowej

W piątek prezydent USA - Donald Trump -  podpisał dekret Protecting the Nation From Foreign Terrorist Entry Into the United States (zobacz tu) w którym nawiązując do zamachów terrorystycznych z września 2001 roku zakazał przyjmowania obywateli z  określonych krajów muzułmańskich  (później dookreślono, że chodzi o  Syrię, Iran, Irak, Libię, Somalię, Sudan i Jemen): 

"I hereby proclaim that the immigrant and nonimmigrant entry into the United States of aliens from countries referred to in section 217(a)(12) of the INA, 8 U.S.C. 1187(a)(12), would be detrimental to the interests of the United States, and I hereby suspend entry into the United States, as immigrants and nonimmigrants, of such persons for 90 days from the date of this order (excluding those foreign nationals traveling on diplomatic visas, North Atlantic Treaty Organization visas, C-2 visas for travel to the United Nations, and G-1, G-2, G-3, and G-4 visas)".

Polska ignoruje zalecenia UNESCO w sprawie Puszczy Białowieskiej?

Źródło: http://wyborcza.pl/akcje_spoleczne/51,155686,21297672.html?i=1

Zdaniem ekologicznych organizacji pozarządowych (World Wildlife Fund, Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, Fundacja Greenmind, Fundacja Dzika Polska, Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi oraz Greenpeace Polska) Polska nie przestrzega zobowiązań w sprawie ochrony Puszczy Białowieskiej, jakie nałożył na nią Komitet Światowego Dziedzictwa UNESCO w połowie 2016 r. Organizacje te wskazują, że w Puszczy, wpisanej na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO (Lista UNESCO) leśnicy zwiększają wycinkę drzew wbrew stanowisku misji ekspertów Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN). Może mieć to poważne skutki dla ochrony tego ostatniego, nizinnego lasu pierwotnego w Europie. To z kolei może spowodować szereg reperkusji międzynarodowych, z wykreśleniem polskiej części Puszczy z Listy UNESCO, zgodnie z mechanizmami ustanowionymi w Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego z 1972 r. Należy przypomnieć, że obok zaleceń UNESCO, w czerwcu ubiegłego roku Komisja Europejska podjęła decyzję o wszczęciu formalnej procedury o naruszenie prawa UE przeciwko Polsce w sprawie wycinki Puszczy Białowieskiej. Komisja zarzuca Polsce naruszenie dyrektyw ptasiej (Dyrektywa 2009/147/WE) i siedliskowej (Dyrektywa 92/43/EWG). Obie dyrektywy stanowią podstawę utworzenia obszarów Natura 2000 i nakładają obowiązki na państwa w zakresie ochrony tych obszarów (o czym pisaliśmy już na blogu).

27 stycznia - Dzień pamięci o ofiarach Holokaustu

Zgodnie z decyzją Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych 27.01. został ustanowiony dniem pamięci o ofiarach Holokaustu

Holokaust niewątpliwie był jedną z największych zbrodni międzynarodowych popełnionych w XX wieku. Zarówno skala, jak i metody były na tyle szokujące, iż sprowokowały prace nad konwencją w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, przyjętej 9.12.1948 r. 

Paradoks polegał na tym, iż sprawcy Holokaustu - zbrodni idealnie spełniającej przesłanki wymienione we wspomnianej konwencji z 1948 r. - sądzeni w procesie norymberskim nie zostali skazani za zbrodnię ludobójstwa, gdyż Międzynarodowy Trybunał Wojskowy miał jurysdykcję jedynie nad zbrodniami wojennymi, zbrodniami przeciwko ludzkości i przede wszystkim nad zbrodniami przeciwko pokojowi. Tym samym Holokaust był kwalifikowany odpowiednio jako zbrodnie wojenne czy zbrodnie przeciwko ludzkości. Stanowczo odrzucono propozycję Lemkina, aby MTW zajął się również zbrodnią ludobójstwa, gdyż uznano ten termin za zbyt nowy i tym samym łamiący zakaz retroaktywności.

Holokaust jednak był określany jako ludobójstwo w procesach przed sądami krajowymi (choć sprawcy byli skazywani z tytułu zbrodni przewidzianych w krajowym prawie), jak to było w przypadku Najwyższego Trybunału Narodowego w Polsce, czy izraelskiego sądu rozpatrującego sprawę Eichmanna, w której to zbrodnie przez niego popełnione określono mianem ludobójstwa będącego szczególną formą zbrodni przeciwko ludzkości.

Wielu naukowców podkreśla, iż Holokaust w procesie norymberskim nie był odpowiednio naświetlony i osądzony, gdyż ze względu na skupienie się przez Roberta Jacksona na zbrodni przeciwko pokojowi, Holokaust miał być jedynie tłem potwierdzającym zbrodniczość wojny rozpoczętej przez Niemcy.

Niemniej jednak z ludobójstwem mieliśmy do czynienia i przed 1948 r., jak i po nim (dwa przypadki potwierdzone przez międzynarodowe trybunały to ludobójstwo w Rwandzie i w Srebrenicy). Pytanie, czy rzeczywiście powinniśmy tworzyć osobne dni upamiętniające każdy rodzaj ofiar zbrodni typu ludobójczego. Zwłaszcza, że cofając się w czasie odkryjemy wiele masowych zbrodni na Indianach, Ormianach, Aborygenach itd. Po drugie, niekiedy masowe mordy nie wpasowują się w definicję ludobójstwa, co jednak nie umniejsza ich zbrodniczości i konieczności potępienia (np. w przypadku zbrodni Czerwonych Khmerów w Kambodży), czy z racji tego, że dana kwalifikacja do nich nie przystaje, ofiary nie mają wystarczających praw by być z osobna wspominane?

Obecnie jest oenzetowski dzień pamięci o godności ofiar zbrodni ludobójstwa i zapobiegania tej zbrodni (9.12.), a teraz mamy osobny dzień pamięci ofiar Holokaustu (27.01) oraz dzień pamięci ofiar ludobójstwa w Rwandzie (7.04.).

Oczywiście warto z osobna przypominać, czym był Holokaust, że zdarzył się tu, w Europie, lubiącej podkreślać swój szczególny status, jeśli chodzi o budowę standardów prawa międzynarodowego, że dokonali jej sprawcy pochodzący z jednego z najbardziej rozwiniętego państwa świata, że doszło właśnie do Holokaustu - całopalenia, aby wymazać pamięć i jakikolwiek ślad o Żydach.

Warto osobno pamiętać o ludobójstwie w Rwandzie, bo do zbrodni na ogromną skalę doszło niedawno, na oczach świata i też chodziło o wymazanie całej grupy.

Jednak wśród ofiar (ich rodzin) różnego rodzaju bezeceństw może pojawić się chęć szczególnego traktowania, wyróżniania, wyszczególniania i nie ma dobrego rozwiązania, jak na ich postulaty odpowiedzieć.

W rezolucji ZO nr 60/7 z 2005 r. podkreśla się, że w wyniku Holokaustu zginęła 1/3 ludności żydowskiej i niezliczone ilości osób pochodzących z różnych mniejszości, a ustanowienie specjalnego dnia ma zmobilizować do tworzenia programów edukacyjnych i też zachowania w odpowiednim stanie m.in. obozów koncentracyjnych, aby pamięć o tamtych wydarzeniach nie zginęła. Intencje więc twórców specjalnego dnia pamięci są jasne i nie można im nic zarzucić. Ów dzień, tak jak i 9.12 czy 7.04. powinien więc przypominać nie tylko o ofiarach tej konkretnej zbrodni, ale przestrzegać przed kolejnymi tego typu zbrodniczymi politykami, które mogą być prowadzone zarówno w rolniczych, ubogich państwach, jak i w tych wysoce zindustrializowanych, rozwiniętych.

Wyrok Sądu Konstytucyjnego Rosji w sprawie Jukos cd

W uzupełnieniu naszego ostatniego posta o wyroku Sądu Konstytucyjnego Federacji Rosyjskiej dotyczącego wykonania przez władze rosyjskie wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Jukosu (patrz tu) informujemy, że na stronie Trybunału Konstytucyjnego dostępne jest już nieoficjalne tłumaczenie wyroku na język angielski (tu).

Wyrok opiera się na dwóch podstawowych przesłankach. Po pierwsze, Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że Konstytucja FR ma nadrzędną moc prawną w systemie prawa rosyjskiego, a wyrok ETPCz nie podważa tego pierwszeństwa. Po drugie, Konstytucja ustanawia obowiązek płacenie podatków przez każdego obywatela. 

Statystki ETPCz za 2016 r.

W piątek 27 lutego br. Europejski Trybunał Praw Człowieka uroczyście rozpocznie kolejny rok sądowy, a już dziś Prezes Trybunału zaprezentował ogólne statystki. 

Choć tendencją ostatnich lat było stałe zmniejszanie się liczby napływających skarg, trend ten odwrócił się w 2016 r. za sprawą skarg przeciwko Węgrom i Rumunii w związku z warunkami osadzenia oraz skarg przeciwko Turcji w zw. z zamachem stanu z lipca 2016 r. Pod koniec 2016 r. łączna liczba skarg zawisłych przed Trybunałem wyniosła 79.750, co stanowi wzrost o 23% w porównaniu do końca 2015 r. - 64.850 skarg. Zwiększenie się ogólnej liczby zawisłych skarg było wynikiem większego napływu skarg (z krajów wskazanych powyżej), a także tego, że w minionym roku Trybunał, odrzuciwszy wcześniej skargi oczywiście niedopuszczalne, skoncentrował się na rozpatrywaniu skarg priorytetowych, tzn. tych, w których pojawiają się najpoważniejsze naruszenia praw gwarantowanych Konwencją. Skargi te wymagają dogłębniejszej analizy, na ich rozpatrzenia potrzeba więc więcej czasu. Równocześnie jednak Trybunał zapowiedział, że w 2017 r. Kancelaria Trybunału poświęci więcej uwagi na wypracowywanie nowych metod rozpatrywania spraw, tak aby zmniejszone zostały zaległości właśnie w odniesieniu do kategorii spraw, które podlegają rozpatrywaniu w siedmioosobowych składach izbowych - tzn. spraw, w których pojawiają się zasadnicze problemy prawne.  

Wśród pierwszych pięciu największych naruszycieli, licząc pod względem liczby wyroków stwierdzających choć jedno naruszenie Konwencji, znaleźli się Rosja (228 wyroków), Turcja (88 wyroków), Ukraina (73 wyroki), Grecja (45 wyroków) i Węgry (41 wyroków). Najwięcej spraw zawisłych było zaś przeciwko Ukrainie (22,8%), Turcji (15,8%), Węgrom (11,2%), Rosji (9,8%) oraz Rumunii (9,3%).

Warto podkreślić, że poza dużym napływem nowych skarg inną niepokojącą tendencją był wzrost liczby wniosków o zastosowanie środków tymczasowych (interim measures). Liczba decyzji w tym względzie wzrosła aż o 56%; Trybunał wydał w tym zakresie aż 2286 decyzji, w tym 129 pozytywnych. Wśród decyzji pozytywnych 67% dotyczyło sytuacji związanych z procedurą wydaleniową.

Rok 2016 przyniósł pozytywne dane dotyczące skarg przeciwko Polsce. Choć Polska nadal pozostaje na 8. miejscu pod względem zawisłych skarg - 1818 (2,3 % wszystkich zawisłych skarg), pod względem liczby wniesionych skarg plasujemy się pośrodku stawki europejskiej - miejsce 22.   Utrzymała się tendencja niewysokiej liczby wyroków - było ich 26 (dla porównania w 2015 r. wydano ich 29), w tym w 7 Trybunał nie dopatrzył się naruszenia Konwencji. Co ważne ETPCz wydał mniej decyzji zatwierdzających deklaracje jednostronne rządu i ugody - 39, dla porównania w 2015 roku takich decyzji było 142.

Pełne statystyki dostępne są w tu i tu.

Immunitet państwa a międzynarodowa wymiana muzealna - zmiany legislacyjne w USA

Michaił Piotrowski, dyrektor Ermitażu oraz premier Dmitrij Miedwiediew

Źródło: http://www.timesofisrael.com/did-russia-meddle-in-recent-us-art-theft-legislation

za: Wikimedia commons/kremlin.ru

 

W USA nie cichnie debata dotycząca ostatniej nowelizacji ustawy federalnej o immunitecie państwa Foreign Sovereign Immunities Act (FSIA) z 1976 r. W dniu 16 grudnia 2016 r. prezydent Barack Obama podpisał Foreign Cultural Exchange Jurisdictional Immunity Clarification Act. Zgodnie z treścią tej ustawy działania obcego państwa dotyczące organizacji wystawy lub prezentowania eksponatów o znaczeniu kulturowym na terytorium USA mogą być objęte ochroną w ramach immunitetu jurysdykcyjnego przed sądami federalnymi i stanowymi. Taka ochrona nie dotyczy jednak postępowań dotyczących prawa własności do tych dóbr kultury, które zostały odebrane prawowitym właścicielom z naruszeniem prawa międzynarodowego w następujących sytuacjach: 1) w okresie od 30 stycznia 1933 r. do 8 maja 1945 r. przez rząd Niemiec lub inny rząd sojuszniczy III Rzeszy; 2) po 1900 r. w związku z aktami obcego rządu wobec członków dyskryminowanej grupy ludności polegających na systematycznym rabunku ich własności kulturowej.

Gambia i międzynarodowa sprawiedliwość karna

Po 22 latach dyktatorskich rządów prezydent Gambii, jednego z najbiedniejszych krajów świata - Yahya Jammeh - udał się na emigrację do Gwinei Równikowej (podobno bezpośredni wpływ na jego decyzję miały modlitwy, ale chodzą też słuchy, że obiecano mu amnestię). Nieuznawany przez niego prezydent elekt Adama Barrow przebywający w Senegalu otrzymał wsparcie Unii Afrykańskiej, Zachodnioafrykańskiej Wspólnoty Gospodarczej ECOWAS (i jej sił ekspedycyjnych) oraz ONZ.

Rada Bezpieczeństwa NZ wydała rezolucję 2337 (2017) zobacz na stronie: ONZ w której uznała Barrowa jako prawowitego prezydenta i zwróciła się do byłego prezydenta o pokojowe ustąpienie, aby uszanować wolę narodu wyrażoną w czasie wyborów.

Brytyjski Sąd Najwyższy: w sprawie Brexitu musi zdecydować parlament

Dzisiaj,  24 stycznia 2017 r., brytyjski Sąd Najwyższy (Supreme Court) wydał długo oczekiwany wyrok w sprawie R (on the application of Miller and another) (Respondents) v Secretary of State for Exiting the European Union (Appellant), tj. w apelacji ws. Brexitu od wyroku High Court of Justice z 3 listopada. Wbrew nadziejom rządu brytyjskiego, Sąd Najwyższy podzielił stanowisko High Court, stwierdzając - w uproszczeniu - że wszczęcie procedury wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z UE wymaga ustawy parlamentu upoważniającej rząd do notyfikacji decyzji o wystąpieniu z UE.

Zgodnie z art. 50 TUE "[k]ażde Państwo Członkowskie może, zgodnie ze swoimi wymogami konstytucyjnymi, podjąć decyzję o wystąpieniu z Unii" (ust. 1), a gdy ją podejmie "notyfikuje swój zamiar Radzie Europejskiej" (ust 2). Właśnie to, jak zgodnie z brytyjskimi wymogami konstytucyjnymi powinna zostać podjęta decyzja o wystąpieniu z UE stało się przedmiotem rozstrzygnięcia sądów w obu instancjach, ponieważ rzad w tej kwestii zamierzał powołać się na kompetencje w zakresie prowadzenia polityki zagranicznej i rozpocząć procedurę wystąpienia z UE bez udziału parlamentu.

Sąd Najwyższy musiał rozstrzygnąć dwa kluczowe problemy. Pierwszy, podstawowy (który był przedmiotem orzeczenia High Court), to ten czy rząd może notyfikować zamiar wystąpienia z UE bez wcześniejszej zgody/upoważnienia  go do takiego działania ustawą parlamentu. Druga kwestia została podniesiona w apelacji przez interweniujące władze Irlandii Północnej, Szkocji i Walii, które domagały się zbadania, czy określone ustawowo warunki decentralizacji władzy (tj. kompetencje władz poszczególnych części składowych Zjednoczonego Królestwa) wymagają dla wszczęcia procedury wystąpienia z UE konsultacji z lokalnymi parlamentami lub ich zgody.

Premier May opowiada się za „twardym” Brexitem

W miniony wtorek, 17 stycznia, premier Theresa May wygłosiła przemówienie, w którym przedstawiła swoją strategię wyjścia Wielkiej Brytanii z UE (całe wystąpienie dostępne tutaj).

Guest post: wspomnienie o dr. Janie Staszkowie

Doktor Jan Staszków

1948 -  2016

Chciałbym niniejszym tekstem przypomnieć nie tylko dokonania naukowe Dr Jana Staszkowa w dziedzinie prawa międzynarodowego publicznego, ale także Człowieka żyjącego w krakowskim środowisku naukowym i udzielającego się w nim bardzo aktywnie.

Dr Jan Staszków urodził się 31. stycznia 1948 r. w Krakowie. Ukończył III Liceum Ogólnokształcące im. J. Kochanowskiego w 1966 r. Pracę magisterską pt. „Prawo legacji” obronił na Wydziale Prawa i Administracji UJ w 1974 r. Jej promotorem był doc. dr hab. Gwidon Rysiak. Pracę doktorską również pod kierunkiem doc. dr hab. Gwidona Rysiaka obronił w  1988 r. Jej tematem była „Polsko – Czechosłowacka współpraca na wodach granicznych”. Pracując na Uniwersytecie Jagiellońskim odbył dwa staże zagraniczne: w Akademii Prawa Międzynarodowego przy Międzynarodowym Trybunale Sprawiedliwości w Hadze (1984 r.) i Akademii Prawa Międzynarodowego przy Uniwersytecie w Salonikach (1985 r.).

Janusza (bo tak chciał bym się do niego zwracał) poznałem bliżej na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie był „prawą ręką” doc. dr. hab. Gwidona Rysiaka, kierownika Katedry Prawa Międzynarodowego Publicznego. Promotorem mojej pracy doktorskiej był również Pan Profesor Gwidon Rysiak, stąd nasze częste kontakty. Także w czasie długiej choroby Pana Profesora, gdy Janusz okazał się Jego niezawodnym przyjacielem.

Z czasem ja trafiłem do WSE (dziś Uniwersytetu Ekonomicznego), Janusz pozostał w  Uniwersytecie  Jagiellońskim, naprzód na Wydziale Prawa i Administracji a następnie na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej gdzie prowadził wykłady z  prawa międzynarodowego publicznego. 

Los zetknął nas ponownie w Krakowskiej Szkole Wyższej (dziś Krakowskiej Akademii) im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Tutaj oprócz wykładów z prawa międzynarodowego publicznego prowadził także monograficzne wykłady z prawa traktatów, z prawa Wspólnot Europejskich oraz seminaria licencjackie i magisterskie. Janusz wiele lat pełnił w Krakowskiej Szkole Wyższej funkcję prodziekana Wydziału Stosunków Międzynarodowych kierując jednocześnie Zakładem Prawa Międzynarodowego, do którego z czasem dołączyłem.

Opiekując się Kołem Naukowym Przyjaciół ONZ w uczelni Janusz przy pomocy studentów z UJ, UE i Krakowskiej Akademii stworzył unikatową w skali kraju Bazę Umów Międzynarodowych, która z czasem przekształciła się w Uczelniane Centrum Umów Międzynarodowych. Jak donosił Dziennik Polski w „Bazie zgromadzono 6 tys. dokumentów liczących łącznie 150 tys. stron.”. Baza ta obejmuje wszystkie umowy międzynarodowe zawarte przez Polskę od dnia 8. maja 1945 r. Sądzę, że mimo śmierci jej Twórcy baza ta nadal będzie się rozwijać i stanie się ogólnodostępna.

Janusz zorganizował w ramach Krakowskiej Szkoły Wyższej dwie wielkie konferencje międzynarodowe: jedną – poświęconą 60. rocznicy podpisania Karty Narodów Zjednoczonych, drugą – poświęconą konkordatom pomiędzy Polską i Stolicą Apostolską. Pokłosiem  obu były monograficzne numery „Krakowskich Studiów Międzynarodowych” zredagowane pod kierunkiem dr. Jana Staszkowa. Konferencjom towarzyszyły wystawy, na których prezentowano unikatowe dokumenty. Na osobną wzmiankę zasługuje katalog dokumentów w opracowaniu dr. Jana Staszkowa pt. „Polska w procesie tworzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych” (Kraków 2005 r.). Jest to publikacja jedyna w swoim rodzaju.

Janusz był autorem bardzo wielu referatów prezentowanych na konferencjach naukowych w kraju i za granicą oraz artykułów naukowych publikowanych na łamach czasopism ogólnopolskich i czasopism wydawanych przez Krakowską Szkołę Wyższą (Krakowskie Studia Międzynarodowe, Państwo i Społeczeństwo).

Docent dr Jan Staszków był bardzo lubianym przez studentów wykładowcą. Wielokrotnie był wybierany Najlepszym Dydaktykiem KSW. Za swą działalność otrzymał Złoty Krzyż Zasługi oraz nagrodę Rektora KSW za wybitne osiągnięcia dydaktyczne. Był też laureatem „Jednego polskiego grosza” za bezbłędne rozwiązanie testu z zakresu prawa międzynarodowego publicznego, prawa traktatów i prawa UE.

Janusz był osobą bardzo życzliwą i pomocną dla innych. Sam jej doświadczyłem – pomógł mi zorganizować w uczelni wystawę poświęconą publikacjom ONZ, za co byłem i jestem mu bardzo wdzięczny. Janusz odnosił się do  każdej napotkanej osoby z szacunkiem i zarazem z sympatią. Dowodem tej Jego postawy był liczny udział w pogrzebie wykładowców krakowskich uczelni: Uniwersytetu Jagiellońskiego i Krakowskiej Akademii oraz Jego przyjaciół, kolegów i znajomych. Janusza nad grobem  pożegnał Rektor Krakowskiej Akademii prof. dr hab. Jerzy Malec przybliżając zgromadzonym Jego sylwetkę.

Drogi Januszu -  odszedłeś stanowczo zbyt szybko, ale pozostaniesz w naszych sercach i umysłach. Pozostawiłeś duży dorobek naukowy, z którego czerpać będą kolejne roczniki studentów. Zostawiłeś po sobie pustkę, wielki żal i smutek. Będzie  Cię brakować na korytarzach uczelni, z którą złączyłeś swe losy – Krakowskiej Akademii i w krakowskim środowisku naukowym prawników  - międzynarodowców.

Dziękuję Ci za wszelkie dobro, które mi wyświadczyłeś. Odpoczywaj w pokoju.

Autor: Marian Banach

Guest post: Wyrok Sądu Konstytucyjnego Rosji – nadrzędność rosyjskiego prawa nad Europejską Konwencją Praw Człowieka

Wydany 19 stycznia 2017 r. wyrok Sądu Konstytucyjnego Federacji Rosyjskiej stwierdza, że Rosja nie musi (nie może) wykonywać wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 31 lipca 2014 r. w sprawie Jukosu (OAO Neftyanaya Kompaniya Yukos przeciwko Rosji, skarga nr 14902/04). Strasburski wyrok zasądzał na rzecz udziałowców spółki Jukos, przejętej w następstwie rzekomych zaległości podatkowych, najwyższą w historii ETPCz sumę „słusznego zadośćuczynienia” – 1.866.104.634 euro tytułem odszkodowania za szkodę materialną plus 300.000 euro jako zwrot kosztów i wydatków sądowych. 

Ograniczenie adopcji zagranicznych - konieczność przestrzegania zasady niedyskryminacji

ETPCz wydając orzeczenie w sprawie A.H. i inni p. Rosji ocenił skutki rosyjskich przepisów ograniczających adopcję przez osoby z obywatelstwem amerykańskim. Przypomnijmy, że chodziło o wprowadzoną w 2012 r. nowelizację przepisów adopcyjnych będącą rosyjską reakcją na amerykańską tzw. ustawę Magnitskiego, dokument zabraniający udzielania wiz wjazdowych do USA rosyjskim funkcjonariuszom rządowym współodpowiedzialnym za śmierć w areszcie w 2009 r. adwokata Siergieja Magnitskiego, a także innym urzędnikom podejrzanym o łamanie praw człowieka (więcej tu). 

Apel Sekretarza Generalnego RE do rosyjskiej Dumy o nie przyjmowanie ustawy dekryminalizującej przemoc domową

Sekretarz Generalny RE zaapelował do rosyjskiej Dumy o nieuchwalanie zmian legislacyjnych zmierzających do dekryminalizacji przemocy domowej. Zgodnie z propozycją będącą obecnie przedmiotem debaty w rosyjskim parlamencie przemoc domowa byłaby sankcjonowana jedynie karami administracyjnymi. 

Sekretarz podkreślił, że dekryminalizacja tego rodzaju przestępstw ograniczyłaby dostępne możliwości ścigania i karania sprawców oraz pozostawałaby w sprzeczności z podejmowanymi, nie tylko na arenie europejskiej, działaniami mającymi na celu wyeliminowanie przemocy domowej. Sekretarz przypomniał, że Rosja jest związana umowami międzynarodowymi zobowiązującymi ją do ochrony jednostek przed przemocą, np. jest stroną Europejskiej Karty Społecznej zobowiązującej sygnatariuszy do ochrony przed przemocą dzieci. Jednocześnie Sekretarz podkreślił, że Rosja jest jednym z czterech państw RE, które ani nie ratyfikowały, ani nie podpisały Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (obok Armenii, Azerbejdżanu i Mołdowy). 

Miejmy nadzieję, że apel Sekretarza będzie miał pozytywny efekt.

Istotny spadek nowoprzybyłych osób ubiegających się o status uchodźcy w Niemczech – dane dotyczące 2016 r.

W nawiązaniu do naszej zeszłorocznej wiadomości, informującej o liczbie osób ubiegających się o status uchodźcy, którzy w 2015 r. trafili do Niemiec, warto odnotować statystyki z 2016 r. oraz oficjalne sprostowanie dotyczące 2015 r.

We wrześniu 2016 r. Minister Spraw Wewnętrznych Niemiec – Thomas de Maiziere dokonał sprostowania podanej na początku roku ogólnej liczby ok. 1.1 miliona osób, które trafiły w 2015 r. do Niemiec, wskazując na ostateczną liczbę ok. 890 tysięcy osób. Natomiast aktualne oficjalne dane dotyczące 2016 r. wskazują na liczbę ok. 280 tyś. nowoprzybyłych osób ubiegających się o status uchodźcy w 2016 r.

"Jesteśmy gatunkiem uwielbiającym opowieści..."

"Jesteśmy gatunkiem uwielbiającym opowieści..." powiedział w wywiadzie dla New York Timesa odchodzący właśnie prezydent Stanów Zjednoczonych Barack Obama. Zatęsknimy za Obamą, zwłaszcza za spokojem, który uosabiał. A na koniec (co wiemy z wywiadu - zobacz tu) okazał się wytrawnym, znającym literaturę, czytelnikiem, który w dodatku marzył, aby zostać pisarzem, a córce poleca dziś do czytania Sto lat samotności......

Jego życie to zresztą barwna i interesująca opowieść.  

So long Mister President...

Kandydat na Sekretarza Stanu USA Rex Tillerson przed senacką komisją

11 stycznia odbyło się przesłuchanie Rexa Tillersona, byłego CEO Exxon Mobil, w związku z jego nominacją na stanowisko Sekretarza Stanu przez prezydenta-elekta Donalda Trumpa. Przesłuchanie było nader drobiazgowe, a jednym z najtwardszych przesłuchujących okazał się Republikanin Marco Rubio z Florydy. Jest to o tyle istotne, że Tillerson na poparcie Demokratów liczyć nie powinien, natomiast Republikanie mają w senackiej Komisji ds. zagranicznych przewagę właśnie jednego głosu. Może się zatem okazać, że zatwierdzenie nominacji - jak stwierdził Rubio - "bez urazy dla wice-prezydenta, drugiej najważniejszej osoby w państwie" odbędzie się in fraude legem z pominięciem komisji.

Senate Confirmation Hearing of Rex Tillerson

Z wielogodzinnego wystąpienia, referowanego przez szereg gazet i telewizji (CNN, Politifact) z pewnością warto zwrócić uwagę na punkty, w których stanowiska Tillersona różnią się od Trumpa, w tym:

• ocena, że (amerykańska) reakcja na zajęcie Krymu przez Rosją była niedostateczna i określenie explicite inwazji na Ukrainie mianem bezprawnej,
• uznanie zmiany klimatu za faktyczny problem (aczkolwiek niekoniecznie zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego, jak został zakwalifikowany przez administrację ustępującego prezydenta Baracka Obamy),
• uznanie manipulacji wyników wyborów przez rosyjski wywiad (co nastąpiło jeszcze zanim ostatecznie uczynił to sam Trump),
• brak sprzeciwu wobec Partnerstwa Transpacyficznego (TPP), stanowiącego jeden z symboli dylematu dalszej integracji gospodarczej albo powrotu protekcjonizmu,

Obowiązkowe uczestnictwo w koedukacyjnch zajęciach szkolnych na basenie nie narusza prawa do wolności religii i wyznania

W czasach, gdy żywo dyskutowana jest problematyka integracji cudzoziemców i przyczyniania się w ten sposób do zwalczania zjawisk nietolerancji, rasizmu i ksenofobii, Trybunał strasburski wydał orzeczenie, które może stanowić pożyteczne oręże dla państw w zakresie realizacji polityk integracyjnych - sprawa Osmanoglu i Kocabas p. Szwajcarii. 

Profesor Mirosław Wyrzykowski po raz kolejny wybrany na wiceprzewodniczącego Europejskiej Komisji przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji

Na swoim ostatnim posiedzeniu Europejska Komisja  przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji (ECRI) wybrała profesora Mirosława Wyrzykowskiego po raz kolejny na swojego wiceprzewodniczącego. Profesor zasiada w Komisji z ramienia Polski od 2012 r. Należy podkreślić, że ponowny wybór na to stanowisko jest niewątpliwie wyrazem uznania dla dokonań Profesora w zakresie walki ze zjawiskiem nietolerancji i potwierdzeniem jego wysokiej pozycji w Komisji. Profesorowi serdecznie gratulujemy!

Przypomnimy, że ostatni raport ECRI o Polsce został opublikowany w 2015 r., więc niewątpliwie dużymi krokami zbliża się śródokresowa kontrola wykonania przez władze polskie najbardziej priorytetowych zaleceń wskazanych przez Komisję (o samym raporcie pisaliśmy na blogu tu). 

Zbrodnie popełnione wobec osób z tej samej grupy zbrojnej a MPH

Międzynarodowy Trybunał Karny rozpatrując  kwestie dotyczące jurysdykcji trybunału w sprawie Ntagandy odniósł się właśnie do argumentacji obrony która zarzucała trybunałowi, że między innymi nie ma w sprawie jurysdykcji odnośnie do popełnionych zbrodni. Chodziło o zbrodnie popełnione przez członków grupy zbrojnej wobec członków tej samej grupy.

Podatek od zanieczyszczeń w Chinach

Wielokrotnie przekroczone normy dopuszczalnych stężeń pyłów w powietrzu powodujące alarmy smogowe w Polsce są jednym z poważniejszych problemów środowiskowych od lat. Z punktu widzenia prawa UE skutkują one tym, że przed ETS toczy się już obecnie postępowanie przeciwko Polsce (C-336/16) o niewykonanie tzw. dyrektywy CAFE (o czym pisaliśmy tu). Do jej zakończenia droga jeszcze daleka, ale w między czasie można zobaczyć jak z podobnymi problemami walczą inni.

Kiedy w Polsce świętowaliśmy Boże Narodzenie, w Chinach wprowadzony został (dokładnie 25 grudnia) podatek od wprowadzanych zanieczyszczeń. Zacznie on obowiązywać od 1 stycznia 2018 r. i obejmie wszelkie zanieczyszczenia - hałas, odpady, zanieczyszczenie wody, emisję gazów i pyłów do powietrza. W tym ostatnim przypadku, podatek nie obejmie jednak emisji dwutlenku węgla. Podatek obejmie jedynie przedsiębiorstwa bezpośrednio wprowadzające zanieczyszczenia. Może być podniesiony (nawet dziesięciokrotnie) za zgodą lokalnych zgromadzeń przedstawicieli ludowych. Może też zostać obniżony jeśli dany podmiot emituje mniej niż norma państwowa.

Zmiana na stanowisku brytyjskiego ambasadora w Brukseli

W miniony wtorek, 3 stycznia, dymisję złożył sir Ivan Rogers, stały przedstawiciel Wielkiej Brytanii przy Unii Europejskiej. Do rezygnacji dołączyła także jego zastępczyni, Shan Morgan.

Funkcjonariusz ONZ skazany przez sąd w Izraelu za defraudację środków pomocowych

4 stycznia izraleski sąd w Beer-Sheva skazał na 7 miesięcy więzienia palestyńskiego pracownika ONZ za bezprawne wykorzystanie międzynarodowej pomocy dla strefy Gazy na potrzeby pomocy Hamasowi. (Le Monde, Un employé de l’ONU condamné à sept mois de prison pour aide au Hamas). Według informacji przekazanych AFP przez jego obrońcę, inżynier UNDP Wahid Borsh został uznany winnym nieświadomego "udzielenia pomocy nielegalnej organizacji", jako że Hamas kwalifikowany jest przez Izrael jako organizacja terrorystyczna.

Borsch był oskarżony o defraudację pomocy m.in. wykorzystanie gruzu z operacji UNDP na potrzeby umocnienia nabrzeża dla Hamasu, czy wywieranie presji na organizację celem priorytetowego traktowania obszarów zamieszkanych przez członków organizacji. Oskarżony przyznał się do winy. 

António Guterres - nowy Sekretarz Generalny właśnie rozpoczął urzędowanie

Wczoraj rozpoczął swoje urzędowanie wybrany w zeszłym roku Sekretarz Generalny ONZ - António Guterres. Będzie Sekretarzem co najmniej do 2021 roku (przysługuje mu możliwość reelekcji). 

Jego przemówienie do współpracowników (zobacz tu) było bardzo symboliczne. Guterres, powołując się na swoje długoletnie doświadczenie w służbie Narodów Zjednoczonych, wskazał na problemy z którymi ONZ się boryka. Na wstępie wymienił terroryzm, ale odwołał się też do swoich doświadczeń jako Wysokiego Komisarza do spraw uchodźców aby wskazać na Turcję, jako państwo które przyjmuje najwięcej uchodźców, ofiar wspomnianego terroryzmu, a jednocześnie staje się jednym z najbardziej dotkniętych terroryzmem państw.

Conseil d'État wstrzymuje ekstradycję Ablyazova

W październiku 2015 r. informowaliśmy, że premier Francji zatwierdził decyzję o ekstradycji kazachskiego opozycjonisty Muhtara Ablyazova do Rosji. Jego ostatnią szansą pozostał nadzwyczajny środek odwoławczy do Rady Stanu (Conseil d'État), która obok podstawowej roli doradczej wobec rządu, pełni funkcję najwyższego sądu administracyjnego.

Mocą decyzji N° 394399, 400239 z 9 grudnia 2016 r. Rada Stanu uznała, wbrew wcześniejszym orzeczeniom sądowym, że ekstradycja do Rosji miałaby charakter polityczny i uchyliła decyzję. Kilka godzin później Ablyazow wyszedł na wolność, pierwszy raz od 3,5 roku.

Statystyki PPM w 2016 roku

Czas na małe podsumowanie statystyczne 2016 r. W ostatnim roku zanotowaliśmy w sumie 156.399 indywidualnych wyświetleń naszego bloga. Najgorszym miesiącem był marzec (10.204), najlepszym grudzień (25.099). Dodatkowo w tym samym czasie nasz dział ogłoszeń (z technicznego punktu widzenia to odrębny blog) zanotował prawie 17.000 odsłon. 

To z czego się szczególnie cieszymy to nieustanny wzrost liczby czytelników - w pierwszym roku działalności bloga notowaliśmy przeciętnie poniżej 5.000 odsłon miesięcznie, obecnie nawet najgorszy miesiąc ma ponad dwukrotnie wyższy ruch.

Co nie powinno stanowić zaskoczenia to fakt, że najwięcej osób łączy się z naszym blogiem z terytorium Polski. Mamy jednak również grono stałych czytelników w innych krajach (m. in. w Rosji, na Ukrainie, w USA, Niemczech oraz Francji).

Lista pięciu najbardziej popularnych postów obejmuje:

1. Kryzysy uchodźcze - statystyki (3 stycznia 2016)

2. KE przechodzi do 2. etapu procedury ws. ochrony praworządności: zalecenie dla Polski (28 lipca 2016)

3. Kolejne ruchy KE i gabinetu Beaty Szydło w procedurze ochrony praworządności (11 czerwca 2016)

4. Sejm podjął Uchwałę ws. obrony suwerenności Polski (20 maja 2016)

5. A jednak - KE przyjęła opinię ws. praworządności w Polsce (2 czerwca 2016)

Mamy nadzieję, że 2017 r. okaże się równie dobry dla naszego bloga!

Immunitet jurysdykcyjny ws. zwolnienia pracownika ośrodka kultury

Jednym z bardziej kontrowersyjnych obszarów prawa międzynarodowego immunitetu jurysdykcyjnego, gdzie w rezultacie państwa relatywnie późno i niechętnie zgodziły się na ograniczania zakresu ochrony immunitetowej, są sprawy pracownicze. Stanowią one splot interesów państwa obcego, zainteresowanego zachowaniem swobody kształtowania stosunków pracowniczych w reprezentujących je instytucjach, oraz państwa goszczącego dążącego do realizacji określonej polityki prawa pracy. Warto zatem zwrócić uwagę na orzeczenie włoskiego Corte di Cassazione, z 22 grudnia 2016 (ordinanza n. 26661/16) w postępowaniu przeciwko hiszpańskiej Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Rzymie.

Barack Obama zakazuje wierceń w wodach Arktyki

Dopiero co przy okazji potępienia przez RB ONZ Izraela za kontynuowanie osadnictwa Zachodniego Brzegu wspominaliśmy o mocnych akcentach wieńczących prezydenturę Baracka Obamy. Do działań mających ukształtować jego spuściznę z pewnością należy zaliczyć kończącą rok 2016 decyzję o ochronie wód Arktyki i Oceanu Atlantyckiego przed sektorem naftowym i gazowym.

Powołując się na 63. letnią podstawę prawną, prezydent Obama bezterminowo zakazał udzielania dzierżawy złóż ropy oraz gazu w amerykańskiej strefie Morza Czukockiego oraz znacznej części Morza Beauforta (łącznie ok. 98% powierzchni amerykańskich wód). Uzasadnieniem tego kroku jest ochrona ssaków morskich, zasobów środowiskowych i lokalnej populacji. Ponadto 31 atlantyckich kanionów koralowych uznano za wyłączone z eksploracji na potrzeby energetyki.