TSUE: strona zamieszczająca facebookowy przycisk „Lubię to” jest współodpowiedzialna za przetwarzanie danych osobowych

W grudniu pisaliśmy o opinii rzecznika generalnego M. Bobka, w której stwierdzono, że strona internetowa zamieszczająca facebookowy przycisk „Lubię to” powinna być współodpowiedzialna za przetwarzanie danych osobowych swoich użytkowników. W tym tygodniu Trybunał Sprawiedliwości potwierdził główne tezy tej opinii.

Guest post: Reverse of Russia’s non-compliance with the ITLOS order to release three Ukrainian naval vessels and their 24 servicemen

The dispute between Ukraine and Russia concerning the detention of three Ukrainian naval vessels in the Kerch Strait entered into a new phase. About a month ago Russia failed to release the vessels and their 24 servicemen despite the Order of the International Tribunal for the Law of the Sea (‘ITLOS’) of 25 May 2019 prescribing it to do so ‘immediately’ (‘Order’). On 24-25 July Ukraine detained the Russian tanker Nika Spirit (previous name – Neyma), which took part in the blocking of the Ukrainian vessels back in November 2018.

The dispute between the states arose from the Russia’s seizure and detention of the warships Berdyansk and Nikopol, the naval auxiliary vessel Yani Kapu, and the crew and other servicemen on those vessels. At the time of their seizure on 24-25 November 2018, the three Ukrainian naval vessels were in the Black Sea traveling away from the coast of the Crimean Peninsula and toward their home port of Odesa.

Zmiany w systemie sądownictwa polskiego pod lupą ETPC

Europejski Trybunał Praw Człowieka dołączył do instytucji, które dokonają oceny zmian wprowadzonych w polskim systemie sądownictwa po 2015 r.

Kilka dni temu zakomunikował rządowi do zajęcia stanowiska skargę Grzęda p. Polsce (skarga nr 43572). Została ona złożona przez sędziego NSA, który od 2016 r. był członkiem Krajowej Rady Sądownictwa. Zmiany wprowadzone do przepisów regulujących funkcjonowanie KRS w 2017 r. spowodowały zakończenie sprawowania przez niego mandatu członka KRS przed upływem 4 letniej kadencji.

Chińska Republika Ludowa znowu grozi użyciem siły na Tajwanie

24 lipca br. Chińska Republika Ludowa (ChRL) wydała White Paper pt. "Chińska Obrona Narodowa w Nowej Erze". W dokumencie zauważono, że mimo iż świat przechodzi obecnie ogromne zmiany, największe w ostatnim stuleciu, a międzynarodowe bezpieczeństwo nie jest pewne, Chińskiej Republice Ludowej udaje się utrzymać polityczną i społeczną stabilność. ChRL jest jednak narażona na pewne zagrożenia i wyzwania w dziedzinie bezpieczeństwa, głównie za sprawą "separatystów", czyli władz Tajwanu, które "uparcie trzymają się 'tajwańskiej niepodległości' i odmawiają uznania Konsensusu z 1992, który wyraża zasadę jednych Chin". Co więcej, według White Paper, władze Tajwanu zaostrzyły stosunki z kontynentem, domagając się niepodległości de iure i wzmagając akty wrogości, a to wszystko przy zagranicznej pomocy. Siły separatystyczne dążące do niepodległości Tajwanu stanowią obecnie "najpoważniejsze zagrożenie dla pokoju i stabilności w Cieśninie Tajwańskiej oraz największą przeszkodę utrudniającą pokojową reunifikację kraju" (podobnie, jako zagrażających ChRL separatystów wskazano grupy dążące do niepodległości Tybetu i utworzenia Turkiestanu Wschodniego).

ETPC o potrzebie ochrony praw osób LBGT i granicach krytyki działalności Trybunału

Nie od dziś ETPC stoi na stanowisku o potrzebie ochrony praw osób LGBT w różnych aspektach życia, m.in. w zakresie swobodnego wyrażania poglądów i prawa do stowarzyszania się. Ostatnią okazją do wypowiedzi Trybunału w tej problematyce była sprawa Zhdanov i inni p. Rosji. Skarżący indywidualni oraz kilka stowarzyszeń próbowali w latach 2006–2011 zarejestrować szereg stowarzyszeń mających za cel ochronę praw osób LGBT. Jednakże wszystkie organy i sądy krajowe odmówiły rejestracji wniosków wskazując, że ich celem było promowanie praw LGBT. W szczególności w decyzjach odmownych znalazły się takie argumenty jak to, że cele organizacji mogą „zniszczyć moralne wartości społeczeństwa”, doprowadzić do spadku liczby urodzeń, kolidować z prawami większości Rosjan, którzy mieli traktować pokazywanie relacji z osobami tej samej płci jako obraźliwe oraz powodować wrogość społeczną lub religijną.

Wyrok MTK na piśmie? Ogłoszenie wyroku Gbagbo-Blé Goudé po 6 miesiącach!

Po 6 miesiącach (sic!) oczekiwania Międzynarodowy Trybunał Karny w końcu przedstawił pisemną wersję wyroku uniewinniającego w sprawie byłego prezydenta Wybrzeża Kości Słoniowej Laurenta Gbagbo oraz byłego Ministra Sportu Charlesa Blé Goudé (o sprawie pisaliśmy tu). 

Większość sędziów (czyli 2 - sędzia Tarfusser i sędzia Henderson) nie zaprzeczając, że zbrodnie faktycznie popełniono na Wybrzeżu Kości Słoniowej, pozostała nieprzekonana, że Prokurator dostatecznie wykazał istnienie związku pomiędzy popełnionymi zbrodniami a oskarżonymi. Mniejszość (sędzia Herrera Carbuccia) złożyła opinię odrębną, uznając przekonujący charakter przedstawionego materiału dowodowego.

Wyrok, na który czekaliśmy 6 miesięcy, liczy 8 stron (sic!). Do orzeczenia dołączono jednak uzasadnienia,  każdy sędzia napisał je oddzielnie. Odpowiednio opinia sędziego Tarfussera liczy 90 stron, opinia odrębna sędzi Herrery Carbucci 300 stron, zaś dokument autorstwa sędziego Hendersona zatytułowany Powody liczy aż 961 stron (wszystkie dostępne tu). 

Nie jest to chyba dobry prognostyk, jeżeli chodzi o zgodną współpracę - jeśli 2 sędziów stanowiących większość przedstawia oddzielnie powody.... czyżby w istocie wyrok składał się z 3 opinii odrębnych? 

Rodzice Otto Warmbiera zgłaszają roszczenia do północnokoreańskiego statku

Przypomnijmy, że w styczniu 2016 r. student Uniwersytetu Wirginii Otto Warmbier został aresztowany w czasie wycieczki do Korei Północnej za kradzież propagandowego plakatu i skazany na 15 lat więzienia. W czerwcu 2017 r. Korea Północna zdecydowała o przekazaniu Warmbiera Stanom Zjednoczonym, ale jak się okazało, stan studenta był wegetatywny, a kilka dni po powrocie do USA Warmbier zmarł. Korea Północna twierdziła, że Warmbier zatruł się jadem kiełbasianym, a po połknięciu tabletki nasennej zapadł w śpiączkę. Amerykańscy lekarze nie znaleźli śladów tortur, ale nie potwierdzili też wersji o zatruciu jadem; ich zdaniem przyczyną stanu i śmierci Otto Warmbiera było zatrzymanie krążenia z nieokreślonych bliżej przyczyn. Jak jednak wskazywali lekarze i rodzice Warmbiera, istnieje możliwość, że student był torturowany mimo że nie znaleziono na to dowodów.

Puszcza Białowieska i 43. sesja Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO

Źródło: Frank Vassen/Flickr/CC BY 2.0, Polsatnews.pl

W środę, 10 lipca, zakończyła się w Baku (Azerbejdżan) 43. sesja Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO (Komitet). Wzięło w niej udział 2,5 tysiąca delegatów z 180 państw-stron Konwencji UNESCO z 1972 r. w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego. Ocenie Komitetu poddano 36 nominacji o wpis na Listę Światowego Dziedzictwa. Ostatecznie na Listę wpisano 24 obiekty kulturalne (w tym polski rezerwat archeologiczny: Krzemionki – pradziejowe kopalnie krzemienia), 4 obiekty przyrodnicze i 1 obiekt mieszany. W ramach sesji przeprowadzono także szereg paneli tematycznych podczas których podkreślono m.in. znaczenie działań rządu RP dotyczących promocji zaleceń Rekomendacji Warszawskiej z 2018 r. w sprawie odbudowy i rekonstrukcji dziedzictwa kultury (zob. tu i tu). Ponadto analizie poddano stan zachowania obiektów znajdujących się już na liście oraz na Liście Światowego Dziedzictwa w Niebezpieczeństwie. W tym kontekście przedmiotem obrad była ponownie ochrona dziedzictwa przyrodniczego Puszczy Białowieskiej. Komitet zdecydował, iż wszystko, co się dzieje w Puszczy musi być bezwzględnie podporządkowane zachowaniu jej unikalnej wartości jako obszaru Światowego Dziedzictwa. Zobowiązał rząd RP do realizacji szeregu zaleceń. Jeśli polskie władze się do nich nie zastosują to Puszcza Białowieska zostanie wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa w Niebezpieczeństwie.

Rocznica masakry w Srebrenicy

Mija właśnie kolejna rocznica masakry ludności cywilnej, dokonanej w 1995 roku, w Srebrenicy i kwalifikowanej jako ludobójstwo. Blisko trzy dekady temu serbscy żołnierze dokonali masakry ponad 8000 mężczyzn i chłopców. Przez lata wskazywano, że ofiarami było 7500 osób, dziś wiemy dzięki pracy Międzynarodowej Komisji do spraw osób zaginionych, że ofiar było o wiele więcej. Wskazują na to przeprowadzone przez Komisję badania DNA, dzięki którym już zidentyfikowano ponad 90 % ofiar czyli 6,982 osoby

Wyrok MTK w sprawie Bosco Ntagandy

Dwa dni temu Izba Orzekająca MTK uznała, że Bosco Ntaganda jest winny popełnienia zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości w Ituri, Republice Demokratycznej Konga w latach 2002-2003. 

O Ntagandzie pisaliśmy już kilkakrotnie, między innymi odnosząc się do jego "poddania się" w ambasadzie USA w Rwandzie (zobacz tu: tu) oraz odnosząc się do decyzji MTK, w ktorej Trybunał stwierdził, że członkowie sił zbrojnych nie mogą być, jako potencjalne ofiary, wyłączeni spod ochrony statutu MTK (zobacz tu). 

Trybunał uznał Ntagandę za winnego wszystkich 18 formułowanych wobec niego zarzutów (między innymi plądrowania, zgwałceń czy werbowania dzieci poniżej 15 roku życia do udziału w siłach zbrojnych jako zbrodni wojennych, czy przymusowego przemieszczenia ludności jako zbrodni przeciwko ludzkości). Ntaganda pozostanie w areszcie do czasu ogłoszenia sentencji wyroku, ma 30 dni na złożenie odwołania od wyroku. 

Wyrok trybunału znajduje się tutaj.

Skrajnie prawicowa Alternatywa dla Niemiec (AfD) nieskuteczna przed ETPC

ETPC kolejny raz zajmował się skargą prawicowej partii Alternatywa dla Niemiec (AfD). Tym razem partia poskarżyła się na podstawie art. 10 (prawo do swobody wypowiedzi) i 11 (prawo do swobody zrzeszania się) Konwencji w związku z zakazem dyskryminacji, że Federalny Urząd Ochrony Konstytucji informując w styczniu 2019 r. opinię publiczną, że planuje badanie wypowiedzi członków partii AfD i powiązań partii z grupami radykalnymi. rzuca podejrzenia na partię, iż prowadzi on działalność niezgodną z Konstytucją, co  prowadzi do stygmatyzacji partii i de facto zakazu jej działalności. 

Skarga została oddalona z powodu niewykorzystania krajowych środków odwoławczych. ETPC podkreślił, że niesłuszne były zarzuty partii jakoby prawo krajowe nie zapewniało jej odpowiedniej ochrony. W szczególności potwierdzał to fakt, że w lutym 2019 r. Sąd Administracyjny w Kolonii orzekł na korzyść partii uznając, iż w prawie krajowym nie ma podstaw prawnych, by traktować ją jako "wstępnie podejrzanego" i informować opinię publiczną o planowaniu działań dotyczących oceny zgodności działalności członków partii z prawem. 

Działania AfD i w reakcji odpowiedź na nią władz niemieckich były już kilkukrotnie przedmiotem skarg do ETPC. W mediach niemieckich nieustająco toczy się dyskusja na temat zasadności poddania jej obserwacji przez kontrwywiad. Także politycy CDU/CSU tradycyjnie prezentujący postawy konserwatywne, domagają się ostrzejszej i krytycznej dyskusji politycznej o działalności AfD, z której w powszechnej opinii płynie wsparcie dla prawicowego radykalizmu. Orzecznictwo sądów krajowych i ETPC musi jednak określić granice dopuszczalnej inwigilacji członków partii. 

Pisząc o problematyce inwigilacji warto mieć na uwadze, że w najbliższych dniach przed ETPC będą miały miejsce rozprawy w dwóch sprawach dotyczących prowadzenia przez władze działalności kontrwywiadowczej: Big Brother Watch i inni v. Zjednoczone Królestwo oraz Centrum för rättvisa v. Szwecja. Orzeczenia w tych sprawach niewątpliwie przyczynią się do precyzyjniejszego określenia granic dopuszczalnej działalności władz w zakresie kontrolowania korespondencji elektronicznej, otrzymywania danych od dostawców usług elektronicznych czy przekazywania pozyskanych informacji obcym wywiadom.  

Wniosek o upoważnienie do badania zbrodni popełnionych przeciwko Rohindżom

We wrześniu zeszłego roku Międzynarodowy Trybunał Karny wydał decyzję, w której uznał, że posiada jurysdykcję i może przebadać "deportację" mniejszości muzułmańskiej Rohindża z Mjanmy do Bangladeszu, pomimo, że Mjanma nie jest stroną Statutu Rzymskiego. Stało się tak, ponieważ zbrodnie, których dokonano przekraczały granice tego państwa. Zobacz informację tu.

W ślad za tą decyzją Prokurator Fatou Bensouda poprosiła wczoraj sędziów o upoważnienie do wszczęcia postępowania przygotowawczego w sprawie  zbrodni przeciwko ludzkości tj. deportacji, oraz innych niehumanitarnych aktów oraz prześladowań popełnionych przeciwko Rohindżom z Mjanmy.

Guest post: Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza o zastosowaniu środków tymczasowych w sporze pomiędzy Ukrainą a Federacją Rosyjską dotyczącym incydentu w Cieśninie Kerczeńskiej

W dniu 25 maja 2019 roku Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza (dalej jako „ITLOS”) zarządził zastosowanie środków tymczasowych w sporze pomiędzy Ukrainą a Federacją Rosyjską w sprawie zatrzymania ukraińskich okrętów wojennych w Cieśninie Kerczeńskiej. Incydent ten miał miejsce 25 listopada ubiegłego roku i był już przedmiotem rozważań na niniejszym blogu (tu). Oba państwa są stroną konwencji o prawie morza z 1982 roku (dalej jako „KoPM”). 

Guest post: Sąd Konstytucyjny Federacji Rosyjskiej o prawach ludów tubylczych

28 maja 2019 roku rosyjski Sąd Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną Giennadija Szczukina – przedstawiciela turkijskiego ludu Dołganów, zamieszkującego północną Syberię (tekst postanowienia w j. rosyjskim można znaleźć tu). Skarżący będący przywódcą wspólnoty rodowo-plemiennej, a jednocześnie przewodniczącym lokalnego stowarzyszenia ludności tubylczej został skazany na karę grzywny stu dwudziestu tysięcy rubli (co w dacie wyrokowania przez Sąd I instancji stanowiło równowartość siedmiu tysięcy trzystu złotych) za przestępstwo podżegania do nielegalnego polowania, dokonanego zbiorowo lub po wcześniejszemu uzgodnieniu (art. 258 k.k. Federacji Rosyjskiej). Zdaniem rozpoznających sprawę sądów karnych obu instancji, inkryminowane zachowanie G. Szczukina polegało na tym, że będąc prezydentem lokalnej organizacji społecznej zrzeszającej stowarzyszenia ludności rdzennej Rejonu Tajmyrskiego (Dołgańsko-Nienieckiego) Kraju Krasnojarskiego, we wrześniu 2014 roku podczas spotkań z przedstawicielami wspólnot rodowo-plemiennych udzielał informacji o możliwości przeprowadzania polowań na renifery żyjące w stanie wolnym. W szczególności dotyczyło to możliwości realizacji ustanowionego przez gubernatora Kraju Krasnojarskiego limitu łowieckiego ośmiu sztuk zwierzyny, przypadającego na każdego członka wspólnoty rocznie, niezależnie od jego wieku oraz posiadanych uprawnień do polowania. W konsekwencji wybrani z każdej wspólnoty myśliwi realizując limity łowieckie dla całych wspólnot dokonali odstrzału łącznie dwustu siedemnastu reniferów. Zdaniem orzekających sądów karnych takie zachowanie polegające na przekazywaniu limitów łowieckich między członkami wspólnoty rodowo-plemiennej nieposiadającymi prawa do polowania innym członkom wspólnoty, będącym myśliwymi było niedopuszczalne. Wykraczało ono bowiem poza prawo ludności rdzennej do korzystania ze środowiska naturalnego, prowadzonego w ramach tradycyjnego trybu życia. Ostatecznie prawomocne skazanie G. Szczukina objęła amnestia. Jednak z uwagi na charakter sprawy, jak również analogiczne postępowania wszczęte wobec jego pobratymców, wniósł on skargę konstytucyjną, żądając uznania niezgodności z rosyjską ustawą zasadniczą art. 19 ustawy federalnej „o polowaniu i ochronie zasobów łowieckich”, w zakresie w jakim uniemożliwia on ludności rdzennej pozyskiwanie zwierzyny w celu zaspokajania swoich potrzeb poprzez delegowanie prawa do polowania na rzecz wybranych członków wspólnoty rodowo-plemiennej. 

Nowe oferty w naszym dziale ogłoszeń

Przypominamy o naszym dziale ogłoszeń. W czerwcu pojawiło się w nim szereg interesujących ofert dotyczących call for papers na konferencje naukowe, konkursów na stanowiska na zagranicznych uczelniach oraz wezwań do przesyłania tekstów do przygotowanyh numerów czasopism z zakresu prawa międzynarodowego. 

Szczególnie chcieliśmy zarekomendować ogłoszenie dot. koferencji współorganizowanej przez ESIL, SGH oraz INP PAN ("The crisis of multilateral international order: causes, dynamics and consequences"), która odbędzie się w dniach od 22 do 23 listopada 2019 r. Przypominamy w tym kontekście, że termin nadysłania propozycji referatów upływa 5 lipca 2019 r. Więcej szczegółów można znaleźć w oryginalnym ogłoszeniu.

Prawne wątpliwości dotyczącej nowej kryptowaluty Facebooka

Po wielu miesiącach domysłów na temat projektu nowej kryptowaluty, potajemnie realizowanego  przez Facebooka, 18 czerwca w San Francisco spółka dokonała uroczystej inauguracji waluty Libra. Tym samym spółka podjęła najważniejszą jak dotąd próbę wykorzystania technologii blockchain, eliminującej centralny ośrodek emisji i i kontroli, do emisji powszechnego pieniądza. Ma to miejsce w 10. lecie emisji bitcoina, tj. jesteś z przeszło 1600 takich inicjatyw zrealizowanych dotąd w różnej skali.

Nowych środek płatniczy ma umożliwić 1,6-1,7 mld użytkowników portalu dookoła świata na natychmiastowe i nieomal bezkosztowe - w porównaniu do tradycyjnych usług finansowych - transfery zasobów za pośrednictwem telefonu komórkowego, bez konieczności posiadania rachunku bankowego (FT, Facebook unveils global digital coin called Libra). Kryptowaluta ma być oparta na pakiecie różnych walut tradycyjnych i innych aktywów. Wartość Libry ma zaś być ustalana na podstawie koszyka walutowego.