Sąd UE: decyzja Rady w sprawie rozpoczęcia negocjacji brexitowych nie dotyczy obywateli brytyjskich w sposób bezpośredni

Trzynastu obywateli brytyjskich zamieszkałych w innych państwach członkowskich wniosło do Sądu UE skargę o stwierdzenie nieważności decyzji Rady upoważniającej do rozpoczęcia negocjacji w sprawie Brexitu. Wnioskodawcy argumentowali m.in., że zaskarżona decyzja wywiera bezpośrednie konsekwencje na prawa, które wywodzą z traktatów. Wskazywali ponadto, że proces wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z Unii jest nieważny wobec braku upoważnienia konstytucyjnego. 

Incydent w Cieśninie Kerczeńskiej

W niedzielę wieczorem rosyjskie służby specjalne zajęły statki płynące pod ukraińską banderą po Morzu Czarnym, które chciały przekroczyć Cieśninę Kerczeńską i dostać się do ukraińskich portów nad Morzem Azowskim. Sytuacja w regionie jest bardzo napięta, a niedzielnym incydentem zajęła się już Rada Bezpieczeństwa ONZ. 

Źródło: TVN24, https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/putin-zarzadzil-chce-zbudowac-most-i-podwodny-tunel-przez-ciesnine-kerczenska,409457.html

Spotkanie ILA jutro - ważne przypominamy!!

Szanowni czytelnicy, przypominamy o jutrzejszym spotkaniu grupy polskiej Stowarzyszenia ILA, na które zaprasza Sekretarz Generalny Polskiej Grupy Stowarzyszenia Prawa Międzynarodowego (ILA) prof. Wojciech Staszewski, za którym cytuję:

Szanowni Państwo,

W imieniu Przewodniczącego Grupy Polskiej Stowarzyszenia Prawa Międzynarodowego (ILA), serdecznie zapraszam na spotkanie naukowe, które odbędzie się dnia 30 listopada 2018 r. o godz. 11, w siedzibie Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, przy ul. Rakowieckiej 24 (budynek A), w sali nr 9. Wystąpienie na temat "Państwa nieuznawane - cz. II" wygłosi prof. dr hab. Władysław Czapliński (INP PAN).

Jednocześnie chciałbym poinformować, że po wystąpieniu przewidziane jest posiedzenie Zarządu Grupy Polskiej ILA.

Z poważaniem,

--

dr hab. Wojciech Sz. Staszewski

Sekretarz Generalny

Polskiej Grupy Stowarzyszenia Prawa Międzynarodowego (ILA) 

Singapur pionierem kryptowalut i e-obywatelstwa

Jako pierwszy na świecie rząd Singapuru ogłosił kryptowalutę za ofjcalny środek płatniczy w tym państwie (CNBC, Singapore Officially Backs a CryptoCurrency and Establishes it as their Official Coin). Od 17 listopada nowa waluta została udostępniona w sprzedaży. Tamtejszy bank centralny rzekomo przyjął właśnie regulacje usług płatniczych obejmujących kryptowalutę (zob. tu).

Działaniem majacym wspierać inicjatywę nowego oficjalnego środka płatniczego ma być równocześnie przedstawiona koncepcja wirtualnego obywatelstwa (Virtual Citizenship Program, VCP). Wprawdzie tutaj szczegółów brak, jednak nabycie obywatelstwa ma być dostępne nawet dla drobnych inwestorów, co rodzi natychmiastowe pytanie o zakres odnośnych praw, jako że Singapur posiada z jeden z najszerzej uznawanych paszportów na świecie.

O kryptowalucie informacji jest sporo (a szczególnie prosto ją nabyć za pomocą prostej rejestracji i kilku kliknięć). Zarazem jednak pomijając przywołany tekst CNBC wśród wielu źródeł informujących o sprawie trudno znaleźć inne o porównywalnej reputacji.

Szwajcarzy odrzucili w referendum wprowadzenie prymatu prawa krajowego nad prawem międzynarodowym

Wczoraj (25.11) w Szwajcarii odbyło się referendum, w którym m.in. decydowano o propozycji zgłoszonej przez populistyczną, prawicową partię UDC/SVP (Szwajcarska Partia Ludowa), aby wprowadzić poprawkę do Konstytucji mówiącą o jej prymacie nad prawem międzynarodowym. Inicjatywa została zatytułowana przez wnioskujących Schweizer Recht statt fremde Richter (Selbstbestimmungsinitiative)/ Le droit suisse au lieu de juges étrangers (initiative pour l’autodétermination).

UDC/SVP oraz pozostałe środowiska popierające "Selbstbestimmungsinitiative" odwoływały się do (przechodzącego renesans w środowiskach populistycznych wielu państw) anachronicznego rozumienia suwerenności, wskazując, że postulowana zmiana przywróci państwu i narodowi utraconą suwerenność.

Geneva Call ogłasza stworzenie czwartego "Deed of Commitment"

Geneva Call to organizacja pozarządowa powstała w 2000 r. w Genewie. Jej działania skupiają się na rozpowszechnianiu wśród zbrojnych aktorów niepaństwowych norm międzynarodowego prawa humanitarnego, zwłaszcza tych, które dotyczą ochrony ludności cywilnej. Mimo zdecydowanie krótszego stażu niż Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, Geneva Call w ciągu 18 lat działalności stała się jednym z najważniejszych NGOs promujących i edukujących zbrojne grupy w sytuacji konfliktu zbrojnego. Sztandarowym projektem Geneva Call są „Deeds of Commitment” – deklaracje podpisywane przez zbrojnych aktorów niepaństwowych, w których zobowiązują się oni zapewnić ochronę cywilom i powstrzymać się od pewnych zachowań wskazanych w deklaracji. Do trzech stworzonych do tej pory „Deeds of Commitment” – dotyczących zakazu stosowania min przeciwpiechotnych, ochrony dzieci przed skutkami konfliktu zbrojnego oraz ochrony od przemocy seksualnej w sytuacji konfliktu zbrojnego i eliminacji dyskryminacji ze względu na płeć – Geneva Call ogłosiła właśnie stworzenie czwartego instrumentu, poświęconego „ochronie opieki zdrowotnej w czasie konfliktu zbrojnego”.

Rada Bezpieczeństwa znosi sankcje wober Erytrei i przedłuża sankcje wobec Somalii

Mocą jednomyślnie uchwalonej Rezolucji 2444 (2018) Rada Bezpieczeństwa ONZ zniosła ciążące na Erytrei sankcje embarga na broń, ograniczeń podróżnych, zamrożenia aktywów oraz sankcje inteligentne. Stanowiło to wyraz uznania wobec podpisanego w lipcu b.r. pokoju między Erytreą i Etiopią, który jak się wydaje zakończył ciągnący się od dwóch dekad konflikt między oboma państwami, a także przyczynił się do poprawy stosunków z kolejnym sąsiadem - Dżibuti, a w rezultacie do stabilizacji sytuacji w Rogu Afryki.

Jednocześnie Erytreę i Dżibuti wezwano do wzmożonych wysiłków na rzecz pokojowego rozstrzygnięcia sporu granicznego z 2008 roku. Utrzymano zaś sankcje wobec Somalii (odpowiednio ograniczając zakres mandatu grupy monitorującej stosowanie sankcji).

Czy Wielka Brytania opuści UNESCO?

Źródło: https://www.devex.com/news/why-would-the-uk-want-to-withdraw-from-unesco-93844

Tydzień temu Penny Mordaunt, brytyjska Minister ds. rozwoju międzynarodowego, przedstawiła rządowi Theresy May oficjalne stanowisko kierowanego przez siebie resortu w sprawie wstrzymania przez Londyn wpłaty wymaganej składki członkowskiej na rzecz UNESCO. Brytyjski wkład do budżetu tej organizacji wynosi 11,1 miliona funtów. Zdaniem cytowanego resortu UNESCO to najgorzej działająca organizacja międzynarodowa, "której praca nie spełnia kryteriów wydatków związanych z pomocą międzynarodową" (zob. tu). W dalszej perspektywie sugerowane jest nawet opuszczenie przez Wielką Brytanię tej globalnej organizacji wspierającej międzynarodową współpracę w dziedzinie kultury, sztuki i nauki. Stanowisko Mordaunt wpisuje się we wcześniejsze decyzje prezydenta USA, Donalda Trumpa, oraz premiera Izraela, Binjamina Netanjahu, którzy rok temu ogłosili wycofanie członkostwa obu tych państw z UNESCO (pisaliśmy o tym na blogu tu i tu).

Unia Europejska ustala wspólne regulacje dotyczące kontroli inwestycji zagranicznych

Parlament Europejski, Rada oraz Komisja ogłosiły dziś osiągniecie porozumienia w sprawie rozporządzenia ustanawiającego ramy monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Unii Europejskiej, procedowanego na podstawie projektu Komisji Europejskiej z września 2017 r. 

Inicjatywa stanowiła odpowiedź na regulacje obowiązujące od kilku lat choćby w Australii, Chinach, Indiach, Japonii, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych, jak również na coraz częściej prowadzone na ich podstawie kontrole napływających inwestycji. Wniesienie projektu przez Komisję zbiegło się w czasie choćby z zablokowaniem przez USA przejęcia spółki Lattice Semiconductor przez konsorcjum Canyon Bridge ze względów związanych z bezpieczeństwem narodowym (post tutaj). 

Praworządność w Polsce na arenie unijnej - ciąg dalszy: środki tymczasowe w sprawie C-619/18 Komisja przeciwko Polsce

19 października br. wiceprezes Trybunału Sprawiedliwości UE Rosario Silva de Lapuerta w trybie doraźnym (tj. jeszcze przed przedstawieniem przez Polskę swojego stanowiska) zdecydowała o zastosowaniu środków tymczasowych w sprawie C-619/18 Komisja przeciwko Polsce, dotyczącej naruszenia unijnych zobowiązań do zapewnienia skutecznej ochrony sądowej, w tym prawa do niezawisłego i bezstronnego sądu, w związku z nową polską ustawą o Sądzie Najwyższym (zob. nasze wcześniejsze posty tu i tu; sprawa jest rozptrywana przez TS w trybie przyspieszonym). Z kolei tydzień później TS poinformował, że 16 listopada odbędzie się w tej sprawie wysłuchanie stron przed wielką izbą (zob. tu i tu) - i zgodnie z tą zapowiedzią odbyło się ono w ubiegły piątek. W tym poście chcemy uporządkować informacje i wyjaśnić wątpliwości, jakie w ciągu ostatnich tygodni rosną wokół postanowienia wiceprezes TS, jego mocy wiążącej i skutków prawnych, a także samej procedury dotyczącej środków tymczasowych.

1. Procedura

Możliwość zrządzenia środków tymczasowych w każdym postępowaniu przed TSUE wynika z art. 279 TFUE, a szczegóły procedury w tym zakresie regulują art. 160-166 regulaminu postępowania przed TSUE.  Zgodnie z wymogami tej procedury, wnosząc przeciwko Polsce skargę na naruszenia unijnych zobowiązań (na podstawie art. 258 TFUE), Komisja złożyła też wniosek o zastosowanie środków tymczasowych, i to o zastosowanie ich w trybie doraźnym, jeszcze przed przedstawieniem uwag przez Polskę (inaudita altera parte).

Rambo już w w MTK

O skomplikowanej sytuacji w Republice Środkowej Afryki pisaliśmy na blogu już wielokrotnie odnosząc się zarówno do trwających tam rzezi (zobacz tu), jak i blamażu organizacji międzynarodowych (tu) czy w końcu prób osądzenia zbrodni (tu  oraz tu).

Wczoraj władze Republiki Środkowej Afryki dostarczyły do Międzynarodowego Trybunału Karnego Alfreda Yekatom, znanego także jako Rambo i Rhombot. Nakaz aresztowania, w którym formułowane są przeciwko niemu zarzuty dotyczące popełnienia zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości został wystawiony przez MTK zaledwie kilka dni temu, więc dostarczenie podejrzanego nastąpiło prawie natychmiast.

Nakaz aresztowania można znaleźć tu.

Przełomowy moment dla reformy artbitrażu inwestycyjnego. UNCITRAL przechodzi do Fazy 3 prac

W dniach 29 października - 2 listopada w Wiedniu odbyło się 36. posiedzenie III Grupy Roboczej UNCITRAL ds. reformy arbitrażu inwestycyjnego państwo-inwestor (ISDS), podczas którego uczestnicy osiągnęli porozumienie ws. podjęcia multilateralnej reformy. Przedmiotem prac mają być "wyzwania systemowe" zidentyfikowane podczas dwóch poprzednich sesji. Jakkolwiek może to brzmieć banalnie, w grudniu 2017 r. wskazywaliśmy na olbrzymie emocje, które budzi reforma. W rezultacie nie tylko umiejscowienie prac właśnie w Grupie III (a nie właściwej dla arbitrażu międzynarodowego) było swoistym wybiegiem, ale nawet prozaiczny wybór przewodniczącego spowodował 1.5 dniowy impas.

Zbrodnie Czerwonych Khmerów uznane za ludobójstwo

Media na całym świecie donoszą, że zbrodnie Czerwonych Khmerów zostały uznane przez Nadzwyczajne Izby w Sądach Kambodży (umiędzynarodowiony sąd, co oznacza, że w składzie sędziowskim, jak i wśród prokuratorów są zarówno sędziowie/oskarżyciele krajowi, jak i międzynarodowi) za zbrodnie ludobójstwa (zob. np. tutaj). 

Nie jest to jednak informacja szczególnie szokująca i podobnego werdyktu mogliśmy się od dawna spodziewać. Warto bowiem zwrócić uwagę na ważne z punktu widzenia prawa międzynarodowego szczegóły decyzji tak szeroko komentowanej przez media:

• sąd nie uznał wszystkich zbrodni Czerwonych Khmerów za zbrodnię ludobójstwa, lecz jedynie te, które miały na celu eksterminację muzułmańskiej grupy Czamów oraz Wietnamczyków; na możliwość zakwalifikowania zbrodni przeciwko nich jako ludobójstwa świadczył fakt, że byli oni ofiarami świadomej polityki, a straty wśród ludności należącej do tych grup sięgały 90% (podobnie zresztą jak w przypadku katolików)

Stanowisko Sejmu i PG ws. wniosku do TK o stwierdzenie niezgodności immunitetu jurysdykcyjnego z Konstytucją

W listopadzie 2017 r. pisaliśmy o żenującym wniosku 100 posłów PiS do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją przepisów regulujących immunitet sądowy (art. 1113 k.p.c.) oraz jurysdykcję krajową w sprawach o odpowiedzialność za delikt popełniony na terytorium RP (art. 1103⁷ pkt 2 k.p.c.), w zakresie w jakim stanowią one przeszkodę dla rozpatrywania przez sądy krajowe powództw odszkodowawczych z tytułu zbrodni wojennych, ludobójstwa i zbrodni przeciwko ludzkości. Wnioskodawcy utrzymywali wówczas, że przepisy naruszają art. 9 (poszanowanie przez RP prawa międzynarodowego), art. 21 (ochrona własności prywatnej), art. 30 (ochrona przyrodzonej godności człowieka) oraz 45 (prawo do sądu) Konstytucji.

Stanowiska w sprawie K-12/17 przedłożyli Sejm i Prokurator Generalny.

Paryskie Forum Pokojowe na 100. rocznicę zakończenia I wojny światowej

W zeszłą niedzielę w Paryżu odbyły się obchody 100. rocznicy zakończenia I wojny światowej. Z tej okazji do stolicy Francji zjechali się przywódcy z całego świata, którzy mieli okazję zabrać głos na temat kondycji światowego pokoju w trakcie I Paryskiego Forum Pokojowego, którego pomysłodawcą jest prezydent Macron i które ma stać się „globalnym forum projektów zarządzania”. 

Więcej o idei Forum można przeczytać tutaj.

Milczenie Aung San Suu Kyi zbyt wymowne dla Amnesty International

Organizacja pozarządowa Amnesty International ogłosiła właśnie, że pozbawia Aung San Suu Kyi tytułu Ambasadora Sumienia, w związku "z haniebną zdradą wartości, które niegdyś wyznawała. W decyzji napisano: "nie jesteś już symbolem nadziei, odwagi i nieśmiertelności praw człowieka. Oczekiwaliśmy, że będziesz się wypowiadać przeciwko niesprawiedliwości" (zobacz tu i tu o nadaniu jej nagrody przed laty)

Dla społeczności międzynarodowej niezrozumiałe jest milczenie Aung San Suu Kyi, laureatki pokojowej nagrody Nobla, obecnej przywódczyni birmańskiego rządu, która przez lata była prześladowana przez juntę wojskową we własnym kraju (przesiedziała w areszcie domowym ponad 20 lat)! Jej stanowisko nieuznawania zbrodni popełnionych wobec mniejszości Rohindża w stanie Rakhine, odmowa uznania powagi popełnionych zbrodni, lekceważenie skali okrucieństw stanowią wyraźny znak, że nic się w tej sprawie nie zmieni. Nie ma szans na polepszenie sytuacji prawie miliona uchodźców z Mjanmy. 

Negatywny wpływ pokryzysowych oszczędności państwowych na prawa człowieka - przypadek Grecji

Komisarz Praw Człowieka Dunja Mijatovic opublikowała raport z wizyty przeprowadzonej w Grecji w czerwcu br. W raporcie zwróciła uwagę na kwestię, która rzadko jest przedmiotem komentarzy opinii publicznej, a mianowicie na negatywny wpływ środków oszczędnościowych wdrożonych w celu walki z kryzysem gospodarczym na sytuację ludności, w tym imigrantów. 

Komisarz zwróciła uwagę, że warunki, w których kwaterowani są w Grecji imigranci pozostają poniżej dopuszczalnych standardów. Nie chodzi jedynie o warunki higieniczne, ale też dostęp do opieki medycznej, w tym opieki psychologicznej. Komisarz wyraziła też zaniepokojenie praktykami stosowanymi w stosunku do nieletnich, którym nie towarzyszą dorośli. Przebywają oni w ośrodkach zamkniętych, co de facto sprowadza się do pozbawienia ich wolności. Innym dostrzeżonym przez Komisarz problemem jest trudny dostęp dzieci imigrantów do edukacji. 

Zakaz noszenia burki lub nikabu to naruszenie praw człowieka?

Źródło: https://www.dw.com/en/french-burqa-ban-violates-human-rights-rules-un-committee/a-46007469?maca=en-Facebook-sharing&fbclid=IwAR3qb2_2puxMUyAV--xnR0U2uzMISySHSkNUfXFkekGeQ0J8AuYeRdOA7fY

We wtorek, 23 października, w dwóch przełomowych decyzjach Komitet Praw Człowieka ONZ (Komitet) stwierdził, że Francja, stosując wobec dwóch muzułmańskich kobiet karę grzywny za noszenie nikabu w miejscach publicznych, naruszyła ich prawa i wolności chronione na gruncie Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych (MPPOiP). Nikab to pas materiału zakrywający całkowicie twarz, pozostawiając prześwity jedynie na oczy. We Francji około dwóch tysięcy muzułmańskich kobiet nosi takie tradycyjne elementy ubioru. Zgodnie z przepisami ustawy nr 2010-1192 z 11 października 2010 r. zakrywanie twarzy w miejscach publicznych, które uniemożliwia identyfikację osoby, jest - poza pewnymi wyjątkami - zakazane. Zakaz zasłaniania twarzy dotyczy nie tylko burki lub nikabem, ale też kominiarką lub kaskiem motocyklowym. Odnosi się on do miejsc publicznych, takich jak parki, sklepy, dworce, urzędy. Kto nie stosuje się do tego zakazu podlega każe grzywny. Obie skarżące (składające zawiadomienie o naruszeniu ich praw gwarantowanych w MPPOiP) noszą tradycyjny nikab i w 2012 r. zostały skazane na taką karę przez sądy francuskie. W 2016 r. na podstawie Protokołu Fakultatywnego do MPPOiP złożyły skargę do Komitetu. Ten uznał, że ogólny zakaz zasłaniania twarzy nikabem w miejscach publicznych, wprowadzony przez prawo francuskie, w nieproporcjonalny sposób zaszkodził prawu skarżących do swobodnego manifestowania swoich przekonań religijnych, a Francja nie wyjaśniła w wystarczającym stopniu, dlaczego taki zakaz jest konieczny. "W szczególności Komitet nie dał wiary francuskim twierdzeniom, że zakaz zasłaniania twarzy był konieczny i proporcjonalny ze względu na bezpieczeństwo, albo w celu budowania »żyjącego wspólnie społeczeństwa«”. Komitet przyznał, że państwa mogą wymagać, aby osoby pokazywały swoje twarze w określonych okolicznościach do celów identyfikacji, ale uznał, że ogólny zakaz nikabu był zbyt szeroki w tym celu. Komitet uznał również, że "zakaz, zamiast chronić całkowicie zakryte kobiety, może przynieść odwrotne skutki, ograniczając kobietom możliwość wychodzenia z domów, utrudniając im dostęp do usług publicznych i marginalizując je". Orzekł zatem, że Francja naruszyła prawa i wolności gwarantowane w art. 18 (prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania) oraz art. 26 (zakaz dyskryminacji) EKPCz. Nakazał też wypłatę odszkodowania skarżącym i zobowiązał Francję do przedstawienia w ciągu 180 dni informacji o środkach podjętych w celu realizacji stanowiska Komitetu.

Rząd holenderski przegrywa w sprawie zmian klimatu

Jeszcze w 2015 r. informowaliśmy o przełomowej skardze złożonej przez holenderską organizację pozarządową - Urgenda, w której domagała się stwierdzenia, że rząd holenderski, poprzez niewystarczająco skuteczne działania narusza między innymi Europejską Konwencję Praw Człowieka i Podstawowych Wolności i krajowe regulacje praw człowieka. W orzeczeniu (omówionym tu) z początku października sąd w Hadze podtrzymał wcześniejsze wyroki, w których potwierdził, że brak skutecznych działań rządu stanowi naruszenie art 2 i 8 EKPCZ (prawo do życia oraz prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Zobowiązał także rząd holenderski do bardziej zdecydowanych kroków, co może oznaczać np. zamknięcie dwóch niedawno otwartych kopalni węgla. 

Pierwszy wniosek o opinię doradczą ETPC

Z pewnym opóźnieniem, ale informujemy, że do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka został złożony pierwszy wniosek o wydanie opinii doradczej na podstawie Protokołu nr 16 do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, który wszedł w życie 1 sierpnia br. (na blogu pisaliśmy o tym tu). Wniosek został złożony przez francuski Sąd Kasacyjny i zawiera dwa pytania dotyczące konsekwencji prawnych zróżnicowanego traktowania kobiet i mężczyzn w przypadku rodzicielstwa zastępczego, w sytuacji, gdy dziecko urodzone jest przez matkę zastępczą za granicą.

Teraz panel pięciu sędziów Trybunału zdecyduje, czy przyjmie wniosek i wyda opinię. Decyzja będzie uzasadniona, co zasadniczo różni ten rodzaj decyzji Trybunału od decyzji w sprawie zasadności wniosków o przekazanie sprawy do Wielkiej Izby. Pozostaje nam z niecierpliwością czekać na rozstrzygnięcie Trybunału, które jednak, co należy pamiętać, nie będzie miało charakteru wiążącego.

Guest Post: Dzieci Państwa Islamskiego

Stany Zjednoczone zażądały, aby Europa przyjęła z powrotem 650 swoich obywateli. Chodzi głównie o kobiety i dzieci przebywające w Al-Roj, Al-Hol and Ain-Issa - obozach kurdyjskich, w których przytrzymywani są członkowie organizacji terrorystycznej Państwo Islamskie. Europejskie państwa rozważają przyjęcie tzw. dzieci Państwa Islamskiego, natomiast nie ma jak dotychczas woli przyjęcia kobiet, które czasem w bardzo młodym wieku wyruszyły w podróż do Syrii.

            Stany Zjednoczone, Indonezja i Rosja przejęły już od Kurdów część swoich obywateli. Stany uważają, że kobiety pozostawione w obozach  stanowią większe zagrożenie dla Europy, jako podatny grunt do zrodzenia się nowej generacji bojowników, niż gdy po powrocie postawione zostaną w stan oskarżenia.

            Kurdowie stają na stanowisku, że nie do nich należy rola oskarżania osób znajdujących się w obozach i powinny ją przejąć państwa w stosunku do swoich obywateli. Irak przyjął inną politykę i od stycznia toczą się tam procesy kobiet - członkiń Państwa Islamskiego, w tym obywatelek państw europejskich, jak również dzieci w wieku od 9 lat. Organizacje pozarządowe upatrują w tym kontekście zagrożeń dla gwarancji procesowych oskarżonych. Procesy trwają bowiem bardzo krótko, oskarżeni pozbawieni są efektywnej obrony, a zarzuty sformułowane są szeroko. W rezultacie postępowań, kobiety skazywane są na karę dożywotniego pozbawienia wolności albo karę śmierci. Dzieci natomiast, skazywane są na karę do 5 lat pozbawienia wolności za przestępstwo członkostwa w organizacji Państwo Islamskie i karę do 15 lat pozbawienia wolności za udział w aktach przemocy.

            Reuters podaje, że według szacunków Kurdów, w obozach przebywa obecnie 500 kobiet i ponad 1000 dzieci, w tym 650 obywateli europejskich, których losy obecnie się ważą. Liczba ta może wzrosnąć w miarę jak koalicja będzie prowadzić dalsze działania na terytoriach dotychczas zajmowanych przez Państwo Islamskie. Może się okazać, że Kurdowie nie będą w stanie opanować sytuacji w obozach.

            Według International Centre for the Study of Radicalisation (ICSR) z Londynu, kobiety odgrywają bardzo ważną rolę w radykalizacji i realizowaniu celów organizacji terrorystycznej. W swoim raporcie „From Daesh to ‘Diaspora’: Tracing the Women and Minors of Islamic State“ rekomendują, aby nie tworzyć jednej kategorii „kobiety i ich dzieci“, ale rozgraniczyć obie grupy, ponieważ każda z nich stanowi potencjalnie inne zagrożenie po powrocie i wymaga innego traktowania. Ponadto zalecają, aby również dzieci poddać osobnej klasyfikacji, w zależności od ich wieku i roli jaką mogłyby pełnić, jeżeli zostały zradykalizowane.

            Państwa europejskie, w tym Belgia, Holandia i Francja, których obywatele są w grupie wspomnianych 650 osób, nie chcą przyjąć ich z powrotem z wielu powodów. Doświadczenia tych państw pokazują, że proces powrotu kobiet i dzieci jest bardzo złożony i trudno jest wypracować dobrze funkcjonujące procedury mogące te działania ułatwić.

Szerzej na temat: (tu) oraz (tu) (tu) a także (tu).

Autorka: Agata Helena Skóra