Koniec nadziei na reprywatyzację przed ETPCz? Lubelska Fabryka Maszyn i Narzędzi Rolniczych "Plon" i inni p. Polsce

Październik przyniósł bardzo interesujące i ważne orzeczenie Trybunału dotyczące nieskutecznej realizacji na gruncie prawa polskiego roszczeń reprywatyzacyjnych. Dnia 26 października br. Trybunał rozstrzygnął od dawna przewijającą się w mediach sprawę Lubelska Fabryka Maszyn i Narzędzi Rolniczych "Plon" i inni p. Polsce. Postanowieniem tym Trybunał zasadniczo rozstrzygnął trzy skargi dotyczące tego samego problemu: niemożności uzyskania w drodze postępowań cywilnych odszkodowania za mienie znacjonalizowane na podstawie Ustawy z 1946 r. o przejęciu na własność państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej. Skarżący podnosili, że sądy krajowe powinny były uwzględnić ich roszczenia odszkodowawcze oparte na koncepcji zaniechania legislacyjnego, do którego doszło ich zdaniem w wyniku niewydania przez ówczesnego oraz kolejnych ustawodawców przepisów wykonawczych do art. 7 ww. ustawy przewidującego odszkodowania dla osób, którym odbierano własność na podstawie ustawy. Podstawą formułowanych roszczeń był art. 417[1] k.c. 

Departament Stanu USA desygnuje rosyjskie podmioty zagrożone sankcjami gospodarczymi

W lipcu b.r. pisaliśmy o jednoznacznym poparciu amerykańskiego Kongresu dla ustawy CAATSA, na mocy której wzmocniono reżim sankcji wobec Iranu, Korei Północnej i Rosji. Mimo wcześniej wyrażanego sprzeciwu, 2 sierpnia prezydent Donald Trump ustawę podpisał (WSJ, Trump Signs—and Slams—Russia Sanctions). 

Wprawdzie nie sposób było wówczas przewidzieć, jaką gorliwością we wdrażaniu ustawy wykaże się administracja, jednak już fakt ustawowej kodyfikacji sankcji wobec podmiotów rosyjskich (obowiązujących dotąd na mocy dyskrecjonalnych prezydenckich dekretów) jak i ograniczenie prezydenckich kompetencji uchylania lub istotnej modyfikacji takich środków, odczytywano jako potencjalne doniosłe dla inwestorów. 

W miniony piątek, z miesięcznym opóźnieniem, rozpoczęła się implementacja ustawy stanowiącej  reakcję na rosyjskie działania na Ukrainie, cyberataki i naruszenia praw człowieka.

Specjalny Sprawozdawca ONZ ds. niezawisłości sędziów: rządy prawa w Polsce są zagrożone

Na forum PPM wielokrotnie zwracaliśmy uwagę na zaniepokojenie organizacji międzynarodowych faktem odchodzenia przez Polskę od zachodniej tradycji rozumienia zasady praworządności. Dotąd były to przede wszystkim Unia Europejska (zob. choćby nasz post tutaj) i Rada Europy (wpis tu), mimo że zobowiązania w tym zakresie podjęliśmy również na forum NZ.

W dniach 23-27 października do grona osób sprzeciwiających się kierunkowi ewolucji systemu prawnego w Polsce dołączył, przebywający z wizytą w Warszawie na zaproszenie polskiego rządu, Specjalny Sprawozdawca ONZ ds. niezawisłości sędziów i prawników, Diego García-Sayán. Misja miała na celu zbadanie przede wszystkim dwóch kwestii "budzących poważne obawy w Warszawie, Brukseli, Strasburgu i Genewie: kryzysu konstytucyjnego i reformy sądownictwa".

Katalonia ogłosiła niepodległość, Hiszpania ogłosiła zawieszenie autonomii

Wczoraj kataloński parlament dopełnił procedury, o której mówił Carles Puigdemont (pisaliśmy o tym wcześniej na blogu tutaj) – 70 głosami parlament Katalonii poparł wniosek postulujący niepodległość Katalonii (70 głosów to ledwo połowa głosów wszystkich posłów – kataloński parlament liczy 135 miejsc, a w akcie protestu podczas głosowania salę opuścili przedstawiciele partii socjalistycznej, ludowej i Ciudadanos).

Elżbieta Karska polską kandydatką na stanowisko Komisarza Praw Człowieka Rady Europy

Na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych pojawiła się informacja, że prof. dr hab. Elżbieta Karska jest polską kandydatką na stanowisko Komisarza Praw Człowieka Rady Europy (zobacz tutaj).

Wybory Komisarza przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy odbędą się w styczniu 2018 r. Szanse na objęcie stanowiska przez prof. Elżbietę Karską trudno oceniać. Ocena merytoryczna chyba nie ma decydującego znaczenia, przyjrzeć się więc trzeba innym czynnikom, które mogą przeważyć.

Mammadov p. Azerbejdżanowi - Komitet Ministrów RE po raz pierwszy w historii wszczyna procedurę z art. 46 ust. 4 EKPC w zw. z niewykonywaniem wyroku ETPC

Komitet Ministrów RE wszczął 25 października br. po raz pierwszy w historii procedurę na podstawie art. 46 ust. 4 EKPCz w związku z niewykonywaniem przez jedno z państw członkowskich wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Wykonanie wyroku w sprawie Igmara Mammadova - bo o ten wyrok oczywiście chodzi - pozostaje przedmiotem zainteresowania nie tylko Komitetu Ministrów, ale też np. Sekretarza Generalnego organizacji (na blogu pisaliśmy o tym m.in. tu). Jest to jeden z pięciu wydanych do tej pory wyroków ETPC, w których uznał on, że w sprawie doszło do naruszenia art. 18 Konwencji, ponieważ faktyczną przyczyną skazania i uwięzienia skarżącego było ukaranie go za krytyczny stosunek do rządu. Jest to jednak jedyna sytuacja, w której mimo orzeczenia Trybunału skarżący nie został w takiej sytuacji zwolniony i nadal jest pozbawiony wolności.

Kłamstwo ma krótkie nogi - Bensouda (obecna prokurator MTK) i Ocampo (były prokurator MTK) - trudna relacja

Jak informowaliśmy na blogu (zob. tutaj i tutaj) w odpowiedzi na informacje o kontach byłego prokuratora MTK Louisa Moreno Ocampo zarejestrowanych w rajach podatkowych, Fatou Bensouda - obecna główna oskarżycielka w MTK, zapewniała, że ani ona, ani jej pracownicy nie współpracowali z Ocampo przy prowadzeniu postępowań przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym. 

Jak wskazuje jednak m.in. Spiegel (zobacz również tutaj), Bensouda nie tylko prosiła Ocampo o wskazówki w sprawie konkretnych postępowań (m.in. dotyczących sytuacji w Kenii), ale i przekazywała mu wewnętrzne dokumenty (na temat wstępnego śledztwa w sprawie sytuacji w Kolumbii). Jej dwóch pracowników Florence Olara oraz Jennnifer Schensel (obecnie zawieszonych) lobbowało na rzecz Ocampo, przekazywało mu tajne informacje, a sam Ocampo nie krępował się w dzieleniu poufnymi informacjami z celebrytami jak Angelina Jolie czy George Clooney.

Tusk przedstawia „Agendę przywódców”

W niedawnym poście prezentowaliśmy pojawiające się w ostatnim czasie propozycje reformy traktatów unijnych. Swoją propozycję „ożywienia” UE przedstawił w ubiegłym tygodniu także Donald Tusk, przewodniczący Rady Europejskiej. 

Robert Mugabe (chwilowym) ambasadorem dobrej woli WHO

Misją PPM nie jest ściganie się z mediami tradycyjnymi w informowaniu o ważnych ważnych dla naszej społeczności. Zarazem rzadko kiedy się zdarza, żeby wiadomość utraciła aktualność w zaledwie kilka godzin. Tak właśnie się stało w przypadku naszego posta o wyborze prezydenta Zimbabwe Roberta Mugabe na ambasadora dobrej woli Światowej Organizacji Zdrowia.

Prezydent Mugabe podczas uroczystych obchodów 92 urodzin. Źródło: Daily Mail.

Afrykański satrapa ambasadorem dobrej woli WHO?

WHO, Światowa Organizacja Zdrowia nominowała właśnie prezydenta Zimbabwe Roberta Mugabe na ambasadora dobrej woli tej organizacji do spraw walki z chorobami niezakaźnymi. Decyzja ta odbiła się szerokim echem i jest źródłem wielu kontrowersji w świecie  zachodnim. I nie chodzi o to, że Mugabe jest już wiekowy (ma 93 lata) i większość swojego czasu spędza za granicą na leczeniu (więc jaki z niego ambasador organizacji promującej zdrowie?) ani nawet nie chodzi już o to, że ochrona zdrowia w Zimbabwe jest na tragicznie niskim poziomie, ale o to, że mianowano na ambasadora dobrej woli osobę, która znana jest ze swoich dyktatorskich rządów, krwawego rozprawiania się z opozycją i fałszowania wyborów, a więc osobę zaprzeczającą wszystkim ideałom, którym hołduje Organizacja Narodów Zjednoczonych. 

Zobacz informacje: w Guardianie, lub  BBC  a także na tvn24. 

Nie ulega wątpliwości, że takich absurdalnych nominacji może być więcej, np. Kim Dzong Un jako ambasador FAO, Światowej Organizacji do spraw wyżywienia i rolnictwa? Zapraszamy do komentowania.

Ataki soniczne na amerykańskich dyplomatów na Kubie

Seria ataków miała podobno rozpocząć się w listopadzie lub grudniu zeszłego roku. Skutkiem ataków było złe samopoczucie pracowników amerykańskiej ambasady, którzy odczuwali zarówno różne dolegliwości somatycznych (łącznie z bólami i zawrotami głowy oraz stopniową, nieodwracalną utratą słuchu), jak i zaczęli cierpieć na bezsenność, a nawet słyszeć odgłosy takie jak wydawane przez owady czy uderzenia metalowymi przedmiotami. W sumie miało dojść do ponad 50 ataków, w których ucierpiało 21 amerykańskich dyplomatów. Zdaniem agencji Associated Press jednymi z pierwszych ofiar ataku byli przedstawiciele amerykańskiego wywiadu przebywający na Kubie. Zbadanie przyczyny i źródła ataków było tym trudniejsze, że ofiary odczuwały ich skutki dopiero po pewnym czasie.

Do tej pory nie wiadomo co było bezpośrednim źródłem ataków; najprawdopodobniej było to nieznane urządzenie, które emitowało fale dźwiękowe, mające bezpośredni wpływ na zdrowie ludzi. Departament Stanu USA podejrzewa, że urządzenie to mogło zostać zainstalowane w pobliżu domów, w których mieszkają amerykańscy dyplomaci, a za które odpowiadają władze Kuby. Na atak była jednak narażona również amerykańska ambasada w Hawanie. Zarówno Departament Stanu, jak i amerykańskie media podkreślają, że cała sprawa jest bardzo tajemnicza.

Amerykanie rozważali wycofanie części lub całości swojego personelu dyplomatycznego z Kuby. Ostatecznie, pod koniec września ogłoszono, że do Stanów Zjednoczonych wróci 60% obsady placówki USA w Hawanie.

Negocjacje NAFTA – propozycje USA zbyt kontrowersyjne

W tym tygodniu zakończyła się kolejna runda renegocjacji Północnoamerykańskiego Układu o Wolnym Handlu (NAFTA). O wcześniejszej pisaliśmy m.in. tu. Różnice między stronami, Kanadą, Meksykiem i USA, pozostają bardzo duże. Administracja Stanów Zjednoczonych prezentuje stanowisko negocjacyjne, które uważane jest przez partnerów, a także przez rodzime środowiska biznesowe, za niekorzystne dla rozwoju gospodarczego regionu.

Ostateczne zakończenie prac MTKJ

Wczoraj prezes Międzynarodowego Trybunału Karnego do spraw byłej Jugosławii Carmel Agius przedstawił 24 już roczny raport z działalności trybunału na 72 sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ. W ostatnim przemówieniu potwierdził, że MTKJ formalnie zakończy swój mandat 31 grudnia 2017 roku (o zakończeniu działalności pisaliśmy już tu).

Odwołanie ambasadora RP w Katarze - czyli ciąg dalszy problemów lustracyjnych na najwyższych stanowiskach w polskiej służbie zagranicznej

Telewizja Polska, a za nią inne media poinformowały wczoraj o nagłym odwołaniu ze stanowiska ambasadora RP w Katarze Krzysztofa Suprowicza. Podobnie jak w przypadku dymisji Stałego Przedstawiciela RP przy Unii Europejskiej - ambasadora Jarosława Starzyka, o której informowaliśmy kilkanaście dni temu, jako przyczynę wskazuje się fakt współpracy ambasadora Krzysztofa Suprowicza z wywiadem wojskowym PRL. Również podobnie jak w przypadku ambasadora Jarosława Starzyka, informacje potwierdzające współpracę mają wynikać z niedawno odtajnionego zbioru zastrzeżonego IPN.

ETPC - czy jeszcze sąd? Wyrok ETPC w sprawie Burmych i inni p. Ukrainie dotyczący łącznie ponad 12 tys. skarg

Wyrokiem w sprawie Burmych i inni p. Ukrainie ETPC bez merytorycznego rozpatrzenia przekazał do procedury wykonywania skargi pięciu skarżących i 12.143 innych skarg. Wszystkie dotyczyły problemu niewykonywania orzeczeń krajowych, który to problem został oceniony już w wyroku pilotażowym Iwanow p. Ukrainie z 2009 r. jako mający charakter systemowy. Trybunał wskazał, że od 1999 r. łącznie wpłynęło do niego ponad 29 tys. skarg przeciwko Ukrainie podnoszących ten problem. Mimo wydania orzeczeń rozstrzygających ponad 14 tys. takich spraw, władze ukraińskie nadal nie uporały się z kwestią niewykonywania orzeczeń sądów krajowych, a skarżący traktowali ETPC jako jedyny organ mający władzę i możliwość doprowadzenia do ich wykonania. I jak łatwo można wyczytać z orzeczenia Trybunału, jego cierpliwość się wyczerpała. Postanowił "podzielić" się ciążącą na nim odpowiedzialnością z Komitetem Ministrów zajmującym się nadzorem nad wykonywaniem orzeczeń. Uznał, że zarzuty skarżących powinny być zaadresowane przez władze ukraińskie w ramach środków generalnych, które Ukraina i tak jest zobowiązana przedsięwziąć w ramach wykonania wyroku pilotażowego Iwanow, z którym przez tyle lat nie jest się w stanie uporać. A przedsięwzięcie tych środków na poziomie krajowym nadzorowane jest przez Komitet Ministrów.

Polska wypowiada pierwsze wewnątrz-unijne BITy

Już niebawem może się okazać, że jednym z najefektywniejszych obszarów realizacji polskiej polityki zagranicznej stanie się odchodzenie od międzynarodowych standardów ochrony inwestycji zagranicznych. 

Zaledwie w marcu b.r. roku komentowaliśmy powołanie międzyresortowego Zespołu ds. prawnomiędzynarodowych aspektów polityki inwestycyjnej Rzeczypospolitej Polskiej. 

Już w połowie lipca rozpoczęto procedowanie projektu Ustawy o wypowiedzeniu BITu Polska-Portugalia (Druk nr 1775), którą - po wznowieniu prac parlamentu po przerwie wakacyjnej - w ciągu 2 tygodni przekazano prezydentowi do podpisu, kórry po dwóch dniach, 28 września b.r., ustawę podpisał. Oznacza to, że w odniesieniu do inwestycji już dokonanych, inwestorzy z obu krajów utracą ochronę prawną na podstawie traktatu za 10 lat (art. 11(3) BITu).

Odszedł prof. Leonard Łukaszuk

W wieku 87 lat zmarł prof. Leonard Łukaszuk specjalizujący się w prawie morza oraz w międzynarodowym prawie humanitarnym, były wiceprezes Trybunału Konstytucyjnego. 

Profesor był  aktywny do końca swoich dni, z pewnością wielu naszych czytelników miało okazję  - nawet w ostatnich miesiącach - osobiście spotkać Profesora na konferencjach. Od wielu lat Profesor był związany z Instytutem Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego.  

Msza żałobna odbędzie się 18 października o godz. 13.00 w kościele p.w. św. Andrzeja Boboli przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. O 13.35 spod kościoła odjedzie autobus na cmentarz w Pyrach przy ul. Farbiarskiej 30, gdzie o godz. 14.00 odbędzie się pogrzeb.

Katalonia, czyli deklaracja niepodległości, której nie było

We wtorek wieczorem Carles Puigdemont wygłosił w katalońskim parlamencie wystąpienie, obwołane przez media deklaracją niepodległości. Od razu też „zawieszając” tę rzekomą deklarację. Co się więc stało?

Puigdemont podczas przemówienia w katalońskim parlamencie ogłosił, że zgodnie z wynikami referendum z 1 października, Katalonia „wygrała prawo do stania się niepodległym państwem” oraz, że „zakłada mandat ludu Katalonii do stania się niepodległym państwem w formie republiki” (wystąpienie Puigdemont nie jest dostępne w j. angielskim, a jedynie w j. katalońskim – można je znaleźć tutaj; cytowane fragmenty pochodzą z tłumaczenia części wystąpienia przez El Pais). Sam jednak Puigdemont podczas przemówienia stwierdził, że to parlament Katalonii powinien podjąć uchwałę, na mocy której zostanie zadeklarowana niepodległość Katalonii. Ani jednak Puigdemont, ani żaden inny z katalońskich polityków, nie uczynili kroku w celu zadośćuczynienia tej procedurze.

Czy czeka nas zmiana traktatów unijnych?

W ostatnich tygodniach coraz częściej słychać głosy o możliwych zmianach traktatów unijnych. Pogłoski te podsycił prezydent Francji, E. Macron, który po szczycie w Tallinie stwierdził, że na nieoficjalnym spotkaniu większość przywódców państw członkowskich UE poparła chęć reform. Czy zatem rzeczywiście możemy spodziewać się modyfikacji traktatów w najbliższym czasie?

Stany Zjednoczone opuszczają UNESCO

W czwartek, 12 października, amerykański Departament Stanu przedstawił oświadczenie, w którym poinformował, iż Stany Zjednoczone wycofują swoje członkostwo z UNESCO. Oficjalna nota ma zostać złożona w piątek, po zakończeniu wyborów nowego Dyrektora Generalnego UNESCO. Zgodnie z art. II ust. 6 Aktu Konstytucyjnego UNESCO, USA przestaną być członkiem tej organizacji z dniem 31 grudnia 2018 r. W oświadczeniu wskazano, że decyzja ta nie była łatwa; "odzwierciedla ona zaniepokojenie USA opieszałością w przeprowadzeniu fundamentalnej reformy tej organizacji i kontynuacją antyizraelskich uprzedzeń w ramach UNESCO". Jednocześnie Departament Stanu zadeklarował, że chce pozostać stałym obserwatorem UNESCO, ale nie na prawach członka. Jak podaje Reuters, "decyzja nie jest jeszcze oficjalna, ale jest prawdziwa".

Gdzie jest wola, znajdzie się rada?: Zgromadzenie Ogólne ONZ podczas 72 sesji przyjęło Deklarację Polityczną potwierdzającą zobowiązanie Państw Członkowskich do walki z handlem ludźmi

Pisaliśmy już podsumowanie z otwarcia 72 sesji Zgromadzenia Ogólne ONZ tutaj, jak i o wystąpieniu prezydenta Trumpa na otwarciu tutaj, kolejnym wydarzeniem wartym uwagi było dwudniowe spotkanie Wysokiego Szczebla Zgromadzenia Ogólnego dotyczące oceny globalnego planu działania ONZ w celu zwalczania handlu ludźmi (the Global Plan of Action to Combat Trafficking in Persons). 

W dniach 27-28 września, Przewodniczący Zgromadzenia Ogólnego ONZ zwołał spotkanie zgodnie z rezolucją Zgromadzenia Ogólnego nr 71/287. W czasie tej sesji, Zgromadzenie zatwierdziło jednomyślnie (bez glosowania) „deklarację polityczną w sprawie wdrożenia globalnego planu działania ONZ w celu zwalczania handlu ludźmi”, którego wielu przedstawicieli państw nazwało współczesną formą niewolnictwa. Państwa Członkowskie potwierdziły swoje zaangażowanie na rzecz tego instrumentu, a także związanym z nią Programem Zrównoważonego Rozwoju 2030 r. (the 2030 Agenda for SustainableDevelopment). W szczególności, Państwa Członkowskie podkreślały w swoich wystąpieniach czynniki społeczne, gospodarcze, kulturowe i polityczne, które zwiększają podatność ludzi na handel ludźmi, w tym ubóstwo, bezrobocie, brak równouprawnienia, konflikty, zagrożenia humanitarne i dyskryminacja ze względu na płeć. Zgodnie z rezolucją nr 71/287, na otwarciu sesji nie zabrakło przedstawicieli ocalałych z handlu ludźmi, którzy podzielili się swymi bolesnymi wspomnieniami o porwaniach, przemocy i gwałtach, co jest częstym w wyniku tego brutalnego przestępstwa. „To bardzo ważne, aby usłyszeć głos ocalałych [z handlu ludźmi]”, jak podkreśliła Grizelda Grootboom, przedstawicielka społeczeństwa obywatelskiego z Południowej Afryki, opisując swoje emocjonalne doświadczenie osobiste. 

Pierwsze raporty z realizacji Konwencji Stambulskiej - Austria i Monako

Pod koniec września Grupa ekspertów do spraw przeciwdziałania przemocy wobec kobiet oraz przemocy domowej opublikowała dwa pierwsze raporty będące wynikiem badania realizacji przez państwa postanowień Konwencji Stambulskiej – raporty dot. Austrii i Monako. 

Oceniając działania władz austriackich Grevio doceniła fakt, iż Austria od wielu lat jest liderem we wprowadzaniu rozwiązań chroniących ofiary przemocy domowej. Podkreślono natomiast konieczność podniesienia poziomu pomocy ofiarowanej dla ofiar gwałtów, przemocy seksualnej, czy wymuszonych małżeństwa.

Odnosząc się do sytuacji w Monako, Grupa pozytywnie oceniła przyjęcie nowych przepisów dotyczących zwalczania przemocy domowej. Zauważyła jednakże, że zarówno w projektowaniu polityk oraz wprowadzaniu w celu ich realizacji stosownych środków, władze Monako powinny zwrócić większą uwagę na kontekst płci, w którym dokonywana jest przemoc wobec kobiet oraz co interesujące zapewnić większe zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego w zwalczanie tego fenomenu.

Guest post: sprawa Kornicka-Ziobro p. Polsce przed ETPCz. Uwagi na temat roli Ministerstwa Sprawiedliwości i Prokuratury Krajowej

W dniu 8 września 2017 r. ETPC zakomunikował rządowi polskiemu skargę ws. Krystyna Kornicka-Ziobro p. Polsce (nr 23037/16). Okres pomiędzy wniesieniem tej skargi a zwróceniem się przez ETPC do rządu o zajęcie stanowiska (kilkanaście miesięcy) trzeba uznać za bardzo krótki. Być może jest to przełom w dotychczasowej praktyce ETPC, która – mimo niekwestionowanych wysiłków Kancelarii Trybunału – pozostawia wiele do życzenia i stanowi powód uzasadnionej frustracji skarżących.

Jednak wspomniana sprawa zasługuje na komentarz nie tylko z uwagi na jej ekspresowe przedstawienie rządowi. Chodzi tu o problem roli Ministerstwa Sprawiedliwości w przygotowywaniu stanowiska procesowego rządu, zważywszy że Ministrem Sprawiedliwości i Prokuratorem Generalnym RP jest osoba bezpośrednio zainteresowana rozstrzygnięciem tej sprawy. Poza tym sprawa Pani Krystyny Kornickiej-Ziobro stanowi dobry przyczynek do skomentowania toczącej się od pewnego czasu debaty na temat reprezentacji rządu w postępowaniach przed ETPC. 

Trump i WTO: spór o nowych członków Appellate Body

Donald Trump już w kampanii wyborczej wyrażał się bardzo niepochlebnie o Światowej Organizacji Handlu (WTO). Jego zdaniem zobowiązania wynikające z umów zawartych w ramach tej organizacji są dla Stanów Zjednoczonych skrajnie niekorzystne. W szczególności twierdził on, ze uniemożliwiają one zapewnienie odpowiedniej ochrony amerykańskich gospodarce (i to pomimo istnienia różnych mechanizmów awaryjnych przewidzianych np. przez Porozumieniu WTO w sprawie środków ochronnych). Krytyczna uwagi Trump’a wobec WTO dobrze wpisuje się w jego retorykę dotyczącą handlu międzynarodowego. Handel jest dobry dopóki bezpośrednio służy interesom amerykańskich firm, jeżeli jednak dane porozumienie nie spełnia tego warunku powinno być renegocjowane lub wypowiedziane. Paradoksem sytuacji jest fakt, że Stany Zjednoczone były nie tylko jednym z założycieli WTO ale również jej głównym architektem.

Międzynarodowy Trybunał Karny komentuje aferę Ocampo

Na stronie Międzynarodowego Trybunału Karnego pojawiło się kilka dni temu oświadczenie w sprawie informacji opublikowanych w mediach na temat Louisa Moreno Ocampo, o których pisaliśmy tutaj.

Dymisja Stałego Przedstawiciela RP przy Unii Europejskiej – ambasadora Jarosława Starzyka

W ostatnich dniach media donoszą (m.in. tu i tu) o nagłej dymisji ambasadora Jarosława Starzyka, który w lutym 2016 r. zastąpił na stanowisku Stałego Przedstawiciela RP przy UE ambasadora Marka Prawdę. Sugerowane jest, że decyzja o złożeniu dymisji została wymuszona przez kierownictwo MSZ, w związku z dokumentami odnalezionymi w tzw. zbiorze zastrzeżonym Instytutu Pamięci Narodowej, które świadczą o zatajonej współpracy Jarosława Starzyka ze służbami wojskowymi PRL. Minister Witold Waszczykowski odmówił potwierdzenia tych zarzutów, a jedynie „dyplomatycznie” stwierdził, że „Pan ambasador mnie dzisiaj odwiedził i złożył wniosek o odwołanie z funkcji ze względów osobistych; tylko tyle mogę powiedzieć”.

Analiza prawna powyższych wydarzeń jest dość oczywista, i to zarówno z punktu widzenia prawa międzynarodowego, jak i prawa polskiego.

Referendum w Katalonii - skutki dla prawa międzynarodowego

Niedzielne referendum niepodległościowe w Katalonii stało się przyczyną najpoważniejszego kryzysu politycznego od lat, nie tylko na Półwyspie Iberyjskim. Referendum rodzi jednak wiele pytań, również na gruncie prawa międzynarodowego...

Irlandzki High Court zadaje pytanie prejudycjalne w sprawie Facebooka

Przedwczoraj, 3 października, irlandzki High Court zapowiedział zadanie pytań prejudycjalnych Trybunałowi Sprawiedliwości UE w przedmiocie zgodności przekazywania danych użytkowników Facebooka przez europejską filię serwisu mieszczącą się w Irlandii do jej spółki-matki w USA. Pozwalają na to tzw. „standardowe klauzule umowne”, które do tej pory były uznawane przez Komisję Europejską za zgodne z prawem. 

Kandydaci na nowych sędziów Międzynarodowego Trybunału Karnego

Na grudniowej sesji Zgromadzenia Państw Stron Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego, organ ten wybierze sześciu nowych sędziów. Jak przed każdymi wyborami, określono minimalne warunki głosowania, tzn. kogo na pewno trzeba wybrać na owe sześć stanowisk. Tym razem wśród wybranych powinno znaleźć się pięć kobiet, jedna osoba z regionu Azji i Pacyfiku, jedna z Afryki, jedna z Ameryki Łacińskiej i Karaibów, jedna z listy A (czyli będąca ekspertem z zakresu prawa karnego i procedury) i jedna z listy B (ekspert z zakresu prawa międzynarodowego). Te tzw. Minimum Voting Requirements (MVR) sprawiają, że MTK jest jednym z nielicznych sądów, gdzie kobiety są na równi reprezentowane z mężczyznami. To swoisty ewenement, jeśli weźmie się pod uwagę, że statystycznie w międzynarodowych sądach i organach kobiety stanowią jedynie 18% (zobacz tutaj).

145 milionów osób potrzebuje pomocy humanitarnej

Jak wynika z danych przedstawionych przez Marca Lawcock'a będącego szefem biura ONZ do spraw koordynacji pomocy humanitarnej (UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs - OCHA, zobacz stronę https://www.unocha.org/) od drugiej wojny światowej nie było tak dramatycznej sytuacji jeśli chodzi o liczbę osób, które bezpośrednio potrzebują pomocy humanitarnej. Szacuje się, że jest to obecnie 145 milionów osób dotkniętych klęskami głosu na skutek suszy lub trwających konfliktów zbrojnych czy katastrof naturalnych (szczególnie obecnie po niszczącym działaniu huraganów na Karaibach). 

System międzynarodowy jest niewydolny, jeśli chodzi  o skuteczne zapewnienie pomocy humanitarnej - ponieważ obecnie dotyczy to ogromnej ilości osób, którą trzeba zabezpieczyć w bardzo krótkim okresie czasu.  A więc mówimy tu o niemożliwości efektywnego ulokowania pomocy humanitarnej w krótkim okresie przez społeczność międzynarodową. Bardzo wyraźnie pokazuje to kryzys uchodźczy grupy Rohindżów (o czym pisaliśmy wielokrotnie na przykład tu) w ciągu kilku tygodni w Bangladeszu pojawiło się ponad pół miliona wycieńczonych osób, którym trzeba udzielić pomocy, a pomoc humanitarna która tam dociera jest niewystarczająca i nieudolna, ponieważ nikt nie był przygotowany na taką skalę uchodźstwa.  

W północnej Kenii konieczne było obcinanie racji żywnościowych, wobec znajdujących się tam 400 000 uchodźców (zobacz tu). A jeszcze dramatyczna sytuacja jest w Syrii, zaś w  Sudanie Południowym mamy do czynienia z kryzysem o niespotykanym dotąd stopniu, gdzie pomoc dostarcza się dla ponad 6 milionów osób! (zobacz dane OCHA).

Wywiad z Markiem Lawcockiem dostępny jest tu.

Kościelne instytucje edukacyjne nie korzystają z immunitetu jurysdykcyjnego

W myśl wyroku Corte di Cassazione n. 21541/17 instytucje Kościoła katolickiego, których misją jest prowadzenie działalności edukacyjnej, nie korzystają z immunitetu jurysdykcyjnego. 

W sporze między adiunktem żądającym m.in. przywrócenia stosunku pracy i zapłaty odszkodowania przez swojego dawnego pracodawcę, Papieski Uniwersytet Laterański, Sąd Najwyższy odmówił uznania Uniwersytetu za kościelny organ centralny w rozumieniu art. 11 Traktatu laterańskiego z 1929 r., a tylko takie są wyjęte z zakresu ingerencji instytucji państwa włoskiego. Sędziowie uznali bowiem, że zgodnie z zasadami wykładni traktatów skodyfikowanych w KPT oraz w świetle konkordatu z 1984 r. organ centralny należy rozumieć jako jednostkę, która uczestniczy bezpośrednio w rządzeniu Kościołem katolickim, które to organy należy odróżnić od jednostek podległych Stolicy Apostolskiej.

Corte di Cassazione zauważył wreszcie, że stosunki z zakresu prawa pracy nie mają charakteru acta de iure imperii. Tym samym działania uniwersytetu nie są objęte - w restrykcyjnej koncepcji odzwierciedlonej w Konwencja NZ o immunitetach jurysdykcyjnych państw i ich mienia - zakresem kościelnego immunitetu jurysdykcyjnego.

Panama Papers i Louis Moreno Ocampo - cios w międzynarodową sprawiedliwość karną (i w polskie interesy również)

Internet wrze (zwłaszcza konta prawników międzynarodowych na FB oraz Twitterze), gdyż ujawniono (zob. tutaj, tutaj, tutaj, tutaj), że Louis Moreno Ocampo - były Prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego, w czasie sprawowania tej funkcji posiadał konta oraz spółki zarejestrowane w tzw. rajach podatkowych, a to budzi podejrzenia co do jego uczciwości. Zwłaszcza, że zaledwie w dwa miesiące po odejściu z MTK pomiędzy jego kontami dochodziło do sporych przelewów.