(2) Deklaracja interpretacyjna CETA

Przy okazji posta nt. przełamania belgijskiego sprzeciwu wobec podpisania CETA, co zostało potwierdzone przez parlamenty regionalne (Reuters France, Fin du blocage belge, le CETA sera signé dimanche à Bruxelles), wspominaliśmy, że październikowa wspólna deklaracja interpretacyjna do traktatu (CBA News, Joint statement leaks as Canada, EU try to overcome trade deal critics) miała zostać uzupełniona o kolejny dokument.

Według informacji, które wyciekły do mediów, w istocie dokumenty są dwa.

Polska przegrywa spór arbitrażowy w sprawie Baltony

Według informacji GW, Polska została zobowiązana przez Stały Trybunał Arbitrażowy do zapłaty 20 mln euro odszkodowania na rzecz Flemingo Dutyfree, właściciela sklepów Baltona, w związku z pogwałceniem umowy najmu powierzchni komercyjnych w starym gmachu warszawskiego lotniska Okęcie (Wyrok Trybunału Arbitrażowego w Hadze: Polska zapłaci 20 mln euro właścicielowi sklepów Baltona).

Z informacji medialnych wiadomo jedynie, że podstawą wszczętego w 2014 r. postępowania arbitrażowego Flemingo Duty Free Pvt Ltd v. Poland  był BIT między Polską a Indiami. 

W miarę możliwości do sprawy postaramy się jeszcze wrócić.

CETA. Jak widać pogłoski o śmierci okazały się mocno przesadzone

Trzy dni po upływie terminu podwójnego ultimatum (Kanady dla UE oraz UE dla Belgii), a w rezultacie zaledwie kilka godzin po odwołaniu planowanego od miesięcy unijno-kanadyjskiego szczytu celem podpisania Kompleksowej umowy gospodarczo-handlowej (CETA), niespodziewania zniknęła przeszkoda, dla której negocjacje wydawały się zawieszone na dłuższy czas.

O godzinie 12.00 belgijscy negocjatorzy ogłosili osiągnięcie porozumienia, pozwalającego na wycofanie veta Walonii (o którym ostatnio pisaliśmy przy okazji ugodowych prób KE). Publicznie niedostępny tekst kompromisu przesłano do COREPERu.

Unijna solidarność wobec Rosji i kryzysu migracyjnego

O szczycie Rady Europejskiej w dniach 20-21 października wspominaliśmy w kontekście nadziei unijnych przywódców na przekonanie Walonii do podpisania Kompleksowej umowy gospodarczo-handlowej (CETA). Na przebieg szczytu warto jednak zwrócić uwagę również ze względu na narastające trudności w utrzymaniu unijnej solidarności wobec Rosji.

W Konkluzjach ze szczytu Rada Europejska "zdecydowanie potępiła ataki na ludność cywilną w Aleppo prowadzone przez reżim syryjski i jego sojuszników, w szczególności Rosję" (par. 20). Przywódcy wezwali do natychmiastowego przerwania aktów okrucieństwa, umożliwienia dostępu pomocy humanitarnej. Za konieczne uznali pociągnięcie do odpowiedzialności "odpowiedzialnych za naruszenia MPH i prawa międzynarodowego prawa człowieka". Kluczowe dla oceny unijnej reakcji na udział Rosji w działaniach syryjskiego reżimu przeciwko ludności cywilnej jest jednak, to czego w komunikacie brakuje. 

Brytyjski niszczyciel HMS Dragon eskortujący lotniskowej Admirał Kuzniecow przez Kanał La Manche.
Źródło: The Telegraph.

Podczas gdy okręty rosyjskiej floty, z lotniskowcem Admirałem Kuzniecowem transportującym 40 samolotów do bombardowania oblężonego Aleppo, ostentacyjnie przepłynęły przez Kanał La Manche (The Washington Post, Russia sends warships toward Syria via the English Channel — and with them, a message), RE nie zdołała porozumieć się odnośnie do ustanowienia dodatkowych sankcji wobec Rosji.

Australia wstrzymuje negocjacje z Wlk. Brytanią do rozstrzygnięcia Brexitu

Podczas gdy Unia Europejska próbuje się politycznie otrząsnąć z zablokowania przez jeden z belgijskich regionów federalnych podpisania umowy handlowej z Kanadą - CETA (o sprawie ostatnio pisaliśmy w kontekście ISDS i prób KE łagodzenia sytuacji), swoisty sprzeciw wobec dezintegracji Europy wyraziła Australia.

Sędziowie strasburscy versus sztuczna inteligencja - algorytm pozwalający przewidzieć wynik rozstrzygnięcia ETPCz

Zawsze o Trybunale strasburskim piszemy z powagą, ponieważ jest on wyjątkowym organem sądowym, który zapewnia poszanowanie podstawowych praw jednostki w zderzeniu z aparatem władzy - nie są to więc tematy lekkie. Dziś jednak warto odnotować, że media brytyjskie szeroko rozpisują się nad wynikami niedawno przeprowadzonego projektu naukowego autorstwa naukowców z Wlk. Brytanii i USA, którzy stworzyli algorytm pozwalający przewidzieć wynik rozstrzygnięcia strasburskiego. Skuteczność algorytmu w stosunku do spraw już rozstrzygniętych wynosiła 79 %! Badacze określili dokładne dane dotyczące 584 skarg odnoszących się do trzech najczęściej naruszanych artykułów Konwencji: art. 3, art. 6 i art. 8. Aby wyniki były jak najbardziej wiarygodne wybrano po równo sprawy, w których Trybunał stwierdził naruszenie i takie, w których do naruszenia nie doszło. W najbliższej przyszłości naukowcy zamierzają poszerzyć bazę danych o kolejne przypadki, by na tej podstawie możliwe było "prorokowanie" coraz większej liczby kolejnych rozstrzygnięć. Jak podkreślają sami autorzy projektu ich celem nie jest "wyeliminowanie" potrzeby wydawania rozstrzygnięć przez sędziów strasburskich - można bowiem założyć, że podobne algorytmy mogą zostać stworzone w odniesieniu do innych sądów, ale między innymi wyposażenie potencjalnych skarżących w mechanizm, który pozwoli im na weryfikację powodzenia ich skargi. Oczywiście takie wytłumaczenie jest jedynym dopuszczalnym obecnie, ale kto wie, co przyniesie przyszłość ...

Komisja Europejska podejmuje próbę złagodzenia oporu Walonii (w zakresie ISDS)

W związku z belgijskim (a właściwie walońskim) sprzeciwem wobec zawarcia CETA (zob. nasze posty tu i tu), Rada Europejska nie zdołała w miniony piątek upoważnić Komisji Europejskiej do podpisania tekstu umowy na planowanym na 27 października szczycie. Podkreślono jedyne doniosłość zgody na tymczasowe stosowanie traktatu (EC, European Council urges swift decision on CETA).

W związku z wezwaniem kanadyjskiego premiera Justina Trudeaua, aby Europa do poniedziałku potwierdziła lub odwołała czwartkowy szczyt bilateralny, UE wyznaczyła Walonii termin podjęcia przedmiotowej decyzji do poniedziałku (Reuters, EU sets Belgium Monday deadline to back Canada trade deal). Nie zwlekając z odpowiedzią, waloński premier Paul Magnette stwierdził, że naciski czasowe są sprzeczne z zasadą demokratycznego dialogu, a sprawa wymaga dłuższego namysłu. 
Skłoniło to KE do koncyliacyjnych gestów.

Kreowanie nowego standardu warunków osadzenia: 3 czy 4 m kw na osadzonego? - orzeczenie Mursic p. Chorwacji

Trybunał strasburski wydał właśnie oczekiwany wyrok w sprawie Mursic p. Chorwacji. Było to już drugie rozstrzygnięcie w sprawie, ponieważ po raz pierwszy skargę pana Mursica dotyczącą warunków osadzenia - a przede wszystkim nie wywiązania się przez władze chorwackie z obowiązku zapewnienia 3 m. kw. powierzchni na więźnia - oceniała Izba Trybunału, która nie dopatrzyła się braku naruszenia art. 3 Konwencji. Skarżący odwołał się do Wielkiej Izby Trybunału i ta pozornie zwykła sprawa zyskała zainteresowanie składu 17 sędziów. 

Obrona raportu Polski - tym razem Komitet Praw Człowieka

W mijającym tygodniu (17-18.10.2016) delegacja polska prezentowała swój siódmy raport okresowy z wykonania Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych. Jest to już drugi raport z wykonania umowy dotyczącej ochrony praw człowieka w ramach systemu ONZ w ostatnim czasie (patrz post nt. obrony raportu z wykonania Międzynarodowego Paktu Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturalnych). W trakcie spotkania członkowie Komitetu zwrócili się o przedstawienie informacji m.in. na następujące tematy:

• dostępność aborcji w kontekście utrudnionego dostępu do świadczeń związanych z legalną aborcją,
• kwestie ksenofobii, rasizmu, dyskryminacji - tu członkowie Komitetu poprosili m.in. o przedstawienie przyczyn likwidacji Rady ds. Przeciwdziałania Dyskryminacji Rasowej, Ksenofobii i związanej z nimi Nietolerancji, 
• sytuacji mniejszości seksualnych - zakwestionowano zaangażowanie Pełnomocnika ds. Równego Statusu w zakresie działania na rzecz osób LGBT,
• zwrócono uwagę na kwestie związane z więziennictwem (szczególnie w kontekście naruszeń praw człowieka stwierdzonych przez ETPCz) - wskazywano na złe warunki osadzenia i nieefektywność postępowań zmierzających do wyjaśnienia przypadków naruszeń praw osób osadzonych,
• problematykę handlu ludźmi i nieefektywność działań władz przejawiającą się m.in. w nierozpoznaniu skali zjawiska,
• działania ustawodawcze zmierzające do ograniczenia władzy sądowej, a ponadto
• na kwestie konieczności kompleksowanego rozwiązania problemów związanych z restytucją mienia odebranego w czasach Holokaustu oraz w czasach komunistycznych.

Wyrok MTK dotyczący przestępstw przeciwko wymiarowi sprawiedliwości

Wczoraj Międzynarodowy Trybunał Karny wydał wyrok dotyczący przestępstw przeciwko wymiarowi sprawiedliwości (zobacz tu) uznając pięciu oskarżonych za winnych zarzucanych im przestępstw. Są wśród nich Jean-Pierre Bemba Gombo, Aimé Kilolo Musamba, Jean-Jacques Mangenda Kabongo, Fidèle Babala Wandu, Narcisse Arido (więcej zobacz tu). Wszyscy uznani zostali za winnych popełnienia przestępstw przeciwko wymiarowi sprawiedliwości, choć nie wszystkich stawianych im zarzutów i w tym zakresie zostali oni uniewinnieni. I tak:

Czy to koniec CETA?

Droga do tymczasowej ratyfikacji CETA, zaplanowanej na dziś, tj. 18 października br., napotyka na coraz poważniejsze przeszkody. Oprócz protestów ulicznych i gorących debat w parlamentach Państw Członkowskich, najważniejsze w ostatnich dniach były decyzje niemieckiego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego (FTK) oraz parlamentu Walonii. Ta ostatnia spowodowała zamrożenie procesu przyjęcia CETA. Obie pokrótce przedstawiamy poniżej:

Pierwszy wewnątrz-unijny spór przed ETPCz (Chorwacja p. Słowenii)

Kiedy w 2013 r. Chorwacja i Słowenia podpisały porozumienie ws. sporu na tle upadłości Ljublanska Banka, usunięta została ostatnia poważna przeszkoda na chorwackiej drodze ku akcesji do UE (Puls Biznesu, Chorwacja i Słowenia podpisały porozumienie ws. sporu bankowego). Wydawało się również, że uzgodniono stabilną drogę do rozwiązania problemu wierzytelności wobec klientów spoza Słowenii, które, w przeciwieństwie do aktywów przeniesionych do Nova Ljublanska Banka, pozostawiono jako składnik majątku starego banku. W tym ostatnim zakresie optymizm okazał się przedwczesny.

Krytyczna opinia Komisji Weneckiej o ustawie o TK z lipca 2016 r.

Komisja Wenecka przyjęła opinię wydaną na wniosek SG RE w kwestii tego, czy ustawa o TK z 7.7.2016 realizuje jej zalecenia sformułowane we wcześniejszej opinii z marca 2016 r. 

Zgodnie z komunikatem opublikowanym na stronie RE (tekst opinii nie jest jeszcze dostępny) Komisja oceniła, że przepisy nowej ustawy nie realizują dwóch podstawowych zasad równowagi władz: niezależności sądownictwa i sądownictwa konstytucyjnego jako ostatecznego arbitra w zakresie kwestii konstytucyjności.

Czy Belgia zawetuje CETA? Czy zwolni to Polskę z zajmowania stanowiska?

Kilka tygodni temu informowaliśmy o wyrażonym m.in. przez Ministerstwo Rozwoju poparciu Polski dla zawarcia CETA. Wydawało się wówczas, że stanowiło to prolog do stanowiska całego rządu. Jak dotąd Rada Ministrów uchyla się jednak od zajęcia stanowiska w sprawie, tłumacząc to brakiem dostatecznych informacji (Polskie Radio, Rząd przekłada dyskusję ws. umowy CETA). Jedynie Sejm przyjął uchwałę, w myśl której ewentualna zgoda na ratyfikację CETA będzie wymagać większości 2/3 głosów (tj. zgodnie z art. 90(2) Konstytucji). Rząd wysłuchał natomiast informacji nt. analizy kosztów i korzyści wejścia w życie traktatu dla UE (wbrew zapowiedziom, że analiza miała być poświęcona konsekwencjom dla Polski, Money.pl, Bochenek: rząd zapoznał się z korzyściami umowy CETA dla UE). Zabrania głosu w sprawie a także zwołania Rady Bezpieczeństwa Narodowego odmówił prezydent Duda (Radio Maryja, RBN nie zbierze się ws. Caracali i CETA).

Czasu na dalsze odwlekanie decyzji ws. przyjęcia traktatu negocjowanego przez 5 lat (negocjacje zakończono we wrześniu 2014 r.) pozostaje coraz mniej, jako że głosowanie w Radzie UE ws. CETA ma odbyć się w najbliższy wtorek, a formalną uroczystość podpisania tekstu zaplanowano w Brukseli na 27.10. Być może sprawa w międzyczasie stanie się jednak bezprzedmiotowa.

Obrona raportu Polski z wykonywania Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych

W Genewie zakończył obrady w ramach 59. sesji Komitet Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych (19.09. - 7.10). W trakcie sesji odbyła się obrona szóstego już raportu nt. wykonania postanowień Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych przez Polskę. Wczoraj, tj. 11.10 Komitet opublikował konkluzje podsumowujące ten cykl monitoringowy, zawierające wskazówki dla rządu co do dalszej implementacji postanowień paktu (pełen zestaw dokumentów przedstawionych w trakcie procedury monitoringowej dostępny jest tu).

Wśród bardzo licznych zaleceń warto zwrócić uwagę na następujące:

Dziecko dwóch matek a klauzula porządku publicznego

Mocą wyroku z nr 19599 z 30 września b.r. włoski Sąd Najwyższy (la Corte di Cassazione) orzekł, że do podstawowych praw dziecka należy ochrona statusu prawnego nabytego w państwie trzecim. W konsekwencji, obowiązkiem urzędu stanu cywilnego jest wpisanie do akt narodzin w Hiszpanii, do których doszło przy wykorzystaniu jednej z technik wspomaganego rozrodu, nawet jeżeli byłoby to niedopuszczalne w prawie krajowym.

Europejski i Światowy dzień przeciwko karze śmierci

Z okazji obchodzonego dziś Europejskiego i Światowego dnia przeciwko karze śmierci Sekretarz Generalny UE i Wysoka Przedstawiciel UE ds. Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa opublikowali wspólne oświadczenie, w którym potwierdzili trwały sprzeciw obu organizacji przeciwko karze śmierci podkreślając, że jest ona sprzeczna z godnością człowieka. W oświadczeniu potępiono działania władz Białorusi, która jest jedynym państwem europejskim stosującym karę śmierci. Podkreślono, że wprowadzenie moratorium na wykonywanie tej kary byłoby decydującym krokiem zbliżającym Białoruś do europejskich standardów prawnych.

Co ważne we wspólnym oświadczeniu znalazły się odwołania zarówno do Karty Praw Podstawowych UE, jak i do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Pokazuje to, że choć formalnie na razie nie widać horyzontu czasowego przystąpienia UE do EKPCz, ale prezentowanie wspólnego stanowiska RE i UE w zakresie ochrony praw człowieka ma miejsce coraz częściej.

CAS redukuje wymiar kary dla Marii Szarapowej za stosowanie dopingu

Mocą wyroku CAS 2016/A/4643 Trybunał Arbitrażowy ds. Sportu zredukował wymiar kary, nałożonej przez Międzynarodową Federację Tenisową (ITF) na Marię Szarapową za zażywanie zabronionej substancji meldonium. Okres zawieszania w prawie do gry skrócono z dwóch lat do piętnastu miesięcy.

Światowa Agencja Antydopingowa (WADA) umieściła meldonium na liście substancji zakazanych, która weszła w życie 1 stycznia 2016 r. Dwa miesiące później  ITF powiadomiło Szarapową, że w próbce, pobranej od niej podczas styczniowego Australian Open, zidentyfikowano właśnie meldonium (CAS, The Coucrt of Arbitration for Sport (CAS) Reduces the Ban of Maria Sharapova to Fifteen Months). Zbliżony do karnityny lek stosowany jest przy leczeniu niedokrwienia, a w sporcie wyczynowym podnosi wydolność.

Zbrodnie popełnione w Republice Gabonu przed MTK

Parę dni temu Prokurator MTK poinformowała, że 21 września Republika Gabonu przedstawiła sytuację wskazującą na popełnienie zbrodni objętych jurysdykcją Trybunału (zobacz zawiadomienie Gabonu tu), żądając wstępnego zbadania sprawy w celu ustalenia czy należy postawić zarzut popełnienia zbrodni konkretnym osobom.

Krajobraz po szczycie UE w Bratysławie

Pomimo zapowiedzi, że szczyt w Bratysławie będzie nowym impulsem dla zmian w Unii Europejskiej (i jednocześnie dla załagodzenia wewnętrznych sporów), wydaje się, że w najbliższym czasie nie należy się ich spodziewać.

Wejście w życie Porozumienia Paryskiego

Wczoraj - 5.10 udało się osiągnąć wymagany procent światowych emisji potrzebny do tego, aby weszło w życie Porozumienie Paryskie. Nastąpi o 30 dni od 5.10, a zatem jeszcze przed kolejnym szczytem klimatycznym. Zgodnie z przewidywaniami (nasz post w tej sprawie) dokumenty ratyfikacyjne złożyła Unia Europejska. Chociaż UE jako całość odpowieda za ponad 12% światowych emisji, nie zostały one policzone. Jednakże razem z UE dokument ratyfikacyjne złożyło siedem jej państw członkowskich, którym udało się do tej pory przeprowadzić odpowiednie wewnętrzne procedury. Wśród nich są najwięksi unijni emitenci - Niemcy (2,56%) i Francja (1,34%), a także Austria, Malta, Portugalia, Słowacja i Węgry. Dzięki temu udało się osiągnąć 56.87% światowych emisji przy 73 stronach Porozumienia (licznik). 

Nowym Sekretarzem Generalnym ONZ będzie Antonio Guterres - tak to właśnie jest ta wyczekiwana kobieta z Europy Wschodniej na czele najważniejszej organizacji świata

Kwestia, kto obejmie stanowisko Sekretarza Generalnego w zasadzie jest rozstrzygnięta. Jak stwierdził przedstawiciel Rosji (który obecnie przewodniczy Radzie Bezpieczeństwa) w obecności innych członków RB, Rada przedstawi Zgromadzeniu Ogólnemu Antonio Guterresa na stanowisko SG (zobacz informacje tutaj, tutaj i przede wszystkim tutaj). Rada formalnie ma zagłosować w czwartek (6.09), choć bardziej prawdopodobne jest przyjęcie przez aklamację rekomendacji dla ZO, aby Guterres objął pozycję SG.

W pierwszym głosowaniu, w którym głosy stałych członków Rady Bezpieczeństwa zostały oznaczone na czerwono, Guterres otrzymał 13 głosów zachęcających, 2 typu "brak opinii". Co najważniejsze, Guterres był jedynym kandydatem, którego żaden ze stałych członków RB nie zablokował groźbą ewentualnego weta. Guterresa, mimo że przed rozpoczęciem wyścigu wskazywano, iż na czele ONZ stanie kobieta i to z Europy Wschodniej, gdyż właśnie ten region nie doczekał się do tej pory swojego SG. Trzeba więc zadać sobie pytanie, co sprawiło, że ten scenariusz się nie zrealizował.

Polski rząd nie poprze Tuska na drugą kadencję przewodniczącego Rady Europejskiej?

We wczorajszym wywiadzie dla dziennika Polska The Times Jarosław Kaczyński powiedział: „wyobrażam sobie, że rząd nie poprze Tuska na drugą kadencję w Radzie Europejskiej”. Taką możliwość potwierdziła premier Beata Szydło, która stwierdziła: „też mogę to sobie wyobrazić”.

Włoski NSA: Węgry nie są bezpiecznym państwem dla ubiegających się o azyl

Podczas gdy część Unii Europejskiej stara się wybrnąć z nękających ją kryzysów w drodze solidarnego rozwiązywania źródeł problemów, ścieżkę indywidualnej walki z objawami obrały Węgry. W niedawnym referendum ws. odrzucenia proponowanych przez Komisję Europejską obowiązkowych kwot relokacji imigrantów w ramach UE frekwencja była zbyt niska, aby jego rezultat był prawnie wiążący. Ci którzy udali się do urn w 98% opowiedzieli się jednak przeciwko wspólnemu podejściu, co skłoniło premiera Wiktora Orbana do ogłoszenia referendalnego zwycięstwa i zapowiedzi nowelizacji konstytucyjnej, która miałaby uniemożliwić przyjęcie takich rozwiązań (Reuters, Hungarians vote to reject migrant quotas, but turnout too low to be valid). 

Sprawa dotyczy państwa, które jak pisaliśmy w maju NSA Finlandii uznał za niegwarantujące poszanowania praw podstawowych osobom ubiegającym się o azyl. Podobnej oceny prawnej dokonały właśnie Włochy.

Wejście w życie Porozumienia Paryskiego coraz bliżej

Wejście w życie Porozumienia Paryskiego na temat zmian klimatu jeszcze w tym roku staje się coraz bardziej realne. Dzisiaj dokumenty ratyfikacyjne złożyły Indie. Jest to już 62 państwo, a zatem wymóg co najmniej 55 państw został już jakiś czas temu spełniony. Indie w znaczący sposób przyczyniły się także do osiągnięcia drugiego z wymogów - 55% światowych emisji gazów cieplarnianych. Indie są bowiem trzecim co do wielkości emisji państwem na świecie i są odpowiedzialne za ok. 4,5 do 5 % procent światowych emisji. Po dzisiejszej decyzji, a także ratyfikacji przez USA i Chiny (o czym informowaliśmy tutaj) oraz szereg małych emitentów udało się osiągnąć już 51.89% światowych emisji (licznik dostępny tu). Jak podkreślił premier Indii Narendra Modi, data ratyfikacji nie została wybrana przypadkowo - jest to dzień urodzin Mahatmy Ghandiego, który sam żył w taki sposób, aby pozostawiać jak najmniejszy węglowy ślad (carbon footprint).

Czy USA grozi "oddolna wojna sądowa" z Arabią Saudyjską o 11/9?

W kwietniu tego roku pisaliśmy o orzeczeniu amerykańskiego Sądu Najwyższego w sprawie Bank Markazi. Powództwo odszkodowawcze z tytułu szkód wyrządzonych przez organizacje terrorystyczne skierowane było wówczas przeciwko Iranowi, natomiast podstawę pozwu stanowiło lex specialis z 2012 r. ograniczające immunitet jurysdykcyjny tego państwa. Zwracaliśmy wówczas uwagę, że sprawa zaniepokoiła Biały Dom. 

Administracja wyrażała obawy, że może to otworzyć tamę dla powództw odszkodowawczych ofiar zamachów z 11 września lub ich rodzin, przeciwko jednemu z najważniejszych partnerów USA w świecie arabskim, Arabii Saudyjskiej. W kolejnych tygodniach parlament przyjął Justice Against Sponsors of Terrorism Act (JASTA), który ma służyć właśnie temu celowi. Mimo sprzeciwu prezydenta Obamy ustawa właśnie nabiera mocy prawnej.