Liga Państw Arabskich tworzy wspólne siły zbrojne - prawne uzasadnienie interwencji militarnych przeciwko grupom terrorystycznym

Kilka dni temu (29.03.2015 r.) Liga Państw Arabskich zdecydowała o utworzeniu wspólnych sił zbrojnych, które mają służyć do przeprowadzania szybkich operacji zbrojnych (zobacz informację tutaj oraz tutaj). W ciągu miesiąca państwa mają zadecydować o składzie i zasadach funkcjonowania tychże sił. Pojawiają się opinie, że może to oznaczać więcej interwencji zbrojnych w regionie, co oczywiście rodzi pytania o ich podstawy prawne.

Impulsem była działalność terrorystów w regionie, w szczególności członków tzw. Państwa Islamskiego w Iraku i Syrii, ale terroryści destabilizują sytuację również w Jemenie, Libii czy Tunezji. Działalność ta budzi niepokój również RB, która przyjmowała odpowiednie rezolucje dot. sytuacji w wymienionych państwach (zob. rez. dot. Libii 2213 i 2214; rez. dot. Jemenu 2201, 2204, rez. dot. działalności tzw. Państwa Islamskiego w Syrii i Iraku 2170, 2178, w przypadku Tunezji było to oświadczenie jedynie prasowe SC/11823, gdyż sytuacja w Tunezji nie znajduje się w programie działań RB). Le Monde jednak podkreśla, że głównym powodem tworzenia wspólnych sił jest chęć przeciwstawienia się coraz silniejszym wpływom Iranu (Szyitom) m.in. właśnie w Jemenie.

Wyciek rozdziału inwestycyjnego TPP. Lekcja dla UE?

Przed kilkoma dniami Wikileaks opublikowało rozdział TPP poświęcony inwestycjom, w wersji datowanej na 20 stycznia b.r. Co niepokojące w dobie złej prasy, którą ostatnio ma arbitraż inwestycyjny, dokument miał zostać upubliczniony dopiero 4 lata po wejściu w życie TPP lub, gdyby do tego nie doszło, 4 lata po zakończeniu negocjacji, czego nie omieszkał wytknąć New York Times, krytyczny wobec ISDS (Trans-Pacific Partnership Seen as Door for Foreign Suits Against U.S.).

Kilka fragmentów już zwróciło uwagę komentatorów, a sam zdarzenie może posłużyć za lekcję poglądową dla UE.

Deklaracja Brukselska – impuls do poprawy wykonywania wyroków ETPCz

Dnia 27 marca br. państwa członkowskie RE zgromadzone na Konferencji Rady Europy nt. usprawnienia wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przyjęły tzw. Deklarację Brukselską, dokument programowy nakreślający zakres działań koniecznych do poprawy implementacji w krajowych systemach prawnych orzecznictwa ETPCz. Konferencja w Brukseli była kolejną konferencją w ramach procesu reformy systemu Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, zapoczątkowanego podczas konferencji w Interlaken w 2010 r., Izmirze (w 21011 r.) oraz w Brighton (w 2012 r.). 

Izrael odmrozi aktywa finansowe Autonomii Palestyńskiej

W ostatniej Polityce (nr 13/2015) Łukasz Wójcik w felietonie Netanjahu na szczęście Arabom sugeruje, że podczas gdy w Izraelu lewica obiecuje pokój z Arabami, to faktyczne działania na rzecz pokoju podejmują gabinety prawicowe. Im bardziej skrajne wizerunkowo, tym bardziej okazują się gotowe-zdolne do ustępstw. Na razie nie sposób ocenić, na ile podobny scenariusz ma szansę się sprawdzić tym razem, ale faktem jest że dopiero co wybrany na Premiera Netanjahu, którego obietnice wyborcze spowodowały sporo zamieszania zarówno w UE jak i w USA (Reuters, Hard-right shift delivers upset election win for Netanyahu), zaczął od gestu mającego złagodzić narosłe ostatnio napięcia w stosunkach w Autonomią Palestyńską. W piątek ogłoszono zniesienia zamrożenia aktywów palestyńskiego rządu, łącznie około 340 mln euro (Le Monde, Israël reprendra le versement de millions de dollars dus aux Palestiniens).

Dalsze ocieplenie w stosunkach USA i UE z Kubą

Amerykański Departament Skarbu ogłosił zniesienie sankcji gospodarczych wobec 60 kubańskich osób fizycznych i prawnych. Większość osób usuniętych z listy objęto sankcjami, mimo że działalność prowadzą w Panamie; podstawą do wpisu było zawieranie transakcji z państwem objętym amerykańskimi sankcjami gospodarczymi (OFAC, Kingpin Act Designations; Cuba Removals 3/24/2015). 

O decyzji poinformowano w związku z trzecim już, od czasu przełomu w relacjach dwustronnych w grudniu ubiegłego roku (nasz post tutaj), szczytem amerykańsko-kubańskim. Zgodnie z zapowiedziami Białego Domu jeszcze przed Szczytem Ameryk, który odbędzie się w dniach 10-11 kwietnia w Panamie, ma dojść do otwarcia ambasad w obu krajach (Le Monde, Les Etats-Unis comptent rouvrir leur ambassade à Cuba en avril). Właśnie od liberalizacji reżimu sankcji Hawana uzależniała tempo współpracy w kwestiach dyplomatycznych, na której zależy przede wszystkim Waszyngtonowi. Okazją do obwieszczenia kolejnych osiągnięć będzie zatem spotkanie Prezydentów Obamy i Castro w Panamie. 

Na zmianę klimatu w relacjach z Ameryką Łacińską w ostatnich miesiącach można też spojrzeć w nieco szerszym kontekście.

Konflikt w Syrii: Kampania o powstrzymanie korzystania z veta przez członków Rady Bezpieczeństwa

W świetle toczącego się konfliktu w Syrii, w którym zginęło już prawie ćwierć miliona osób a 11 milionów straciło dach nad głową,  warto odnotować kilka inicjatyw, które być może doczekają się kontynuacji:

- Niezależna Komisja Dochodzeniowa (UN Independent International Commission of Inquiry, której stronę znajdziesz: tu) zaproponowała utworzenie karnego trybunału ad hoc, który osądziłby popełnione zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości: zobacz  tu. Wobec braku możliwości postawienia obywateli syryjskich przed MTK (rosyjskie i chińskie veto blokuje przekazanie sytuacji w Syrii do MTK) mógłby to być dobry pomysł, nie wiadomo jednak czy udałoby się utworzyć trybunał w drodze rezolucji - potrzeba wszak zgody członków stałych RB, czyli wracamy do punktu wyjścia.

Raport Komitetu Ministrów RE z nadzoru nad wykonywaniem orzeczeń ETPCz w 2014 r.

Komitet Ministrów Rady Europy opublikował 23 marca br. raport ze swojej działalności w zakresie nadzorowania wykonywania przez państwa orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w roku 2014 r. Statystyki za 2014 r. potwierdzają trendy zapoczątkowane w 2011 r. Nastąpił dalszy spadek w zakresie liczby spraw zawisłych w wykonywaniu – jest ich obecnie 10.904. Rekordowa jest liczba spraw zamkniętych w nadzorze w wyniku podjęcia przez władze krajowe koniecznych działań o charakterze legislacyjnym bądź związanych z praktyką stosowania przepisów. W 2014 r. zamknięto nadzór nad wykonywaniem 1502 spraw, dla porównania można wskazać, że w 2013 r. była to liczba 1398, natomiast w 2010 r. jedynie 455. Od 2012 r. państwa podwoiły liczbę złożonych planów działań i raportów z wykonania orzeczeń, które to dokumenty są kluczowe w procesie nadzoru.

Nowa strategia w sprawie katastrof naturalnych

W biegłym tygodniu w Sendai w Japonii odbyła się konferencja Narodów Zjednoczonych w sprawie redukcji ryzyka katastrof. Miejsce nie było przypadkowe, Sendai to miasto, które poważnie ucierpiało podczas trzęsienia ziemi i tsunami w Japonii w 2011 r. Być może dlatego to gospodarze konferencji byli największymi orędownikami przyjęcia globalnych rozwiązań, których celem byłoby przeciwdziałanie skutkom takich katastrof. 

Kulminacją konferencji było przyjęcie nowych "Ram działania na rzecz redukcji zagrożenia katastrofami na lata 2015-2030" (Sendai Framework for Disaster Risk Reduction 2015-2030). Dokument jest niewiążący, ale także bardzo ogólny. Wprawdzie wskazano w nim priorytety społeczności międzynarodowej w walce z katastrofami naturalnymi: lepsze zrozumienie zagrożenia katastrofami, wzmocnienie zarządzania ryzykiem katastrof, inwestowanie w celu uzyskania większej odporności na katastrofy, wzmocnienie przygotowania do efektywnego odpowiadania na katastrofy. Jednak, chociaż zwłaszcza dwa ostatnie priorytety wydają się obiecujące, lektura dokumentu nie przynosi odpowiedzi na pytanie jakie konkretne działania mogłyby zostać podjęte w celu osiągnięcia tych priorytetów. Jest on  bardzo ogólnikowy, nie zawarto w nim żadnych szczegółów. Brak choćby przykładowych propozycji konkretnych działań jakie mogłyby zostać podjęte przez państwa najbardziej zagrożone. Jako najważniejsze elementy pozytywne wskazuje się natomiast plan zwiększenia liczby państw, które opracowały plany przeciwdziałania katastrofom  oraz zwiększenie dostępności systemów wczesnego ostrzegania przed katastrofami.

Jedynym państwem które zadeklarowało konkretne wydatki na przeciwdziałanie katastrofom i ich skutkom to Japonia. Zadeklarowała ona wsparcie dla wykonania strategii w wysokości 4 mld USD.

Komentarz: tu i tu.

Indie publikują nowy modelowy BIT

Przynależność do nielicznego grona państw, który przyjęły modelową umowę o ochronie i popieraniu inwestycji potwierdziły Indie, które znowelizowały swój wzorzec negocjacyjny przyjęty w 2003 roku.

Modelowy BIT, na mocy którego strony miałyby:

- potwierdzić prawo państwa goszczącego do przyjmowania regulacji odnoszących się do inwestycji zagranicznych zgodnie z prawem oraz celami polityk krajowych, w tym do zmiany warunków obowiązujących takie inwestycje,

- wyraźnie wskazać na powiązanie zagadnień inwestycyjnych oraz trwałego rozwoju i inkluzywnego wzrostu gospodarczego (ani popieranie inwestycji, ani doniosłość trwałego i inkluzywnego wzrostu nie są przedmiotem szczegółowych regulacji).

z pewnością będzie przedmiotem uważnych analiz w najbliższym czasie. 

W pierwszych komentarzach zwrócono uwagę choćby na nowy sposób sformułowania minimalnego standardu traktowania, oraz traktowania narodowego (International Economic Law and Policy Blog) oraz tego co strony "uważają" za niezbędne dla ochrony interesu publicznego (kolejny post).

Na uwagę zasługują choćby:

Rząd przyjął projekt nowej ustawy konsularnej

Na dzisiejszym posiedzeniu (24.03.2015) rząd przyjął projekt nowej ustawy kompleksowo regulującej prawo konsularne. Planowana ustawa – Prawo konsularne (projekt i pełna dokumentacja procesu legislacyjnego dostępna na stronie Rządowego Centrum Legislacji), w zamierzeniu MSZ, które opracowało projekt, ma zastąpić szereg dotychczas obowiązujących aktów normatywnych, w tym przede wszystkim ustawę o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej z 1984 r. Na marginesie można zauważyć, że ustawa doczekała się dopiero teraz pierwszego komentarza, który ukazał się kilka tygodni temu (autorstwa m.in. prof. B. Mikołajczyk i prof. M. Zielińskiego z Uniwersytetu Śląskiego).

Bezpośrednim impulsem do podjęcia prac nad ustawą był wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 28 października 2014 r. (sygn. akt K 8/14), w którym uznano za niekonstytucyjny art. 31 ust. 1 ustawy o funkcjach konsulów RP (upoważnienie do wydania rozporządzenia dotyczącego trybu postępowania przed konsulem) oraz zarządzenie Ministra Spraw Zagranicznych z 1985 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania przed konsulem. TK zdecydował, że powyższe przepisy utracą moc w ciągu 12 miesięcy od wydania wyroku. Inicjatorem postępowania przed TK był Rzecznik Praw Obywatelskich. Na problem konstytucyjności przepisów regulujących tryb postępowania przed konsulem zwracała uwagę również doktryna.

Apel o międzynarodową ochronę whistleblowers

Komisja Zagadnień Prawnych i Praw Człowieka ZP RE, pracom której przewodniczy Holender Pieter Omtzigt, przedłożyła Zgromadzeniu Parlamentarnemu Rady Europy projekt Rezolucji i rekomendacji wzywających do ochrony prawnej whistleblowers.

Odpowiednio, państwa członkowskie oraz obserwatorów przy Radzie Europy i UE wzywa się do:

Liderzy Unii Europejskiej coraz bliżej Unii Energetycznej – czy dla wszystkich oznacza ona to samo?

Podczas obrad Rady Europejskiej w Brukseli w piątek 19.03.2015 roku przywódcy państw i rządów UE zdecydowali się na przyjęcie środków mających na celu ograniczenie uzależnienia państw UE od gazu importowanego z Rosji. W konkluzjach szczytu strony uzgodniły wolę i determinację dalszego rozwoju Unii Energetycznej. Wśród konkretnych deklaracji pojawiło się przyśpieszenie rozwoju projektów infrastrukturalnych, z uwzględnieniem regionów peryferyjnych, dla osiągnięcia bezpieczeństwa energetycznego i dobrego funkcjonowania rynku wewnętrznego energii. Większy nacisk ma być także kładziony na egzekwowanie już obowiązujących norm prawnych w tym zakresie, szczególności w kontekście indywidualnie negocjowanych przez państwa UE kontraktów z Rosją. Kolejnym punktem konkluzji jest zapowiedź walki z nadużywaniem pozycji dominującej przez zagranicznych dostawców gazu celem łamania prawa UE. Liderzy zgodzili się także na większą transparentność negocjacji handlowych w tym zakresie (przy jedoczesnym zachowaniu poufności informacji wrażliwych). Co ciekawe pod koniec formułowania konkluzji przedstawiciele państw i rządów zadeklarowali chęć rozszerzenia procesu budowy Unii Energetycznej także o państwa sąsiadujące z UE. Więcej informacji tutaj

Szwedzko-saudyjski spór (o prawa kobiet)

Arabia Saudyjska zapowiedziała właśnie, że przestanie przyznawać wizy oraz przedłużać ważność dokumentów przyznanych obywatelom Szwecji (EU Observer, Saudi Arabia to stop visas for Swedish nationals). Tym samym doszło do kolejnej wymiany ciosów, po wcześniejszej decyzji Premiera Szwecji o nieprzedłużeniu kontraktów zbrojeniowych.

KE przeciwko uchylaniu się od opodatkowania przez przedsiębiorstwa

Kontynuując batalię przeciwko uchylaniu się opodatkowania w atmosferze kolejnego skandalu tym razem wokół działalności HSBC (The Guardian, HSBC scandal: George Osborne signals new tax evasion measures; zob. też ostatni z naszych postów na temat dynamiki procesu), Komisja Europejska zaproponowała pakiet środków mających uniemożliwić osobom prawnym arbitraż regulacyjny (Komisja Europejska, Komunikat prasowy).

UE utrzymuje sankcje wobec Rosji

Mimo pewnych wątpliwości, czy podjęcie decyzji o przedłużeniu terminu obowiązywania sankcji wobec Rosji przed końcem roku, tj. przed upływem terminu realizacji wszystkich postanowień porozumienia mińskiego (o samym porozumieniu i jego potwierdzeniu mocą Rezolucji RB ONZ 2202 pisaliśmy tutaj), nie przyczyni się do eskalacji konfliktu, w związku z brakiem współpracy ze strony rosyjskiej UE zadecydowała o przedłużeniu stosowania środków ograniczających.

Nowy rozdział finansowania arbitrażu (antytotoniowego) przez osoby trzecie

Fenomen finansowania kosztów arbitrażowych przez osoby trzecie, mające nadzieję na wysoką stopę zwrotu z inwestycji, nie jest nowym zjawiskiem (zob. np. E. De Brabandere, J. Lepeltak, Third Party Funding in International Investment Arbitration; ICC, Third-party Funding in International Arbitration). Wątpliwości rodzące się w tym kontekście, zazwyczaj wiążą się z brakiem interesu prawnego (podmiotu finansującego postępowanie) w sporze w z związku z potencjalnym naruszeniem zasady równości broni między stronami. Obecnie jesteśmy świadkami inicjatywy, która może zapoczątkować przeciwny trend.

Upadłość transgraniczna w UE

Z końcem lutego Rada UE w pierwszym czytaniu przyjęła projekt zmian Rozporządzenia nr 1346/2000 w sprawie postępowania upadłościowego (Dz.U. L 160 z 30.6.2000, s. 1). Projekt powinien zostać teraz zatwierdzony w drugim czytaniu przez Parlament Europejski w maju lub czerwcu (tekst Rozporządzenia stanowił przedmiot kompromisu między oboma instytucjami w listopadzie ubiegłego roku, Consilium, Postępowanie upadłościowe: nowe przepisy służące wspieraniu ożywienia koniunktury). 

Wśród pomysłów przedłożonych pod rozwagę UE znalazła się m.in. koncepcja stworzenia publicznie dostępnego elektronicznego rejestru ds. transgranicznej upadłości (w ramach portalu e-Sprawiedliwość). Ustanowione mają także zostać przepisy o postępowaniu upadłościowym wobec grup przedsiębiorstw. Według KE postępowania upadłościowe rocznie mają wpływ "na ok. 200 000 przedsiębiorstw, co oznacza, że w grę wchodzi 1,7 mln miejsc pracy. 1/4 postępowań upadłościowych ma wymiar transgraniczny.".

Aresztowano podejrzanych o popełnienie masakry w Srebrenicy

W tym roku mija 20 rocznica masakry w Srebrenicy (o masakrze na Wikipedii), a dziś właśnie Associated Press informuje o tym, że zespół serbskich i bośniackich  prokuratorów aresztował siedem osób podejrzanych o dokonanie tej straszliwej masakry, zobacz tu.

Akcje tego zespołu składającego się z przedstawicieli wrogich stron z czasów wojny w byłej Jugosławii wspierane są przez trybunał jugosłowiański i upatruje się je jako element procesu pojednawczego, który pozwoli zwaśnionym narodom zmierzyć się z przeszłością.

Islandia jednak nie chce do UE... A UE nawet nie komentuje!

O wycofaniu się Islandii z negocjacji w sprawie przystąpienia do UE media krajowe i zagraniczne informowały już pod koniec zeszłego tygodnia (zob. np. tu, tu czy tu). Przypomnijmy: 12 marca minister spraw zagranicznych Islandii Gunnar Sveinsson wysłał do łotewskiej Prezydencji i Komisji Europejskiej list , w którym poinformował, że jego państwo rezygnuje ze starań o członkostwo w UE. Wyraźnie wskazano również, że rząd islandzki nie ma zamiaru wznawiania negocjacji akcesyjnych w przyszłości, a wszelkie zobowiązania podejmowane w czasie negocjacji przez poprzedni rząd uznaje się za niebyłe i zastąpione przez obecną politykę. Natomiast rząd jasno wyraża wolę dalszej ścisłej współpracy z UE opartej na obecnych podstawach, zwłaszcza w ramach EOG oraz w celu zapewniania bezpieczeństwa międzynarodowego.

Sezon na banki rozwojowe

W lipcu ubiegłego roku informowaliśmy o inicjatywie BRICS powołania własnej alternatywy w stosunku do MBOiR w postaci "własnego" banku rozwojowego (Nowy Bank Rozwoju, NDB). Na podstawie sporadycznych informacji prasowych dotyczących podjętych prac [o zatwierdzeniu porozumienia o powołaniu Banku i Funduszu Rezerw Walutowych (Contingent Reserve Arrangemen) przez rosyjską Dumę (RT, Russia ratifies $100bn BRICS New Development Bank), czy rząd Indii (The Hindu, Cabinet approves agreement on BRICS development bank] trudno ocenić, ile determinacji wykazują strony w dotrzymaniu terminu osiągnięcia przez NDB funkcjonalności z końcem bieżącego roku. Na razie na lipiec szykowany jest szczyt głów państw BRICS, który ma się odbyć w Ufie, w Rosji która w ubiegłym roku włożyła wiele wysiłku w narrację zmiany międzynarodowej architektury finansowej. W lutym strony zadeklarowały rozszerzenie dotychczasowych planów współpracy politycznej, finansowej i gospodarczej na kwestie społeczne i demograficzne (Telesur, BRICS Development Bank to Launch by End of 2015, Says Russia).

Dużo poważniej wygląda jednak chińska inicjatywa powołania Azjatyckiego Banku Inwestycji Infrastrukturalnych (AIIB), który ma finansować projekty infrastrukturalne m.in. w transporcie, energetyce i telekomunikacji..

Decyzja MTK o wycofaniu zarzutów przeciwko prezydentowi Kenii

W piątek, 13 marca 2015 roku, Trybunał wydał zapowiadaną w grudniu ubiegłego roku decyzję o wycofaniu zarzutów przeciwko prezydentowi Kenii - Uhuru Kenyatcie.

Już w grudniu Trybunał skrytykował Prokurator za brak wytrwałości i staranności w prowadzeniu dochodzeń wobec Kenyatty i za opóźnienia dotyczące oceny dowodów. W konsekwencji Bensouda wycofała zarzuty. O jej problemach związanych ze sprawą pisaliśmy zresztą kilkanaście razy, ostatnio tu.

Słowenia uznaje równoprawność par homoseksualnych

W ubiegłym tygodniu parlament Słowenii opowiedział się za zrównaniem praw par pozostających w związkach niezależnie od orientacji seksualnej m.in. w zakresie prawa do zawarcia małżeństwa, czy adopcji dzieci (Corriere della Sera, La Slovenia approva i matrimoni gay Sì anche alle adozioniLa Slovenia approva i matrimoni gay Sì anche alle adozioni). Tym samym Słowenia stała się 18 państwem znoszącym ograniczenia prawne w tym zakresie (w USA - zob. poniżej - czy Meksyku na podobny krok zdecydowały się poszczególne obszary jurysdykcyjne).

Bezpośrednio po głosowaniu przeciwnicy takiego rozwiązania rozpoczęli akcję na rzecz organizacji referendum ws. uchylenia ustawy.

Ukraina chce osądzenia winnych agresji przez MTK - radzimy przeczytać statut, by się nie kompromitować (nie pierwszy zresztą raz)

W prasie pojawiła się informacja, jakoby "Premier Ukrainy Arsenij Jaceniuk polecił w środę, by resort sprawiedliwości przekazał Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu w Hadze zwiastun filmu, w którym prezydent Rosji Władimir Putin ujawnia szczegóły przygotowania decyzji o aneksji Półwyspu Krymskiego." Trudno stwierdzić, czy powyższe stwierdzenie jest przykładem ignorancji władz ukraińskich, czy może niekompetencji dziennikarzy.

Po pierwsze, MTK nie może sądzić zbrodni agresji, odpowiednie poprawki nie weszły jeszcze w życie (decyzja o objęciu zbrodni agresji przez MTK ma być podjęta przez Zgromadzenie Państw Stron po 1 stycznia 2017 r.; a ponadto nie osiągnięto pułapu 30 ratyfikacji wymaganego zgodnie z rez. RC/Res.6 konferencji przeglądowej z 2010 r. - zobacz jednak ciekawą analizę Andreasa Zimmermanna, w której zastanawia się, czy tego pułapu już nie osiągnięto przez fakt przystąpienia niektórych państw do statutu MTK po przyjęciu odpowiednich poprawek dot. zbrodni agresji).

Po drugie, jeśli Ukraina tak bardzo pragnie osądzenia zbrodni agresji, może zrobić to sama, wszak jej kodeks karny przewiduje w art. 436 możliwość ścigania winnych tejże zbrodni. Oczywiście, można się zżymać, iż będzie to niezwykle trudne, choćby ze względu na brak współpracy Rosji, jeśli chodzi o wydanie podejrzanych i zebranie dowodów, tym niemniej te same problemy miałby MTK, gdyby posiadał jurysdykcję nad zbrodnią agresji.

Nowi sędziowie MTK zaprzysiężeni!

Przedwczoraj zaprzysiężono 6 nowych sędziów MTK, wybranych podczas 13 sesji Zgromadzenia Państw stron. Sędziowie Marc Perrin de Brichambaut (z Francji), Piotr Hofmański (z Polski), Antoine Kesia-Mbe Mindua (z Demokratycznej Republiki Konga), Bertram Schmitt (z Niemiec), Péter Kovács (z Węgier) oraz Chang-ho Chung (z Republiki Korei) zostali wybrani na 9 letnie kadencje. Za wyjątkiem sędziego kongijskiego wszyscy objęli swoje stanowiska już wczoraj i natychmiast zabrali się do pracy. 

Wybrano Prezesa jak również pierwszego i drugiego wiceprezesa. Prezesem, a właściwie prezeską (?), została sędzia argentyńska Silvia Fernández de Gurmendi,  pierwszą wiceprezeską sędzia kenijska Joyce Aluoch, drugą wiceprezeską sędzia japońska Kuniko Ozaki. Jak widać, Prezydium trybunału jest tym razem bardzo sfeminizowane.

Informacje na stronach MTK: tu oraz tu.

Wet za wet na linii Waszyngton-Caracas

Ledwie 10 dni temu pisaliśmy o sankcjach nałożonych przez Wenezuelę na Stany Zjednoczone, a do sporu dopisano już kolejne rozdziały.

Reagując na wzmożenie działań zmierzających do zastraszenia opozycji, 9 marca Prezydent Obama wydał Rozporządzenie wykonawcze, mocą którego ogłoszono stan wyjątkowy w związku z nadzwyczajnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa narodowego i polityki zagranicznej USA wynikającym z sytuacji w Wenezueli (Fact Sheet: Venezuela Executive Order). Prezydent wezwał Caracas do dialogu i zwolnienia więźniów politycznych, w tym przywódców opozycji: Leopoldo Lopez, Daniel Ceballos i Antonio Ledezma (The White House, Statement by the Press Secretary on Venezuela).

Mocą Rozporządzenia ustanowiono sankcje realizujące w szczególności Venezuela Defense of Human Rights and Civil Society Act of 2014. W uzasadnieniu nowego pakietu sankcji wskazano przywiązanie USA do upowszechniania praw człowieka, demokracji oraz konieczność ochrony krajowego systemu finansowego przed bezprawnym przepływem kapitału pochodzącego z korupcji. 

Zmarł Profesor Karol Wolfke

W niedzielę 8 marca 2015 r. zmarł Profesor Karol Wolfke, jeden z najwybitniejszych znawców prawa międzynarodowego w Polsce, cieszący się sławą także poza granicami naszego kraju. Ta smutna wiadomość dotarła do naszej Redakcji dziś rano.

Profesor Karol Wolfke był związany z Uniwersytetem Wrocławskim, gdzie przeszedł wszystkie szczeble akademickiej kariery i wychował pokolenia adeptów nauki prawa międzynarodowego. Jego zainteresowania badawcze koncentrowały się przede wszystkim na problematyce źródeł prawa międzynarodowego i jego kodyfikacji, a także na zagadnieniach historycznoprawnych. Międzynarodowe uznanie zdobyły zwłaszcza prace Profesora dotyczące zwyczaju, a wśród nich monografia Custom in present international law (1964, 1993), która na stałe weszła do kanonu światowej doktryny prawa międzynarodowego.

Profesor Wolfke był członkiem instytucji i stowarzyszeń naukowych m.in. Komitetu Nauk Prawnych PAN czy International Law Association. Był również członkiem międzynarodowych organów i instytucji,  w tym Komitetu Tworzenia Norm Zwyczajowych Prawa Międzynarodowego przy Komisji Prawa Międzynarodowego i Stałego Trybunału Arbitrażowego w Hadze, a także dyrektorem studiów Haskiej Akademii Prawa Międzynarodowego (w 1983 r.).

4 czerwca br. Profesor Karol Wolfke obchodziłby 100. urodziny.

Rodzinie Pana Profesora,  a także Jego współpracownikom i wychowankom składamy wyrazy najgłębszego współczucia.

Więcej na temat postaci Profesora Karola Wolfke na stronach:

-  http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/35086/PU_2010_09.pdf

-  http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Wolfke

Obowiązek współpracy z MTK państwa niebędącego stroną Statutu Rzymskiego

Wczoraj Izba Przygotowawcza II MTK wydała, na prośbę Prokurator trybunału, decyzję stwierdzającą brak współpracy ze strony Republiki Sudanu (decyzja tu). Sudan nie jest stroną Statutu i nie uznaje Międzynarodowego Trybunału Karnego, konsekwentnie odmawia współpracy z jego Prokurator. Decyzja Izby o braku współpracy dotyczy między innymi niewywiązania się Sudanu z obowiązku wykonania nakazu aresztowania wydanego przez trybunał i dostarczenia Omara Al-Baszira, obecnego prezydenta Sudanu, do MTK.

TS UE utrzymał zakaz koncentracji Deutsche Börse i NYSE Euronext

Sąd oddalił wniosek Deutsche Börse o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji Europejskiej mocą której planowaną koncentrację DEUTSCHE BÖRSE/NYSE EURONEXT uznano za niezgodą z Rozporządzeniem ws. połączeń (COMP/M.6166).  

1 lutego 2012 Komisja uznała, że realizacja transakcja doprowadziłaby do powstania quasi-monopolu na rynku, jako że na obu platformach obrotu (Eurex i Liffe, kontrolowane odpowiednio przez Deutsche Börse i NYSE Euronext) łącznie zawieranych i rozliczanych jest przeszło 90% światowych transakcji w zakresie europejskich giełdowych instrumentów pochodnych.

Dżihadyści niszczą zabytki Światowego Dziedzictwa

Źródło: wikipedia.org

Źródło: wpolityce.pl

Źródło: World Heritage Centre

W piątek 6 marca, UNESCO potępiło rabunek oraz niszczenie przez dżihadsytów z ISIL stanowiska archeologicznego w Nimrud (XIII w. p.n.e., biblijne Kalach), uznając te akty za zbrodnie wojenne. Czyny te były kontynuacją działań podejmowanych przez ISIL w ostatnich miesiącach. Handel zrabowanymi zabytkami stanowi bowiem jedno z głównych źródeł przychodów omawianej organizacji terrorystycznej. W związku z tym, Rada Bezpieczeństwa ONZ w rezolucji 2199 z dnia 12 lutego 2015 r., przyjętej jednogłośnie na podstawie rozdziału VII KNZ, nakazała wszystkim państwom członkowskim podjęcie kroków w celu uniemożliwienia grupom terrorystycznym w Iraku i Syrii pozyskiwania funduszy z darowizn, handlu ropą naftową, zabytkami oraz zakładnikami. Potępiając niszczenie oraz grabież dziedzictwa kulturowego w Iraku i Syrii, Rada wezwała do wprowadzenia, we współpracy z Interpolem, UNESCO oraz innymi organizacjami międzynarodowymi, odpowiednich kroków mających na celu przeciwdziałanie handlowi przedmiotami o wartości kulturowej, naukowej i religijnej wywiezionymi z Iraku po 6 sierpnia 1990 r. oraz z Syrii po 15 marca 2011 r. 

Unia określa swój "wkład" w walkę ze zmianami klimatu

Zgodnie z ustaleniami ze szczytów klimatycznych w Warszawie i Limie wszystkie państwa lub grupy państw mają przed kolejną listopadową konferencją w Paryżu podać własny planowany "wkład" (Intended Nationally Determined Contribution) w walkę ze zmianami klimatu. Rada UE w swojej formacji środowiskowej określiła podczas dzisiejszego posiedzenia taki wkład dla całej UE. Unia zobowiązała się, że do 2030 zredukuje emisję CO2 o 40% w stosunku do bazowego roku 1990. Zobowiązanie to ma być wykonywane wspólnie przez wszystkie państwa członkowskie. Wkład został natychmiast przekazany do sekretariatu Ramowej konwencji NZ w sprawie zmian klimatu (UNFCCC). Zgodnie z założeniami ze szczytów, państwa bądź ich grupy w czasie negocjacji wiążącego porozumienia w Paryżu nie będą mogły zmniejszać swoich obciążeń poniżej zadeklarowanych wkładów. Unia zgłosiła swój wkład jako pierwsza.

Kolejny etap sporu handlowego pomiędzy UE a Rosją o stawki celne

Unia Europejska (UE) zdecydowała się na przejście do kolejnego etapu postępowania w sprawie ceł jakie zostały nałożone przez Federację Rosyjską na unijną galanterię papierową, olej palmowy oraz jego pochodne jak również lodówki oraz zamrażarki (Russia - Tariff Treatement of Certain Agricultural and Manufacturing Products, WT/DS485/6). W związku z niepowodzeniem konsultacji UE złożyła wniosek o powołanie panelu WTO, który określi czy stosowane przez Rosję cła są zgodne z wymaganiami prawa WTO (o sprawie informowaliśmy wcześniej tu).

Zwycięstwo Wielkiej Brytanii w sporze o rozliczanie transakcji papierów wartościowych denominowanych w euro

Wielka Brytania, po serii nieudanych potyczek przed Trybunałem Sprawiedliwości 

- ws. legalności wzmocnionej współpracy w obszarze podatku od transakcji finansowych (nasz post tutaj), 

- uprawnień interwencyjnych ESMA (nasz wpis tu), 

- w sporze dotyczącym ograniczenia wynagrodzeń bankierów (opisana przez nas tutaj) po opublikowaniu w listopadzie 2014 negatywnej opinii Rzecznika Generalnego Niilo Jaaskinena (EU Observer, EU court to throw out UK's bank bonus challenge) skarga została wycofana,

odniosła istotne zwycięstwo w batalii o kształtowanie unijnego sektora finansowego. Sąd orzekł o nieważności ram polityki nadzorczej Eurosystemu  "w zakresie, w jakim ustanowiono w nich w odniesieniu do kontrahentów centralnych biorących udział w rozliczaniu finansowych papierów wartościowych wymóg lokalizacji w państwie członkowskich Eurosystemu". Oznacza to, że wart 5 mld euro rocznie rynek nie jest ograniczonych do strefy euro.

Polska nawiązuje stosunki dyplomatyczne z państwami wyspiarskimi położonymi na Oceanie Spokojnym

Kilka dni temu Polska nawiązała stosunki dyplomatyczne z Kiribati. Stosowna uroczystość odbyła  się w Stałym Przedstawicielstwie RP przy ONZ. W ostatnich miesiącach (listopad 2014 r.) Polska nawiązała stosunki dyplomatyczne również z bezpośrednim sąsiadem (na Oceanie Spokojnym) Kiribati, tj. Republiką Nauru.

W obu przypadkach, w komunikatach medialnych MSZ, nawiązano do aktywności Polski w działaniach ONZ w sprawie zmian klimatycznych, odbywających się w szczególności w oparciu o Ramową konwencję NZ w sprawie zmian klimatu z 1992 r. Oba państwa są szczególnie zagrożone negatywnymi efektami zmian klimatu. Delegacje tych państw uczestniczyły również w odbywającej się w 2013 r. w Warszawie XIX Konferencji NZ w sprawie zmian klimatu. Natomiast w informacji MSZ nt. nawiązania stosunków dyplomatycznych z Nauru wskazano także na zwiększający się ruch turystyczny z Polski.

Irlandia wprowadza wymóg jednolitych opakowań wyrobów tytoniowych

Irlandzki Parlament  przyjął we wtorek w nocy nowe prawo, która wprowadza obowiązek stosowania jednolitych opakowań wyrobów tytoniowych (głosowania w niższej izbie odbyło się w zeszłym tygodniu). Wejście w życie nowej ustawy zostało rozłożone w czasie – jej pełna implementacja nastąpi do maja 2017 r. 

Irlandia, jako drugi po Australii kraj na świecie, zdecydowała się wprowadzić wymóg jednolitych opakowań wyrobów tytoniowych. Na mocy nowego prawa wygląd opakowania zostanie ujednolicony – nie będą mogły się na nim pojawić ani loga ani inne graficzne oznaczenia producentów czy samych produktów. Zgodnie z ustawą na opakowaniu będzie mogła się znaleźć jedynie nazwa producenta oraz marka wyrobu zapisana standardową czcionką. Pozostałe części opakowania również zostały wysoce zunifikowane – zajęte będą przez graficzno-słowne ostrzeżenia zdrowotne oraz ściśle określone przez nowe prawo tło (w konsekwencji firmy tytoniowe nie będą mogły używać preferowanych przez siebie kolorów). 

Wyrok ekstradycyjny ws. Ablyazova utrzymany przez Sąd kasacyjny

Jak właśnie poinformowała prasa (Le Monde, La justice française confirme l'extradition du Kazakh Moukhtar Abliazov), francuski Cour de cassation utrzymał wyrok ekstradycyjny sądu w Lyonie z 28 października wobec Muhtara Ablyazova (nasz post tutaj). Wykonanie wyroku należy do teraz rządu działającego przy pomocy dekretu, wobec którego przysługuje jeszcze jeden środek odwoławczy do Conseil d'Etat.

Link do orzeczenia opublikujemy, kiedy zostanie udostępniony na stronie sądu.

Likwidacja Konsulatu Generalnego RP w Doniecku

Ministerstwo Spraw Zagranicznych poinformowało o likwidacji Konsulatu Generalnego RP w Doniecku z dniem 27 lutego br. Działalność konsulatu była zawieszona od 12 czerwca 2014 r., a sam budynek został zajęty przez prorosyjskich separatystów we wrześniu ubiegłego roku. Zadania zlikwidowanego urzędu przejął na stałe Konsulat Generalny RP w Charkowie. 

Funkcjonowanie Konsulatu Generalnego RP w Doniecku okazało się być wyjątkowo krótkie. Jego początki sięgają drugiej połowy 2013 r., a oficjalnie zainaugurował działalność 28 kwietnia 2014 r. Konsulem Generalnym RP w Doniecku był Jakub Wołąsiewicz. Okręg konsularny obejmował trzy obwody: doniecki, ługański i zaporoski. 

Z końcem września 2014 r. zlikwidowano również Konsulat Generalny RP w Sewastopolu na Krymie, którego działalność została zawieszona w marcu tego samego roku.

Decyzja Izby Apelacyjnej MTK w sprawie wydania nakazu aresztowania wobec Bandy

Wczoraj Izba Apelacyjna MTK jednomyślnie podtrzymała decyzję Izby Orzekającej dotyczącą aresztu dla Abdallaha Bandy Abakaer Nourain wydaną 11 września 2014, tu.

Decyzja Izby Orzekającej o wydaniu nakazu aresztowania wobec Bandy spowodowana jest tym, że Sudan nie współpracuje z Trybunałem i Banda może po prostu nie mieć możliwości aby dobrowolnie stawić się przed MTK.

Tym samym Izba Apelacyjna odrzuciła apelację Bandy. 

O sprawie Bandy przed MTK pisaliśmy: tu.

Wyrok Izby Apelacyjnej: tu.

Wyrok MTK w sprawie naprawienia szkody wyrządzonej pokrzywdzonym – sprawa Lubangi

Dziś Międzynarodowy Trybunał Karny wydał wyrok dotyczący naprawienia szkody wyrządzonej pokrzywdzonym przez zbrodnicze działania, skazanego uprzednio przez Trybunał, Thomasa Lubangi Dyilo. 

Przypomnijmy, 14 marca 2012 roku Thomas Lubanga Dyilo został uznany winnym przez Izbę Orzekającą popełnienia zbrodni wojennych podczas konfliktu w Demokratycznej Republice Konga na przełomie 2002 i 2003 roku. 10 lipca 2012 roku Lubanga został skazany na karę 14 lat pozbawienia wolności, od kary tej odliczony będzie czas, który Lubanga spędził w areszcie. Izba Apelacyjna potwierdziła zarówno wyrok jak i sentencję 1 grudnia 2014 roku.

Lubanga, który znajduje się w areszcie od 2006 roku, może go w lipcu 2015 roku opuścić. Wtedy bowiem Trybunał, po odsiedzeniu przez Lubangę 2/3 kary, zdecyduje, czy kara powinna być zredukowana.

Ekstradycja do Polski jest dopuszczalna, mimo braków w instrumentarium prawnym ochrony współpracowników wymiaru sprawiedliwości

Orzekając ws. Andrzeja Wnuka włoski Corte di Cassazione stwierdził, że ekstradycja możliwa jest nawet do kraju takiego jak Polska, który w swoim porządku prawnym nie chroni expressis verbis "współpracowników wymiaru sprawiedliwości" (szerzej: J. Brylak, A. Gilardini, R. Privitera, Prok.i Pr. 2005/11, Instytucja świadka koronnego w systemie włoskiego prawa karnego procesowego), jeżeli państwo takie zapewnia równoważne do włoskich środki ochrony praw podstawowych jednostki (n. 6488/15).

Wenezuela zaostrza sankcje przeciwko USA

Do podejmowanego już na forum PPM tematu rozruchów na tle sytuacji ekonomicznej Wenezueli (ostatnio w kontekście Lepiej goły niż....) i próby poszukiwania przez tamtejszą klasę polityczną tematów zastępczych w postaci antagonizowania Stanów Zjednoczonych (ostatnio tu) w ostatnich tygodniach dopisano kolejne epizody.

Polscy kandydaci do CPT

Władze polskie przekazały Sekretarzowi Generalnemu Rady Europy nazwiska trzech kandydatów na stanowisko członka Europejskiego Komitetu ds. zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT). Są to:

1. pani Marzena Ksel

2. pani Maria Ejchart-Dubois

3. pan Marcin Kusy

Kadencja obecnego członka CPT z ramienia Polski, p. Marzeny Ksel, mija 19 grudnia br. Wyboru jednej z osób, która zasiądzie w Komitecie z ramienia Polski dokonana Komitet Ministrów Rady Europy - organ, w którym zasiadają przedstawiciele wszystkich państw członkowskich.

Więcej informacji tu.