Kwestia państwowości Palestyny zablokowana w Radzie Bezpieczeństwa

Wczoraj na spotkaniu Rady Bezpieczeństwa nie udało się przyjąć projektu rezolucji, która mogłaby utorować drogę powszechnemu uznaniu  Palestyny jako państwa (ze stolicą we Wschodniej Jerozolimie), zobacz informację tu. Rezolucja zakładała także wycofanie się izraelskich wojsk z Zachodniego Brzegu i wypracowanie pokojowych rozwiązań na Środkowym Wschodzie.

Ośmiu członków głosowało za przyjęciem projektu (o jednego za mało do podjęcia wiążącej uchwały przy braku weta ze strony stałych członków). W tej jednak sytuacji Stany Zjednoczone sprzeciwiły się przyjęciu projektu. Do tego pięciu członków RB, w tym Wielka Brytania, wstrzymało się od głosu. Tym samym przyjęcie projektu stało się niemożliwe.

Obecne państwa powtarzały, że konieczne jest podjęcie negocjacji i rozwiązanie kwestii palestyńsko-izraelskiej w ten sposób (tak np. przedstawiciel WB).

Faktem jest, że choć operacja przyjęcia projektu była nieudana, to wiele obecnie sprzyja Palestynie.  Przypomnijmy jej obecność jako zaproszonego państwa (!) na obradach Zgromadzenia Państw Stron MTK (o czym pisaliśmy tu), poparcie dla sprawy palestyńskiej w UE (o czym pisaliśmy tu), czy rosnące poparcie pojedynczych państw, o czym szeroko tu. Oczywiście jedna jaskółka wiosny nie czyni, ale to już całe stado...

Nowa sprawa międzypaństwowa Irlandia p. Wlk. Brytanii?

Zbliża się koniec grudnia a ETPCz nie potwierdził, czy rząd irlandzki zgodnie z zapowiedzią złożoną 3 grudnia br. faktycznie złożył wniosek o rewizję wyroku wydanego w pierwszej międzypaństwowej sprawie przed ETPCz -  sprawie Irlandia p. Wlk. Brytanii. 

Z wokandy ETS: prywatny monitoring a ochrona danych osobowych

Przedświąteczne tygodnie były bardzo pracowite dla Trybunału Sprawiedliwości UE i zaowocowały kilkoma równie ważnymi co interesującymi orzeczeniami. Oczywiście, najbardziej oczekiwanym z nich była opinia w sprawie przystąpienia UE do EKPC, o której pisaliśmy tutaj. Jednak warto też wspomnieć o kilku innych, co w najbliższych dniach będziemy czynić.

Jako pierwszy prezentujemy wyrok z 11 grudnia w sprawie C-212/13 František Ryneš przeciwko Úřad pro ochranu osobních údajů, wydany w odpowiedzi na pytanie skierowane do TS przez czeski Nejvyšší správní soud (naczelny sąd administracyjny), rozstrzygajacy w postępowaniu kasacyjnym pomiędzy p. F. Rynešem a czeskim Urzędem ds. ochrony danych osobowych.

Rezolucje Zgromadzenia Państw Stron

Podczas 13 sesji Zgromadzenia Państw Stron, o której pisaliśmy kilka dni temu (zobacz tu), oprócz toczących się obrad i wyboru sędziów w drodze konsensusu przyjęto także kilka rezolucji. W rezolucjach Zgromadzenie formułuje swoje oczekiwania, założenia na następne lata, referuje też ewentualnie porozumienia i intencje państw wyrażone podczas Zgromadzenia. 

W tym roku przyjęto rezolucje:

-  dotyczącą budżetu (był to jeden z najgorętszych, obok Kenii, tematów, z tego względu, że od lat brakuje środków na nowe dochodzenia, dodatkowo ostatnia część rezolucji dotyczy nieprzekazania środków przez Radę Bezpieczeństwa i konieczności podjęcia dialogu z NZ w tej sprawie), zobacz rezolucję tu,

- dotyczącą stałej siedziby, która nadal pozostaje w budowie, a w rezolucji dookreślono kwestię m.in. przeniesienia i finansowania, własności, strategii audytowych, zobacz  tu,

- dotyczącą współpracy z państwami, nie tylko tymi będącymi stronami statutu, ale w wszystkimi, których taka współpraca może dotyczyć, np. w wykonaniu nakazu aresztowania, zobacz tu,

Aneksja Krymu a piłka nożna

W przeciwieństwie do ostatnich postów nt. piłki nożnej sytuujących federacje piłkarskie w niekorzystnym świetle (choćby wczorajszy post) z uznaniem można przyjąć wydanie wobec 3 klubów z Krymu zakazu udziału w rozgrywkach ligi rosyjskiej. UEFA, której regulacje zabraniają zmiany federacji piłkarskiej bez konsultacji, na razie będzie traktować Krym jako "strefę specjalną" (BBC, Crimea clubs banned from playing in Russian league by Uefa). Decyzję podjęto w reakcji na skargę wniesioną do UEFA i FIFA przez federację ukraińską, mimo że formalnie kluby TSK Symferopol, SKCZF Sewastopol i Żemczużyna Jałta rozwiązano, a w ich miejsce powołano nowe, zarejestrowane w Rosji (Sport.pl, UEFA zabroniła klubom z Krymu występów w rosyjskich rozgrywkach). W razie naruszenia zakazu federacja zapowiedziała zastosowanie, bliżej nieokreślonych, sankcji.

Już w sierpniu UEFA podjęła decyzję o nieuznawaniu wyników rozgrywek z udziałem krymskich klubów w lidze rosyjskiej (UEFA, UEFA Emergency Panel decision on Crimean clubs). 

Szczególny kontekst zamieszaniu wobec rosyjskiej piłki nadaje fakt przyznania Rosji organizacji MŚ w roku 2018. To przy promocji właśnie tej imprezy FIFA musiała się tłumaczyć z opublikowania filmu promocyjnego z mapą Rosji, na której Krym oznaczono jaką jedno z terytoriów (The Guardian, Fifa apologises for video showing Crimea as part of Russia). Ani sprawa Krymu, ani wątpliwości dotyczące nieprawidłowości przy wyborze państwa-gospodarza nie stanowią zdaniem FIFA podstawy do ponownego zbadania tej decyzji; Federacja zapowiedziała za to stanowczą walkę z rasizmem w 2018 roku (The Guardian, Fifa anti-racism adviser: black players may boycott World Cup in Russia, Fifa chief says racism will be punished at 2018 World Cup in Russia). Doniosłość tego ostatniego protestu będzie najpewniej porównywalna do protestów dotyczących traktowania osób homoseksualnych przy okazji igrzysk w Soczi (BBC, Sochi 2014: Gay rights protests target Russia's games).

FIFA nieznacznie łagodzi ton ws. wyboru gospodarzy MŚ

Czy to w wyniku presji UE, czy też krytyki ze strony kibiców-sponsorów (zobacz na post i komentarz poniżej) FIFA zapowiedziała nieznaczne ustępstwa ws. Raportu Izby Śledczej dotyczącego wyborów gospodarzy piłkarskich Mistrzostw Świata w latach 2018 (Rosja) i 2022 (Katar). 2 dni po tym jak do dymisji podał się autor raportu Michael Garcia, Komitet Wykonawczy FIFA jednomyślnie zarekomendował publikację sławetnego dokumentu (FIFA, Executive Committee unanimously supports recommendation to publish report on 2018/2022 FIFA World Cup bidding process), zmieniając tym samym wcześniejsze stanowisko, zgodnie z którym publikacja taka nie mogła mieć miejsce ze względów prawnych. 

Siedziba Komitetu Wykonawczego FIFA.
Źródło: http://curitibainenglish.com.br/wp-content/uploads/2015/07/FIFA-executive-committee.jpg

Zwierzętom też przysługuje "prawo do wolności"

W niedzielę, 21 grudnia, sąd w Argentynie uznał, że orangutan (o imieniu Sandra) jest "osobą niebędącą człowiekiem" (non-human person) i stwierdził, że przysługuje mu prawo do wolności. Wychodząc właśnie z definicji "osoby", rozciągnął na ten gatunek małp prawo człowieka do niebycia pozbawionym wolności bez wyroku (habeas corpus). Association of Professional Lawyers for Animal Rights (AFADA), które złożyło wniosek w tej sprawie argumentowało, że małpy takie jak orangutany mają zdolność percepcji czasu i samoświadomość, mogą też nawiązywać więzi emocjonalne oraz przede wszystkim zrozumieć, że żyją w niewoli (co ciekawe, Sandra nigdy nie była na wolności, gdyż urodziła się w niemieckim zoo). Argentyńskie zoo ma dziesięć dni od 22.12 na apelację.

Wyrok sądu argentyńskiego ma przełomowy charakter. Dotychczas w podobnych sprawach sądy - przede wszystkim amerykańskie - konsekwentnie odmawiały przyznania zwierzętom prawa do wolności (sprawa odmowy prawa do wolności dla szympansa w Nowym Jorku oraz orek traktowanych jak niewolnicy w parku wodnym).

Jak widać zwierzęta nie tylko mogą mówić ludzkim głosem (co będziemy mogli dziś zweryfikować), ale także mieć ludzkie prawa!

Czy Rosja zapłaci akcjonariuszom Jukosu?

17 grudnia  wraz z nieprzyjęciem wniosku rządu rosyjskiego o rozpatrzenie sprawy Jukos p. Rosji (o wyroku Izby pisaliśmy na blogu tutaj) przez Wielką Izbę Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, wyrok w tejże sprawie uprawomocnił się. Przypomnijmy, że zgodnie z sentencją wyroku władze rosyjskie zobowiązane są do wypłacenia akcjonariuszom Jukosu  lub ich spadkobiercom prawie 1,9 mld euro odszkodowania. Uprawomocnienie się wyroku od razu wywołało falę komentarzy ze strony przedstawicieli FR. Równocześnie ze stwierdzeniem, że Rosja musi akceptować wyrok Trybunału, rosyjski minister sprawiedliwości powiedział, że wyroki strasburskie nie mają charakteru wiążącego (sic!). Ich wykonanie, zdaniem ministra, zależy od dobrej woli państw członkowskich. Minister dodał też, że władze rosyjskie będą działać w tej sprawie uwzględniając „konieczność ochrony suwerennych interesów rosyjskich”. Tok rozumowania przedstawiciela rządu wsparł także przewodniczący rosyjskiego Trybunału Konstytucyjnego, który uznał, że Rosja nie jest zobowiązana do wykonania wyroków ETPCz, jeżeli są one sprzeczne z konstytucją rosyjską.  

Akcjonariuszy Jukosu czeka teraz długa batalia w Komitecie Ministrów RE, organie nadzorującym wykonywanie wyroków, o zapewnienie implementacji orzeczenia. Będzie to jeden z nielicznych przypadków w historii tego organu, gdy państwo członkowskie w tak wyraźny sposób daje do zrozumienia, że odszkodowania zasądzonego przez Trybunał nie zamierza zapłacić.

Naruszenia praw człowieka w Korei Północnej

Korea Północna to ostatni pewnie taki reżim na świecie, w którym nie dość, że nie respektuje się nawet najbardziej elementarnych praw człowieka, w którym ludzie trafiają do obozów pracy za przysłowiowe wykroczenia, reżim, w którym głodzi się obywateli na śmierć a jednocześnie tak zamknięty, że nie dociera tam żadna pomoc humanitarna.

Korea Północna to państwo, o którego obywateli społeczność międzynarodowa upomina się rzadko, z ulgą zapewne przyjmując zapewnienia przywódców Korei, że jest to kraj wiecznej szczęśliwości, który nie potrzebuje żadnej pomocy ani międzynarodowej uwagi.

Przełom w relacjach Kuba-USA

W nieoczekiwanej deklaracji Prezydenci Barack Obama i Raúl Castro zapowiedzieli w tym tygodniu przywrócenie stosunków dyplomatycznych między Stanami Zjednoczonymi a Kubą. USA mają znieść ograniczenia w handlu pozostające w gestii Prezydenta, ograniczenia inwestycji zagranicznych i podróży; kwalifikacja Kuby jako państwa wspierającego terroryzm ma zostać "poddana przeglądowi". Mimo powszechnego zaskoczenia oświadczeniem szybko pojawiły się informacje, że zakulisowe rozmowy na ten temat trwały od 1,5 roku, a dobre usługi w rozwiązaniu konfliktu miał świadczyć Papież Franciszek. 

Dania dołącza do wyścigu do bogactw Arktyki

Rząd Królestwa Danii wspólnie z rządem Grenlandii (autonomiczne terytorium zależne Danii) złożyły dnia 15 grudnia wniosek do Komisji Granic Szelfu Kontynentalnego w sprawie rozgraniczenia terytorialnego obszarów arktycznych (zgodnie z art. 76 par. 8 Konwencji NZ o prawie morza). Tym samym Dania dołącza do Rosji i Kanady, które także podejmują różnorodne czynności faktyczne i prawne celem potwierdzenia swoich praw do tego obszaru. Najprawdopodobniej roszczenia Danii będą rozpatrywane podczas obrad 38 sesji Komisji planowanych na 20 sierpnia 2015 - 4 września 2015. Do tego czasu zgodnie z regulaminem proceduralnym Komisji  (zasada 50) Sekretarz Generalny notyfikuje członkom ONZ informację o wniosku Danii w celu dalszego nad nim procedowania. Zgodnie z art. 76 ust. 8 Konwencji Komisja wydaje zalecenia państwom nadbrzeżnym w sprawach dotyczących ustanowienia zewnętrznych granic ich szelfu kontynentalnego. Granice szelfu ustanowione przez państwo nadbrzeżne na podstawie tych zaleceń są ostateczne i wiążące. Państwa Arktyczne (Norwegia, Rosja, Dania, Kanada i Stany Zjednoczone) wspólnie ustaliły w 2008 roku, że rozgraniczenie terytorialne Arktyki powinno odbywać się w oparciu o zasady zawarte w Konwencji NZ o prawie morza. Zainteresowanie tym obszarem wynika z analiz naukowych, które wskazują, że na obszarze tym może znajdować się aż 22% nieodkrytych jeszcze zasobów naturalnych Ziemi. Roszczenia Danii obejmują obszary przyległe do Grzbietu Łomonosowa. Tym samym Dania wchodzi w konflikt z roszczeniami terytorialnymi przedstawianymi przez Kanadę i Rosję. Roszczenia prezentowane przez Danię obejmują obszar około 900.000 km2 (prawie 20 razy większy niż terytorium Danii). (więcej informacji tutaj).

Sprawa palestyńska w Parlamencie Europejskim i przed Sądem

Miniona środa przyniosła dwa istotne wydarzenia dla sprawy Palestyny (o zwiększonym zainteresowaniu tematem ostatnio pisaliśmy choćby tutaj).

Parlament Europejski przyjął Rezolucję (2014/2964(RSP)), w myśl której "popiera co do zasady uznanie państwowości palestyńskiej oraz rozwiązanie dwupaństwowe, a także uważa, że powinny temu towarzyszyć postępy w ramach rozmów pokojowych, które należy kontynuować".

W rezolucji zarówno potępiono wszystkie akty przemocy i terroryzmu, jak i jednoznacznie określono izraelskie osiedla mianem nielegalnych. Posłowie zaproponowali także stworzenie formuły dialogu trójstronnego: "Parlamentarzyści dla pokoju". Za rezolucją opowiedziało się 498 posłów, przy 88 glosach przeciwnych i 111 wstrzymujących.

13 Sesja Zgromadzenia Państw Stron Statutu MTK zakończona

2 dni temu zakończyła się 13 Sesja Zgromadzenia Państw Stron Statutu MTK, która odbywała się w dniach 8-17 grudnia w Nowym Jorku. Była ona wyjątkowa pod wieloma względami. Przypomnijmy, Polska odnotowała międzynarodowy sukces - Piotr Hofmański został wybrany na sędziego Trybunału (pisaliśmy o tym tu oraz tu), oprócz niego wybrano jeszcze 5 sędziów.

Dodatkowo w sesji brała udział Palestyna, zaproszona na podstawie Reguły 94 Zgromadzenia Państw Stron jako państwo nie będące państwem obserwatorem (reguły zobacz tu ). 

Tiina Intelmann z Estonii została zastąpiona na stanowisku przewodniczącego Zgromadzenia przez ministra sprawiedliwości Senegalu pana Sidiki Kaba.

Projekt porozumienia o przystąpieniu UE do EKPCz niezgodny z prawem UE

ETS wydał dziś oczekiwaną – choć nieco niespodziewanie, negatywną opinię w sprawie zgodności projektu porozumienia o przystąpieniu UE do EKPCz (opinia 2/13). Trwające 3 lata negocjacje zakończyły się przyjęciem porozumienia w przedmiocie projektów akcesyjnych (na blogu pisaliśmy o tym tu). 4 lipca br. Komisja zwróciła się do ETS z wnioskiem o wydanie opinii w przedmiocie zgodności projektu porozumienia z prawem UE, stosownie do art. 218 ust. 11 TFUE. Zgodnie z treścią opinii:

„Porozumienie w sprawie przystąpienia Unii Europejskiej do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności nie jest zgodne z art. 6 ust. 2 TUE ani z Protokołem (nr 8) dotyczącym artykułu 6 ustęp 2 Traktatu o Unii Europejskiej w sprawie przystąpienia Unii do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.”

Senacka Komisja Wywiadu publikuje podsumowanie raportu dotyczącego kontrowersyjnego programu przesłuchań CIA

Senacka Komicja Wywiadu opublikowała swoje podsumowanie 6,000-stronnicowego raportu, którego ukończenie zajęło 5 lat i kosztowało 40 milionów USD, dotyczącego technik używanych przez CIA w trakcie przesłuchań prowadzonych w tajnych ośrodkach CIA za czasów prezydentury George’a Busha. 

O samym raporcie było wiadomo i głośno już od dawna, i wielu oczekiwało z niecierpliwością na jego ujawnienie, a przynajmniej jego części. Jednym z podawanych powodów zwlekania z publikacją było to, że jak informował po zakończeniu pracy Dyrektor CIA John Brennan ‘znaleziono w nim istotne błędy’, w związku z czym konkluzje postępowania przeprowadzonego przez Komisję należy uznać za błędne, nawet jeśli część wyników dochodzenia jest rozsądna i pokrywa się z wcześniejszymi wnioskami CIA.

Ostatni sędziowie MTK wybrani - podsumowanie wyborów

Podczas 13 sesji Zgromadzenia Państw Stron Międzynarodowego Trybunału Karnego koniecznych było 22 rund głosowań, aby wybrać sześciu sędziów trybunału (bywało w poprzednich wyborach i o kilkanaście więcej, więc choć ten maraton jak zawsze był wyczerpujący, to nie rekordowy). 

Przypomnijmy, już w pierwszej rundzie wybrany został Chang-ho Chung z Korei Południowej uzyskując 73 głosy. Przed wyborami wiadomo było, iż trzeba wybrać Azjatę, ale wybór już w 1. rundzie koreańskiego kandydata pokazuje po raz kolejny jak skuteczną służbę dyplomatyczną ma Korea Południowa (porównaj z naszym postem dot. wyborów na Sekretarza Generalnego ONZ ). W tej rundzie stosunkowo bliscy wyboru byli Bertram Schmitt z Niemiec - 67, Piotr Hofmański z Polski - 63 oraz Marc Pierre Perrin de Brichambaut z Francji - 61 - z każdą rundą powiększali oni liczbę głosów, i w efekcie Hofmański został wybrany w 4. rundzie - 87 głosów (zobacz post); Brichambaut i Schmitt w 6. rundzie - odpowiednio 87 i 79 głosów. W międzyczasie rezygnowali kandydaci, którzy uzyskiwali małą czy wręcz znikomą liczbę głosów, jak kandydat Ghany, Madagaskaru, Tunezji, Estonii, Litwy...

Muzeum Brytyjskie wypożycza arcydzieło z ateńskiego Partenonu do Rosji

Posąg greckiego boga rzeki Ilissosa z ateńskiego Partenonu na wystawie w Muzeum Ermitażu.

Fot. Dmitry Lovetsky/AP; źródło: http://www.theguardian.com/artanddesign/2014/dec/05/parthenon-marbles-greece-furious-british-museum-loan-russia-elgin

W ubiegły wtorek w Państwowym Muzeum Ermitażu w Sankt Petersburgu, w obecności prezydenta Federacji Rosyjskiej, Władimira Putina, uroczyście otwarto wystawę z okazji 250. rocznicy utworzenia tej instytucji kulturalnej. Największym zainteresowaniem cieszyła się starożytna rzeźba przedstawiająca greckiego boga rzeki Ilissosa, stanowiąca cześć tzw. marmurów Elgina, tj. bezcennej oprawy rzeźbiarskiej ateńskiego Partenonu wywiezionej na początku XIX w. do Londynu i znajdującej się od 1816 r. w zbiorach Muzeum Brytyjskiego. Decyzja zarządu tej instytucji o wypożyczeniu rzeźby do Rosji spowodowała głośne protesty władz Grecji oraz części środowisk muzealnych. Demontaż i wywóz zabytków z okupowanych przez Imperium Otomańskie Aten jest już bowiem przedmiotem krytyki od ponad 200 lat, zaś Grecja niemalże od początku swej państwowości podejmuje starania o zwrot marmurów partenońskich. Co więcej, w 2013 r. władze greckie poprosiły UNESCO o pomoc w przekonaniu rządu Zjednoczonego Królestwa do przystąpienia do mediacji w sprawie zwrotu tych zabytków. Prośby UNESCO oraz Grecji są jednak do tej pory ignorowane, zaś wypożyczenie jednego ze spornych przedmiotów traktowane jako wyraz arogancji i złej woli ze strony władz brytyjskich. Kontrowersje pogłębia jeszcze miejsce wypożyczenia, tj. terytorium Federacji Rosyjskiej, której polityka imperialna jest przedmiotem krytyki oraz sankcji politycznych i gospodarczych ze strony Zjednoczonego Królestwa oraz Unii Europejskiej.

Rzecznik Generalny: anti-suit injunctions w postępowaniach arbitrażowych zgodne z prawem UE

Wzywając do zmiany dotychczasowej wykładni prawa UE w Tankers (C-185/07), Rzecznik Generalny Melchior Wathelet w sprawie Gazprom (C-536/13, zobacz nasz post tutaj) uznał, że:

- Rozporządzenie (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Bruksela I) nie zobowiązuje sądu państwa członkowskiego do odmowy uznania i wykonania anti-suit injunction wydanego przez sąd arbitrażowy.

- Okoliczność, iż orzeczenie arbitrażowe zawiera anti-suit injunction nie wystarczy, aby odmówić jego uznania i wykonania na podstawie art. V ust. 2 lit. b) Konwencji nowojorskiej z dnia 10 czerwca 1958 r.

Opinia Rzecznika Generalnego z 4 grudnia 2014.

Pierwsza Decyzja wykonawcza KE ws. ekwiwalencji na potrzeby CRR

Działając na podstawie Rozporządzenia nr 575/2013 w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych (o CRR pisaliśmy już kilkukrotnie), Komisja Europejska przyjęła pierwszą "ekwiwalencyjną" Decyzją wykonawczą na potrzeby ważenia ryzyka operacji finansowych. KE wskazała tym samym państwa, których reżim regulacyjny i nadzorczy uznano za zapewniające poziom bezpieczeństwa równy prawu UE. Na tej podstawie, dzięki zastosowaniu preferencyjnych wag ryzyka, podmioty prowadzące działalność we wskazanych państwach trzecich nie będą musiały stosować podwyższonych wymogów kapitałowych (Press Release IP-14-2601).

Jak przypomniano w Preambule Decyzja wykonawcza Komisji L 359.155 przyjęta lista instytucji finansowych, podmiotów rządowych i samorządowych oraz spółek publicznych będzie podlegać okresowej rewizji. Pieczę nad ekwiwalentnością nadzorów sektora finansowego sprawować będzie EBA.

Wspólny reżim oceny ekwiwalentności nadzorów państw trzecich zacznie obowiązywać z dniem 1 stycznia 2015.

Zob. także FAQ do powyższej Decyzji wykonawczej.

Kolejny szczyt klimatyczny zakończony

Dziś nad ranem (czyli w nocy czasu peruwiańskiego) w Limie zakończyła się 20. Konferencja stron ramowej konwencji w sprawie zmian klimatu (COP20), czyli tzw. szczyt klimatyczny. Zgodnie z tradycją (nasza zeszłoroczna relacja) rozmowy trwały jeden dzień dłużej niż planowano i były jak zawsze bardzo burzliwe. Celem tegorocznej konferencji było przygotowanie ram przyszłego porozumienia (protokołu), który ma być ostatecznie przyjęty na przyszłorocznym szczycie w Paryżu. 

Komisja Prawdy i Pojednania rozpoczyna pracę w Burundi

11 grudnia br. 11 komisarzy Komisji Prawdy i Pojednania w Burundi zostało zaprzysiężonych, i tym samym Komisja rozpoczyna swój 4 letni mandat. Jest to ważne wydarzenie, tym bardziej że misja ONZ w Burundi (United Nations Office in Burundi / BNUB), trwająca od 2010 r., ma zostać zamknięta wraz z końcem roku na podstawie Rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ 2137(2014), a po okresie przejściowym kończącym się 15 maja 2015 r. nastąpi pełen transfer dotychczasowych funkcji ONZ.

Powstanie Komisji jest wydarzeniem oczekiwanym od czasu podpisania Traktatu pokojowego w Arushy w 2000 r. (Arusha Peace and Reconciliation Agreement for Burundi), który umożliwił zakończenie ponad 12-letniej wojny domowej na tle etnicznym w jednym z najbiedniejszych państw świata. Niemniej jednak zapewnienie sprawiedliwości okresu przejściowego (transitional justice) okazuje się dużo bardziej skomplikowane i długotrwałe niż zakładali autorzy Traktatu.

Profesor Mirosław Wyrzykowski wiceprzewodniczącym Europejskiej Komisji przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji

Kolejny międzynarodowy sukces Polaka! Na posiedzeniu 11 grudnia br. Europejska Komisja przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji (ECRI) wybrała profesora Mirosława Wyrzykowskiego na wiceprzewodniczącego. Profesor zasiada w Komisji z ramienia Polski od 2012 r. 

Przypomnijmy, że Europejska Komisja przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji jest organem monitoringowym Rady Europy, którego działalność koncentruje się  na monitorowaniu i zwalczaniu zjawisk nietolerancji, ksenofobii i rasizmu we wszelkich przejawach życia społecznego. Komisja wydaje zalecenia ogólne, ocenia sytuację poszanowania praw człowieka w poszczególnych krajach, a także prowadzi szeroką działalność edukacyjną. Obecnie trwa piąty cykl monitoringowy, w ramach którego ECRI odbyła w bieżącym roku wizytę w Polsce. Efektem prac Komisji będzie raport oceniający działania władz polskich w zakresie zjawisk rasizmu, nietolerancji i ksenofobii; raport ukaże się w pierwszej połowie 2015 r. (o wcześniejszych zaleceniach ECRI w stosunku do Polski pisaliśmy na blogu tu).

Profesorowi Wyrzykowskiemu serdecznie gratulujemy!

Potwierdzenie zarzutów wobec Charles'a Blé Goudé

W marcu pisaliśmy o zatrzymaniu przez MTK Charlesa Blé Goudé byłego ministra sportu i młodzieży w rządzie Laurenta Gbagbo, zobacz informację tu. Przpisuje mu się odpowiedzialność karną za popełnienie zbrodni przeciwko ludzkości w czasie powyborczych potyczek na Wybrzeżu Kości Słoniowej.

Dziś Izba Przedprocesowa wydała decyzję o potwierdzeniu zarzutów (zobacz tu) wskazując, że istnieją dostateczne dowody aby stwierdzić (there is sufficient evidence to establish substantial grounds to believe), że jest on osobiście odpowiedzialny za zbrodnie przeciwko ludzkości w tym morderstwa i zgwałcenia lub alternatywnie usiłowanie morderstwa i prześladowań (zob. par. 182 decyzji).

Opinię częściowo odrębną złożyła sędzia Van der Wyngaert (zobacz tu), która choć uznała że dowody w sprawie są raczej słabe (użyła słowa thin) to zgodziła się co do meritum, że czyny oskarżonego najlepiej scharakteryzować odnosząc się do art. 25 ust. 3 (b) i (c), który stanowił podstawę przypisania odpowiedzialności karnej w decyzji Izby.

Dziś po raz 64 obchodzimy Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka

Od 1950 r. kiedy proklamowany został Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka minęło już wiele lat. Tegoroczne hasło „Prawa człowieka 365” (Human Rights 365) jest wyjątkowo aktualne. W świetle wydarzenia, które zdominowało wczorajsze i dzisiejsze media – czyli opublikowania Raportu Senatu USA nt. tzw. tajnych więzień CIA i stosowanych w nich wzmocnionych technik przesłuchań, wyjątkowo aktualnie brzmią słowa Sekretarza Generalnego:

„Wzywam państwa do przestrzegania obowiązku poszanowania praw człowieka każdego dnia w roku. Wzywam ludzi do rozliczenia własnych rządów z tego obowiązku”. 

Piotr Hofmański został wybrany na sędziego Międzynarodowego Trybunału Karnego!!!

Dziś w  nocy (wybory odbywały się w Nowym Jorku) Zgromadzenie Państw Stron zdecydowało o wyborze polskiego kandydata na stanowisko sędziego MTK! Jest to niebywały sukces, od lat żaden Polak nie piastował tak prestiżowego stanowiska w międzynarodowych sądach i żaden nie był jeszcze sędzią w Międzynarodowym Trybunale Karnym! Nie była to też łatwa kampania, pisaliśmy wielokrotnie o trudnościach związanych ze znikomą promocją ewentualnych kandydatów czy osiągnięć polskiej nauki (zobacz np. tu). Dziś jednak należy odnotować po prostu wielki sukces!

Panie Profesorze - nasze szczere gratulacje!

Somalijscy piraci pod ochroną EKPCz

Czy porywając w 2008 r. francuski statek wycieczkowy i jacht, somalijscy piraci wiedzieli, że za jakiś czas weźmie ich w obronę ETPCz – można powątpiewać. Jedno jest pewne, w ostatnim roku ETPCz wydaje coraz więcej orzeczeń, w których wyraźnie przypomina państwom o obowiązku stosowania Konwencji we wszystkich rodzajach sytuacji z udziałem służb wojskowych – czy to poza granicami, czy w sytuacjach granicznych. Ostatnim przykładem są wyroki w sprawach Ali Samatar i inni p. Francji oraz Hassan i inni p. Francji. 

Obie sprawy dotyczyły łącznie 9 obywateli somalijskich, którzy w 2008 r. porywali pływające u wybrzeży Somalii pod banderą francuską statki, byli następnie pojmani przez armię francuską, przetransportowani do Francji, gdzie zostali oficjalnie zatrzymani i sądzeni za piractwo.

Trybunał Arbitrażowy uznaje swoją jurysdykcję w sprawie "Arctic Sunrise"

Trybunał Arbitrażowy  podjął decyzję o uznaniu swojej jurysdykcji w sprawie "Arctic Sunrise" pomimo faktu odmowy Rosji uczestnictwa w postępowaniu. Ta ostatnia powołuje się na brak jurysdykcji Trybunału w związku z zastrzeżeniami wniesionymi do treści art. 298 ust.1 pt. b Konwencji o Prawie Morza. Okoliczność ta nie została jednak uwzględniona przez Trybunał, który badał możliwość powołania się a powyższe zastrzeżenie 26 listopada 2014. Trybunał jednogłośnie uznał swoją jurysdykcję oraz stwierdził, że zastrzeżenie poczynione przez Rosję nie odnosi się do kwestii objętych tym postępowaniem.

Więcej informacji tutaj.

Wycofane zarzuty dotyczące prezydenta Kenii

Ostatnie dni były w Międzynarodowym Trybunale Karnym bardzo burzliwe. Przede wszystkim Trybunał odrzucił wniosek pani Prokurator o dalsze odroczenie sprawy obecnego prezydenta Kenii Uhuru Kenyatty (decyzja MTK z 3 grudnia 2014 roku tu). Przypomnijmy, ten wniosek był spowodowany problemami pani Prokurator dotyczącymi zgromadzenia i zabezpieczenia dowodów, niezbędnych aby osądzić Kenyattę przed Trybunałem (o Kenyatcie pisaliśmy wielokrotnie, ostatnio tu). Trybunał wskazał również, że właściwym trybem postępowania byłoby wycofanie zarzutów przez Prokurator. Nie będzie to stało na przeszkodzie ponownemu przedstawieniu zarzutów w przyszłości, jeśli zgromadzone dowody okazałyby się tym razem dostateczne. 

ETS o zasadach badania wiarygodności orientacji seksualnej jako podstawy ubiegania się o azyl

W wydanym 2 grudnia br. wyroku w sprawach połączonych C-148/13 do C-150/13 A, B, C v. Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie (zob. też komunikat prasowy), Trybunał Sprawiedliwości określił zasady oceny wiarygodności osoby ubiegającej się o azyl, która powołuje się na obawę przed prześladowaniami ze względu na swoją orientację seksualną. Problem ten został podniesiony w pytaniu prejudycjalnym niderlandzkiej Raad van State (Rada Stanu), która miała rozpatrzeć odwołania trzech obywateli państw trzecich od decyzji władz niderlandzkich odmawiających in azylu. Wszyscy trzej wnioskodawcy jako podstawę wystapienia o ochronę wskazywali obawę przed prześladowaniami ze względu na ich homoseksualną orientację. Właściwe organy uznały jednak, że nie udowodnili oni swojej orientacji, uznały ich oświadczenia za niewiarygodne i na tej podstawie oddaliły wnioski.

Raad van State dostrzegła w tych sprawach okoliczności implikujące potrzebę rozpatrywania ich w świetle Karty praw podstawowych UE. To unijne dyrektywy 2004/83 i 2005/85 ustanawiają minimalne normy odnoszące się do kwalifikacji i statusu obywateli państw trzecich jako uchodźców oraz do procedury badania wniosków o udzielenie azylu. Pytający sąd uznał więc, że prawo Unii, a zwłaszcza KPP UE może mieć istotne znaczenie dla wyznaczenia granic dla władz krajowych w ramach czynności podejmowanych w celu weryfikacji orientacji seksualnej osób ubiegających się o azyl.  

Państwa członkowskie UE coraz bliżej możliwości blokowania upraw GMO

3 grudnia, po wielogodzinnych negocjacjach udało się osiągnąć kompromis pomiędzy Radą UE i Parlamentem Europejskim w sprawie możliwości wprowadzenia przez państwa członkowskie UE zakazu uprawy GMO na swoim terytorium. Jak donosiliśmy wcześniej, Rada przyjęła wspólne stanowisko w tej sprawie już w czerwcu, jednak dopiero teraz udało się uzgodnić wspólny tekst z PE.

Propozycja zmiany dyrektywy 2001/18/WE została przedstawiona przez poprzednią Komisję w 2010 (historia prac nad projektem rozporządzenia), jednak dotychczas nie udawało się uzgodnić kompromisu pomiędzy zwolennikami i przeciwnikami GMO. Obecna Komisja dokończenie prac nad projektem uznała za jeden ze swoich priorytetów.  Głównym elementem kompromisu było ustalenie, że państwa będą wprowadzały zakazy uprawy konkretnych odmian GMO lub ich grup, ale nie uprawy GMO w całości. Wydłużono w stosunku do propozycji Rady okres, na który będzie można wprowadzić zakaz. Zdaniem Komisarza Andriukaitisa, który z zadowoleniem przyjął kompromis, jest to realizacja założeń nowej Komisji, a nowe prawo pozwoli demokratycznie wybranym rządom państw wpływać na bezpieczeństwo żywności.  

Szwajcaria nie rozszerza walki z imigrantami

Podczas gdy krajową uwagę przykuło helweckie pytanie referendalne dotyczące podniesienia obowiązkowych rezerw złota, co przełożyłoby się na sytuację osób spłacających kredytu w szwajcarskich frankach (w tym kontekście przypominamy nasz post nt. wyroku TS UE ws. kredytów w walutach obcych), z naszej perspektywy szczególnie interesująca wydaje się odpowiedź udzielona na kolejne pytanie, dotyczące ustanowienia dodatkowych ograniczeń imigracyjnych. 

Porozumienie o ułatwieniach w handlu formalnie przyjęte

W połowie listopada informowaliśmy  o tym, że udało się osiagnąć kompromois w sprawie przyjęcia Porozumienia o ułatwieniach w handlu w ramach WTO. 27 listopada Rada Generalna WTO podjęła formalną decyzję w sprawie przyjęcia Protokołu nowelizującego Porozumienie z Marrakeshu ustanawiające Światową Organizację Handlu, do którego zostało dołączony nowy załącznik w postaci TFA (tekst Protokołu dostępny tu). Jednocześnie przyjęta została decyzja dotycząca magazynowania żywności w calach związanych z bezpieczeństwem, która zabezpiecza interesy Indii w tym zakresie (tekst decyzji), chociaż jest to raczej interpretacja porozumień przyjętych na Bali niż nowe regulacje. Odzwierciedlono w nich jednak gwarancje obiecane Indiom przez Stany Zjednoczone.

Program tureckiej Prezydencji G20

Po prezentacji niemieckiego programu Prezydencji G7/G8, o czym wspominaliśmy w ubiegłym tygodniu, swoje plany na nadchodzący rok kierowania pracami G20 przedstawiła Turcja.

3 filarami Programu są (Turkish G20 Presidency Priorities for 2015):

• energiczniejsza walka z kryzysem (przede wszystkim poprzez koordynację polityk makroekonomicznych oraz polityki inwestycji, zatrudnienia i handlu),
• wzmocnienie odporności (wzmocnienie regulacji i architektury finansowej, współpraca podatkowa), 
• popieranie zrównoważonego wzrostu (współpraca dla rozwoju, zrównoważonej energetyki i i finansowanie walki ze zmianami klimatu).

Oficjalna strona tureckiej Prezydencji dostępna jest tutaj.

Katastrofa malezyjskiego boeinga nad Ukrainą przed ETPCz

Zapowiedzi przekształciły się w rzeczywistość. ETPCz potwierdził w poniedziałek na Twitterze spekulacje mediów, że 24 listopada do Trybunału wpłynęła skarga matki jednej z ofiar katastrofy samolotu malezyjskich linii lotniczych, który został zestrzelony nad terytorium Ukrainy 17 lipca br. ( o sprawie pisaliśmy na blogu tu).

Zgodnie z informacjami podanymi przez agencję AFP skarżąca (sprawa Ioppa p. Ukrainie, skarga nr 73776/14) twierdzi, że Ukraina odpowiada na podstawie art. 2 Konwencji za śmierć pasażerów samolotu na skutek tego, że nie zamknęła przestrzeni powietrznej dla lotów cywilnych mimo realnego zagrożenia w związku z toczącym się konfliktem zbrojnym. Skardze nadano status priorytetowy, w konsekwencji można spodziewać się szybkiej decyzji Trybunału co do tego, czy w ogóle zdecyduje się zakomunikować ją władzom ukraińskim.

Polski ekspert w Grupie Roboczej ds. ludności pochodzenia afrykańskiego Rady Praw Człowieka ONZ

Niezmiernie miło nam poinformować, że z początkiem grudnia swoją misję jako niezależny ekspert w Grupie Roboczej ds. ludności pochodzenia afrykańskiego (Rada Praw Człowieka ONZ) – rozpoczyna dr. hab. Michał Balcerzak. 6 listopada br. Rada Praw Człowieka wybrała siedmiu nowych ekspertów do tzw. procedur specjalnych, w tym jednego Polaka.

Grupa Robocza ds. ludności pochodzenia afrykańskiego została powołana 25 kwietnia 2002 r. przez ówczesną Komisję Praw Człowieka w konsekwencji ustaleń Światowej Konferencji przeciwko Rasizmowi w Durbanie w 2001 r. W skład grupy wchodzi 5 członków: Mireille Fanon-Mendes (Francja), Verene Shepard (Jamajka), Sabelo Gumedze (RPA), Ricardo A.Sunga III (Filipiny) oraz Michał Balcerzak (Polska).

Dnia 1 grudnia grupa rozpoczęła pięciodniową wizytę w Szwecji, gdzie będzie zajmowała się badaniem sytuacji osób pochodzenia afrykańskiego żyjących w Szwecji i zbieraniem informacji na temat wszelkich przejawów dyskryminacji, rasizmu, ksenofobii, które te osoby dotykają. Eksperci zapoznają się też z dobrymi praktykami stosowanymi przez władze szwedzkie w celu zwalczania stereotypów i uprzedzeń, systemem ochrony ofiar przemocy na tle rasowym, a także stosowanymi praktykami integracyjnymi. Raport z wizyty i rekomendacje grupy oczekiwane są na początku przyszłego roku. 

Polskiemu ekspertowi gratulujemy wyboru do tak szacownego grona i życzymy dalszych sukcesów!

Wyrok Izby Apelacyjnej w sprawie Lubangi

Dzisiaj Izba Apelacyjna MTK ogłosiła swój wyrok w sprawie Thomasa Lubangi Dyilo zgadzając się z ustaleniami Izby Orzekającej, tym samym podtrzymując jej wyrok. Sprawa dotyczyła zbrodni popełnionych w Demokratycznej Republice Konga. Dnia 14 marca 2012 roku Thomasa Lubangę Dyilo uznano za winnego a 10 lipca 2012 roku skazano na 14 lat pozbawienia wolności za współudział w zbrodniach wojennych polegający na werbowaniu dzieci poniżej 15 roku życia i wykorzystywaniu ich czynnego udziału w trakcie walk zbrojnych na przełomie 2002 i 2003 roku.

Lubanga przebywa w Hadze od 2006 roku, był pierwszym aresztantem MTK, a następnie pierwszą osobą skazaną przez Trybunał. W istocie pozostało mu jeszcze 8 lat do „odsiedzenia”, ponieważ do wyroku doliczono czas, podczas którego przebywał w areszcie Trybunału (może się jednak starać o wcześniejsze zwolnienie już niebawem). Sam wyrok nie pozbawiony był kontrowersji, oskarżano poprzedniego prokuratora Trybunału, Luisa Moreno Ocampo, o zatajanie dowodów mogących wesprzeć obronę Lubangi, z tego też powodu o mało co nie zwolniono Lubangi z aresztu, zob. szerzej tu.

Finlandia legalizuje zawieranie małżeństw i adopcję przez pary homoseksualne

Od czerwca, kiedy ostatni pisaliśmy o kolejnych państwach uznających równouprawnienie w zakresie prawa do małżeństwa niezależnie od orientacji seksualnej (tutaj) emocje wokół sprawy nieco opadły (pomijając kilka protestów we Francji i sporów sądowych z władzami federalnymi w Stanach Zjednoczonych).

Przyczynkiem do powrotu na temat zakresu upowszechniania się nowego standardu równouprawnienia może się stać uchwała Parlamentu fiński, który niewielką większością głosów przyznał parom homoseksualnym prawo do zawierania związków małżeńskich oraz do adopcji. Finlandia stała się tym samym ostatnim krajem skandynawskim, a 12 w Europie, który zdecydował się na podobny krok (The Guardian, Finland legalises gay marriage).

Abris wszczyna postępowanie arbitrażowe p. Polsce

Abris Capital Partners zapowiedziało wszczęcie postępowania przed Sądem arbitrażowym sztokholmskiej ICC w związku z wywłaszczeniem i utratą korzyści w inwestycji w FM Bank PBP (Puls Biznesu, Abris żąda 2 mld zł odszkodowania). Działając na podstawie BITu między Polską a Luksemburgiem, inwestor w maju poinformował stronę polską o zamiarze wszczęcia postępowania (w Luksemburgu zarejestrowana jest spółka celowa PL Holdings S.a.r.l., za pośrednictwem której Abris kontroje FM Bank).

Abris ma dochodzić "co najmniej 2 mld złotych odszkodowania", zależnie od kwoty uzyskanej z przymusowej sprzedaży akcji banku.

KNF oświadczył, że jego działania były zgodne z prawem krajowym i unijnym, w związku z czym powyższa zapowiedź ma stanowić zapewnienie przede wszystkim skierowane do inwestorów Abris (Reuters, Abris fund sues Poland for $600 mln over forced bank sale). Komentarza w sprawie odmówiło Ministerstwo Finansów.

Kolejne głosy w sprawie palestyńskiej: Hiszpania, Irlandia, Francja, Parlament Europejski i... Niemcy

Od kiedy w październiku pisaliśmy o uznaniu państwowości Palestyny przez rząd Szwecji (tu) oraz o wezwaniu brytyjskiego rządu do podjęcia tożsamych kroków przez Izbę Gmin (tutaj), tożsame apele pod adresem własnych rządów wystosował Seanad Éireann, izba wyższa irlandzkiego Parlamentu (Al Arabiya News, Irish senate calls for recognition of Palestinian state), oraz  hiszpański Congreso de los Diputados (The Jerusalem Post, Spanish parliament easily passes measure recognizing Palestinian state). Niebawem możemy być świadkami przynajmniej 3 kolejnych wystąpień.

Spór pomiędzy Gwatemalą i Peru o dodatkowe "cła" na produkty rolne rozstrzygnięty przez WTO

Panel WTO rozstrzygnął w tym tygodniu spór pomiędzy Gwatemalą a Peru dotyczący stosowania przez to drugie państwo specjalnych „ceł” w odniesieniu do szeregu produktów rolnych (m. in. ryżu, kukurydzy, cukru, mleka oraz produktów mlecznych). Postępowanie w niniejszej sprawie zostało zainicjowane przez Gwatemalę w kwietniu 2013 r. 

Spór dotyczył specjalnych opłat stosowanych przez Peru w ramach tzw. mechanizmu Price Range System (PRS), który przewidywał nakładanie dodatkowych opłat granicznych na produkty rolne w przypadku gdy średnia cena tych produktów na rynkach światowych (w danym okresie referencyjnym) spadłaby poniżej określonego pułapu. Mechanizm określał również, że w przypadku wzrostu ceny powyżej określonego pułapu (również w danym okresie referencyjnym) standardowe cła na te produkty ulegałyby obniżeniu.

ETPCz przesłał Rosji do zajęcia stanowiska skargi międzypaństwowe złożone przez Ukrainę

W skromnym komunikacie prasowym Trybunału strasburski poinformował, że 25 listopada br. przesłał Rządowi rosyjskiemu do zajęcia stanowiska dwie spośród złożonych przez Ukrainę skarg międzypaństwowych przeciwko Rosji (o skargach pisaliśmy na blogu tu i tu).

Trybunał nie sformułował jeszcze konkretnych pytań, co do których będzie oczekiwał wypowiedzi stron, a jedynie zwrócił się o przedstawienie stanowiska ws. dopuszczalności obu skarg. Trybunał oczekuje wypowiedzi co do tego, czy w świetle art. 1 EKPCz możliwe jest przypisanie Rosji odpowiedzialności za zarzucane naruszenia, czy osoby, których dotknęły zarzucane naruszenia Konwencji dysponowały krajowymi środkami odwoławczymi, które zobowiązane były wykorzystać oraz czy owe środki odwoławcze można oceniać jako skuteczne dostępne i skuteczne.

Zakres działalności Google: prawo czy (transatlantycka) polityka konkurencji?

Po okresie eskalacji kryzysu finansowego, kiedy największe emocje budził reżim funkcjonowania wielkich instytucji finansowych, obecnie powszechną uwagę przykuwają przede wszystkim praktyki największych koncernów międzynarodowych (ostatnio wspominaliśmy choćby o potyczkach Komisji Europejskiej z Apple i Google). W ten własnie trend wpisuje się polityczna inicjatywa Parlamentu Europejskiego wezwania Komisji Europejskiej do podziału Google (spółka nie została wskazana indywidualnie) na podmiot świadczący usługi wyszukiwania internetowego i prowadzący pozostałą część działalności komercyjnej (Parlament Europejski, Projekt w sprawie wspierania praw konsumentów na jednolitym rynku cyfrowym, par. 10). 

Inicjatywa cieszyła się poparciem zarówno Chadecji jak i Socjaldemokratów, co było odczytywane przede wszystkim jako przejaw ponadpartyjnego zaniepokojenie Niemiec skalą ekspansji Google (FT, Google break-up plan emerges from Brussels). W takim tonie utrzymane były również wypowiedzi nowego Komisarza ds. gospodarki cyfrowej Günthera Oettingera. Jak tłumaczył jeden z pomysłodawców, hiszpański europoseł Ramon Tremosa, koncepcja podziału spółki wynika z faktu objęcia tajemnicą samego algorytmu wyszukiwania, co uniemożliwia zastosowanie szeregu innych środków interwencyjnych; zarazem jednak PE pozostaje świadomy braku prawnego charakteru takiej rezolucji, a ewentualne rozwiązanie Google stanowi postulat długookresowy, tj. na wypadek niezdolności zapewnienia poszanowania reguł konkurencji innymi metodami.

Nowy przewodnik Biblioteki NZ w Genewie

Biblioteka Narodów Zjednoczonych w Genewie (http://libraryresources.unog.ch) udostępniła właśnie nowy przewodnik po swoich zasobach i zbiorach dotyczących pokoju, zobacz tu. Takie narzędzia cieszą się zwykle wielkim powodzeniem wśród badaczy i studentów, w szczególności ze względu na  łatwość obsługi i ilość zawartych informacji, polecamy więc rozpropagowanie linka do wyszukiwarki wśród zainteresowanych osób.

Program niemieckiej Prezydencji G7 (G8) na najbliższy rok

Zważywszy na fakt, że ostatni szczyt G20 został zdominowany przez tematykę polityczną (na temat szczytu zob. nasz post), a obecna sytuacja geopolityczna wymusza pytania odnośnie perspektyw multilateralnego kształtowania ładu światowego, do centrum zainteresowania governance może powrócić G7 (udział Rosji w G8 zawieszono w marcu b.r. o czym pisaliśmy tutaj). 

Przewodnictwo na tym forum obejmują Niemcy, które za kluczowe problemy współpracy uznały (German Cabinet Adopts Programme for German G7 Presidency):

• zwiększenie dynamiki i stabilności wzrostu gospodarczego,
• prace nad regulacjami finansowymi, w tym wsparcie G20 w reformie G-SIFI,
• walkę z uchylaniem się od opodatkowania.

Wybory nowego Sekretarza Generalnego ONZ - czas na demokrację? Bajki dzieciom...

Być może pamiętają Państwo mrzonki, jakoby Aleksander Kwaśniewski miał zostać Sekretarzem Generalnym ONZ... otóż okazuje się, że niekoniecznie było to myślenie wyłącznie życzeniowe. Przed wyborami w 2006 r. rzeczywiście krążyła wśród dyplomatów opinia, że czas to stanowisko przekazać komuś z Europy Wschodniej, jednak ideę tę zablokowała Rosja w obawie, iż Sekretarzem zostanie właśnie kandydat z Polski lub Łotwy (zobacz informacje tutaj). W tym samym czasie państwa azjatyckie lansowały myśl, popieraną przez USA, Rosja, i co oczywiste Chiny, iż teraz kolej na Azjatę. Wybrano więc najmniej kontrowersyjnego kandydata Ban Ki Moona z Korei Południowej. 

Dyktat wielkiej trójki stoi w gardle wielu organizacjom obywatelskim i państwom. Stąd też, choć do kolejnych wyborów SG jest jeszcze 1,5 roku, to już teraz słychać głosy, iż procedura powinna być bardziej demokratyczna (czego gwarancją jest oddanie prawa wyboru SG - Zgromadzeniu Ogólnemu) i publiczne przesłuchanie kandydatów. Są to postulaty wpisujące się w trwający od lat trend zapewnienia większej przejrzystości działalności RB i są tego efekty - większa dostępność dokumentów RB, w tym stenogramów spotkań; otwarte debaty z przedstawicielami organizacji pozarządowych czy zaproszonych gości, konsultacje z różnymi partnerami (z których najważniejsze to te prowadzone z największymi dostarczycielami sił wojskowych i policyjnych do sił pokojowych). Nie oszukujmy się, nawet jeśli będą publiczne przesłuchania, ogólnie dostępne kwestionariusze, to decyduje p-5, lub jak ostatnio p-3... Nawet, gdy dany kandydat ma poparcie i 192 państw, weto ze strony stałego członka zaprzepaszcza jego szanse, jak było w przypadku hinduskiego kandydata Shashi Tharoor zablokowanego przez USA w poprzednich wyborach.

Wybory do MTK - materiały promujące polskiego kandydata

Ministerstwo Spraw Zagranicznych opublikowało krótki (i dobrze!) film promujący polskiego kandydata na sędziego Międzynarodowego Trybunału Karnego. Prof. Piotr Hofmański jest pokazywany głównie w siedzibie Sądu Najwyższego, co ma słusznie podkreślić jego ogromne doświadczenie w orzekaniu w sprawach karnych - jest to jeden z największych atutów naszego kandydata, nie dziwi więc jego eksponowanie (a poza tym sama siedziba sądu jest dość efektowna). Prof. Hofmański wypowiada się jasno, dotyka problemu różnicy w pracy sędziego krajowego i międzynarodowego, ogólnie wypada bardzo profesjonalnie i - co nie jest bez znaczenia - sympatycznie.

Czy można się przyczepić do materiału? Można narzekać, iż pochlebne słowa o prof. Hofmańskim wygłaszają jedynie polscy przedstawiciele i to nieliczni (Bogusław Winid, Stanisław Zabłocki), szkoda że zabrakło głosów z zagranicy popierających, chwalących polskiego kandydata; ponadto można spytać, dlaczego słowa o związkach polskiego kandydata z Uniwersytetem Jagiellońskim są ilustrowane sukiennicami i dorożką zamiast nobliwymi budynkami najstarszej polskiej uczelni... 

Biblioteka audiowizualna Narodów Zjednoczonych - są tam wszyscy, oprócz Polaków...

Dość ciekawym narzędziem do pogłębiania swej wiedzy z zakresu prawa międzynarodowego jest Biblioteka Audiowizualna Narodów Zjednoczonych, stworzona w 2008 r. Można na niej znaleźć wykłady z każdej dziedziny prawa międzynarodowego głoszone przez prawników międzynarodowców z całego świata. Myli się jednak ten, kto myśli, że zaszczytu wygłoszenia wykładu może dostąpić tylko naukowiec będący na samym szczycie swej kariery naukowej. Można zauważyć, że w zasadzie każdy, kto opublikuje ciekawą pozycję z prawa międzynarodowego, po jakimś czasie dostaje możliwość zaprezentowania swoich badań w ramach Biblioteki, w ostatnim czasie pojawił się np. wykład Marka Milanovicia na temat ekstraterytorialnego stosowania traktatów z zakresu praw człowieka, co jest pokłosiem wydania przez niego monografii na ten temat. 

Trybunał Sprawiedliwości UE przeciwko turystyce socjalnej

W wydanym 11 listopada wyroku w sprawie C-333/13 Elisabeta Dano, Florin Dano przeciwko Jobcenter Leipzig Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej potwierdził prawo państw członkowskich do ograniczania możliwości korzystania z niektórych świadczeń socjalnych przez obywateli Unii, którzy udają się do innych państw członkowskich jedynie w celu wykorzystywania ich systemów pomocy społecznej.

Prawo niemieckie wyłącza korzystanie z pewnych świadczeń (na pokrycie podstawowych potrzeb bytowych, niem. Grundsicherung) przez cudzoziemców, którzy przybywają do RFN w celu uzyskania pomocy społecznej lub podstawą pobytu których jest wyłącznie cel poszukiwania pracy. Obywatelka Rumunii Elisabeta Dano, przebywająca w Niemczech, wystąpiła o przyznanie tego rodzaju zasiłków (existenzsichernde Regelleistung, Sozialgeld i wsparcie na poczet kosztów zakwaterowania i ogrzewania) na rzecz swoją i mieszkającego z nią małoletniego syna. Właściwy organ (Jobcenter Leipzig)  odmówił jednak ich przyznania, argumentując, że p. Dano, choć ubiega się o świadczenia zastrzeżone dla osób poszukujących pracy, wcale nie wjechała do RFN w tym celu. Z akt sprawy wynika, że nie ma ona żadnego wyuczonego zawodu i nie wykonywała dotychczas pracy zarobkowej ani w Niemczech, ani w Rumunii. Nie przedstawiła jakichkolwiek dowodów, że rzeczywiście poszukuje pracy. Mieszka w Niemczech wraz z synem co najmniej od listopada 2010 r. u swojej siostry, która zapewnia im wyżywienie. E. Dano pobiera już na rzecz swojego syna zasiłek rodzinny (184 EUR miesięcznie), a także zaliczkę z tytułu zasiłku alimentacyjnego (133 EUR miesięcznie) - ale te świadczenia nie są objęte zakresem sprawy.

Wykonanie wyroku ICSID bezprawne w świetle prawa konkurencji UE?

11 grudnia 2013 r., mocą wyroku arbitrażowego ICSID w sprawie Micula p. Rumanii (ICSID Case No. ARB/05/20) ta ostatnia została zobowiązana do zapłaty 82 mln odszkodowania oraz odsetek na rzecz piątki szwedzkich inwestorów, którzy zarzucili państwu goszczącemu naruszenie zasady równego i słusznego traktowania. Zdaniem trybunału działaniem, które naruszyło rumuńsko-szwedzki BIT było uchylenie systemu zachęt inwestycyjnych ustanowionych w 1998 roku. Do derogacji odnośnego rozporządzenia doszło w toku negocjacji akcesyjnych Rumunii do UE, jako że zostało ono uznane za sprzeczne z unijnymi zasadami udzielania pomocy publicznej.

We wszczętym na tym tle postępowaniu arbitrażowym udział wzięła Komisja Europejska jako amicus curiae, dowodząc że ewentualna zapłata odszkodowania przez Rumunię byłaby równoznaczna z przywróceniem bezprawnego reżimu pomocy publicznej. 

ETPCz znów o jurysdykcji ekstraterytorialnej

Trybunał w Strasburgu po raz kolejny w ostatnim czasie musiał zmierzyć się z zakresem tzw. jurysdykcji ekstraterytorialnej (ostatnio pisaliśmy o tej problematyce na blogu tu). Tym razem w sprawie Jaloud p. Niderlandom. Przypisując Niderlandom odpowiedzialność za wydarzenia, do których doszło w Iraku, Trybunał po raz pierwszy wyraźnie wskazał, że przypisanie odpowiedzialności jest wynikiem zastosowania właściwych Artykułów KPM o odpowiedzialności państw. W par. 155 wyroku stwierdził, że „zarzucane działania i zaniechania niderlandzkiego personelu wojskowego, śledczego i władz sądowych są tego rodzaju, iż  stanowią o odpowiedzialności Niderlandów na podstawie Konwencji”.

Polska narusza dyrektywę UE dotyczacą azotanów

Trybunał Sprawiedliwości w wydanym dziś wyroku stwierdził, że Polska uchybiła swoim zobowiązaniom wynikającym z dyrektywy Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego. Komiska wniosłą w tej sprawie skargę w 2013 r. po trwającym od października 2010 r. postępowaniu. 

San Marino ratyfikowało poprawki do Statutu MTK

San Marino złożyło właśnie dokumenty ratyfikacyjne dotyczące poprawek do statutu MTK przyjętych w Kampali w 2010 roku (zobacz poprawki tu), odnośnie zbrodni agresji (pisaliśmy o tym m.in. tu) stając się tym samym dziewiętnastym państwem, które tego dokonało. Poprawki przyjęła także niedawno Polska razem z Hiszpanią i Łotwą (informowaliśmy o tym tu).

Aby poprawki weszły w życie musi je ratyfikować przynajmniej 30 państw, dodatkowo konieczna będzie także decyzja Zgromadzenia Państw Stron w sprawie, w 2017 roku lub później, zobacz tu. 

Wiosną zeszłego roku pisaliśmy kolejno o 5 i 6 poprawce - wyraźnie zatem widać, że proces ten nabiera tempa i oprócz małych państw które zdecydowały się na ten krok, nie będących przecież decydentami na arenie międzynarodowej, jak opisywane dziś San Marino, są też duże państwa jak Niemcy czy Polska. To oczywiście nie oznacza, że dzięki temu Trybunał stanie się nagle efektywnym narzędziem międzynarodowego wymiaru sprawiedliwości, potwierdza raczej, że państwa te wspierają ideę międzynarodowego wymiaru sprawiedliwości i w tym kontekście doceniają rolę MTK, dostrzegając potrzebę rozszerzenia jego jurysdykcji o zbrodnię agresji.

Robinson kolejny, nowy sędzia MTS

Niedawno pisaliśmy (zobacz obszerną analizę tu) o wyborach sędziów do MTS. Dnia 6 listopada Zgromadzenie Ogólne oraz Rada Bezpieczeństwa wybrały czterech z pięciu nowych sędziów. Są nimi: Mohamed Bennouna z Maroka (reelekcja), James Richard Crawford z Australii, Joan E. Donoghue ze Stanów Zjednoczonych (reelekcja) oraz Kirill Gevorgian z Federacji Rosyjskiej. 

Oba organy ONZ miały pierwotnie wybrać 5 sędziów, ale początkowo udało się to tylko w odniesieniu do czterech. Do ostatniego miejsca było dwóch kandydatów, którzy w licznych turach głosowań, zdobywali potrzebną ilość głosów. Pan Patrick Lipton Robinson z Jamajki konsekwentnie zdobywał większość w Zgromadzeniu a Pani Suzana Ruiz Cerruti z Argentyny w Radzie. 

W końcu wczoraj oba organy w niezależnych głosowaniach wybrały ostatecznie przedstawiciela Jamajki. 

Skład MTS od 6 lutego 2015 będzie wyglądał następująco (w nawiasach daty zakończenia kadencji - zawsze jest to 5 luty): Peter Tomka, Słowacja (2021); Ronny Abraham, Francja (2018); Mohamed Bennouna, Maroko (2024); Dalveer Bhandari, Indie (2018); Joan E. Donoghue, Stany Zjednoczone (2024); Antônio Augusto Cançado Trindade, Brazylia (2018); Giorgio Gaja, Włochy (2021); Christopher Greenwood, Zjednoczone Królestwo (2018); James Richard Crawford, Australia (2024); Hisashi Owada, Japonia (2021); Xue Hanqin, Chiny (2021); Julia Sebutinde, Uganda (2021); Kirill Gevorgian, Federacja Rosyjska (2024); Abdulqawi Ahmed Yusuf, Somalia (2018); oraz Patrick Lipton Robinson, Jamajka (2024).

Szeroka ochrona dla osób niepełnosprawnych także na podstawie EKPCz?

Europejski Trybunał Praw Człowieka coraz chętniej rozszerza swoją jurysdykcję w obszarach, które tradycyjnie postrzegane są jako regulujące zakres korzystania z praw społecznych. Jednym z ostatnich przykładów może być sprawa Gherghina p. Rumunii (skarga nr 42219/07), w której rozprawa przed Wielką Izbą miała miejsce w ubiegłym tygodniu.

Skarga złożona została przez młodego człowieka, który na skutek wypadku, któremu uległ w trakcie trwania pierwszego roku studiów, ma zasadnicze problemy z poruszaniem się. Przez dwa pierwsze lata studiów władze uczelni umożliwiały mu zaliczenia w trybie indywidualnym, jednakże z czasem wycofały się z oferowanych ułatwień i zaproponowały skarżącemu naukę w systemie e-learningu. Nieusatysfakcjonowany poziomem takiej formy nauczania, skarżący podejmował próby kontynuacji nauki w kolejnych dwóch uczelniach wyższych, jednakże także i one nie zaoferowały mu warunków, w których mogłaby studiować osoba niepełnosprawna. 

Czarne chmury wokół FIFA, czy przelotne zachmurzenie?

Miesiąc po tym, jak Komisja Europejska podpisała porozumienie o współpracy z europejską UEFĄ dotyczące wspólnej walki z korupcją, ustawianiem meczy, dopingiem, przemocą i rasizmem (Press Release, The European Commission and UEFA sign partnership agreement; Arrangement for Cooperation between the European Commission and the Union of European Football Associations), UE ponownie podejmuje działania na rzecz ukrócenia patologii piłkarskiego świata.

Źródło: Business Insider Australia

Okazją stało się oświadczenie FIFA z końca ubiegłego tygodnia, że po zapoznaniu się z raportem Izby śledczej (w ramach Komitetu etyki FIFA) organizacja pozostaje zadowolona z integralności wyborów gospodarzy piłkarskich Mistrzostw Świata w latach 2018 (Rosja) i 2022 (Katar). Sędzia FIFA ds. etyki Hans-Joachim Eckert publikując własne 42 stronicowe streszczenie dokumentu przyznał wprawdzie, że "zaszły pewne zdarzenia" godzące w wybór organizatorów, zastrzegając jednak, że miały one "bardzo ograniczony zakres" nie podważając prawomocności procedury (Statement of the Chairman of the Adjudicatory Chamber of the FIFA Ethics Committee on the Report on the Inquiry into the 2018/2022 FIFA World Cup Bidding Process, par. 8.2.). FIFA "z radością przyjęła do wiadomości fakt, że zasadniczo doszło do zamknięcia sprawy z przewodniczącym izby odwoławczej" (FIFA, FIFA responds to independent Ethics Committee statement).

Porozumienie w sprawie powołania strefy wolnego handlu między Australią a Chinami

Australia podpisała dzisiaj z Chinami umowę w sprawie utworzenia strefy wolnego handlu pomiędzy oboma krajami. Negocjacje w tej sprawie trwały prawie 10 lat. Wydaje się, że ze względów politycznych Chiny zdecydowały się pójść na pewne ustępstwa, umożliwiając tym samym zawarcie porozumienia. Podpisanie umowy z Australią zbiega się bowiem z nasileniem działań Chin w Azji Południowo-Wschodniej zmierzających do przeciwstawienia się amerykańskiej dominacji w tej części świata. W tym kontekście warto przypomnieć że zaledwie kilka dni temu Chiny podpisały podobne wstępne porozumienie z Koreą Południową oraz złożyły propozycję powołania olbrzymiego regionalnego obszaru wolnego handlu (Free Trade Area of the Asia-Pacific), który ma być konkurencyjnym projektem wobec promowanego przez Stany Zjednoczone Trans-Pacific Partnership (o którym ostatnio pisaliśmy między innymi tu i tu). 

Perspektywy G20 przywódców państw po szczycie w Brisbane

Mimo że w przeciwieństwie do G8 przedmiotem zainteresowania głów państw zrzeszonych w G20 zasadniczo są sprawy gospodarcze, to szczyt w Brisbane wieńczący okres Prezydencji australijskiej zdominował temat naruszania przez Rosję suwerenności Ukrainy (przypomnijmy jednak, że w ubiegłym roku szczyt w Petersburgu przyćmił kryzys w Syrii - nasz post tu). 

Polityka

Jak podkreślił Prezydent Barack Obama, stabilność polityczna stanowi warunek wstępny dla światowego wzrostu gospodarczego, natomiast postawa Rosji "stanowi zagrożenie dla świata, jak mogliśmy to zobaczyć choćby w przypadku zestrzelenia lotu MH17 " (Il Sole 24 Ore, Obama: Mosca è una minaccia per il mondo. Lungo faccia a faccia Merkel-Putin). Z kolei UE wezwała Rosję do zaprzestania prowokacji na Ukrainie, grożąc dalszymi sankcjami, co podczas 2 godzinnej prywatnej rozmowy z Prezydentem Władimirem Putinem miała tłumaczyć m.in. Kanclerz Angela Merkel (w tle rozmów doszło do wzajemnego wydalenia ze swojej terytorium przez Rosję i Niemcy po 1 dyplomacie drugiej strony, Le Monde, La Russie expulse une diplomate allemande). Następnie na dyskretną wymianę poglądów do hotelu rosyjskiego przywódcy udał się Przewodniczący Komisji Europejskiej J.C. Juncker, a wspólną strategię groźby wzmocnienia unijnych sankcji w przyszłym tygodniu miał podczas spotkania w cztery oczy utrzymać Prezydent Hollande, jednocześnie uchylając się od rozmowy nt. Mistrali i rosyjskich gróźb egzekwowania kontraktu (o sprawie pisaliśmy tutaj). Z kolei Premier Kanady Harper odmówił spotkania z Putinem, jako że ten "kłamałby w sprawie Ukrainy" (FT, Putin leaves G20 early after tensions over Ukraine). Na tym tle mniej stanowczo, niż się spodziewano po groźbach próby wykluczenia Rosji z G20 (nasz post), wypadł Premier Australii Abbott.

Komisja Europejska i G20 rozpoczynają kolejny bój z tax evasion

Wskazując na dialektykę governance w zakresie walki z uchylaniem się od opodatkowania dopiero co informowaliśmy o wątpliwościach dotyczących legalności porozumień podatkowych zawieranych przez Luksemburg z międzynarodowymi koncernami. W reakcji na tamte wydarzenia, oraz słowa potępienia m.in. ze strony posłów PE, nowy przewodniczący Komisji a były Premier Luksemburga zapewnił o swojej determinacji w walce z takimi praktykami. 

W kontekście doniesień o Luxleaks nawiązaliśmy także do wyników sprawdzianu przeprowadzonego przez Holandię, w świetle których stwierdzono, że reżimy podatkowe obu krajów przejawiają daleko idącego podobieństwa w zakresie przychylnego traktowania największych zagranicznych podatników. Zdaniem wielu zbieżność czasowa deklaracji Przewodniczącego Junckera oraz oceny prawnej pomocy publicznej udzielanej przez Holandię jest nader korzystna dla tego pierwszego.

FSB: Raport 2014 nt. bankowości równoległej

Kontynuując walkę z bankowością równoległe (zobacz choćby nasz ubiegłoroczny post nt. transakcji finansowania papierami wartościowymi), Rada Stabilności Finansowej opublikowała właśnie Global Shadow Banking Monitoring Report. 

• Podstawową konkluzją raportu, sporządzonego dla 25 jurysdykcji i UGW tj. ok. 90% aktywów światowego  systemu finansowego, jest wzrost sektora o 5 bilionów USD, do poziomu 75 bln USD.
• Aktywa pozostające w dyspozycji takich instytucji stanowią przeciętnie ok. 25% wszystkich aktywów finansowych, tj. ok. połowy aktywów bankowych. Owej relacje pozostają względnie stabilne od 2008 roku.
• W wartościach bezwzględnych shadow banking pozostaje największy w państwach wysokorozwiniętych, jednak najdynamiczniejszy wzrost odnotowuje w gospodarkach rozwijających się.

Po raz pierwszy razem z raportem opublikowano m.in. dane - zagregowane oraz indywidualnie dla poszczególnych jurysdykcji - wykorzystane przy tworzeniu dokumentu (FSB, Data underlying the Global Shadow Banking Monitoring Report 2014)