Spór Japonii z Ukrainą o środki ochronne na samochody

Japonia zwróciła się dzisiaj z oficjalnym wnioskiem do WTO o przeprowadzenie konsultacji z Ukrainą w sprawie środków ochronnych stosowanych przez ten kraj wobec importu samochodów. Japonia zarzuca Ukrainie niedopełnienie wymogów formalnych związanych z wprowadzeniem środków ochronnych (m.in. brak poinformowania Komitetu WTO d/s Środków Ochronnych oraz upublicznienia raportu uzasadniającego ich wprowadzenie). Dodatkowo zdaniem Japonii środki stosowane przez Ukrainę wykraczają poza zakres konieczny dla ochrony krajowego przemysłu motoryzacyjnego. 

Sam wniosek będzie dostępny w bazie danych WTO w ciągu kilku dni (pod numerem WT/DS468/1).

***

Środki ochronne to instrument umożliwiający tymczasowe wprowadzenie ograniczeń w imporcie określonych produktów w sytuacji, gdy następuje gwałtowny wzrost ich importu w stopniu poważnie zagrażającym producentom krajowym. Prawo WTO dopuszcza wówczas stosowanie dodatkowych ceł lub kontyngentów. 

Konsultacje są obowiązkowym etapem procedury rozstrzygania sporów w WTO. W przypadku ich niepowodzenia strona wnioskując o przeprowadzenie konsultacji może zwrócić się o rozstrzygnięcie sprawy przez panel WTO.

Postępy w I i II filarze Unii Bankowej

29.10.2013 w Dz.Urz. UE L 287 opublikowane zostały rozporządzenia tworzące Jednolity Nadzór Bankowy  (o powołaniu Nadzoru pisaliśmy tutaj). O ile promulgacja aktów prawnych była jedynie formalnością, o tyle na uwagę zasługują postępy prac nad powołaniem jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Komitet PE ds. Gospodarczych i Monetarnych (ECON) opublikował poprawki do Projektu Rozporządzenie przedłożonego przez Komisję Europejską (poprawki 83-403, 404-726). Poprawki zostaną poddane pod głosowanie na forum ECON 25 listopada.

Konsultacje EBA ws. Identyfikatorów podmiotów prawnych (LEI)

Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EBA) rozpoczął publiczne konsultacje ws. Rekomendacji skierowanej do wszystkich instytucji podlegających obowiązkom sprawozdawczym dotyczącej uprzedniego uzyskania Identyfikatora podmiotów prawnych (LEI). Docelowo prace koordynowane przez FSB mają umożliwić stworzenie światowego systemu identyfikacji banków (Global LEI System, GLEIS).

Dokument konsultacyjny dostępny jest tutaj.

Zob. także: Komunikat prasowy EBA dotyczący konsultacji.

Unia Europejska i Kosowo rozpoczęły negocjowanie umowy stowarzyszeniowej

28 października Unia Europejska i Kosowo rozpoczęły w Pristinie pierwszą rundę negocjacji Umowy o Stowarzyszeniu i Stabilizacji. Negocjacje mają zakończyć się na wiosnę 2014 r., tak aby umożliwić parafowanie tekstu latem 2014 r. Istotnym elementem przyszłej umowy jest część handlowa, czyli utworzenie strefy wolnego handlu pomiędzy UE a Kosowem. Mandat (projekt dostępny tu) do podjęcia negocjacji został przez Radę w tej sprawie przyjęty w czerwcu (o czym pisaliśmy tutaj). Umowa będzie negocjowana przez Komisję Europejską oraz Wysokiego Przedstawiciela UE ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa. Będzie ona pierwszą formalną umową pomiędzy UE i Kosowem.

Kosowo jest ostatnim państwem Bałkanów Zachodnich, które nie zostało jeszcze włączone formalnie w Proces stabilizacji i stowarzyszenia w formie umowy międzynarodowej. Dopiero niedawno zostały wyjaśnione wątpliwości prawne związane z możliwością zawarcia umowy z Kosowem w sytuacji, gdy nie został uregulowany jego status prawnomiędzynarodowy oraz nie wszystkie państwa członkowskie UE uznają jego niepodległość (więcej na ten temat w studium KE). Korzystnie wypadła także ocena przygotowania Kosowa do możliwości podjęcia zobowiązań wynikających z układy stowarzyszeniowego z UE.

Grenlandia pozwoli na wydobycie uranu i metali ziem rzadkich

Już dziś pisaliśmy o tym, że Chiny najprawdopodobniej będą musiały znieść limity na eksport metali ziem rzadkich. Na ich cenę na światowych rynkach może jednak wpłynąć także piątkowa decyzja parlamentu Grenlandii. 25 października, Inatsisartut - parlament Grenlandii podjął decyzję zniesieniu zakazu wydobycia uranu i metali ziem rzadkich na terytorium Grenlandii (Reuters, TOK FM). Zakaz ten, przede wszystkim w odniesieniu do uranu, obowiązywał od dwudziestu lat i wynikał z niechętnego stosunku władz duńskich do prowadzenia wydobycia na dalekiej północy. Zniesienie zakazu było możliwe dzięki przekazaniu w 2009 przez Danię autonomii władzom grenlandzkim między innymi w zakresie decydowania o zasobach naturalnych. Decyzja ta otwiera możliwość eksploatacji złóż na Grenlandii dla przedsiębiorstw z całego świata (The Guardian, Greenland gives green light for uranium and rare earths mining).

Decyzja panelu WTO w sprawie metali ziem rzadkich już wkrótce

Jak podaje kilka agencji informacyjnych (np. Bernama), powołując się na anonimowe źródła, panel WTO zdecydował przyznać rację stronom skarżącym (Japonia, Stany Zjednoczone oraz UE) w sporze z Chinami dotyczącym ograniczeń w eksporcie metali ziem rzadkich. Tym samym chińskie restrykcje eksportowe zostały uznane za sprzeczne z postanowieniami Układu Ogólnego w sprawie Taryf Celnych i Handlu oraz Protokołu Akcesyjnego Chin. Sam projekt raportu ma być rozesłany stronom w najbliższą środę (standardowa procedura stosowana w WTO, dająca stronom możliwość wypowiedzenia się co do rozstrzygnięcia jeszcze przed jego oficjalnym przyjęciem), zaś jego finalna wersja powinna zostać ogłoszona 21 listopada 2013 r. Każdej ze stron przysługuje prawo odwołania się do Appellate Body.

Czy październik 2013 okaże się przełomowy dla polityki migracyjnej UE?

Problematyka migracji była jednym z tematów, którymi zajmowała się Rada Europejska podczas zakończonego właśnie spotkania (24-25 października). Jej konkluzje w tym zakresie z jednej strony dopełniają i podsumowują inicjatywy i działania podejmowane w ramach UE od początku października br. Z drugiej - wyznaczają, wprawdzie w sposób bardzo ogólny, prawdopodobne kierunki rozwoju unijnej polityki azylowej i migracyjnej.

Katastrofa statku przewożącego nielegalnych imigrantów u wybrzeży Lampedusy, która miała miejsce 3 października i pochłonęła kilkaset ofiar śmiertelnych, wywołała dyskusję o  bezprecedensowym natężeniu wśród unijnych instytucji, państw członkowskich i organizacji pozarządowych  nad sensem unijnej polityki azylowej i migracyjnej. Już w wydanym tego samego dnia oświadczeniu unijna Komisarz Spraw Wewnętrznych, Cecilia Malmström podkreślała, że "Europa musi wzmocnić wysiłki, aby zapobiec w przyszłości podobnym tragediom, a jednocześnie  okazać solidarność z zarówno z imigrantami, jak i państwami doświadczającymi nasilonych przepływów migracyjnych". Działania te miałyby polegać m.in. na ulepszaniu metod odnajdywania zagrożonych statków i prowadzeniu skuteczniejszych akcji ratunkowych, zwalczaniu przestępczości (zwłaszcza zorganizowanej), wykorzystującej ludzką desperację i narażającej życie imigrantów. Konieczna jest lepsza współpraca pomiędzy państwami członkowskimi UE, ale także współpraca i dialog z państwami trzecimi w zakresie kontroli przepływów migracyjnych, a także otwierania nowych mechanizmów legalnej migracji. "Narzędziami", które należy w pełni wykorzystać w realizacji tych celów są Frontex i nowy europejski system nadzorowania granic - EUROSUR.

MTK - kolejny proces in absentia

Ostatnio pisaliśmy o możliwości przeprowadzenia procesu in absentia przed MTK (tu). Omawianą wówczas decyzję niejako (ponieważ w innej sprawie) potwierdziła (choć nie bezkrytycznie) Izba Apelacyjna Trybunału w sprawie obecności na procesie Williama Samoei Ruto (tu). 

Decyzja Izby Apelacyjnej jest odpowiedzią na odwołanie Ruto od decyzji pozwalającej na jego nieobecność na procesie, na warunkach powtórzonych potem w opisywanej tu decyzji w sprawie Kenyatty (tu,jak wyżej).

Izba Apelacyjna uznała, że dysponuje swobodą w ustalaniu zakresu obowiązywania art. 63 (1) Statutu, wskazując, że obowiązek obecności na procesie może być ograniczony pod pewnymi warunkami:

1. Nieobecność oskarżonego może mieć miejsce tylko w wyjątkowych okolicznościach i nie może stać się zasadą,

2. Należy rozważyć alternatywne środki jak zamiana planu rozpraw, czy odroczenie,

3. Nieobecność musi być ograniczona tylko do tego, co konieczne,

4. Oskarżony zrzekł się swego prawa do ciągłej obecności na procesie, 

5. Prawa oskarżonego muszą być zapewnione przez jego przedstawiciela, 

6. Decyzje o nieobecności muszą być podejmowane ze sprawy na sprawę, należy brać pod uwagę czego dotyczyć mają kolejne posiedzenia MTK.

Zmienne koleje transparentności w UE

Istotnym sukcesem w kampanii na rzecz podnoszenia przejrzystości funkcjonowania UE jest niedawne zwycięstwo hiszpańskiego NGOsa kończące sagę sądową w sprawie Access Info Europe v. Council of the European Union, Hellenic Republic and United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland (T-233/09). Organizacja ta sprzeciwiła się praktyce udostępniania (fragmentarycznych zresztą) dokumentów z prac legislacyjnych na forum Rady UE z pominięciem informacji, które państwa popierały przytaczane stanowiska. W 2001 roku Sąd orzekł, że nie sposób stwierdzić, w jaki sposób powyższa praktyka chroni istotę procesu decyzyjnego i uznał ją za bezprawną. Rada, popierana przez wymienione powyżej państwa, odwołała się od wyroku. Ostatecznie, 17 października Trybunał Sprawiedliwości uznał jednak rację Access Info Europe (C-280/11 P).

UE: postęp w negocjacjach akcesyjnych z Turcją

Rada ds. Ogólnych na posiedzeniu 22 października br. zadecydowała o otwarciu kolejnego rozdziału w negocjacjach członkowskich z Turcją (zob. tu), tj. rozdziału 22 dotyczącego polityki regionalnej oraz o zwołaniu konferencji akcesyjnej na szczeblu ministerialnym 5 listopada w Brukseli. Decyzja Rady stanowi odpowiedź na postulaty zawarte w tegorocznym sprawozdaniu Komisji dotyczącym rozszerzenia  w odniesieniu do Turcji, opublikowanym 16 października (zob. tu i tu). Komisja skrytykowała w nim działania władz tureckich podejmowane w stosunku do demonstrantów w Stambule i innych miastach w maju i czerwcu br., jednak uznała że najlepsze w tej sytuacji będzie silniejsze zaangażowanie UE na rzecz poszanowania praw człowieka i wzmacniania instytucji demokratycznych w Turcji oraz przyspieszenie negocjacji akcesyjnych. Doceniono natomiast m.in. przyjęcie pakietu reform systemu sądownictwa czy działania na rzecz pokojowego rozwiązania konfliktu kurdyjskiego.

Eskalacja sporu pomiędzy UE a Argentyną w sprawie biodiesla

Jak poinformowała Agencja Reuters, Komisja Europejska uzyskała właśnie poparcie państw członkowskich na wprowadzenie permanentnych ceł antydumpingowych na import biodiesla z Argentyny (oraz Indonezji). Zgodnie z informacjami uzyskanymi przez Reuters, cła będą wprowadzone pod koniec listopada zastępując obecnie stosowana cła tymczasowe, które zostały wprowadzone w maju 2013 r. po rozpoczęciu postępowania antydumpingowego przeciwko argentyńskim firmom. Cła mają być wprowadzano na maksymalnie dopuszczalny przez WTO okres czasu (tzn. 5 lat). 

Argentyna ze swej strony zagroziła, że w przypadku wprowadzenia ceł antydumpingowych, zaskarży taką decyzję w WTO. Jest to o tyle prawdopodobne, że Argentyna już w maju złożyła swoją pierwszą skargę dotycząca zasad wsparcia europejskiego przemysłu paliw ekologicznych oraz niektórych środków ograniczających import do Europy argentyńskich biodiesli stosowanych przez poszczególne kraje członkowskie (w tym i Polskę). Sprawa ta cały czas znajduje się na etapie konsultacji.

Argentyna jest jednym z największych producentów biodiesla na świecie, przy czym większość produkcji eksportuje. Komentatorzy podkreślają jednocześnie, że problemy Argentyny z eksportem paliw ekologicznych na rynek europejski rozpoczęły się po dokonaniu w zeszłym roku nacjonalizacji Yacimientos Petrolíferos Fiscales, firmy w której większość udziałów posiadał hiszpański gigant energetyczny Repsol.

Wizyta Prezesa ETPCz Deana Spielmana w Polsce

W dniach 23-25 października br. na zaproszenie Ministra Spraw Zagranicznych oficjalną wizytę w Polsce odbędzie Prezes Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Dean Spielmann. Dnia 24 października spotka się z przedstawicielami najwyższych sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego, Ministrem Sprawiedliwości, Ministrem Spraw Zagranicznych, a także Marszałkami Sejmu i Senatu RP. 25 października wystąpienie Prezesa uświetni otwarcie VII Seminarium Warszawskiego organizowanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych we współpracy z Rzecznikiem Praw Obywatelskich. Transmisję seminarium można obejrzeć tu.

Użyźnianie oceanów będzie zabronione

18 października odbyło się spotkanie stron Konwencji o zapobieganiu zanieczyszczaniu mórz przez zatapianie odpadów i innych substancji z 1972 r. (tzw. Konwencja DUMPING) oraz Protokołu do tej Konwencji z 1996 r. (tzw. Protokół londyński) Podczas spotkania strony konwencji zdecydowały o przyjęciu poprawek do Protokołu londyńskiego dotyczących tzw. inżynierii geologicznej.

 Poprawka polega na dodaniu do Protokołu art. 6bis, który przewiduje wprowadzenie przez państwa-strony zakazu umieszczanie w środowisku morskim substancji w celu działań z zakresu inżynierii geologicznej. Ta ostatnia została zdefiniowana w poprawce jako celowa ingerencja w środowisko morskie w celu zmiany naturalnych procesów. Wśród zabronionych procesów (określonych w nowym załączniku IV) znalazło się między innymi użyźnianie oceanów.

Użyźnianie środowiska morskiego to bardzo kontrowersyjny proces. Polega on na dodawaniu do wody związków chemicznych takich jak żelazo, fosfor czy uryna w celu zwiększenia produkcji planktonu. Dzięki temu jest więcej pokarmu dla ryb i może to przyczyniać się do zwiększania ich produkcji. Jednocześnie, niektórzy wskazują także na pozytywne efekty użyźniania oceanów na zmiany klimatu. Proces ten budzi jednak spore obawy, gdyż do końca nie są znane jego konsekwencje. 

Inicjatorem przyjętej właśnie poprawki była Australia. Wejdzie ona w życie 60 dni po jej ratyfikowani przez 2/3 stron Konwencji DUMPING.

Holandia występuje do Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza przeciwko Rosji ws. statku Greenpeace

Rząd Holandii zwrócił się do Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza o pomoc w sprawie uwolnienia 30 osób przetrzymywanych w związku z zatrzymaniem statku Arctic Sunrise. Skierowanie przez Holandię sprawy przed arbitraż może zaowocować warunkowym zwolnieniem zatrzymanych z aresztu i uczestnictwem w postępowaniu przed sądem w Murmańsku z wolnej stopy. Jest to szczególnie istotne w momencie w którym sąd w Murmańsku odrzucił wszystkie wnioski o zwolnienie za kaucją uwięzionych. Rząd Holandii, który wystąpił o arbitraż dwa tygodnie temu wyznaczył już swojego arbitra. Rosja ma na to czas do 3 listopada. W przypadku braku wyznaczenia arbitra, Przewodniczący Trybunału może dokonać wyboru za stronę rosyjską. Jednocześnie  Minister Spraw Zagranicznych Holandii zapowiedział przedstawienie sprawy Arctic Sunrise na spotkaniu ministrów spraw zagranicznych UE, które odbędzie się niebawem w Luxemburgu. Więcej informacji tutaj

Powołanie jednolitego nadzoru bankowego EMU/UE.

Mocą Rozporządzenia Rady powierzającego Europejskiemu Bankowi Centralnemu szczególne zadania w odniesieniu do polityki związanej z nadzorem ostrożnościowym nad instytucjami kredytowymi oraz Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 1093/2010 w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego) powołano jeden z filarów Unii Bankowej (o tworzeniu której pisaliśmy kilkukrotnie), tj. jednolity mechanizm nadzoru. Będzie się on składał z nadzoru realizowanego w ramach EBC oraz przez nadzorców krajowych. Mechanizm obejmie wszystkie państwa członkowskie EMU oraz fakultatywnie pozostałych członków UE. 

Zakończenie postępowania w sprawie Janowiec i inni p. Rosji – długo oczekiwany wyrok ETPCz w sprawie skarg katyńskich

ETPCz wydał ostateczny wyrok w sprawie Janowiec i inni p. Rosji. Dla przypomnienia należy wspomnieć, że sprawa ma swoje źródło w dwóch skargach złożonych do Trybunału przez obywateli polskich zarzucających Rosji nierzetelność śledztwa prowadzonego w latach 1990-2004 przez Naczelną Prokuraturę Wojskową – są to skargi Janowiec i Trybowski p. Rosji oraz Wołk-Jezierska i inni p. Rosji. Do wspólnego rozpatrzenia ze względu na podobieństwo zarzutów skargi te zostały połączone decyzją ws. dopuszczalności z 24 lipca 2011 r. 

Dnia 16 kwietnia 2012 r. Trybunał zasiadając w Izbie składającej się z 7 sędziów wydał wyrok, w którym uznał: że nie ma kompetencji czasowej do rozpatrywania zarzutu na gruncie art. 2 Konwencji dotyczącego braku przeprowadzenia rzetelnego śledztwa, że w sprawie  –  z uwagi na sposób w jaki w trakcie postępowań w Rosji traktowani byli skarżący – doszło do naruszenia art. 3 Konwencji oraz dodatkowo, że z uwagi na okoliczność, iż władze rosyjskie odmówiły udostępnienia Trybunałowi żądanych dokumentów, w tym postanowienia z września 2004 r. o umorzeniu śledztwa katyńskiego, doszło do naruszenia art. 38 Konwencji nakładającego na państwa obowiązek współpracy z Trybunałem w wyjaśnianiu okoliczności spraw. W konsekwencji takiego orzeczenia skarżący złożyli wniosek o rozpatrzenie sprawy przez Wielką Izbę Trybunału, podważając argumentację Trybunału w zakresie braku jurysdykcji temporalnej oraz w zakresie stwierdzenia, iż nie wszyscy skarżący zostali uznani za ofiary naruszenia art. 3 Konwencji.

Dzisiejszy wyrok kończy ostatecznie sprawę i niestety stanowi krok wstecz w stosunku do orzeczenia Izby.

Nowelizacja metodologii oceny zgodności ze standardami bazylejskimi

Komitet Bazylejski (BCBS) opublikował zaktualizowaną wersję Programu oceny zgodności regulacyjnej (Regulatory Consistency Assessment Programme, RCAP). Nowy RCAP, poprawiony o doświadczenia dotychczasowego monitoringu adresowany jest przede wszystkim do nadzorców krajowych. Do dokumentu załączono także kwestionariusz dotyczący implementacji postanowień Bazylei III.

Zobacz komunikat prasowy dotyczący publikacji.

Strefa wolnego handlu pomiędzy UE a Kanadą uzgodniona

W ostatni piątek, po czterech latach negocjacji, parafowano porozumienie w sprawie utworzenia strefy wolnego handlu pomiędzy Unią Europejską (UE) a Kanadą (o prowadzonych negocjacjach informowaliśmy między innymi tu). 

Umowa ma charakter wszechstronny. Obejmuje nie tylko postanowienia dotyczące handlu towarami (które same w sobie są daleko idące bo eliminują prawie wszystkie cła) i usługami ale również reguluje kwestie inwestycyjne, zamówienia publiczne oraz zobowiązania z zakresu ochrony praw własności intelektualnej (tzw. TRIPS Plus). Oczekuje się, że zawarcie umowy przyczyni się do wzrostu wzajemnych obrotów handlowych o 23% (czyli ok. 26 mld Euro).

Umowa, przed jej wejściem w życie, musi być jeszcze zaakceptowana przez poszczególne kraje członkowskie oraz Parlament Europejski. W Kanadzie zgodę musi wyrazić parlament oraz prowincje.

Niestety tekst porozumienia nie jest jeszcze publicznie dostępny. Można natomiast zapoznać się z różnymi dokumentami które wcześniej przeciekły do prasy (m. in. podsumowanie negocjacji z czerwca 2013 r. oraz projekt rozdziału dotyczącego inwestycji).

Trudne przypadki prezydenta Kenyatty...

MTK pozytywnie rozpatrzył wniosek obrońców prezydenta Kenii (decyzja tu), Kenyatty, o warunkowe zwolnienie z ciągłej obecności na procesie przed trybunałem (pisaliśmy o tym tu). 

Rozpoczęcie negocjacji bilateralnego traktatu inwestycyjnego UE-Chiny

8 października Parlament Europejski zatwierdził listopadowy plan negocjacji pierwszego traktatu inwestycyjnego między Unią Europejską a Chinami, który ma zastąpić 26 obowiązujących obecnie traktatów bilateralnych z poszczególnymi państwami członkowskimi (Rezolucja 2013/2674(RSP)). 

Traktat z jednej strony ma doprowadzić do zniwelowania deficytu handlowego UE w relacjach z Państwem Środka sięgającego obecnie 146 mld euro, a z drugiej przyczynić się do wzmocnienia inwestycji.  Mimo że Chiny są drugim po Stanach Zjednoczonych partnerem handlowym Unii, kierowanych jest tam jedynie 2% europejskich inwestycji zagranicznych (EU Observer, EU-China trade talks set for November launch). Podstawowym celem negocjatorów unijnych będzie liberalizacja zasad dostępu i zrównanie warunków prawnych realizacji inwestycji (EP Library, EU-China bilateral investment agreement). Oficjalne rozpoczęcie negocjacji ma nastąpić 21 listopada podczas szczytu UE-Chiny.

Zmiana klimatu w relacjach dwustronnych jest szczególnie istota w kontekście niedawnych sporów handlowych o których pisaliśmy choćby przy okazji sprawy paneli słonecznych i handlu winem.

Obszerny komentarz do rozpoczęcia negocjacji: EJIL: Talk!, An EU-China Investment Agreement?.

Conseil constitutionnel: klauzula sumienia nie zwalnia z udzielenia ślubu parom homoseksualnym

Francuski Trybunał Konstytucyjny rozpatrując w trybie przyspieszonym pytanie konstytucyjne (une question prioritaire de constitutionnalité) dotyczące czerwcowych wytycznych dla merów określających konsekwencje "bezprawnej odmowy przez funkcjonariusza publicznego udzielenia ślubu" orzekł, że ciążący na nich obowiązek nie godzi w swobodę sumienia urzędników (Décision n° 2013-353 QPC). W ten sposób merom uniemożliwiono obchodzenie ustawy, o której pisaliśmy po jej przyjęciu, po zatwierdzeniu przez Trybunał Konstytucyjny, a także w kontekście wpisania Polski na "czarną listę" do wytycznych wykonawczych. Problem w znacznym stopniu wywołał Prezydent Hollande, który w listopadzie ubiegłego roku w trakcie debaty nad projektem sam się na swobodę sumienia powołał (Le Monde, François Hollande invoque la "liberté de conscience" des maires sur le mariage pour tous), co od początku zrodziło wątpliwości prawne, jako że klauzulę sumienia ustanowiono w 1975 roku z myślą o lekarzach odmawiających przeprowadzenia aborcji (Le Monde, "Mariage pour tous" : La clause de conscience, "une solution technique à un problème politique").

Jeszcze przed ogłoszeniem deycji  Conseil constitutionnel, merowie utrzymujący że reprezentują w tym zakresie 20'000 wyborców zapowiedzieli, że w przypadku takiego rozstrzygnięcia zwrócą się o pomoc do ETPCz (Le Monde, Mariage gay : pas de clause de conscience pour les maires).

W ciągu trzech miesięcy od promulgacji ustawy parom homoseksualnym udzielono około 600 ślubów w 50 największych miastach Francji, co stanowiło ok. 1% wszystkich ślubów w tym okresie.

Rezygnacja z miejsca w Radzie Bezpieczeństwa w proteście przeciwko jej niewydajności

Arabia Saudyjska manifestując swój sprzeciw wobec niezdolności Rady Bezpieczeństwa ONZ do przyjęcia stanowiska pozwalającego na zakończenie konfliktu w Syrii oraz rozwiązania problemów Bliskiego Wschodu zrezygnowała ze swojego miejsca w tym organie. Minister Spraw Zagranicznych tego państwa oświadczył, że powstrzyma się ono od wykonywania praw członka Rady do czasu jej reformy (The Jerusalem Post, Saudi Arabia refuses UN Security Council seat, citing body's double standards, failures). 

Jest to kolejny protest Arabii Saudyjskiej wobec paraliżu decyzyjnego Rady po odwołaniu, na początku miesiąca, wystąpienia przedstawiciela tego państwa na forum Zgromadzenia Ogólnego (The Jerusalem Post, Source: Saudi Arabia scrapped UN speech in protest over Syria, Israel).

Obie formy sprzeciwu miały charakter bezprecedensowy.

Ciąg dalszy sporu o rosyjskie opłaty recyklingowe

Jak informowaliśmy o tym tu i tu, Unia Europejska (UE) oraz Japonia zdecydowały się na wszczęcie oficjalnego postępowanie przed WTO w sprawie rosyjskich opłat recyklingowych, którymi de facto są objęte jedynie importowane pojazdy (samochody krajowe w zdecydowanej większości korzystają ze specjalnych wyłączeń). 

W zeszłym tygodniu UE, ze względu na brak osiągnięcia satysfakcjonującego rozwiązania w ramach formalnych konsultacji, podjęła decyzje o przejściu do kolejnego etapu postępowania. 10 października 2013 r. Komisja Europejska złożyła wniosek o powołanie panelu, który zdecydowałby czy opłaty stosowane przez Federację Rosyjską są zgodne z prawem WTO (w tym przede wszystkim z postanowieniami Układu Ogólnego w sprawie Taryf Celnych i Handlu). Jak donosi Wall Street Journal kilka dni po złożeniu wniosku rosyjska Duma przegłosowała zmiany do ustawy, które nakładają obowiązek w zakresie opłat recyklingowych również na krajowych producentów. Ustawa przed jej wejście w życie musi zostać zaakceptowania przez Radę Federacji (izbę wyższą rosyjskiego parlamentu) oraz przez Prezydenta Władimira Putina. Bruksela sprawdza aktualnie do jakiego stopnia proponowane zmiany są zgodne z wymogami WTO.

Reforma watykańskiego sektora finansowego

8 października watykańska Pontificia Commissione przyjęła Legge N. XVIII, regulacje w sprawie transparentności, nadzoru i informacji finansowej, realizując tym samym założenia papieskiego Motu Proprio, o którym pisaliśmy w sierpniu, które zastąpią przyjęty doraźnie Dekret N. XI  Presidente del Governatorato, a przede wszystkim wcześniejsze Legge N. CXXVII (zob. oświadczenie prasowe Stolicy Apostolskiej oraz wyjaśnienia do aktu prawnego). 

Pierwsza rozprawa przed ETPCz ws. więzień CIA

W dniach 2 i 3 grudnia odbędzie się pierwsza rozprawa w sprawie skarg Saudyjczyków Al Nashiriego i Abu Zubajdy. Obaj utrzymują, że byli przetrzymywani i torturowani w więzieniach CIA w Polsce. W posiedzeniu ma uczestniczyć specjalny sprawozdawca ONZ ds. praw człowieka i walki z terroryzmem Ben Emmerson (TVP Info).

Szeroko nt. sprawy Polskie Radio.

Zob. także informację HFPC dotyczącą przyjętej w tej sprawie Rezolucji Parlamentu Europejskiego.

Prof. Szpunar Rzecznikiem Generalnym Trybunału Sprawieliwości

Wszystko wskazuje na to, że potwierdzą się doniesienia z końca września (Dziennik Zachodni) dotyczące powołania dr hab. prof. UŚ Macieja Szpunara na stanowisko Rzecznika Generalnego Trybunału Sprawiedliwości. Były podsekretarz stanu w UKIE i wiceminister spraw zagranicznych złoży przyrzeczenie 23 października rozpoczynając tym samym 4 letnią kadencję (Wprost, Gazeta Wyborcza).

Serdecznie gratulujemy!

Szwajcaria podpisała Konwencję OECD o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach podatkowych

Dzień po przychylnej opinii Sądu Federalnego, 10 października Szwajcaria jako 58. podpisała Konwencję OECD o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach podatkowych. Jak podkreślił Sekretarz Generalny organizacji Angel Gurria jest to istotny sygnał, iż kraj ten zamierza poważnie potraktować rekomendacje sformułowane w czerwcu 2011 roku przez Global Forum on Transparency and Exchange of Information po peer review (zob. Oświadczenie prasowe OECD). 

Indonezja 154. stroną Konwencji rotterdamskiej

Sekretariat Konwencji rotterdamskiej podał informację o złożeniu dokumentów ratyfikacyjnych przez Indonezję pod koniec września. Konwencja wejdzie w życie dla Indonezji 23 grudnia 2013 r. Indonezja będzie tym samym 154. stroną tej konwencji.

U.S. Supreme Court najpewniej ponownie odmówi eksterytorialnego stosowania ATS

Po kwietniowym rozstrzygnięciu w sprawie Kiobel, które odbiło się głośnym echem w społeczności międzynarodowców (zob. nasz post tutaj; zobacz także post dotyczący wyroku francuskiego Sądu Apelacyjnego w Wersalu w sprawie Alstom i Veolia), sędziowie amerykańskiego Sądu Najwyższego kolejny raz rozstrzygają wątpliwości dotyczące możliwości egzekwowania odpowiedzialności prawnej w Stanach Zjednoczonych wobec spółki matki w związku z oskarżaniami o naruszenia praw człowieka przez spółkę zależną w państwie trzecim. Dziś odbyła się faza ustna postępowania (zob. stenogram z posiedzenia sądu), a zachowanie sędziów miało jednoznacznie sugerować, że jeżeli postępowanie w ogóle nie zakończy się już teraz po myśli Daimlera AG, to poszkodowani mogą co najwyżej mieć nadzieję, na odesłanie sprawy do ponownego rozpatrzenia (tak: Lyle Denniston, SCOTUS Blog).

W trakcie rozprawy miała wręcz miejsce następująca wymiana zdań: 
- Mr. Dupree: (...)Even if this Court were to remand the decision of the Second Circuit which... 
- Justice Sotomayor: Do you really care how we do it? Given that so many issues have not been adequately briefed, conceded when they are obviously fallacious and unsupportable, why don't we just say simply exercise of jurisdiction is unreasonable in this case?
- Mr. Dupree: Well, Justice Sotomayor...
- Justice Sotomayor: (...)Do you care how you win?

***

Niemcy skutecznie bronią swojego przemysłu samochodowego

Wczoraj Rada UE podjęła decyzję o ponownym otwarciu negocjacji w sprawie celów emisji z samochodów osobowych do 2020 r. Kompromis wypracowany w tej sprawie pomiędzy Radą i Parlamentem w czerwcu zakładał, że od 2020 r. przeciętne emisje CO² z samochodów osobowych nie będą mogły przekraczać 95g na kilometr. Taki kompromis był nie do przyjęcia dla niemieckiego przemysłu samochodowego, produkującego samochody o dużej pojemności silnika. W związku z tym Niemcy blokowały od czerwca ostateczne głosowanie w Radzie, które pozwoliłoby, po jego akceptacji przez PE, na przyjęcie aktu już w pierwszym czytaniu. Wczoraj udało się kompromis odrzucić, a Rada zobowiązała Prezydencję litewską do podjęcia ponownych negocjacji w nadziei na wypracowanie nowego kompromisu możliwego do przyjęcia jeszcze w pierwszym czytaniu. Niemców poparły Polska oraz Wielka Brytania.

Decyzja Rady spotkała się z bardzo niechętnym przyjęciem wśród organizacji środowiskowych, ale także w niektórych państwach członkowskich. Jak pisze EUObserver, niezadowolenia nie kryła nawet Komisarz UE ds. zmian klimatu Connie Hedegaard. Szczególnie krytycznie do niemieckiego podejścia do emisji z samochodów odnoszą się komentatorzy francuscy, którzy uważają że Niemcy podważają całą unijną politykę w dziedzinie zmian klimatu, oskarżając jednak swój rząd o to, że jednak nie popierał do końca kompromisu (korzystnego dla francuskiego sektora motoryzacyjnego, produkującego mniejsze samochody) poszukując rozwiązania korzystnego także dla Niemców. (O samochodowym konflikcie między Francją i Niemcami pisaliśmy tu i tu.)

Decyzja o niedopuszczalności sprawy przed MTK

Dnia 11 października Izba Przygotowawcza MTK wydała pierwszą w historii decyzję dotyczącą dopuszczalności sprawy, w której uznała, że sprawa jest niedopuszczalna do rozpoznania przez MTK na tej podstawie, że państwo jest zdolne i chętne aby przeprowadzić postępowanie. 

Waszyngtoński szczyt ministrów finansów G20

W dniach 10-11 października, przy okazji Dorocznego spotkania MFW i Banku Światowego (grafik wydarzeń tegorocznych dostępny jest tutaj; zobacz także tegoroczny World Economic Outlook oraz Global Financial Stability Report), odbył się szczyt Ministrów finansów państw G20.

Zaledwie miesiąc temu, podczas petersburskiego szczytu przywódców państw UE cieszyła się, że kryzys zadłużenia strefy Euro przestał stanowić dominującą tematykę spotkania (zob. post podsumowujący szczyt), a kolejnym tematem który urósł do rangi źródła światowego niepokoju urosła sytuacja fiskalna w Stanach Zjednoczonych tj. możliwych konsekwencji braku porozumienia między Demokratami a Republikanami w sprawie podniesienia limitu długu publicznego, efektem czego byłaby niezdolność tego państwa do obsługi długu zagranicznego. Już w pierwszych zdaniach Komunikatu ministrowie wezwali USA do "podjęcia szybkich kroków celem rozwiązania krótkookresowych obaw dotyczących równowagi fiskalnej". Również do Stanów Zjednoczonych skierowane jest przypomnienie petersburskiego uzgodnienia w sprawie "pełnej komunikacji i kalibracji" zmian w polityce monetarnej w związku z zarzutami państw rozwijających się dotyczącymi sposobu zapowiedzi przez FED końca polityki luzowania ilościowego (Les Echos, Le G20 appelle les Etats-Unis à résoudre ses problèmes budgétaires). Ta ostatnia kwestia nie dziwi, zważywszy na zachodzące w gospodarce światowej przemiany, wedle głównego ekonomisty MFW Olivier Blancharda prezentującego World Economic Outlook, w wyniku których poprawie perspektyw gospodarczych państw wysokorozwiniętych towarzyszy spowolnienie tempa wzrostu państwach rozwijających się.

Warto także przypomnieć, że kilka dni temu Dyrektor Zarządzająca MFW Christine Lagarde wezwała amerykański Kongres do zatwierdzenia reformy z 2010 roku kwot udziałowych, a w rezultacie podziału głosów w Funduszu, co jest niezbędne do realizacji tamtych uzgodnień.

Czy Narody Zjednoczone zapłacą za cholerę?

Kilka dni temu (10 października 2013 r.) Rada Bezpieczeństwa przedłużyła mandat MINUSTAH na Haiti (tekst rezolucji zobacz tutaj) do 15 października 2014 r., zapowiadając jednocześnie chęć dalszego przedłużania mandatu w przyszłości. Jednak to nie przedłużenie mandatu MINUSTAH budzi kontrowersje, lecz fakt, iż Narody Zjednoczone odrzuciły możliwość wypłacenia odszkodowania za wybuch epidemii cholery na Haiti, za które są odpowiedzialne siły MINUSTAH (przyczyna: brak szczepień m.in. nepalskich peacekeepersów, dla których cholera jest chorobą endemiczną oraz budowanie latryn i ich opróżnianie do ujęć wody, z których korzystała miejscowa ludność)

Do wypłaty odszkodowań nawołuje Navi Pillay (zobacz tutaj) - bądź co bądź wysoki urzędnik NZ, a w sądzie okręgowym Nowego Jorku przedstawiciele ofiar epidemii złożyli pozew przeciwko Narodom Zjednoczonym (treść pozwu tutaj). Małe są jednak szanse na uzyskanie odszkodowania tą właśnie drogą, gdyż NZ korzystają z immunitetu na podstawie konwencji z 1946 r., jednak tego typu pozwy nagłaśniają sprawę i tym samym wywierają nacisk na organizację, aby w jakiś sposób zrekompensowała straty. 

Napięcie na linii Afryka-MTK

12 października 2013 r. zakończył się szczyt szefów państw Unii Afrykańskiej, w całości poświęcony Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu. Obecnie trybunał zajmuje się sądzeniem zbrodni wyłącznie w państwach afrykańskich (są to Uganda, Kongo (DRK), Sudan, Republika Środkowoeuropejska, Kenia, Libia, Wybrzeże Kości Słoniowej, Mali), co pozwala przedstawicielom UA oraz poszczególnych afrykańskich państw oskarżać MTK o rasistowskie podejście czy wręcz o polowanie na czarownice (zobacz tutaj). Państwa afrykańskie są szczególnie zbulwersowane faktem, że MTK wystosował nakaz aresztowania na Bashira (prezydenta Sudanu) i bada sprawę zbrodni przypisywanych Kenyatta (prezydent Kenii).

Na szczycie nie zdecydowano się na przyjęcie rezolucji zachęcającej czy wręcz nakazującej wypowiedzenie statutu rzymskiego przez państwa afrykańskie (tę na poważnie dyskutowaną propozycję mocno skrytykował na łamach NYT Desmond Tutu, zobacz tutaj), ale przyjęto, że państwa afrykańskie nie będą wydawać MTK urzędującej głowy państwa, respektując tym samym w pełni przysługujący jej immunitet (zobacz doniesienia prasy na ten temat tutaj). Zgromadzeni poparli również Kenię w jej naciskach na Radę Bezpieczeństwa, aby Rada skorzystała z przysługującego jej prawa odroczenia sprawy Kenyatty (zobacz tutaj). 

Wyniki nadzwyczajnej sesji zgromadzenia państw UA mogą mieć duże znaczenie dla kształtowania się prawa zwyczajowego odnoszącego się do zakresu immunitetu przysługującego przedstawicielom państwa. Przypomnijmy, że wyrok MTS w sprawie Kongo przeciwko Belgii z 14 lutego 2002 r. potwierdził, że immunitet m.in. głowy państwa chroni ją przed odpowiedzialnością za zbrodnie międzynarodowe przed organami krajowymi. Trybunał nie wykluczył jednak, że wykształci się w przyszłości norma prawa zwyczajowego, która wpłynie na ograniczenie zakresu immunitetu za tego typu zbrodnie. W doktrynie (zobacz debatę na łamach EJIL) wspomniane orzeczenie MTSu zostało skrytykowane, m.in. ze względu na fakt, że w przypadku zbrodni naruszającej normę ius cogens (do których z pewnością należą choćby niektóre zbrodnie objęte jurysdykcją MTK) immunitet nigdy nie powinien chronić przed odpowiedzialnością karną. To jednak zdanie "tylko" doktryny, jak widać państwa są dość przywiązane do koncepcji bezwzględnej ochrony związanej z immunitetem przedstawicieli państwa, a art. 98 statutu rzymskiego, który mówi o konieczności respektowania przez MTK zobowiązań państw w odniesieniu do immunitetów, jest interpretowany w sposób rozszerzający. Moim zdaniem, w tak szeroki sposób, iż można zarzucić państwom (w szczególności afrykańskim) złamanie obowiązku interpretacji traktatu w dobrej wierze, gdyż ich interpretacja art. 98 niemal całkowicie podważa art. 27 statutu rzymskiego, w którym wyrażono zasadę, że żadne stanowisko nie chroni przed odpowiedzialnością.

Ekwador powołuje Komisję audytorską ds. traktatów inwestycyjnych

Minister Spraw Zagranicznych Ekwadoru, Ricardo Patino poinformował o powołaniu specjalnej komisji do przeprowadzenia audytu zawartych przez ten kraj BITów (WSJ, Ecuador Establishes Commission To Audit Investment Treaties). Przedmiotem badania ma być zgodność traktatów inwestycyjnych z suwerennością tego państwa oraz ich korzystność dla Wspólnoty andyjskiej. 

Kontekst prac stanowią krytyczne wypowiedzi tamtejszego rządu wobec reżimu międzynarodowej ochrony inwestycji oraz działalności korporacji multinarodowych. Ponadto Ekwador wycofał się z ICSID, a od 2008 roku wypowiedział 9 BITów.

W skład Komisji wejdą prawnicy m.in. z Argentyny, Kolumbii, Meksyku, Urugwaju i Wenezueli. Końcowy raport z prac oczekiwany jest w ciągu 8 miesięcy.

Komisja ma działać na takich samych zasadach co podobne ciało, które w 2008 roku przeprowadziło audyt zadłużenia zagranicznego państwa. W wyniku stwierdzenia bezprawności (illegality and illegitimacy) części obligacji odmówiono obsługi długu o wartości około 3.2 mld $.

UE: PE nie odrzucił projektu rozporządzenia Komisji dotyczącego m.in. czasu pracy pilotów

Parlament Europejski w głosowaniu, które odbyło się 9 października nie przyjął rezolucji odrzucającej projekt rozporządzenia Komisji zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 965/2012 ustanawiające wymagania techniczne i procedury administracyjne odnoszące się do operacji lotniczych zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 216/2008. 

Kontrowersje budziły m.in. przepisy dotyczące czasu pracy pilotów, przewidujące pierwotnie maksymalnie 22 godzinny czas pozostawania w gotowości do służby połączony z obowiązkiem pilotowania. Parlamentarna komisja ds. transportu i turystyki negatywnie zaopiniowała projektowane zmiany dotyczące czasu pracy pilotów i przedłożyła wspomniany projekt rezolucji. W procedurze komitologicznej, w której przyjmowane jest rozporządzenie, ze względu na to, że dotyczy ono aktu PE i Rady uchwalonego w procedurze współdecydowania (obecnie: zwykła procedura ustawodawcza), Parlament ma prawo zgłoszenia sprzeciwu, jeśli uzna, że Komisja przekroczyła swoje uprawnienia wykonawcze. Jak donosi EU Observer, w tym przypadku ostatecznie PE jednak nie zatrzymał prac nad projektem Komisji, ze względu na osiągnięte last-minute porozumienie pomiędzy Komisją a przedstawicielami organizacji zrzeszających pilotów, zgodnie z którym Komisja zobowiązała się do pewnych ustępstw na rzecz pilotów i złagodzenia pierwotnych, najbardziej kontrowersyjnych propozycji.                           

Argentyna spłaci 5 wierzycieli zgodnie z wyrokiem ICSID. Co to może oznaczać dla sprawy pożyczek?

Minister gospodarki Argentyny podpisał porozumienie w sprawie spłaty pięciu amerykańskich wierzycieli realizując tym samym wyroki arbitrażowe ICSID w sporach na tle kryzysu gospodarczego z 2001 roku (Ambito, Se firmó acuerdo para pagar juicios en el CIADI). Argentyna wypłaci przeszło 500 mln$ w nowych obligacjach o tej samej wartości i takim oprocentowaniu, przy czym 10% wierzytelności będzie musiało zostać reinwestowane w BAADE (Bono Argentino de Ahorro para el Desarrollo Económico, Obligacje argentyńskie dla rozwoju gospodarczego).

Mimo że w narracji argentyńskiej podpisanie Settlement Agreement przedstawiane jest jako sukces konsekwentnie realizowanej polityki, sam kompromis rzekomo zostałby ogłoszony już w 2009 roku gdyby nie konflikt wewnętrzny między bankiem centralnym a ministerstwem finansów, a pięć spółek było skłonnych do redukcji kwoty dłużnej i oprocentowania, sytuacja nie jest jednoznaczna. 

Długo oczekiwany wyrok ETPCz w sprawie Delfi p. Estonii

Wczoraj, tj. 10 października Trybunał wydał długooczekiwany wyrok w sprawie Delfi p. Estonii. Sprawa dotyczyła odpowiedzialności Delfi – właściciela jednego z największych informacyjnych portali internetowych w Estonii, za obraźliwe komentarze internautów umieszczone pod jednym z artykułów, naruszające dobre imię firmy i osób, których artykuł dotyczył. W wyniku powództwa cywilnego wytoczonego przez pomówione osoby wydawca został zobowiązany do zapłaty 320 euro tytułem odszkodowania. Powołując się na artykuł 10 Konwencji przedstawiciele Delfi argumentowali przed Trybunałem, iż nie może ona ponosić odpowiedzialności za komentarze wpisywane przez internautów. Trybunał uznał, iż wyroki sądów estońskich stanowiły uzasadnioną i proporcjonalną ingerencję w prawo do swobody wypowiedzi skarżącej spółki, dlatego też nie doszło do naruszenia artykułu 10 Konwencji.

Pokojowa Nagroda Nobla dla Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej

Kilkadziesiąt minut temu Thorbjörn Jagland Przewodniczący Norweskiego Komitetu Noblowskiego ogłosił, że tegoroczna Nagroda pokojowa została przyznana Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPWC) za wkład w eliminację tego rodzaju broni. To funkcjonariusze tej organizacji realizują aktualnie program likwidacji syryjskiej arsenału chemicznego.

Tekst wystąpienia dostępny jest tutaj.

Organizacja jest ciałem implementującym Konwencji o zakazie broni chemicznej z 1993 roku, na mocy której obok obowiązującego od roku 1925 zakazu używania zdelegalizowano także produkcję i składowanie broni chemicznej. Członkami organizacji jest obecnie 189 państw. 

Zobacz dalsze informacje nt. OPWC na stronie organizacji.

Zła passa reformatorów sektora finansowego UE

Po wrześniowym wycieku opinii Służb prawnych Rady w przedmiocie bezprawności podatku od transakcji finansowych (post tutaj) i po rekomendacji Rzecznika Generalnego w sprawie sprzecznego z prawem UE rozszerzenia zakresu kompetencji ESMA i po wycieku dokumentu z Służb prawnych Rady według którego funkcjonowanie funduszu celowego unijnego organu ds. upadłości banków mogłoby naruszać suwerenność budżetową państw członkowskich (nasz kolejny post), obecnie zagrożona wydaje się przyszłość jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji.

Według EU Observer Służby prawne Rady już drugi raz stwierdziły, że przedstawione przez Komisję Europejską plany mogą naruszać prawo unijne. Odpowiednio przekazanie kompetencji obejmująycch zarządzanie funduszem celowym (dysponującym 55 mld €) oraz uprawnienie do likwidacji banków łącznie mogą osiągać pułap sprawowania władzy wykonawczej, natomiast projekt nie jest dostatecznie precyzyjny, aby zapewnić że nie zostaną naruszone kompetencje wyłączne instytucji do budowy unijnego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Rozwiązanie tekie sprzeczne byłoby z rozstrzygnięciem ETSu z 1958 roku w sprawie przekazywania przez Komisję zewnętrznym agencjom zbyt szerokiego zakresu dyskrecjonalnych uprawnień (tzw. doktryna Meroni).

Francja planuje ekspansję do granic szelfu kontynentalnego

W środę 9 października Rada Ekonomiczna, Społeczna i Środowiskowa Francji przyjęła opinię optującą za rozszerzeniem granic szelfu kontynentalnego Francji z obecnych 200 mil morskich do 360 mil morskich zgodnie z art. 76 pkt. 5 i 6 Konwencji NZ o prawie morza. Działania proponowane przez Radę zwiększą obszar szelfu do którego prawa do wydobycia zasobów naturalnych posiada Francja o dodatkowe 2 miliony km kwadratowych. 

Zdaniem Rady zwiększenie zaangażowania Francji w tym obszarze może być odpowiedzią na kryzys gospodarczy, rozwiązując część problemów ekonomicznych kraju. Planowane pozyskanie praw do eksploatacji zasobów podmorskich da Francji dostęp do nowych złóż węglowodorów w rejonach: Gujana, Saint Pierre i Miquelon oraz Nowej Kaledonii, metali ziem rzadkich w Polinezji Francuskiej, oraz innych cennych zasobów naturalnych. Warunkiem możliwości rozszerzenia granic szelfu jest wykazanie istnienia naturalnego przedłużenia terytorium lądowego Francji (w tym zwłaszcza terytoriów zamorskich) aż do zewnętrznej krawędzi obrzeża kontynentalnego (zgodnie z art. 76 ust. 1 Konwencji). Francja już w 2009 roku złożyła do Komisji Granic Szelfu Kontynentalnego NZ wnioski o rozszerzenie granic szelfu niektórych jej terytoriów. Warto dodać, że Francja już obecnie jest drugim największym pod względem posiadanych obszarów morskich państwem świata z 11 milionami km kwadratowych powierzchni. 

Więcej informacji tutaj

Napięcie w relacjach holendersko-rosyjskich

Ostatnie kilka tygodni nie były dobrych dla relacji holendersko-rosyjskich. Jak informowaliśmy tu, Holandia bardzo zdecydowanie zareagowała na zatrzymanie przez Rosjan statku Greenpeace (zarejestrowanego w Holandii), inicjując między innymi postępowanie przeciwko Rosji przed Międzynarodowym Trybunałem Prawa Morza. W tym samym czasie doszło również do innego incydentu. W sobotę został zatrzymany przez holenderską policję jeden z rosyjskich dyplomatów. Zwolniono go co prawda po kilku godzinach, ale Holandia musiała przyznać we wczorajszych oficjalnych przeprosinach, że w związku z zatrzymaniem doszło do naruszenia Konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych (holenderski minister spraw zagranicznych dodał jednak, że rozumie reakcję policji). 

Najprawdopodobniej w odpowiedzi na te wydarzenia Federalna Służba Nadzoru Weterynaryjnego i Fitosanitarnego (FSNWiF) rozpoczęła postępowania sprawdzające co do bezpieczeństwa niektórych towarów importowanych z Holandii. Przedmiotem postępowania są produkty mleczne (przede wszystkim holenderskie sery) oraz kwiaty. Postępowania ma potrwać do 12 października, a jego efektem może być wprowadzenie ograniczeń w imporcie tych towarów. Ewentualny zakaz miałby duże konsekwencje finansowe dla holenderskich producentów.

Postępowanie zainicjowane przez FSNWiF zbiegło się w czasie z wprowadzeniem przez Rosję zakazu importu litewskich produktów mlecznych (7 października). Dzień później rosyjska agencja odpowiedzialna za ochronę konsumentów zapowiedziała wzmożone kontrole jakości wina importowanego z Gruzji. Komentatorzy wiążą te działania ze zbliżająca się datą szczytu w Wilnie, gdzie ma być podpisana między innymi umowa o współpracy pomiędzy Ukrainą a Unią Europejską.

Parlament Europejski za ocenami oddziaływania na środowisko wydobycia gazu łupkowego

Parlament Europejski  przyjął dziś mandat do negocjowania z Radą przyjęcia w pierwszym czytaniu zmian unijnej dyrektywy o ocenach oddziaływania na środowisko ( 2011/92/UE). Parlament opowiada się w nim za objęciem obowiązkowym OOŚ (czyli uznaniem za przedsięwzięcia zawsze znacząco oddziałujące na środowisko) wydobywania gazu łupkowego, nawet jeśli wydobywana ilość gazu jest mniejsza niż 500 000 m² dziennie. Za takim rozwiązaniem opowiedziało się 332 posłów, 311 było przeciw, a 14 się wstrzymało.

Decyzja ta została podjęta przy okazji zmian w dyrektywie 2011/92/UE, dotyczy zatem wąskiego zakresu spraw. Projekt zmian przedstawiony przez Komisję Europejską, chociaż też budzący kontrowersje, nie zawierał odniesień do wydobycia gazu łupkowego. Jest to propozycja PE zmierzająca do rozszerzenia zakresu zmian w dyrektywie. Stanowi jednak kontynuację działań PE jeszcze z 2012 r., kiedy to PE przyjął rezolucję w tej sprawie.

Nie jest to decyzja ostateczna. Tekst będzie obecnie negocjowany pomiędzy Radą, Komisją i Parlamentem Europejskim, tak aby możliwe było jego przyjęcie w pierwszym czytaniu.

Europejska strategia na rzecz zrównoważonego rozwoju mieszkalnictwa i zarzadzania przestrzennego

Ministrowie i szefowie urzędów odpowiedzialnych za kwestie mieszkalnictwa, planowania przestrzennego i rozwoju obszarów miejskich z 55 państw spotkali się w 8 października w ramach Komitetu ds. mieszkalnictwa i zagospodarowania przestrzennego Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ (EKG ONZ). Podczas spotkania został przyjęty dokument pt. Strategia na rzecz zrównoważonego rozwoju mieszkalnictwa i zarządzania przestrzennego w regionie EKG w okresie 2014-2020. W dokumencie tym położono nacisk na takie kwestie jak efektywne zużycie przestrzeni, przygotowanie do ekstremalnych zjawisk pogodowych, uwzględnianie całego cyklu życia przy projektowaniu przestrzennym. Dokument podzielono na kilka części: zrównoważony rozwój mieszkalnictwa i rynek nieruchomości; zrównoważony rozwój obszarów miejskich, zrównoważone zarządzanie i administrowanie ziemią. W każdym z tych obszarów strategia definiuje cele służące rozwojowi ekonomicznemu, rozwojowi społecznemu oraz ochronie środowiska.  Dokument jest niewiążący.

Protekcjonistyczna postawa administracji USA w sporze producentów telefonów

Administracja Prezydenta Obamy nie uchyli orzeczenia International Trade Commission (ITC) w sporze patentowym między Apple Samsung Electronics, na mocy którego wydano zakaz importowy w odniesieniu do koreańskich telefonów naruszających dwa z patentów chroniących iPhone'a (Notice 337-796; w związku z trwającym shutdownem administracji amerykańskiej strona internetowa USITC jest aktualnie niedostępna).  

W sierpniu ITC uznała Samsunga winnym naruszenia patentów chroniących system wykrywający usunięcie słuchawek z portu telefonu oraz dotykowy interface graficzny (FT, Apple scores partial victory in patent war). Naruszenia nie stwierdzono natomiast w odniesieniu do 4 innych patentów Apple, w tym do "prostokątnego kształtu [telefonu] o zaokrąglonych rogach". 

Chiny ostrzegają sąsiadów przed wchodzeniem z nimi w spory dotyczące delimitacji wód morskich

Wczoraj, 7 października przedstawiciel Chin stwierdził, że USA, Australia i Japonia, nie powinny wykorzystywać dobrych stosunków między sobą, do prowadzenia wspólnie sporów terytorialnych z Chinami. Była to reakcja na piątkowe spotkanie przedstawicieli tych państw w ramach rozmów trójstronnych na Bali (w ramach szczytu APEC o którym informowaliśmy tutaj), gdzie poruszano kwestie związane z roszczeniami Chin na wodach Morza Południowo i Wschodnio Chińskiego. W wyniku spotkania USA, Japonia i Australia wezwały do porzucenia gwałtownych i unilateralnych działań na tych akwenach, z uwagi na ich destabilizujący efekt dla bezpieczeństwa międzynarodowego. Zdaniem przedstawicieli ministerstwa spraw zagranicznych Chińskiej Republiki Ludowej działania USA, Japonii i Australii stanowią bezprawną ingerencję w toczące się spory terytorialne i mogą doprowadzić do dalszego komplikowania sytuacji w regionie. 

Chiny prowadzą aktywne spory terytorialne z Japonią o wyspy Senkaku na Morzu Wschodniochńskim oraz z Wietnamem, Filipinami, Tajwanem, Malezją, Burnei na Morzu Południowochińskim. 

Więcej informacji tutaj

Holandia murem za Greenpeace przeciwko Rosji

Zaskakującą konsekwencją opisanego przez nas tutaj zatrzymania przez Federalną Służbę Bezpieczeństwa Rosji statku Arctic Sunrise jest fakt skierowania w piątek 4 października przez rząd Holandii sprawy przeciwko Rosji do Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza (Trybunału Arbitrażowego UNCLOS) (więcej informacji tutaj). Podstawą postępowania jest zarzut nielegalnego zatrzymania statku noszącego banderę Niderlandów. Istotnie, zatrzymana jednostka jest zarejestrowana w Holandii, a część załogi stanowili obywatele Holenderscy. Działania Holandii mogą utrudnić Rosji podtrzymanie przeciwko załodze statku zarzutu piractwa, o które są oni oskarżani, a które w myśl kodeksu karnego Rosji zagrożone jest karą od 10 do 15 lat pozbawienia wolności. Ostatnie doniesienia przyniosły także informację, że Sąd w Murmańsku odrzucił skargę pierwszego zatrzymanego aktywisty Greenpeace na zastosowanie środka zapobiegawczego pod postacią aresztu (więcej informacji tutaj).

Szczyt APEC na Bali

Na Bali właśnie rozpoczął się coroczny szczyt Wspólnoty Gospodarczej Azji i Pacyfiku (APEC). Głównym tematem rozmów mają być kwestie handlu międzynarodowego pomiędzy państwami zrzeszonymi w APEC, w tym również te związane z aktualnie negocjowanym porozumieniem w sprawie powołania Trans-Pacific Partnership (o którym informowaliśmy między innymi tu). W ramach szczytu planowane jest jednak również specjalne spotkanie pomiędzy przedstawicielami Rosji i Stanów Zjednoczonych w sprawie wykonywania przez Syrię postanowień rezolucji Rady Bezpieczeństwa nr 2118(2013). 

Oficjalna strona spotkania jest dostępna tu. 

APEC jest luźnym układem integracyjnym w zakresie współpracy gospodarczej pomiędzy państwami położnymi nad Pacyfikiem, powołanym do istnienia w 1989 r. Obecnie do APEC należy 21 państw, w tym państwa należące do ASEAN, Australia, Japonia, Korea Południowa, Rosja, Stany Zjednoczone oraz Chiny.

Nowa konwencja środowiskowa otwarta do podpisu

Podczas rozpoczynającej się dziś w Kumamoto w Japonii konferencji dyplomatycznej zostanie otwarta do podpisu nowa konwencja międzynarodowa - Konwencja z Minamata w sprawie rtęci. Tekst konwencji został wynegocjowany podczas konferencji organizowanej przez UNEP w Genewie w styczniu 2013 r. Przez dwa dni w Minamota będą trwały imprezy towarzyszące, w tym z udziałem organizacji pozarządowych. Właściwa konferencja z udziałem akredytowanych przedstawicieli państw rozpocznie się w środę 9 października. Od tego dnia przez rok będzie można podpisać konwencję, która wejdzie w życie po jej ratyfikowaniu przez 50 stron.

Kompromis w ICAO nie pozwoli na objęcie unijnym system handlu emisjami lotów do i z UE

W piątek, 4 października, zakończyło się posiedzenie Zgromadzenia ICAO. Został na nim w ostatniej chwili uzgodniony dokument, dotyczący tzw. mechanizmu rynkowego na rzecz zmian klimatu. Roberto Kobeh González - przewodniczący Rady ICAO przedstawił osiągnięcie porozumienia w sprawie mechanizmu rynkowego jako krok milowy światowego lotnictwa. Osiągnięcie tego porozumienia nie oznacza jednak, że taki mechanizm już obecnie został uzgodniony. Państwa członkowskie ICAO zgodziły się jedynie na przedstawienie w 2016 r. projektu mechanizmu, który mógłby być implementowany do 2020 r. Nic zatem nie jest jeszcze przesądzone i należy spodziewać się burzliwych dyskusji na ten temat w ciągu najbliższych trzech lat (komentarz tu).

Przestępstwo przeciwko wymiarowi sprawiedliwości przed MTK

Przed paroma dniami MTK ujawnił, wydany kilka miesięcy temu, nakaz aresztowania wobec obywatela Kenii Waltera Osapiri Barasy. Postępowanie wobec Barasy nie dotyczy popełnienia żadnej ze zbrodni objętych jurysdykcją trybunału, ale przestępstw przeciwko wymiarowi sprawiedliwości (art. 70 Statutu Rzymskiego). Zarzuty wobec Barasy dotyczą korumpowania lub prób korumpowania świadków (dokument tu) i jest to pierwsze tego typu postępowanie przed MTK. Zapewne będzie ich więcej, ponieważ przy niektórych sprawach przed MTK występuje nawet po kilkuset świadków. 

Art. 70 Statutu stanowi, że w razie skazania Barasie może grozić kara do 5 lat pozbawienia wolności, grzywna, lub obie te kary łącznie.

Odroczenie terminu stosowania Solvency II

Komisja Europejska przedstawiła projekt Dyrektywy odraczającej stosowanie Dyrektywy w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Solvency II) do 1 stycznia 2016 roku. 

Powodem takiej zmiany jest tempo prac nad Dyrektywą Omnibus II. Kompromis między Radą a Parlamentem Europejskim w sprawie tej ostatniej, nowelizującej przepisy Solvency II w szczególności w odniesieniu do produktów ubezpieczeniowych objętych gwarancjami długoterminowymi (np. ubezpieczenia na życie), rzekomo jest "w zasięgu ręki", jednak promulgacja aktu nie będzie możliwa przed 1 stycznia 2014, tj. terminem stosowania przepisów Solvency II. Zresztą do stosowania samej Omnibus II niezbędnych będzie szereg środków implementacyjnych, których przyjęcie będzie niemożliwe do czasu ogłoszenia tekstu końcowego.

Zob. Oświadczenie Komisarza Michaela Barniera dot. powyższej inicjatywy Komisji.

Napięcia na linii UE-Rep. Koreańska dot. transferu danych bankowych

Jak wynika z wywiadu udzielonego przez Delegację UE w Seulu (Europolitics, EU and Seoul in banking data row), Unia starła się z Republiką Korei co do zasad transferu danych bankowych. Komisja Europejska i największe banki europejskie sformułoway zarzut braku implementacji postanowień liberalizacyjnych, stanowiących element obowiązującego od dwóch lat FTA. Termin na wdrożenie odnośnych przepisów do krajowego porządku prawnego upłynął 30 czerwca.

Wyłożenie do podpisu Protokołu nr 16 do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

Od wczoraj państwa mogą składać podpisy pod nowym protokołem dodatkowym do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Protokół nr 16, który stwarza możliwość najwyższym sądom i trybunałom krajowym zwracania się do Trybunału strasburskiego z pytaniami dotyczącymi wykładni Konwencji, podpisało wczoraj 8 państw: Armenia, Finlandia, Francja, San Marino, Słowacja, Słowenia i Włochy. Szerzej na temat tego protokołu pisaliśmy na blogu tutaj. Protokół wejdzie w życie po ratyfikacji przez 10 państw.

Polska w Radzie ICAO

Z przyjemnością informujemy, że podczas trwającej od 24 września 38. sesji Zgromadzenia Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) Polska została wybrana do Rady ICAO na trzyletnią kadencję. Polska została wybrana w trzeciej grupie państw (innych niż państwa o największym znaczeniu w lotnictwie i państwa o największym wkładzie w zapewnienie urządzeń wspierających żeglugę powietrzną). Polska reprezentuje w tej grupie państwa Europy Środkowej i Wschodniej. Jej kandydatura została poparta przez  147 państw członkowskich ICAO. Stałym przedstawicielem Polski w Radzie będzie dr Małgorzata Polkowska, której serdecznie gratulujemy wyboru. Rada jest głównym organem kierującym działalnością ICAO. Liczy 36 państw wybranych spośród wszystkich członków ICAO.

Końcowe wytyczne do AIFMD i Solvency II

We wtorek ESMA opublikowała Końcowe wytyczne do AIFMD dotyczące obowiązków sprawozdawczych ciążących na zarządzających Alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi wobec krajowych nadzorców. Celem doprecyzowania postanowień dyrektywy o wymaganych informacjach jest podniesienia spójności nadzoru nad zarządzającymi AIF. ESMA zaproponowała także wprowadzenie dodatkowych obowiązków sprawozdawczych, które byłyby realizowane przy wykorzystaniu technik handlu algorytmicznego wysokiej częstotliwości.

Zob. także informację prasową ESMA oraz Opinię w przedmiocie gromadzenia informacji na mocy AIFMD dla celów monitorowania ryzyka systemowego.