Duterte namawia inne państwa do wycofania się ze Statutu MTK

Prezydent Filipin, kilka dni po złożeniu przez to państwo informacji o wycofaniu się ze Statutu MTK (o czym wspominaliśmy niedawno) namawia inne państwa na wycofanie ze Statutu MTK. Wskazuje przy tym, że jest to instytucja stworzona przez Unię Europejską, aby  mogła odpokutować za swoje grzechy, oraz że Trybunał i tak nie ma jurysdykcji wobec Filipin ponieważ Statut nigdy nie został ogłoszony w oficjalnym publikatorze tego kraju. Słowa te świadczą niestety tylko o ignorancji lub głębokiej niewiedzy prezydenta Duterte odnośnie do chociażby fundamentalnych postanowień prawa międzynarodowego. 

Rada UE ustanawia mandat negocjacyjny ws. multilateralnego sądu arbitrażowego

20 marca Rada UE przyjęła wytyczne negocjacyjne wyznaczające zakres mandatu dla Komisji Europejskiej do podjęcia w ramach UNCTAD rozmów w sprawie powołania multilateralnego sądu arbitrażowego. Nowy, stały organ sądowy (multilateral investment court, MIC) ma według intencji Unii umożliwić odparcie krytyki wobec aktualnego systemu rozstrzygania sporów państwo-inwestor przez trybunały arbitrażowe powoływane ad hoc. 

W warstwie materialnej Rada ma nadzieję, że traktat ustanawiający MIC:

• umożliwi Unii Europejskiej, oraz innym regionalnym organizacjom integracji gospodarczej, zostanie jego stroną i efektywne korzystanie z wszystkich praw traktatowych,
• nie będzie stanowić przeszkody dla państw UE ani państw trzecich do objęcia zakresem jurysdykcji MIC innych traktatów,
• będzie zawierać "odpowiednie zabezpieczenia proceduralne" takie jak możliwość odrzucania niepoważnych pozwów (frivolous claims) oraz, potencjalnie, mechanizmy polubownego rozstrzygania sporów czy regulacje w przedmiocie równoległego prowadzenia postępowań (parallel claims),
• ukonstytuuje sąd składający się organu pierwszej instancji oraz sądu apelacyjnego kompetentnego do uchylenia lub zmiany wyroku w przypadku błędów co do prawa, poważnych błędów w ocenie faktów lub poważnych błędów proceduralnych,
• będzie zapewniać skuteczne mechanizmy wykonywania wyroków;
• zapewni skuteczność środków obrony procesowej również dla państw rozwijających się i najsłabiej rozwiniętych;
• zapewni dostęp do mechanizmu również dla małych i średnich przedsiębiorstw, a nawet osób fizycznych (w szczególności poprzez obniżenie kosztów procesowych);
• miałby być przygotowany do elastycznej adaptacji do późńiejszej zmiany liczby stron oraz obejmowania jurysdykcją obowiązkową MIC coraz to nowych kategorii materialnych sporów.

Ponadto:

Prezydent Trump decyduje o ułatwieniu kontaktów dyplomatycznych między Stanami Zjednoczonymi a Republiką Chińską (Tajwanem)

Przy okazji ponownego wyboru na przewodniczącego Chińskiej Republiki Ludowej, ważne miejsce w przemówieniu Xi Jinping zajęła konieczność unifikacji Tajwanu z Chinami i polityka „jednych Chin” (tzw. one China policy). Wobec takich zapowiedzi, a zwłaszcza mając na uwadze jak strategicznym partnerem dla USA stał się Pekin dla skutecznej implementacji sankcji nałożonych na Koreę Północną, może dziwić ostatnie posunięcie prezydenta Trumpa, które de facto stanowi potwierdzenie bliskich relacji między Republiką Chińską (Tajwanem) a USA. W zeszłym tygodniu bowiem prezydent Trump podpisał przyjęty przez Kongres na początku stycznia 2018 r. „Taiwan Travel Act”.

Prezydent Trump wszczyna procedurę ograniczenia chińskiego eksportu i inwestycji

Przed niespełna dwoma tygodniami analizowaliśmy Oświadczenie prezydenta USA Donalda Trumpa o wprowadzeniu ceł ochronny na import stali i aluminium jako możliwego zarzewia międzynarodowej wojny handlowej. Już wówczas przyjęcie kroków odwetowych rozważały Chiny, którym kolejna decyzja Trumpa nie pozostawia innego wyboru niż zdecydowana reakcja. 

Jak wyjaśnił Trump: "...mamy jednak jeden problem. Ale postrzegam ich jak przyjaciół. Mam olbrzymi szacunek dla prezydenta Xi. Mamy wspaniałe relacje. Pomagają nam bardzo w Korei Północnej. Problemem tym są Chiny. Ale mamy deficyt handlowy" (White House, Remarks by President Trump at Signing of a Presidential Memorandum Targeting China’s Economic Aggression). Odpowiednio, mocą prezydenckiego memorandum administracji polecono ustanowienie ograniczeń w odniesieniu do chińskich inwestycji oraz importu (The White House, Presidential Memorandum on the Actions by the United States Related to the Section 301 Investigation). Ma to być "pierwszy z wielu kroków" przeciwko "nieuczciwym chińskim praktykom handlowym".

Głos ETPCz przeciwko stosowaniu kar cielesnych wobec dzieci

Wydawać by się mogło, że we współczesnej Europie kary cielesne dla dzieci to przeszłość, ale nie do końca tak jest. Trybunał musiał się zająć skargą rodziców, członków Kościoła Dwunastu Plemion (sprawa Tlapak i inni p. Niemcon oraz Wetjen i inni przeciwko Niemcom), którzy uważali, że działania władz niemieckich polegające na częściowym ograniczeniu im praw rodzicielskich oraz przekazaniu dzieci do pieczy zastępczej stanowiło naruszenie ich praw gwarantowanych w art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. To spowodowało tak ostrą reakcję władz? A właśnie wymierzanie dzieciom w wieku od 3 do 12 lat kar cielesnych w postaci chłosty. 

Filipiny z zamiarem wystąpienia ze statutu MTK

Parę dni temu do Międzynarodowego Trybunału Karnego dotarła informacja o wystąpieniu Filipin ze statutu. Stanie się ono skuteczne rok po złożeniu go u Sekretarza Generalnego ONZ, który jest depozytariuszem statutu. 

Filipiny są stroną Statutu od 2011, czyli w sumie niedługo. Ich decyzja wiąże się z ostatnią decyzją prokurator MTK o wszczęciu badania wstępnego odnośnie do zbrodni popełnionych na Filipinach w ramach wojny z narkotykami (pisaliśmy o tym na blogu). Ta decyzja nie spodobała się władzom  Filipin dlatego, że wskazuje się między innymi na udział w tych zbrodniach władz publicznych, włącznie z policją.

Brexit: wstępne porozumienie w sprawie okresu przejściowego osiągnięte

Wczoraj, 19 marca, opublikowany został blisko 130-stronnicowy projekt porozumienia w sprawie okresu przejściowego po wystąpieniu Wielkiej Brytanii z UE. Porozumienie miałoby obowiązywać 21 miesięcy po Brexicie, czyli do końca 2020 r.

Projekt porozumienia zakłada w szczególności, że w czasie okresu przejściowego: 

Nowe składy sędziowskie wyznaczone w MTK

Pod koniec zeszłego tygodnia po zaprzysiężeniu 6 nowych sędziów (o czym tu) oraz wybraniu nowego prezydium (o czym tu) wyznaczono sędziów do poszczególnych sekcji i dokonano zmian w składach poszczególnych izb. 

Wydział Odwoławczy składa się obecnie z następujących sędziów: Chile Eboe-Osuji, Howard Morrison, Piotr Hofmański, Luz del Carmen Ibáñez Carranza i Solomy Balungi Bossa. Wydział Orzekający składa się z sędziów: Robert Fremr, Olga Herrera Carbuccia, Geoffrey Henderson, Bertram Schmitt, Chang-ho Chung, Raul C. Pangalangan i Kimberly Prost, zaś Wydział Przygotowawczy składa się z sędziów: Marc Perrin de Brichambaut, Antoine Kesia-Mbe Mindua, Péter Kovács, Tomoko Akane, Reine Alapini-Gansou i Rosario Salvatore Aitala.

Sytuacje DRK, Libii, Mali, Gruzji Republiki Gabonu, Zarejestrowanych statków Komorów, Grecji, Kambodży przypisano do Izby przygotowawczej I w składzie: Marc Perrin de Brichambaut, Péter Kovács i Reine Alapini-Gansou.

Sytuacje Republiki Środkowej Afryki, Ugandy, Darfuru, Sudanu, Kenii, Wybrzeża Kości Słlniowej, Afganistanu, Burundi, przypisano do Izby przygotowawczej II w składzie: Antoine Kesia-Mbe Mindua, Tomoko Akane i Rosario Salvatore Aitala.

Wielka Brytania oskarża Rosję o użycie siły w związku z otruciem Siergieja Skripala

4 marca w brytyjskim Salisbury podjęto próbę otrucia byłego rosyjskiego szpiega Siergieja Skripala i jego córki Julii. Wielka Brytania zdecydowanie zareagowała na tę sytuację, podnosząc naruszenie zakazu użycia siły przez Rosję. Czy jest to uzasadnione z punktu widzenia prawa międzynarodowego?

Siergiej Skripal jest emerytowanym oficerem rosyjskiego wywiadu, który w Rosji został skazany w 2006 r. na 13 lat więzienia za szpiegostwo na rzecz Wielkiej Brytanii. W 2010 r. został wymieniony za innych rosyjskich agentów, zatrzymanych w Stanach Zjednoczonych, po czym zamieszkał w Wielkiej Brytanii. Od tego czasu historia rodziny Skripalów układała się tragicznie, bowiem w 2012 r. na raka zmarła żona Skripala, w 2016 r. w Rosji zmarł jego brat, a rok temu z powodu niewydolności wątroby, która objawiła się w czasie wycieczki do Sankt Petersburga, zmarł syn Skripala. Policja ma zbadać teraz ponownie wszystkie te przypadki. Razem z Siergiejem Skripalem w ataku 4 marca została poszkodowana także jego córka Julia, która na stałe mieszka w Moskwie. Więcej o historii rodziny Skripala można przeczytać tutaj.

Projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie importu dóbr kultury

Źródło: https://heritage-lost-eaa.com/2017/07/14/eu-new-rules-for-the-import-of-cultural-goods-into-the-eu

We wtorek 20 marca Komisja Kultury Parlamentu Europejskiego będzie obradować nad opinią dotyczącą projektu nowego rozporządzenia w sprawie importu dóbr kultury (dalej: rozporządzenie importowe). Propozycja nowych przepisów została przedstawiona przez Komisję Europejską w dniu 13 lipca 2017 r. Celem tego rozporządzenia jest powstrzymanie wwozu na terytorium Unii dóbr kultury nielegalnie wywiezionych z krajów ich pochodzenia. Zgodnie z definicją przyjętą w art. 2 pkt a rozporządzenia importowego, termin „dobra kultury” odnosi się do wszelkich przedmiotów, które mają znaczenie dla archeologii, prehistorii, historii, literatury, sztuki lub nauki, których wiek przekracza 250 lat, i które należą do kategorii wymienionych w tabeli znajdującej się w załączniku do tego rozporządzenia. Chodzi tu zatem o powstrzymanie nielegalnego handlu głównie zabytkami archeologicznymi na terytorium Unii Europejskiej (UE). Jeśli proponowane przepisy wejdą w życie, to UE jako całość po raz pierwszy uzyska kompleksowy instrument prawny służący ochronie dziedzictwa kultury państw spoza wspólnego obszaru celnego.

Sankcja karna za spalenie portretu pary królewskiej stanowi naruszenie prawa do swobody wypowiedzi

Europejski Trybunał Praw Człowieka dość często zajmuje stanowisko co do granic swobody wypowiedzi w ramach krytyki osób publicznych. W ostatnim orzeczeniu na gruncie art. 10 Konwencji, w sprawie Stern Taulats i Roura Capellera przeciwko Hiszpanii, zarzut skarżących dotyczył niezgodnego z art. 10 Konwencji, wymierzenia im sankcji karnej w związku ze spaleniem w trakcie jednego z protestów politycznych zdjęcia pary królewskiej. 

Trybunał, jednomyślnie, orzekł, że postępowanie władz krajowych naruszyło Konwencji europejską i to biorąc pod uwagę kilka elementów. Po pierwsze, Trybunał uznał, że działania skarżących stanowiły część krytyki instytucji monarchii jako takiej, nie były zaś wymierzone w króla i królową osobiście. Skarżący poddali krytyce istnienie monarchii i funkcjonowanie króla jako głowy państwa. Po drugie, w przeciwieństwie do rozstrzygnięć zapadłych w sądach hiszpańskich, ETPCz ocenił, że zdjęcia pary królewskiej użyte zostały w wymiarze symbolicznym, a ich zniszczenie było przejawem negacji samej instytucji monarchii. Działania przeciwników politycznych monarchii były prowokacyjne, miały za zadanie przyciągnąć uwagę opinii publicznej, ale nie przekroczyły granic dopuszczalnej krytyki. Po trzecie, co chyba najbardziej istotne, akty skarżących nie stanowiły zdaniem Trybunału działań podżegających do użycia siły przeciwko monarchom, a były jedynie symbolicznym wyrazem niezadowolenia ze sprawowanej przez nich funkcji. Działania te nie mogły być zakwalifikowane jako mowa nienawiści. Po czwarte zaś, kara pozbawienia wolności w przypadku nieuiszczenia grzywny, nie była ani proporcjonalna do osiągnięcia zamierzonego celu, ani konieczna w społeczeństwie demokratycznym.

Cour de cassation: zrzeczenie się immunitetu egzekucyjnego wobec dóbr niehandlowych musi być wyraźne i szczegółowe

10 stycznia b.r. Cour de Cassation uwzględnił kasację Republiki Konga przeciwko wykonaniu wyroku trybunału arbitrażowego przy Międzynarodowej Izby Handlowej z 2000 roku na korzyść spółki Commissions Import Export (Commisimpex) (Arrêt n° 3 du 10janvier 2018 (16-22.494)). Libański inwestor Mohsenem Hojeij chciał w ten sposób przeprowadzić postępowanie egzekucyjne przeciwko RK na rachunkach bankowych ambasady w Paryżu oraz misji przy UNESCO.

Podstawą do uchylenia przeszkody procesowej immunitetu egzekucyjnego miało być oświadczenie kongijskiego ministra finansów i budżetu z 1993 r., w którym stwierdził, że państwo to zrzeka się korzystania z immunitetu egzekucyjnego względem Commisimpex względem wszystkich dóbr, w innym przypadku objętych jego zakresem, niezależnie od tego czy są one wykorzystywane dla realizacji funkcji dyplomatycznych czy nie. W ten sposób, zdaniem Sądu, zostałby bowiem zniesiony jeden z dwóch warunków zrzeczenie się immunitetu egzekucyjnego – oświadczenia wyraźnego i szczegółowego.

Irlandzki sąd wstrzymuje wydanie polskiego obywatela na podstawie ENA, bo wątpi czy w Polsce może on liczyć na sprawiedliwy proces - i pyta Trybunał Sprawiedliwości UE

I stało się to, co większość prawników mających "zielone" (a nawet "blade") pojęcie o prawie Unii Europejskiej przepowiadała od dawna: przedwczoraj (12 marca) High Court w Dublinie wstrzymał wydanie do Polski polskiego obywatela na podstawie europejskiego nakazu aresztowania (dalej ENA) ze względu na wątpliwości, czy będzie on w Polsce mógł liczyć na rzetelny i sprawiedliwy proces w obliczu postępującego naruszania przez władze zasady praworządności, zwłaszcza przez zmiany dotyczące wymiaru sprawiedliwości. Orzekająca w sprawie The Minister for Justice and Equality v Celmer sędzia Aileen Donnelly (High Court w wielu sprawach orzeka w składzie jednoosobowym) uznała, że dla rozstrzygnięcia, czy na tej podstawie możliwa jest odmowa wykonania ENA  konieczna będzie wykładnia decyzji ramowej Rady z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między Państwami Członkowskimi i zdecydowała o wystąpieniu, na podstawie art. 267 TFUE, z odpowiednimi pytaniami do Trybunału Sprawiedliwości UE.

Nowe prezydium MTK

W związku z upływem kadencji sędzi Silvii Fernández de Gurmendi, która pełniła funkcję przewodniczącej prezydium MTK od 2015 roku, wybrano nowe prezydium. Co zaskakujące tworzą je sami mężczyźni (to niejako przeciwwaga dla wybranych ostatnio sędziów, z których tylko jeden jest mężczyzną oraz poprzedniego składu prezydium). 

Prezydium tworzą obecnie sędzia Chile Eboe-Osuji z Nigerii jako jego przewodniczący, sędzia Robert Fremr z Czech jako wice przewodniczący oraz sędzia Marc Perrin de Brichambaut z Francji jako wiceprzewodniczący.

Szerzej na ten temat: na stronie Trybunału.

Prezydent Trump wypowiada światu wojnę handlową

Deklaracja ws. ustanowienia sankcji

8 marca prezydent Donald Trump wydał oświadczenia o nałożeniu dodatkowych 10 % ceł ad valorem na import wskazanych towarów aluminiowych (White House, Presidential Proclamation on Adjusting Imports of Aluminum into the United States) oraz dodatkowych 25% ceł ad valorem importowych na produkty stalowe (White House, Presidential Proclamation on Adjusting Imports of Steel into the United States) ponad cła już obowiązujące. Z zakresu ceł ochronnych wyłączono import z Kanady (największego zagranicznego dostawcy obu surowców) i Meksyku. Przedstawiciel ds. handlu będzie mógł również dokonywać wyłączeń przedmiotowych, tam gdzie będzie to niezbędne ze względów związanych z bezpieczeństwem w związku z brakiem krajowych zamienników.

Środki zostały przyjęte na podstawie, dość rzadko stosowanego, art. 232 Trade Expansion Act z 1962 r. Formalnie przesłanką do zastosowania sankcji były raporty Przedstawiciela ds. handlu z początku roku, wedle konkluzji których ilość i okoliczności (tj. światowa nadpodaż której państwa trzecie nie chcą przeciwdziałać) importu stali i aluminium do Stanów Zjednoczonych godzą w bezpieczeństwo narodowe tego państwa. Przejawiać się to ma w osłabianiu gospodarki krajowej i utrzymującej się groźbie zamykania zakładów produkcyjnych, a w rezultacie zmniejszeniu zdolności produkcyjnych na potrzeby bezpieczeństwa (obronności) w sytuacjach nadzwyczajnych, jak również w negatywnym oddziaływaniu na koniunkturę i dobrobyt gospodarczy. 

Precedensowe uchylenie wyroku arbitrażowego przeciwko Polsce na korzyść inwestora

2 marca 2018 r. angielski sąd gospodarczy (English Commercial Court) wydał precedensową decyzję uchylającą wyrok arbitrażowy w sprawie Griffin przeciwko Polsce, w którym trybunał arbitrażowy uznał się wcześniej za częściowo niewłaściwy. 

Pozwala to inwestorowi na rozszerzenie swoich roszczeń w postępowaniu co do meritum sprawy i może spowodować zasądzenie wyższego wynagrodzenia, jeżeli inwestor ostatecznie wygra sprawę.

ETPCz znów w sprawie uporczywej terapii - Haastrup p. Zjednoczonemu Królestwu

Europejski Trybunał Praw Człowieka po raz kolejny musiał zmierzyć się z żądaniem powstrzymania realizacji decyzji władz krajowych w sprawie zatrzymania leczenia podtrzymującego życie. I tym razem, podobnie jak w sprawie Gard przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, na blogu pisaliśmy o tej sprawie tu i tu, skarga została złożona przez obywatela Wlk. Brytanii, ojca nieuleczalnie chorego niemowlaka, który sprzeciwiał się prawomocnemu orzeczeniu londyńskiego High Court nakazującemu personelowi szpitala zatrzymanie uporczywej terapii i podjęcie leczenia paliatywnego. Sprawa Haastrup p. Zjednoczonemu Królestwu wywołała ogromne zainteresowanie opinii publicznej w Wielkiej Brytanii (patrz tu), a ETPCz zajął się nią w trybie priorytetowym. W dniu 26 lutego Trybunał odrzucił wniosek skarżącego, złożony tego samego dnia, o zastosowanie zarządzenia tymczasowego w postaci nakazania szpitalowi kontynuowania terapii (polegającej na stałej wentylacji) do czasu rozstrzygnięcia skargi. W dniu 2 marca skarżący złożył więc skargę, którą Trybunał odrzucił w dniu 6 marca. Decyzja zapadła w składzie komitetu złożonego z trzech sędziów, którzy uznali, że w świetle posiadanego materiału i w zakresie, w jakim postawione zarzuty znajdują się w kompetencji ETPCz, skarga nie ujawnia naruszenia praw i wolności gwarantowanych w Konwencji i Protokołach. Decyzja Trybunału nie została opublikowana.

Konkluzja Trybunału niewątpliwie potwierdza, iż w przypadku przestrzegania przez władze krajowe procedur dotyczących zaprzestania uporczywej terapii i dogłębnego zbadania przez właściwe sądy krajowe ewentualnego sprzeciwu rodziny przeciwko takiej decyzji, nie będzie ona obarczona skutkiem naruszenia praw i wolności gwarantowanych Konwencją; w szczególności zaprzestanie uporczywej terapii nie będzie sprzeczne z art. 2 Konwencji statuującym prawo do życia. 

Amerykańskie sankcje dyplomatyczne wobec Polski

W miniony wtorek portal Onet.pl poinformował o ultimatum przedstawionym polskim dyplomatom przez wysokich funkcjonariuszy Departamentu Stanu USA w zw. z ustawą o IPN (zob. ostatni post). Do czasu nowelizacji ustawy i rozwiązania kryzysu w relacjach z Izraelem, prezydent i premier Polski nie będą mieli szans na spotkanie z prezydentem ani w-ce prezydentem Stanów Zjednoczonych. Zagrożone miałoby być również finansowanie przez Kongres polsko-amerykańskiej współpracy wojskowej. Wreszcie skutki ścigania na podstawie ustawy jakiegokolwiek obywatela USA - w szczególności historyka Jana Grossa - miałyby być "dramatyczne" (Onet.pl, Amerykańskie sankcje wobecpolskich władz).

Sześciu nowych sędziów w Międzynarodowym Trybunale Karnym!

Dziś zaprzysiężono 6 nowych sędziów w MTK, wybranych w grudniu 2017 podczas Zgromadzenia Państw Stron. 

Nowi sędziowie to Luz del Carmen Ibañez Carranza z Peru, Solomy Balungi Bossa z Ugandy,  Tomoko Akane z Japonii, Reine Alapini-Gansou z Beninu, Kimberly Prost z Kanady oraz Rosario Salvatore Aitala z Włoch (jedyny mężczyzna w tym gronie). Zostali oni wybrani na 9 letnie kadencje. 

Atak terrorystyczny na stolicę Burkina Faso - jakie możliwości ma w takiej sytuacji państwo?

W zeszłym tygodniu w Wagadugu, stolicy Burkina Faso, doszło do ataku na francuską ambasadę i siedzibę burkińskiego wojska. Mimo tego, że Burkina Faso od 2016 r. doświadcza ataków ze strony dżihadystów, a w szczególności organizacji al-Qaida in the Islamic Maghreb oraz ugrupowania al-Mourabitoun, ostatni atak uważany jest za najbardziej śmiały ze wszystkich dotychczasowych. 

ETS o rozstrzyganiu sporów inwestycyjnych na podstawie wewnątrzunijnych BIT-ów

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał dziś orzeczenie w sprawie C-284/16 Słowacja p-ko Achmea, w którym jednoznacznie stwierdził, że postanowienia dwustronnych umów inwestycyjnych (BIT-ów) pomiędzy państwami członkowskimi, które dotyczą mechanizmów rozstrzygania sporów w drodze arbitrażu są niezgodne z prawem UE, a konkretnie z zasadą autonomii prawa UE. 

Orzeczenie zostało wydane w odpowiedzi na pytania sądu niemieckiego, który rozstrzygał o wykonalności wyroku sądu arbitrażowego (w orzeczeniu w wersji polskiej mowa jest o sądzie polubownym). Wyrok został wydany przez trybunał arbitrażowy we Frankfurcie nad Menem ustanowiony na podstawie BITu zawartego pomiędzy Czechosłowacją (w odniesieniu do którego sukcesorem jest Słowacja) a Holandią. Holenderski inwetsor, Achmea, pozwał Słowację w związku z faktem, że Słowacja wycofała się z liberalizacji usług medycznych, stanowiących przedmiot działalności Achmei. Rozstrzygający sprawę trybunał arbitrażowy przyznał rację inwestorowi nakazując zapłatę 22,1 mln EUR odszkodowania. W postępowaniu przed ETS wątek materialny sporu pomiędzy Achmea a Słowacją w zasadzie nie zaistniał. Kluczowym elementem jest podnoszony konsekwentnie podczas całego postępowania przez Słowację zarzut niezgodności postanowienia BIT (w tym przypadku jego art. 8) ustanawiającego możliwość rozstrzygnięcia sporu przez trybunał arbitrażowy z zasadą prawem UE, a konkretnie z art. 344, 267 oraz 18 TFUE. Sąd niemiecki, mając liczne wątpliwości co do słuszności tego zarzutu, zdecydował się zadać pytanie prejudycjalne. 

Immunitet egzekucyjny państwa a irańskie dobra kultury przed Sądem Najwyższym USA

 

 Fot. Associated Press; źródło: https://www.sfgate.com/news/article/U-S-court-battle-over-Persian-relics-future-3250059.php#photo-2398673

Fot. M. Spencer Green, Associated Press; źródło: https://www.sfgate.com/news/article/U-S-court-battle-over-Persian-relics-future-3250059.php#photo-2398672

W dniu 21 lutego Sąd Najwyższy USA wypowiedział się w głośnej sprawie (Rubin vs. Iran). Orzekł, że obywatele USA poszkodowani w ataku terrorystycznym przeprowadzonym przez Hamas w Jerozolimie w 1997 r. nie mogą skutecznie zaspokoić zasądzonego na ich rzecz odszkodowania z majątku kulturowego innego państwa. Wieloletni proces sądowy dotyczył egzekucji wyroku sądu federalnego dla dystryktu Columbia z 2003 r. nakazującego Islamskiej Republice Iranu, jako podmiotowi wspierającemu politycznie i finansowo terrorystyczną działalność Hamasu, zapłatę odszkodowania w wysokości kilkudziesięciu milionów dolarów na rzecz osób pokrzywdzonych. Ze względu na to, że Iran nie zamierzał wykonać wyroku, poszkodowani rozpoczęli poszukiwania majątku tego państwa, który znajdowałby się na terytorium USA, w celu wyegzekwowania zapłaty zasądzonego odszkodowania. Zidentyfikowali szereg irańskich kolekcji archeologicznych znajdujących się w amerykańskich instytucjach naukowych. Najcenniejszymi aktywami okazały się zbiory tabliczek glinianych z Persepolis, przechowywane w University of Chicago, od 1937 r. Sąd Najwyższy, odrzucając żądanie ofiar, pozostawił otwartą kwestię realizacji sądzonych odszkodowań. Zbiory oraz programy naukowe prowadzone na ich podstawie są natomiast bezpieczne.

Ghuta, Srebrenica i bezsilność prawa oraz ONZ

Duże straty cywilne w Ghucie w Syrii wywołały lawinę komentarzy autorytatywnie stwierdzających, iż doszło do popełnienia zbrodni wojennych, że mamy do czynienia z kolejnym przykładem pasywności świata porównywalnej do milczenia w czasie masakry w Srebrenicy (formalnie zakwalifikowanej zarówno przez Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości oraz Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii jako ludobójstwo więc owo porównanie miało oczywiście wywołać odpowiednią reakcję opinii publicznej), niewątpliwą odpowiedzialnością Rosji za wspomniane straty cywilne, biorąc pod uwagę udział jej wojsk w bombardowaniu (zobacz informacje tutaj, tutaj, tutaj, tutaj, tutaj, tutaj, tutaj).

Faktem jest, że doszło do zniszczenia obiektów cywilnych, zabicia osób cywilnych, jednak ostrożnie należałoby oceniać sytuację w Ghucie z punktu widzenia ewentualnej odpowiedzialności karnej jednostki czy odpowiedzialności państwa.

Rosyjski Sputnik (z wszystkimi wątpliwościami co do jego wiarygodności) powtarza oficjalne zapewnienia władz rosyjskich, że w samej Ghucie są rebelianci, to właśnie z jej terenu "terroryści" dokonują ostrzału Damaszku 50-80 razy dziennie w tym rosyjskiej ambasady. Jeśli więc celem bombardowania były cele wojskowe, to można podnosić, iż w czasie niszczenia celów wojskowych może dojść do strat cywilnych, i to nawet w znacznej ilości, o ile są one proporcjonalne do przewidywanej (a więc nawet nie trzeba jej uzyskać!), bezpośredniej korzyści wojskowej. Wynika to ze zwyczajowej zasady proporcjonalności międzynarodowego prawa humanitarnego, mającej zastosowanie również w konfliktach niemiędzynarodowych, zobacz tutaj.

Kolejna kadencja Macieja Szpunara na stanowisku rzecznika generalnego w TS UE

W ramach częściowego odnowienia składu Trybunału Sprawiedliwości, przedstawiciele państw członkowskich wybrali wczoraj 9 sędziów oraz 3 rzeczników generalnych. Wybrane osoby rozpoczną swoje sześcioletnie kadencje w październiku br. 

Wśród wybranych osób jest również prof. Maciej Szpunar, którego pierwsza kadencja na stanowisku rzecznika generalnego kończy się właśnie w tym roku.