ICC nowelizuje standardową klauzulę arbitrażową: wskazanie explicite trybunału arbitrażowego ICC

W połowie grudnia ostrzegaliśmy, że w świetle niedawnych orzeczeń rosyjskiego Sądu Najwyższego modelowa klauzula arbitrażowa ICC może okazać się bezskuteczna w tamtejszej jurysdykcji. Izba zwróciła się do rosyjskiego Sądu z prośbą o ustosunkowanie się do zaskakującego wyroku i czeka na reakcję drugiej strony (nie wiadomo zresztą, czy w postępowaniu nie strona nie skorzystała z jeszcze jednego środka odwoławczego).

Już teraz jednak na stronie ICC pojawiło się jednak ostrzeżenie o konieczności dostosowania klauzul arbitrażowych do wymogów obowiązującego prawa krajowego, w szczególności konieczności wskazania explicite trybunału arbitrażowego ICC jako właściwego do rozstrzygnięcia sporu na potrzeby postępowań w Rosji i Chinach. 

Brexit za mniej niż 100 dni, czyli wiadomo, że nic nie wiadomo

29 marca 2019 r., czyli za mniej niż 100 dni, Wielka Brytania wystąpi z Unii Europejskiej. Mimo że od referendum w sprawie Brexitu minęło ponad dwa i pół roku, a UE, państwa członkowskie i rząd brytyjski (teoretycznie) zaakceptowały tekst umowy o przyszłych relacjach, w dalszym ciągu nic nie jest pewne i w zasadzie wszystkie scenariusze są jeszcze możliwe. Warto więc podsumować obecną sytuację i zastanowić się, czego możemy się spodziewać w ciągu najbliższych trzech miesięcy.

Zmarł prof. Jan Sandorski

Szanowni Państwo,

Z głębokim żalem i smutkiem zawiadamiamy, że w piątek, 28 grudnia 2018 r. zmarł w wieku 78 lat prof. zw. dr hab. Jan Sandorski, emerytowany Profesor Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Profesor Sandorski był wybitnym specjalistą prawa międzynarodowego publicznego i uznanym światowym autorytetem, zwłaszcza w zakresie problematyki prawa traktatów i międzynarodowego prawa praw człowieka. Był autorem znaczących publikacji z tego zakresu, jak również z zakresu problematyki stosunków polsko – niemieckich. W latach 1978 – 1984 był kierownikiem Katedry Prawa Międzynarodowego Publicznego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adam Mickiewicza w Poznaniu. Był członkiem Doradczego Komitetu Prawnego przy Ministrze Spraw Zagranicznych oraz doradcą prawnym delegacji polskiej na sesje Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych. Przez wiele lat był Prezesem Polskiego Towarzystwa Przyjaciół ONZ. Uczestniczył w wielu konferencjach i spotkaniach Grupy Polskiej ILA.

Odszedł Nasz Kolega i Przyjaciel, człowiek prawy i niezwykle życzliwy ludziom, powszechnie ceniony nauczyciel akademicki, wychowawca wielu pokoleń studentów. 

Cześć Jego Pamięci!

Imigracyjne pomysły prezydenta Trumpa

Wśród wielu pomysłów prezydenta USA na ograniczenie imigracji do tego kraju pojawiła się między innymi rezygnacja z tzw. ius soli jako sposobu nabycia obywatelstwa przez imigrantów (pisaliśmy o tym tu), całkowity zakazu wjazdu dla osób z określonych krajów, (zobacz tu) oddzielanie dzieci od rodziców (o czym można przeczytać między innymi w the Guardian) i choćby budowa muru na południowej granicy Stanów Zjednoczonych. Ta ostatnia realizacja związana jest z między innymi z listopadowym dekretem, którym prezydent Donald Trump chciał wprowadzić nakaz, aby każdy imigrant rejestrował prośbę o azyl w w punktach kontrolnych na tej granicy przy czym byłyby to jedyne miejsca, gdzie można taki wniosek złożyć.

Prezydent Trump wycofuje wojska USA z Syrii

W zeszłym tygodniu prezydent Trump oświadczył (wideo z oświadczeniem można obejrzeć m.in. tutaj), że wojska USA wycofają się z Syrii, ponieważ spełniły swój cel, tj. pokonały ISIS. Podobno decyzja o wycofaniu się zapadła po środowej rozmowie Donalda Trumpa z prezydentem Turcji Erdoganem (który niewątpliwie ma interes w wycofaniu wojsk USA z regionu). Mimo że prezydent Trump nie sprecyzował, kiedy dokładnie ma nastąpić wycofanie wojsk (media podają za prezydencką administracją, że ma być ono „pełne” i „natychmiastowe”; niektóre źródła mówią, że proces ten już się rozpoczął), już ponosi konsekwencje swojej decyzji – spadła na niego krytyka własnej partii, a rezygnację ze stanowiska złożył m.in. Sekretarz Obrony James Mattis.

Według komentatorów jest to jednak jedynie wierzchołek góry lodowej, ponieważ skutki decyzji prezydenta Trumpa będą o wiele poważniejsze – wśród niezliczonych komentarzy (do przeczytania m.in. tu i tu) wskazuje się, że wycofanie wojsk USA z Syrii spowoduje powstanie próżni w regonie, którą z jednej strony zajmą tureckie wojska chcące rozprawić się z Kurdami walczącymi w Syrii, a z drugiej – siły rządowe, które będą dążyć do odzyskania kontroli nad wschodnią częścią Syrii. Niewątpliwie zwycięzcą w całej sytuacji jest też Rosja, dla której obecności w Syrii przeciwwagą były Stany Zjednoczone, a która teraz będzie decydowała o przyszłości Syrii wraz z rządem Assada, jak również Iran, który swobodnie będzie mógł dalej budować przyczółki swojej obecności wojskowej w Syrii. 

Amerykańska decyzja jest dosyć zaskakująca – jeszcze w 2018 r. Departament Stanu deklarował, że USA wycofają swoje wojska z Syrii dopiero kiedy „ISIS zostanie całkowicie pokonane”, albo nawet dopiero, kiedy uda się zneutralizować irańskie wpływy w Syrii i doprowadzić do upadku prezydenta Assada, co sugerowało długą obecność amerykańskich wojsk w tym państwie. 

Otwarte konsultacje dot. Haskich reguł arbitrażowych biznesu i praw człowieka

Z końcem listopada b.r. Zespół roboczy Haskich reguł arbitrażowych biznesu i praw człowieka rozpoczął publiczne konsultacje (tutaj) dokumentu roboczego w przedmiocie rozstrzygania sporów dotyczących praktyk biznesowych naruszających prawa człowieka w arbitrażu międzynarodowym (The Hague Rules On Business and Human Rights Arbitration). 

Kontekst prac

Przyczynkiem do podjęcia prac było uchwalenie przez Radę Praw Człowieka ONZ w 2011 r. Wytycznych dotyczących biznesu i praw człowieka (zob. nieoficjalne tłumaczenie na język polski), w myśl których państwa mają obowiązek zapewnienia skutecznych środków ochrony sądowej i pozasądowej przeciwko naruszeniom praw człowieka związanym z biznesem. W przypadku konieczności skorzystania z mechanizmu rozstrzygania sporów, ten powinien być niezależny względem stron i czynić zadość szeregowi wymogów proceduralnych.

W praktyce zapewnienie skuteczności ochrony praw człowieka w kontekście biznesowym przy wykorzystaniu dotychczasowych mechanizmów okazało się istotnym wyzwaniem, w szczególności w odniesieniu do sporów arbitrażowych.

Rzecznik generalny TSUE: operator strony internetowej z przyciskiem „Lubię to” jest współodpowiedzialny za przetwarzanie danych osobowych

Fashion ID jest niemieckim internetowym sprzedawcą artykułów odzieżowych, który na swojej stronie umieścił wtyczkę: facebookowy przycisk „Lubię to”. Gdy dany użytkownik trafia na stronę internetową Fashion ID, informacje o adresie IP i identyfikatorze jego przeglądarki są przekazywane Facebookowi. Przekazanie to ma miejsce automatycznie po załadowaniu się strony internetowej Fashion ID i następuje niezależnie od tego, czy użytkownik kliknął przycisk „Lubię to” i czy jest posiadaczem konta na Facebooku. 

Bajecznych Świąt....

Naszym Wspaniałym Czytelnikom życzymy bajecznych świąt lub/i wspaniałego przesilenia!!! 

Niech ten czas da nam Wszystkim okazję do osiągnięcia spokoju, wyciszenia, do interesujących rozmów z tymi na których czekamy, z tymi których kochamy, z tymi z którymi nie mamy czasu pobyć na co dzień. 

Wszystkiego najlepszego!!!! 

Redakcja Bloga PPM

Prawo szariatu tylko dla chętnych - Molla Sali p. Grecji.

W obszarze Rady Europy nie można stosować prawa szariatu wbrew woli zainteresowanych - tak w skrócie brzmi konkluzja orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Molla Sali p. Grecji.

Wyrok wydany został w składzie Wielkiej Izby, na rzecz której jurysdykcji zrzekła się Izba. Pani Molla Sali jest wdową po muzułmaninie, która zarzuciła władzom greckim naruszenie zakazu dyskryminacji w sprawach spadkowych. Zgodnie z testamentem męża miała ona odziedziczyć po nim cały majątek. Ostatnia wola zmarłego została jednak zakwestionowana w sądach przez jego rodzinę, która twierdziła, że zgodnie z prawem greckim, w sytuacji, w której zmarły był muzułmaninem, zastosowanie powinno znaleźć prawo szariatu, które nie przewidywało wdowy jako jedynego spadkobiercy. Sądy krajowe ostatecznie orzekły zgodnie z wolą rodziny zmarłego, co dla skarżącej miało ten skutek, że została ona pozbawiona 3/4 zapisanego jej w spadku majątku. 

Restytucja dóbr kultury ludom Afryki - nowy etap dekolonizacji?

Źródło: http://www.tellerreport.com/news/--restitution-of-cultural-property--the-savoy-sarr-report--a-controversy-in-sight---rfi-.SJebZunbRX.html

W piątek 23 listopada przedstawiono w siedzibie Prezydenta Francji, w Pałacu Elizejskim, obszerny dokument, pt. „Rapport sur la restitution du patrimoine culturel africain. Vers une nouvelle éthique relationnelle” (dalej: Raport Sarr-Savoy). Stanowi on efekt wielomiesięcznych badań przeprowadzonych przez znaną historyczkę sztuki, Bénédicte Savoy, oraz senegalskiego ekonomistę Felwine’a Sarra na zlecenie Prezydenta Emmanuela Macrona, który w zeszłym roku podczas wizyty na Uniwersytecie w Wagadugu (Burkina Faso) zapowiedział, że restytucja afrykańskiego dziedzictwa kulturowego będzie jego celem w ciągu najbliższych pięciu lat. Obiecał wtedy, że jego administracji będzie dążyć do ustalenia warunków, które należy spełnić, aby tymczasowo lub na stałe przywrócić dziedzictwo kulturowe Afryce (zob. tu). Raport Sarr-Savoy postuluje, aby dobra kultury, które zostały wywiezione do Francji w dobie kolonialnej bez zgody ich kraju pochodzenia, zostały trwale zwrócone - jeżeli kraj pochodzenia ich zażąda. Zwrot ten powinien być częścią wspólnego procesu gromadzenia informacji, wspólnych badań, wymiany naukowej i szkolenia w ciągu najbliższych pięciu lat. Jeśli zalecenia Raportu Sarr-Savoy zostaną wprowadzone w życie nawet w części, to czeka nas prawdziwa rewolucja w międzynarodowej polityce muzealnej oraz nowy etap dekolonizacji w dziedzinie kultury. Inicjatywy władz Francji wskazują także na rosną rolę i pozycję tego państwa w obszarze globalnego zarządzania sferą kultury i dziedzictwa kulturowego.

UE wnioskuje o konsultacje z Koreą w sprawie prawa pracy

W ostatni poniedziałek, 17 grudnia, Komisja Europejska w imieniu UE zażądała konsultacji z Koreą Południową w sprawie niewypełniania przez tę ostatnią zobowiązań wynikających z rozdziału dotyczącego prawa i standardów pracy w umowie o utworzeniu strefy wolnego handlu pomiędzy UE a Koreą. Jest to pierwszy przypadek w historii, gdy taki mechanizm został uruchomiony. Jest to pierwszy krok procedury rozstrzyganiu sporu pomiędzy państwami.

Formalną podstawą prawną wniosku nie jest rozdział o rozstrzyganiu sporów, ale art 13.14 umowy, dotyczący wyłącznie zobowiązań wynikających z praw pracowniczych. Przewiduje on jednak podobną sekwencję zdarzeń, jak w przypadku innych sporów handlowych. Konsultację są zatem pierwszym krokiem. Komisja w swoim komunikacie wyraził jednak oczywiście nadzieję na znalezienie rozwiązania.

Patrice-Edouard Ngaïssona - niebawem przed MTK

Parę dni temu Międzynarodowy Trybunał Karny wystawił nakaz aresztowania wobec Patrice-Edouard Ngaïssona podejrzewanego o popełnienie zbrodni przeciwko ludzkości w Republice Środkowej Afryki (zobacz tu). Niedawno pisaliśmy o przekazaniu Alfreda Yekatom, także z terytorium RŚA, zobacz naszego posta sprzed miesiąca. Po upływie kilkunastu dni od wydania nakazu Patrice-Edouard Ngaïssona zostal schwytany przez władze francuskie. Czeka go teraz proces przed Trybunałem - jeśli zarzuty się potwierdzą - jest on głównodowodzącym sił Anty-Balaka i jest podejrzewany o popełnienie zbrodni przeciwko ludzkości w Bangui, Bossangoa, Prefekturze, Yaloké, Gaga, Bossemptélé, Boda, Carnot i Berberati, pomiędzy 5.12.2013 i grudniem 2014. 

Zgromadzenie Państw Stron Statutu MTK zakończone

Parę dni temu zakończyło się doroczne spotkanie Zgromadzenia Państw stron Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego. Po zeszłorocznych emocjach, związanych z przyjmowaniem definicji agresji do statutu, tegoroczne obrady należy wręcz ocenić jako nudne, główne „nowości” dotyczą procedur. Państwa skupiły się zasadniczo na paru kwestiach w czasie trzech tematycznych sesji tj.  współpracy państw, 20 rocznicy oraz udziału ofiar w postępowaniach.

Przyjęły także 5 rezolucji (zobacz na stronie MTK) dotyczących wynagrodzenia sędziów, zmiany procedur, budżetu, współpracy i wzmocnienia Trybunału i Zgromadzenia. W tej ostatniej rezolucji państwa odwołują się do 20 rocznicy przyjęcia Statutu, obowiązków państw, aby osądzać sprawców zbrodni i wsparcia społeczności międzynarodowej, ale także zmian procedur w odniesieniu do państw, które naruszyły swój obowiązek współpracy z Trybunałem (tekst rezolucji tu zobacz tu).

Angielski sąd nie uznaje immunitetu jurysdykcyjnego Ukrainy w postępowaniu o uznanie wyroku arbitrażowego

Orzekający w sprawie PAO Tatneft v Ukraine [2018] EWHC 1797 (Comm) angielski sąd gospodarczy oddalił wniosek Ukrainy o uchylenie stwierdzenia wykonalności wyroku arbitrażowego na korzyść rosyjskiego inwestora PAO Tatneft. W wyroku sądowym (a wcześniej arbitrażowym) podniesiono szereg interesujących kwestii, jednak szczególnie doniosłe mogą być rozważania dotyczące korzystania z immunitetu jurysdykcyjnego.

W postępowaniu odwoławczym od uznania wyroku arbitrażowego Ukraina argumentowała, że zgodnie ze State Immunity Act 1978 (SIA) pozostaje ona beneficjentem immunitetu jurysdykcyjnego. Zdaniem sądu Ukraina wprawdzie nie zrzekła się prawa do korzystania  z immunitetu, mimo nie powołania się na swoje prawa w postępowaniu arbitrażowym. Zarazem jednak wyrażając zgodę na oddanie sporów na podstawie BITu Rosja-Ukraina do arbitrażu utraciła prawo do powołania się na immunitet jurysdykcyjny w postępowaniach sądowych związanych ze sporami arbitrażowymi na tej podstawie.

Rosyjski SN: modelowa klauzula arbitrażowa ICC jest bezskuteczna ze względu na nadmierną ogólność

Według rosyjskich mediów Międzynarodowa Izba Handlowa (ICC) zwróciła się do rosyjskiego Sądu Najwyższego o wyjaśnienie kontrowersji narosłych wokół tegorocznych orzeczeń tamtejszych sądów nieuznających skuteczności modelowej klauzuli arbitrażowej ICC (HSF, The ICC Standard Arbitratinon Clause Potentially Invalid in Russia).

Pierwszym zdziwieniem dla społeczności międzynarodowej był wyrok moskiewskiego sądu arbitrażowego z lutego b.r. (No. A40-176466/17) w sprawie o wykonanie wyroku arbitrażowego ICC Dredging and Maritime Management SA (Luxembourg) v. JSC InzhTranssTroy (Russia).  Sąd odmówił wówczas uznania i wykonania wyroku na korzyść luksemburskiego przedsiębiorcy, stwierdzając bezskuteczność umownej klauzuli arbitrażowej według modelu ICC; ponadto sąd orzekł, że ewentualne wykonanie wyroku naruszałoby klauzulę porządku publicznego, jako że rosyjski dłużnik był stroną postępowania upadłościowego, co w rezultacie naruszyłoby zasadę równego traktowania wierzycieli.

USA przegrywają głosowanie nad rezolucją potępiającą Hamas

W dniu 29 listopada Stany Zjednoczone przedstawiły w Zgromadzeniu Ogólnym ONZ projekt rezolucji (UN Doc. A/73/L.42) pt. „Activities of Hamas and other militant groups in Gaza”. Zgodnie z projektem, Zgromadzenie Ogólne ONZ miało potępić Hamas za wielokrotne ostrzeliwanie rakietami Izraela i podżeganie do przemocy przeciwko Izraelowi (par. 1); wezwać Hamas (jak również „other militant actors”) do zaprzestania prowokacji i aktów przemocy (par. 2); oraz potępić Hamas za wydawanie środków na odbudowę w Strefie Gazy infrastruktury wojskowej i urządzeń rakietowych, w sytuacji, gdy środki te mogłyby zostać wykorzystane na potrzeby ludności cywilnej (par. 3). Jednocześnie jednak, rezolucja zachęcała do pojednania między samymi Palestyńczykami i połączenia Strefy Gazy i Zachodniego Brzegu „under the Palestinian Authority” (par. 6).

Zielone światło dla reformy Europejskiej inicjatywy obywatelskiej

Dzisiaj przedstawiciele PE i Rady doszli do porozumienia w kształcie zapowiadanej od dawna reformy Europejskiej inicjatywy obywatelskiej. Wydaje się jednak, że zaproponowane zmiany nie są wystarczające. 

70. rocznica uchwalenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka

Obchodzony dziś Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka zbiega się z 70. rocznicą uchwalenia przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Wczoraj natomiast obchodziliśmy 70-tą rocznicę uchwalenia przez Narody Zjednoczone Konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa. I choć instrumentarium gwarancji podstawowych praw i wolności jednostek stale ulega rozszerzeniu, stan poszanowania praw człowieka na świecie jest niezadowalający. Dla uczczenia tych rocznic polecamy obejrzenie przesłania Wysokiej Komisarz Praw Człowieka ds. Praw Człowieka Michelle Bachelet - tu.

Stosowanie sztucznej inteligencji w systemie sądownictwa - Europejska Karta Etyczna

Komisja Rady Europy na rzecz Skutecznego Wymiaru Sprawiedliwości (CEPEJ) przyjęła  tekst pierwszego dokumentu dotyczącego stosowania sztucznej w wymiarze sprawiedliwości - Europejską Kartę Etyczną dotyczącą stosowania sztucznej inteligencji w sądownictwie (European Ethical Charter on the use of artificial intelligence in judicial systems and their environment - tu). Dokument jest zbiorem zasad, którymi należy się kierować w kontekście stosowania rozwiązań informatycznych w systemie sądowniczym. Wśród zasad znalazły się: zasady dotyczące poszanowania praw podstawowych (zasady wynikające z EKPC oraz Konwencji RE nt. ochrony danych osobowych), zasady niedyskryminacji, zasada równości i bezpieczeństwa, zasady przejrzystości, bezstronności i sprawiedliwości oraz zasada kontroli nad procesem przetwarzania danych przez użytkowników oraz inne osoby zainteresowane. 

Karta skierowana jest zarówno do środowiska prawniczego, jak i sektora prywatnego w postaci firm informatycznych, sektora publicznego odpowiedzialnego za projektowanie i certyfikowanie rozwiązań informatycznych.
Do Karty dołączone zostało studium dotyczące użycia sztucznej inteligencji w systemie sądownictwa, szczególnie w zakresie wydawania decyzji sądowych i przetwarzania danych.

https://www.coe.int/en/web/portal/home

Kanada zatrzymuje CFO Huawei, ktorej grozi ekstradycja do USA

Policja w Vancouver zatrzymała dyrektor ds. finansowych światowego giganta elektroniki Huawei a zarazem w-ce przewodniczącą zarządu (i córkę założyciela spółki), panią Meng Wanzhou. Zanim jednak zapadnie rozstrzygnięcie ws. ekstradycji do Stanów Zjednoczonych, sąd ma zadecydować o ewentualnym zwolnieniu zatrzymanej za kaucją (CNN, Huawei CFO Meng Wanzhou arrested in Canada, faces extradition to United States). Sąd zabronił zarówno prokuraturze i policji, jak i Pani Meng, publicznego wypowiadania się w sprawie zatrzymania (w tym zarzutów).

Do zatrzymania rzekomo doszło w związku z oskarżeniem wniesionym do jednego z sądów dystryktu NY. W kwietniu WSJ informowało natomiast, o prowadzonym przeciwko Huawei śledztwie w sprawie podejrzenia naruszenia amerykańskich sankcji wobec Iranu (WSJ, Huawei Under Criminal Investigation Over Iran Sanctions). Fakt że przeciwko pracownikowi wysokiego szczebla prowadzone jest postępowanie karne - a nie "jedynie" postępowanie administracyjne wobec spółki - może sugerować silnie podejrzenia umyślnego naruszania sankcji.

Katar występuje z OPEC

Od kilku miesięcy informujemy o kryzysie w relacjach Kataru z państwami regionu, odzwierciedleniem czego było choćby wniesienie przez to państwo powództwa do MTSu przeciwko Zjednoczonym Emiratom Arabskim (post tutaj). Jak się wydaje to właśnie w tym kontekście należy odczytywać oświadczenie katarskiego ministra energetyki o opuszczeniu z dniem 1 stycznia 2019 r. Organizacji Państw Eksporterów Ropy Naftowej OPEC (Al Jazeera, Qatar to withdraw from OPEC in January 2019).

Sam Katar podkreśla, że jego produkcja ropy to zaledwie 2% produkcji OPEC a dalsze członkostwo w organizacji, w której istocie nie ma wpływu na proces decyzyjny, pozbawione jest sensu. Decyzja w tej sprawie rzekomo rozważana była od wielu miesięcy i pozostaje bez zawiązku z trwającą blokadą Kataru. Zamiast tego państwo to ma się skoncentrować na eksporcie ciekłego gazu ziemnego (LNG); w tej kategorii Katar należy bowiem do światowych liderów (30% światowej produkcji).

Zarządzenie tymczasowe ETPC w sprawie Cieśniny Kerczeńskiej - skarga Ukraina p. Rosji (VIII)

Wydarzenia w Cieśninie Kerczeńskiej sprowokowały Ukrainę do wniesienia 29 listopada br. kolejnej już skargi do ETPC przeciwko Rosji (Ukraine v. Russia (VIII), 55855/18). Zaraz po złożeniu skargi Trybunał zwrócił się do Rosji o dostarczenie aktualnych informacji o incydencie i losie zatrzymanych. Dwa dni temu, 4 grudnia, ETPC przychylił się z kolei do wniosku Ukrainy o wydanie w stosunku do Rosji zarządzenia tymczasowego polegającego na zobowiązaniu władz rosyjskich do zapewnienia odpowiedniego leczenia dla ukraińskich marynarzy, w szczególności tych, którzy mogli zostać ranni w incydencie w cieśninie w dniu 25 listopada.

Guest post: rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie niemieckich Urzędów ds. Dzieci i Młodzieży (Jugendamtów)

W wielu polskich mediach skupiono uwagę na przyjętej w dniu 29.11.2018 r. przez Parlament Europejski rezolucji w sprawie niemieckich Urzędów ds. Dzieci i Młodzieży (Jugendamtów). W rezolucji Parlament wezwał Komisję Europejską do dokładnego sprawdzenia procedur, które są stosowane przez niemieckie Jugendamty, do zapewnienia przeprowadzania dokładnych kontroli służących wykrywaniu dyskryminacyjnych procedur i praktyk stosowanych przez Jugendamty. Rezolucja dotyczyła głównie praktyk stosowanych w transgranicznych sporach rodzinnych. 

Podłożem głosowania w Parlamencie nad rezolucją były petycje rodziców, którzy nie są Niemcami, uskarżających się m.in. na brak otrzymywania w toku postępowań dokumentów w ojczystym języku, a nawet na osobliwe działania stosowane przez Jugendamty, polegające na zabranianiu dzieciom mówienia w ich ojczystym języku. Autorami tego rodzaju petycji byli także Polacy zamieszkujący w Niemczech wraz z dziećmi.

Zmiana Reguł procesowo-dowodowych w związku z aktywacją jurysdykcji wobec zbrodni agresji

Sędziowie MTK wypracowali zmiany do reguł procesowo-dowodowych, które regulują postępowanie przez Międzynarodowym Trybunałem Karnym (zobacz tu). Zmiany Reguł 13, 45 oraz 46 są uzasadnione aktywacją jurysdykcji Trybunału w stosunku do zbrodni agresji, która pojawiła się w Statucie MTK na mocy zeszłorocznej decyzji Zgromadzenia Państw Stron trybunału i regulowana jest obecnie w art. 8 bis, o czym informowaliśmy w grudniu ubiegłego roku (zobacz tu).

Nota informująca o konkretnym zakresie zmian znajduje się tu.

Pierwszy polski wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO

Fot. Renata Markowska. 
Źródło: http://www.mkidn.gov.pl/pages/posts/szopkarstwo-krakowskie-na-liscie-unesco-9075.php

W czwartek, 29 listopada, Międzyrządowy Komitet ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO (Komitet), podczas w swojej 13. sesji w Port Louis na Mauritiusie (26 listopada - 1 grudnia), podjął decyzję o wpisie szopkarstwa krakowskiego na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości (Lista) (zob. tu). To pierwszy polski wpis do tego rejestru prowadzonego przez UNESCO, na mocy postanowień Konwencji UNESCO z 2003 r. w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego, w celu wyróżnienia na arenie światowej praktyk i zjawisk z całego świata, które pomagają ukazać różnorodność dziedzictwa niematerialnego i podnieść świadomość na temat jego znaczenia. Wpisów na Listę dokonuje Komitet  podczas corocznych obrad. Szopkarstwo krakowskie to tradycyjne rzemiosło znane od XIX w. oraz praktyki społeczne z nim związane - wiedza i umiejętności przekazywane są z pokolenia na pokolenie przez mieszkańców Krakowa. Nabywanie umiejętności wykonywania szopki krakowskiej odbywa się w oparciu o przekaz rodzinny, obserwację uczestniczącą i relację mistrz - uczeń. Grupę twórców szopek łączy udział w konkursie na najpiękniejszą szopkę krakowską, który odbywa się co roku w grudniu. 

Polska złożyła wniosek nominacyjny w marcu 2017 r. (zob. tu).

Sąd UE: decyzja Rady w sprawie rozpoczęcia negocjacji brexitowych nie dotyczy obywateli brytyjskich w sposób bezpośredni

Trzynastu obywateli brytyjskich zamieszkałych w innych państwach członkowskich wniosło do Sądu UE skargę o stwierdzenie nieważności decyzji Rady upoważniającej do rozpoczęcia negocjacji w sprawie Brexitu. Wnioskodawcy argumentowali m.in., że zaskarżona decyzja wywiera bezpośrednie konsekwencje na prawa, które wywodzą z traktatów. Wskazywali ponadto, że proces wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z Unii jest nieważny wobec braku upoważnienia konstytucyjnego. 

Incydent w Cieśninie Kerczeńskiej

W niedzielę wieczorem rosyjskie służby specjalne zajęły statki płynące pod ukraińską banderą po Morzu Czarnym, które chciały przekroczyć Cieśninę Kerczeńską i dostać się do ukraińskich portów nad Morzem Azowskim. Sytuacja w regionie jest bardzo napięta, a niedzielnym incydentem zajęła się już Rada Bezpieczeństwa ONZ. 

Źródło: TVN24, https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/putin-zarzadzil-chce-zbudowac-most-i-podwodny-tunel-przez-ciesnine-kerczenska,409457.html

Spotkanie ILA jutro - ważne przypominamy!!

Szanowni czytelnicy, przypominamy o jutrzejszym spotkaniu grupy polskiej Stowarzyszenia ILA, na które zaprasza Sekretarz Generalny Polskiej Grupy Stowarzyszenia Prawa Międzynarodowego (ILA) prof. Wojciech Staszewski, za którym cytuję:

Szanowni Państwo,

W imieniu Przewodniczącego Grupy Polskiej Stowarzyszenia Prawa Międzynarodowego (ILA), serdecznie zapraszam na spotkanie naukowe, które odbędzie się dnia 30 listopada 2018 r. o godz. 11, w siedzibie Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, przy ul. Rakowieckiej 24 (budynek A), w sali nr 9. Wystąpienie na temat "Państwa nieuznawane - cz. II" wygłosi prof. dr hab. Władysław Czapliński (INP PAN).

Jednocześnie chciałbym poinformować, że po wystąpieniu przewidziane jest posiedzenie Zarządu Grupy Polskiej ILA.

Z poważaniem,

--

dr hab. Wojciech Sz. Staszewski

Sekretarz Generalny

Polskiej Grupy Stowarzyszenia Prawa Międzynarodowego (ILA) 

Singapur pionierem kryptowalut i e-obywatelstwa

Jako pierwszy na świecie rząd Singapuru ogłosił kryptowalutę za ofjcalny środek płatniczy w tym państwie (CNBC, Singapore Officially Backs a CryptoCurrency and Establishes it as their Official Coin). Od 17 listopada nowa waluta została udostępniona w sprzedaży. Tamtejszy bank centralny rzekomo przyjął właśnie regulacje usług płatniczych obejmujących kryptowalutę (zob. tu).

Działaniem majacym wspierać inicjatywę nowego oficjalnego środka płatniczego ma być równocześnie przedstawiona koncepcja wirtualnego obywatelstwa (Virtual Citizenship Program, VCP). Wprawdzie tutaj szczegółów brak, jednak nabycie obywatelstwa ma być dostępne nawet dla drobnych inwestorów, co rodzi natychmiastowe pytanie o zakres odnośnych praw, jako że Singapur posiada z jeden z najszerzej uznawanych paszportów na świecie.

O kryptowalucie informacji jest sporo (a szczególnie prosto ją nabyć za pomocą prostej rejestracji i kilku kliknięć). Zarazem jednak pomijając przywołany tekst CNBC wśród wielu źródeł informujących o sprawie trudno znaleźć inne o porównywalnej reputacji.

Szwajcarzy odrzucili w referendum wprowadzenie prymatu prawa krajowego nad prawem międzynarodowym

Wczoraj (25.11) w Szwajcarii odbyło się referendum, w którym m.in. decydowano o propozycji zgłoszonej przez populistyczną, prawicową partię UDC/SVP (Szwajcarska Partia Ludowa), aby wprowadzić poprawkę do Konstytucji mówiącą o jej prymacie nad prawem międzynarodowym. Inicjatywa została zatytułowana przez wnioskujących Schweizer Recht statt fremde Richter (Selbstbestimmungsinitiative)/ Le droit suisse au lieu de juges étrangers (initiative pour l’autodétermination).

UDC/SVP oraz pozostałe środowiska popierające "Selbstbestimmungsinitiative" odwoływały się do (przechodzącego renesans w środowiskach populistycznych wielu państw) anachronicznego rozumienia suwerenności, wskazując, że postulowana zmiana przywróci państwu i narodowi utraconą suwerenność.

Geneva Call ogłasza stworzenie czwartego "Deed of Commitment"

Geneva Call to organizacja pozarządowa powstała w 2000 r. w Genewie. Jej działania skupiają się na rozpowszechnianiu wśród zbrojnych aktorów niepaństwowych norm międzynarodowego prawa humanitarnego, zwłaszcza tych, które dotyczą ochrony ludności cywilnej. Mimo zdecydowanie krótszego stażu niż Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, Geneva Call w ciągu 18 lat działalności stała się jednym z najważniejszych NGOs promujących i edukujących zbrojne grupy w sytuacji konfliktu zbrojnego. Sztandarowym projektem Geneva Call są „Deeds of Commitment” – deklaracje podpisywane przez zbrojnych aktorów niepaństwowych, w których zobowiązują się oni zapewnić ochronę cywilom i powstrzymać się od pewnych zachowań wskazanych w deklaracji. Do trzech stworzonych do tej pory „Deeds of Commitment” – dotyczących zakazu stosowania min przeciwpiechotnych, ochrony dzieci przed skutkami konfliktu zbrojnego oraz ochrony od przemocy seksualnej w sytuacji konfliktu zbrojnego i eliminacji dyskryminacji ze względu na płeć – Geneva Call ogłosiła właśnie stworzenie czwartego instrumentu, poświęconego „ochronie opieki zdrowotnej w czasie konfliktu zbrojnego”.

Rada Bezpieczeństwa znosi sankcje wober Erytrei i przedłuża sankcje wobec Somalii

Mocą jednomyślnie uchwalonej Rezolucji 2444 (2018) Rada Bezpieczeństwa ONZ zniosła ciążące na Erytrei sankcje embarga na broń, ograniczeń podróżnych, zamrożenia aktywów oraz sankcje inteligentne. Stanowiło to wyraz uznania wobec podpisanego w lipcu b.r. pokoju między Erytreą i Etiopią, który jak się wydaje zakończył ciągnący się od dwóch dekad konflikt między oboma państwami, a także przyczynił się do poprawy stosunków z kolejnym sąsiadem - Dżibuti, a w rezultacie do stabilizacji sytuacji w Rogu Afryki.

Jednocześnie Erytreę i Dżibuti wezwano do wzmożonych wysiłków na rzecz pokojowego rozstrzygnięcia sporu granicznego z 2008 roku. Utrzymano zaś sankcje wobec Somalii (odpowiednio ograniczając zakres mandatu grupy monitorującej stosowanie sankcji).

Czy Wielka Brytania opuści UNESCO?

Źródło: https://www.devex.com/news/why-would-the-uk-want-to-withdraw-from-unesco-93844

Tydzień temu Penny Mordaunt, brytyjska Minister ds. rozwoju międzynarodowego, przedstawiła rządowi Theresy May oficjalne stanowisko kierowanego przez siebie resortu w sprawie wstrzymania przez Londyn wpłaty wymaganej składki członkowskiej na rzecz UNESCO. Brytyjski wkład do budżetu tej organizacji wynosi 11,1 miliona funtów. Zdaniem cytowanego resortu UNESCO to najgorzej działająca organizacja międzynarodowa, "której praca nie spełnia kryteriów wydatków związanych z pomocą międzynarodową" (zob. tu). W dalszej perspektywie sugerowane jest nawet opuszczenie przez Wielką Brytanię tej globalnej organizacji wspierającej międzynarodową współpracę w dziedzinie kultury, sztuki i nauki. Stanowisko Mordaunt wpisuje się we wcześniejsze decyzje prezydenta USA, Donalda Trumpa, oraz premiera Izraela, Binjamina Netanjahu, którzy rok temu ogłosili wycofanie członkostwa obu tych państw z UNESCO (pisaliśmy o tym na blogu tu i tu).

Unia Europejska ustala wspólne regulacje dotyczące kontroli inwestycji zagranicznych

Parlament Europejski, Rada oraz Komisja ogłosiły dziś osiągniecie porozumienia w sprawie rozporządzenia ustanawiającego ramy monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Unii Europejskiej, procedowanego na podstawie projektu Komisji Europejskiej z września 2017 r. 

Inicjatywa stanowiła odpowiedź na regulacje obowiązujące od kilku lat choćby w Australii, Chinach, Indiach, Japonii, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych, jak również na coraz częściej prowadzone na ich podstawie kontrole napływających inwestycji. Wniesienie projektu przez Komisję zbiegło się w czasie choćby z zablokowaniem przez USA przejęcia spółki Lattice Semiconductor przez konsorcjum Canyon Bridge ze względów związanych z bezpieczeństwem narodowym (post tutaj). 

Praworządność w Polsce na arenie unijnej - ciąg dalszy: środki tymczasowe w sprawie C-619/18 Komisja przeciwko Polsce

19 października br. wiceprezes Trybunału Sprawiedliwości UE Rosario Silva de Lapuerta w trybie doraźnym (tj. jeszcze przed przedstawieniem przez Polskę swojego stanowiska) zdecydowała o zastosowaniu środków tymczasowych w sprawie C-619/18 Komisja przeciwko Polsce, dotyczącej naruszenia unijnych zobowiązań do zapewnienia skutecznej ochrony sądowej, w tym prawa do niezawisłego i bezstronnego sądu, w związku z nową polską ustawą o Sądzie Najwyższym (zob. nasze wcześniejsze posty tu i tu; sprawa jest rozptrywana przez TS w trybie przyspieszonym). Z kolei tydzień później TS poinformował, że 16 listopada odbędzie się w tej sprawie wysłuchanie stron przed wielką izbą (zob. tu i tu) - i zgodnie z tą zapowiedzią odbyło się ono w ubiegły piątek. W tym poście chcemy uporządkować informacje i wyjaśnić wątpliwości, jakie w ciągu ostatnich tygodni rosną wokół postanowienia wiceprezes TS, jego mocy wiążącej i skutków prawnych, a także samej procedury dotyczącej środków tymczasowych.

1. Procedura

Możliwość zrządzenia środków tymczasowych w każdym postępowaniu przed TSUE wynika z art. 279 TFUE, a szczegóły procedury w tym zakresie regulują art. 160-166 regulaminu postępowania przed TSUE.  Zgodnie z wymogami tej procedury, wnosząc przeciwko Polsce skargę na naruszenia unijnych zobowiązań (na podstawie art. 258 TFUE), Komisja złożyła też wniosek o zastosowanie środków tymczasowych, i to o zastosowanie ich w trybie doraźnym, jeszcze przed przedstawieniem uwag przez Polskę (inaudita altera parte).

Rambo już w w MTK

O skomplikowanej sytuacji w Republice Środkowej Afryki pisaliśmy na blogu już wielokrotnie odnosząc się zarówno do trwających tam rzezi (zobacz tu), jak i blamażu organizacji międzynarodowych (tu) czy w końcu prób osądzenia zbrodni (tu  oraz tu).

Wczoraj władze Republiki Środkowej Afryki dostarczyły do Międzynarodowego Trybunału Karnego Alfreda Yekatom, znanego także jako Rambo i Rhombot. Nakaz aresztowania, w którym formułowane są przeciwko niemu zarzuty dotyczące popełnienia zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości został wystawiony przez MTK zaledwie kilka dni temu, więc dostarczenie podejrzanego nastąpiło prawie natychmiast.

Nakaz aresztowania można znaleźć tu.

Przełomowy moment dla reformy artbitrażu inwestycyjnego. UNCITRAL przechodzi do Fazy 3 prac

W dniach 29 października - 2 listopada w Wiedniu odbyło się 36. posiedzenie III Grupy Roboczej UNCITRAL ds. reformy arbitrażu inwestycyjnego państwo-inwestor (ISDS), podczas którego uczestnicy osiągnęli porozumienie ws. podjęcia multilateralnej reformy. Przedmiotem prac mają być "wyzwania systemowe" zidentyfikowane podczas dwóch poprzednich sesji. Jakkolwiek może to brzmieć banalnie, w grudniu 2017 r. wskazywaliśmy na olbrzymie emocje, które budzi reforma. W rezultacie nie tylko umiejscowienie prac właśnie w Grupie III (a nie właściwej dla arbitrażu międzynarodowego) było swoistym wybiegiem, ale nawet prozaiczny wybór przewodniczącego spowodował 1.5 dniowy impas.

Zbrodnie Czerwonych Khmerów uznane za ludobójstwo

Media na całym świecie donoszą, że zbrodnie Czerwonych Khmerów zostały uznane przez Nadzwyczajne Izby w Sądach Kambodży (umiędzynarodowiony sąd, co oznacza, że w składzie sędziowskim, jak i wśród prokuratorów są zarówno sędziowie/oskarżyciele krajowi, jak i międzynarodowi) za zbrodnie ludobójstwa (zob. np. tutaj). 

Nie jest to jednak informacja szczególnie szokująca i podobnego werdyktu mogliśmy się od dawna spodziewać. Warto bowiem zwrócić uwagę na ważne z punktu widzenia prawa międzynarodowego szczegóły decyzji tak szeroko komentowanej przez media:

• sąd nie uznał wszystkich zbrodni Czerwonych Khmerów za zbrodnię ludobójstwa, lecz jedynie te, które miały na celu eksterminację muzułmańskiej grupy Czamów oraz Wietnamczyków; na możliwość zakwalifikowania zbrodni przeciwko nich jako ludobójstwa świadczył fakt, że byli oni ofiarami świadomej polityki, a straty wśród ludności należącej do tych grup sięgały 90% (podobnie zresztą jak w przypadku katolików)

Stanowisko Sejmu i PG ws. wniosku do TK o stwierdzenie niezgodności immunitetu jurysdykcyjnego z Konstytucją

W listopadzie 2017 r. pisaliśmy o żenującym wniosku 100 posłów PiS do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją przepisów regulujących immunitet sądowy (art. 1113 k.p.c.) oraz jurysdykcję krajową w sprawach o odpowiedzialność za delikt popełniony na terytorium RP (art. 1103⁷ pkt 2 k.p.c.), w zakresie w jakim stanowią one przeszkodę dla rozpatrywania przez sądy krajowe powództw odszkodowawczych z tytułu zbrodni wojennych, ludobójstwa i zbrodni przeciwko ludzkości. Wnioskodawcy utrzymywali wówczas, że przepisy naruszają art. 9 (poszanowanie przez RP prawa międzynarodowego), art. 21 (ochrona własności prywatnej), art. 30 (ochrona przyrodzonej godności człowieka) oraz 45 (prawo do sądu) Konstytucji.

Stanowiska w sprawie K-12/17 przedłożyli Sejm i Prokurator Generalny.

Paryskie Forum Pokojowe na 100. rocznicę zakończenia I wojny światowej

W zeszłą niedzielę w Paryżu odbyły się obchody 100. rocznicy zakończenia I wojny światowej. Z tej okazji do stolicy Francji zjechali się przywódcy z całego świata, którzy mieli okazję zabrać głos na temat kondycji światowego pokoju w trakcie I Paryskiego Forum Pokojowego, którego pomysłodawcą jest prezydent Macron i które ma stać się „globalnym forum projektów zarządzania”. 

Więcej o idei Forum można przeczytać tutaj.

Milczenie Aung San Suu Kyi zbyt wymowne dla Amnesty International

Organizacja pozarządowa Amnesty International ogłosiła właśnie, że pozbawia Aung San Suu Kyi tytułu Ambasadora Sumienia, w związku "z haniebną zdradą wartości, które niegdyś wyznawała. W decyzji napisano: "nie jesteś już symbolem nadziei, odwagi i nieśmiertelności praw człowieka. Oczekiwaliśmy, że będziesz się wypowiadać przeciwko niesprawiedliwości" (zobacz tu i tu o nadaniu jej nagrody przed laty)

Dla społeczności międzynarodowej niezrozumiałe jest milczenie Aung San Suu Kyi, laureatki pokojowej nagrody Nobla, obecnej przywódczyni birmańskiego rządu, która przez lata była prześladowana przez juntę wojskową we własnym kraju (przesiedziała w areszcie domowym ponad 20 lat)! Jej stanowisko nieuznawania zbrodni popełnionych wobec mniejszości Rohindża w stanie Rakhine, odmowa uznania powagi popełnionych zbrodni, lekceważenie skali okrucieństw stanowią wyraźny znak, że nic się w tej sprawie nie zmieni. Nie ma szans na polepszenie sytuacji prawie miliona uchodźców z Mjanmy. 

Negatywny wpływ pokryzysowych oszczędności państwowych na prawa człowieka - przypadek Grecji

Komisarz Praw Człowieka Dunja Mijatovic opublikowała raport z wizyty przeprowadzonej w Grecji w czerwcu br. W raporcie zwróciła uwagę na kwestię, która rzadko jest przedmiotem komentarzy opinii publicznej, a mianowicie na negatywny wpływ środków oszczędnościowych wdrożonych w celu walki z kryzysem gospodarczym na sytuację ludności, w tym imigrantów. 

Komisarz zwróciła uwagę, że warunki, w których kwaterowani są w Grecji imigranci pozostają poniżej dopuszczalnych standardów. Nie chodzi jedynie o warunki higieniczne, ale też dostęp do opieki medycznej, w tym opieki psychologicznej. Komisarz wyraziła też zaniepokojenie praktykami stosowanymi w stosunku do nieletnich, którym nie towarzyszą dorośli. Przebywają oni w ośrodkach zamkniętych, co de facto sprowadza się do pozbawienia ich wolności. Innym dostrzeżonym przez Komisarz problemem jest trudny dostęp dzieci imigrantów do edukacji. 

Zakaz noszenia burki lub nikabu to naruszenie praw człowieka?

Źródło: https://www.dw.com/en/french-burqa-ban-violates-human-rights-rules-un-committee/a-46007469?maca=en-Facebook-sharing&fbclid=IwAR3qb2_2puxMUyAV--xnR0U2uzMISySHSkNUfXFkekGeQ0J8AuYeRdOA7fY

We wtorek, 23 października, w dwóch przełomowych decyzjach Komitet Praw Człowieka ONZ (Komitet) stwierdził, że Francja, stosując wobec dwóch muzułmańskich kobiet karę grzywny za noszenie nikabu w miejscach publicznych, naruszyła ich prawa i wolności chronione na gruncie Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych (MPPOiP). Nikab to pas materiału zakrywający całkowicie twarz, pozostawiając prześwity jedynie na oczy. We Francji około dwóch tysięcy muzułmańskich kobiet nosi takie tradycyjne elementy ubioru. Zgodnie z przepisami ustawy nr 2010-1192 z 11 października 2010 r. zakrywanie twarzy w miejscach publicznych, które uniemożliwia identyfikację osoby, jest - poza pewnymi wyjątkami - zakazane. Zakaz zasłaniania twarzy dotyczy nie tylko burki lub nikabem, ale też kominiarką lub kaskiem motocyklowym. Odnosi się on do miejsc publicznych, takich jak parki, sklepy, dworce, urzędy. Kto nie stosuje się do tego zakazu podlega każe grzywny. Obie skarżące (składające zawiadomienie o naruszeniu ich praw gwarantowanych w MPPOiP) noszą tradycyjny nikab i w 2012 r. zostały skazane na taką karę przez sądy francuskie. W 2016 r. na podstawie Protokołu Fakultatywnego do MPPOiP złożyły skargę do Komitetu. Ten uznał, że ogólny zakaz zasłaniania twarzy nikabem w miejscach publicznych, wprowadzony przez prawo francuskie, w nieproporcjonalny sposób zaszkodził prawu skarżących do swobodnego manifestowania swoich przekonań religijnych, a Francja nie wyjaśniła w wystarczającym stopniu, dlaczego taki zakaz jest konieczny. "W szczególności Komitet nie dał wiary francuskim twierdzeniom, że zakaz zasłaniania twarzy był konieczny i proporcjonalny ze względu na bezpieczeństwo, albo w celu budowania »żyjącego wspólnie społeczeństwa«”. Komitet przyznał, że państwa mogą wymagać, aby osoby pokazywały swoje twarze w określonych okolicznościach do celów identyfikacji, ale uznał, że ogólny zakaz nikabu był zbyt szeroki w tym celu. Komitet uznał również, że "zakaz, zamiast chronić całkowicie zakryte kobiety, może przynieść odwrotne skutki, ograniczając kobietom możliwość wychodzenia z domów, utrudniając im dostęp do usług publicznych i marginalizując je". Orzekł zatem, że Francja naruszyła prawa i wolności gwarantowane w art. 18 (prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania) oraz art. 26 (zakaz dyskryminacji) EKPCz. Nakazał też wypłatę odszkodowania skarżącym i zobowiązał Francję do przedstawienia w ciągu 180 dni informacji o środkach podjętych w celu realizacji stanowiska Komitetu.

Rząd holenderski przegrywa w sprawie zmian klimatu

Jeszcze w 2015 r. informowaliśmy o przełomowej skardze złożonej przez holenderską organizację pozarządową - Urgenda, w której domagała się stwierdzenia, że rząd holenderski, poprzez niewystarczająco skuteczne działania narusza między innymi Europejską Konwencję Praw Człowieka i Podstawowych Wolności i krajowe regulacje praw człowieka. W orzeczeniu (omówionym tu) z początku października sąd w Hadze podtrzymał wcześniejsze wyroki, w których potwierdził, że brak skutecznych działań rządu stanowi naruszenie art 2 i 8 EKPCZ (prawo do życia oraz prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Zobowiązał także rząd holenderski do bardziej zdecydowanych kroków, co może oznaczać np. zamknięcie dwóch niedawno otwartych kopalni węgla. 

Pierwszy wniosek o opinię doradczą ETPC

Z pewnym opóźnieniem, ale informujemy, że do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka został złożony pierwszy wniosek o wydanie opinii doradczej na podstawie Protokołu nr 16 do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, który wszedł w życie 1 sierpnia br. (na blogu pisaliśmy o tym tu). Wniosek został złożony przez francuski Sąd Kasacyjny i zawiera dwa pytania dotyczące konsekwencji prawnych zróżnicowanego traktowania kobiet i mężczyzn w przypadku rodzicielstwa zastępczego, w sytuacji, gdy dziecko urodzone jest przez matkę zastępczą za granicą.

Teraz panel pięciu sędziów Trybunału zdecyduje, czy przyjmie wniosek i wyda opinię. Decyzja będzie uzasadniona, co zasadniczo różni ten rodzaj decyzji Trybunału od decyzji w sprawie zasadności wniosków o przekazanie sprawy do Wielkiej Izby. Pozostaje nam z niecierpliwością czekać na rozstrzygnięcie Trybunału, które jednak, co należy pamiętać, nie będzie miało charakteru wiążącego.

Guest Post: Dzieci Państwa Islamskiego

Stany Zjednoczone zażądały, aby Europa przyjęła z powrotem 650 swoich obywateli. Chodzi głównie o kobiety i dzieci przebywające w Al-Roj, Al-Hol and Ain-Issa - obozach kurdyjskich, w których przytrzymywani są członkowie organizacji terrorystycznej Państwo Islamskie. Europejskie państwa rozważają przyjęcie tzw. dzieci Państwa Islamskiego, natomiast nie ma jak dotychczas woli przyjęcia kobiet, które czasem w bardzo młodym wieku wyruszyły w podróż do Syrii.

            Stany Zjednoczone, Indonezja i Rosja przejęły już od Kurdów część swoich obywateli. Stany uważają, że kobiety pozostawione w obozach  stanowią większe zagrożenie dla Europy, jako podatny grunt do zrodzenia się nowej generacji bojowników, niż gdy po powrocie postawione zostaną w stan oskarżenia.

            Kurdowie stają na stanowisku, że nie do nich należy rola oskarżania osób znajdujących się w obozach i powinny ją przejąć państwa w stosunku do swoich obywateli. Irak przyjął inną politykę i od stycznia toczą się tam procesy kobiet - członkiń Państwa Islamskiego, w tym obywatelek państw europejskich, jak również dzieci w wieku od 9 lat. Organizacje pozarządowe upatrują w tym kontekście zagrożeń dla gwarancji procesowych oskarżonych. Procesy trwają bowiem bardzo krótko, oskarżeni pozbawieni są efektywnej obrony, a zarzuty sformułowane są szeroko. W rezultacie postępowań, kobiety skazywane są na karę dożywotniego pozbawienia wolności albo karę śmierci. Dzieci natomiast, skazywane są na karę do 5 lat pozbawienia wolności za przestępstwo członkostwa w organizacji Państwo Islamskie i karę do 15 lat pozbawienia wolności za udział w aktach przemocy.

            Reuters podaje, że według szacunków Kurdów, w obozach przebywa obecnie 500 kobiet i ponad 1000 dzieci, w tym 650 obywateli europejskich, których losy obecnie się ważą. Liczba ta może wzrosnąć w miarę jak koalicja będzie prowadzić dalsze działania na terytoriach dotychczas zajmowanych przez Państwo Islamskie. Może się okazać, że Kurdowie nie będą w stanie opanować sytuacji w obozach.

            Według International Centre for the Study of Radicalisation (ICSR) z Londynu, kobiety odgrywają bardzo ważną rolę w radykalizacji i realizowaniu celów organizacji terrorystycznej. W swoim raporcie „From Daesh to ‘Diaspora’: Tracing the Women and Minors of Islamic State“ rekomendują, aby nie tworzyć jednej kategorii „kobiety i ich dzieci“, ale rozgraniczyć obie grupy, ponieważ każda z nich stanowi potencjalnie inne zagrożenie po powrocie i wymaga innego traktowania. Ponadto zalecają, aby również dzieci poddać osobnej klasyfikacji, w zależności od ich wieku i roli jaką mogłyby pełnić, jeżeli zostały zradykalizowane.

            Państwa europejskie, w tym Belgia, Holandia i Francja, których obywatele są w grupie wspomnianych 650 osób, nie chcą przyjąć ich z powrotem z wielu powodów. Doświadczenia tych państw pokazują, że proces powrotu kobiet i dzieci jest bardzo złożony i trudno jest wypracować dobrze funkcjonujące procedury mogące te działania ułatwić.

Szerzej na temat: (tu) oraz (tu) (tu) a także (tu).

Autorka: Agata Helena Skóra