Europejska Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje o większą transparentność w Radzie UE

Od dłuższego czasu Europejska Rzecznik Praw Obywatelskich, E. O’Reily, prowadzi intensywną kampanię na rzecz zwiększenia transparentności instytucji unijnych. Podejmowane działania odnosiły się m.in. obecnego sposobu prowadzenia negocjacji w sprawie Brexitu czy wprowadzenia rejestracji spotkań przewodniczącego Rady Europejskiej. Największe zarzuty w zakresie braku przejrzystości dotyczą jednak sposobu procedowania w Radzie UE.

ONZ Korea Północna uchyla się od międzynarodowych sankcji sprzedając broń i technologie wojskowe

Według danych wywiadowczych, cytowanych w tajnym raporcie ONZ, Korea Północna wysłała do Syrii przynajmniej 50 ton materiałów do budowy zakładów produkcji broni chemicznej. Transport - na przełomie lat 2016/2017 - był możliwy dzięki pośrednictwu chińskiej spółki. Dostawy miały zaś stanowić jedynie wycinek stałego zaopatrzenia reżimu al-Assada (i m.in. Iranu który z kolei rzekomo finansuje zakupy syryjskie czy Hezbollahu) w broń i materiały powiązane przez Koreę Północną. Roczna wartość handlu szacowana jest na kilka miliardów dolarów, a proceder utrzymuje się przynajmniej od dekady (WSJ, U.N. Report Links North Korea to Syrian Chemical Weapons). 

W tym świetle mniej dziwią pojawiające się doniesienia o kolejnych przypadkach stosowania broni chemicznej przez rządowe siły syryjskie przeciwko ludności cywilnej, co spotkało się z ostrym sprzeciwem ze strony Stanów Zjednoczonych (WSJ, U.S. Says Syria Is Moving to Conceal Chemical Weapons Use Amid Rise in Attacks). To również Korea Północna miała Syrii dostarczyć technologii na potrzeby budowy reaktora jądrowego, zniszczonego przez Izrael w ataku lotniczym we wrześniu 2007 r.

Raport Rady Konsultacyjnej Sędziów Europejskich ws. bezstronności i niezawisłości sędziowskiej w 2017 r.

7 lutego Biuro Rady Konsultacyjnej Sędziów Europejskich (CCJE) opublikowało Raport poświęcony sędziowskiej bezstronności i niezawisłości w państwach Rady Europy w 2017 roku. 

Raport sporządzono z inicjatywy Sekretarza Generalnego Rady Europy celem "wypracowania metodologii i utrwalenia praktyki regularnego przeglądu sędziowskiej bezstronności i niezawisłości  w państwa członkowskich". Dokument został sporządzony na podstawie m.in. informacji nadesłanych przez członków i obserwatorów CCJE, jak również organów sądowych i odnośnych stowarzyszeń.

W części poświęconej Polsce CCJE wypowiedziała się w kilku kwestiach:

Wielka Brytania konsekwentna w pościgu za Assange'em

Do sprawy twórcy Wikileaks Juliana Assange'a ostatni raz nawiązywaliśmy w maju 2017 r. Wydawało się wówczas, że w związku z umorzeniem postępowania karnego przez szwedzką prokuraturę wzrosły szanse, ukrywającego się w ambasadzie Ekwadoru od 2012 r., Assangea na bezpieczne opuszczenie Wielkiej Brytanii.

Ostatecznie jednak ani powyższa okoliczność, ani nawet nadanie Assangeowi, w grudniu ubiegłego roku, ekwadorskiego obywatelstwa i wystosowanie do rządu Wielkiej Brytanii żądania uznania go za przedstawiciela dyplomatycznego tego państwa, nie przyniosły rezultatów (BBC, WikiLeaks's Julian Assange becomes Ecuadorean citizen). Londyn odmówił przyznania statusu dyplomatycznego.

Hiszpania przegrywa arbitraż dot. energetyki słonecznej

Zaledwie przed miesiącem pisaliśmy o decyzji Komisji Europejskiej, która zakazała Hiszpanii wykonania ubiegłorocznego wyroku arbitrażowego w sporze Eiser. Była to pierwsza porażka tego państwa w serii postępowań wszczętych przez inwestorów w sektorze energetyki słonecznej poszkodowanych w wyniku ograniczenia programu zachęt inwestycyjnych. Dotychczas korzystny dla Hiszpanii bilans tych postępowań właśnie został wyrównany. 

TSUE potwierdził, że Polska naruszyła dyrektywę w sprawie jakości powietrza

Niestety mamy kolejne złe dla Polski wieści z Luksemburga. Dziś Trybunał Sprawiedliwości wydał orzeczenie w sprawie C-336/16 Komisja przeciwko Polsce w sprawie naruszenia przez Polskę przepisów dyrektywy 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008 r.  w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy. O wszczęciu postępowania w tej sprawie pisaliśmy tu. TS uznał wszystkie zarzuty Komisji Europejskiej za zasadne nakazując Rzeczpospolitej Polskiej jak najszybsze dostosowanie się do wyroku.

Nie ma planu B w kwestii palestyńsko-izraelskiej

Między innymi w te słowy Sekretarz Generalny ONZ Antonio Guterres zwrócił się w swoich uwagach do Rady Bezpieczeństwa na niedawnym spotkaniu dotyczącym sytuacji na Bliskim Wschodzie odnosząc się do tego, że konieczne jest  aby Izrael i Palestyna koegzystowały jako dwa niezależne, demokratyczne państwa z uznawanymi granicami. W tym momencie stabilność regionu jest zagrożona, a oba państwa nie są w stanie egzystować jako jedno państwo biorąc pod uwagę historyczne, polityczne uwarunkowania, a także ich obecne aspiracje. Guterres podkreślił, że nadszedł moment w którym społeczność międzynarodowa powinna udzielić tej kwestii mocnego wsparcia. Jest to czas na dialog, rekoncyliację i rozsądek (zobacz całą wypowiedź tu). 

Opinia rzecznika generalnego w sprawie Puszczy Białowieskiej

Jak się okazało, spór merytoryczny dotyczący wycinki Puszczy Białowieskiej toczył się w zasadzie równolegle do szeroko opisywanego sporu o środki tymczasowe. Wczoraj (20 lutego) opinię w tej sprawie przedstawił już rzecznik generalny Yves Bot (skarga wniesiona została w czerwcu 2017 r.). Niestety nie jest ona korzystna dla Polski. Rzecznik uznał za zasadne wszystkie cztery zarzuty przedstawione przez Komisję Europejską. (Opinia dostępna jest tu). Dotyczą one naruszenia przez Polskę art 6 ust 3 dyrektywy siedliskowej oraz art 6 ust 1 dyrektywy ptasiej. Chodzi w nich głownie  konieczność przeprowadzenia ocen oddziaływania podejmowanych działań na obszary Natura 2000. Zarzuty trzeci i czwarty dotyczą pogorszenia stanu siedlisk gatunków: chrząszczy saproksylicznych oraz ptaków (dzięcioła białogrzbietego, dzięcioła trójpalczastego, sóweczki i włochatki).

Sąd w Amsterdamie pyta TS UE czy brexit będzie oznaczał automatyczną utratę obywatelstwa UE przez Brytyjczyków

Holenderski sąd rozpatrując sprawę pięciu Brytyjczyków, mieszkających na stałe w Holandii (jeden z nich od 24 lat), którzy w związku z przepisami holenderskimi nie mogą uzyskać obywatelstwa tego państwa bez wcześniejszego zrzeczenia się obywatelstwa brytyjskiego, zdecydował się zawiesić postępowanie krajowe i skierować pytanie (lub pytania – nie znana jest jeszcze ich formalna treść) prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości UE. 

Z przekazów medialnych (zob. m.in. tu, tu i tu) wynika, że pytanie/pytania będą dotyczyć wykładni art. 20 TFUE, a w szczególności tego czy należy ten przepis interpretować w taki sposób, że brexit oznacza, automatyczną utratę obywatelstwa unijnego przez Brytyjczyków, czy też zachowają oni swoje prawa, a jeśli tak, to na jakich warunkach. Adwokat strony powodowej w postępowaniu krajowym sens pytania/pytań opisał bardziej obrazowo: Are you an EU citizen for life or can your citizenship be taken away from you?

Powołanie izby międzynarodowej ds. gospodarczych przy Sądzie apelacyjnym w Paryżu

W ciekawy sposób do konkurencji o przyciągniecie do własnej jurysdykcji międzynarodowych postępowań arbitrażowych włączył się Paryż. Na mocy porozumienia między tamtejszym sądem apelacyjnym, sądem gospodarczym oraz paryską adwokaturą powołano izbę specjalną przy sądzie apelacyjnym ds. rozstrzygania sporów międzynarodowych. 

Wkrótce referendum aborcyjne w Irlandii

Końcem maja lub na początku czerwca br. odbędzie się referendum aborcyjne w Irlandii. Rząd przygotował poprawkę do irlandzkiej konstytucji, która- jeśli zostanie przyjęta w referendum - otworzy drogę do przyjęcia zliberalizowanego prawa dopuszczającego aborcję.

Poprawka zakłada wykreślenie art. 40.3.3., wprowadzonego w 1983 r. ósmą poprawką do konstytucji. Przepis ten brzmi:

The State acknowledges the right to life of the unborn and, with due regard to the equal right to life of the mother, guarantees in its laws to respect, and, as far as practicable, by its laws to defend and vindicate that right.

This subsection shall not limit freedom to travel between the State and another state.

This subsection shall not limit freedom to obtain or make available, in the State, subject to such conditions as may be laid down by law, information relating to services lawfully available in another state.

Planowany jest m.in. pełny dostęp do aborcji w pierwszych 12 tygodniach ciąży. Aktualnie w Irlandii obowiązują rygorystyczne przepisy w tym zakresie. Aborcja jest dopuszczalna jedynie w przypadku poważnego zagrożenia życia kobiety.

Abdulqawi Ahmed Yusuf nowym prezesem MTS, Hisashi Owada składa rezygnację ze stanowiska sędziego

Dnia 6 lutego br. rozpoczęła się kadencja pięciu sędziów MTS wybranych w wyjątkowych wyborach (przegrana sędziego Christophera Greenwooda z Wielkiej Brytanii i w konsekwencji brak sędziego z państwa będącego członkiem stałym Rady Bezpieczeństwa), jakie odbyły się w listopadzie ubiegłego roku. W tym samym dniu odbyły się wybory nowych władz Trybunału.

Prezesem został Abdulqawi Ahmed Yusuf z Somalii. Wybrany na stanowisko sędziego w 2009 r. W trakcie ostatnich trzech lat pełnił funkcję wiceprezesa. W wspomnianych wyborach listopadowych został ponownie wybrany na stanowisko sędziego. Bezpośrednio przed wyborem na sędziego MTS Yusuf pełnił stanowisko kierownicze w UNESCO. Oficjalny biogram dostępny jest na stronie internetowej MTS.

Komisja Europejska rozważa uzależnienie wypłaty środków z budżetu unijnego od przestrzegania zasady praworządności

W opublikowanym dzisiaj komunikacie Komisja Europejska przedstawiła różne warianty wieloletnich ram finansowych UE na okres po 2020 r. Z polskiej perspektywy najciekawsze wydają się sugestie dotyczące uzależnienia wypłaty środków od przestrzegania zasady praworządności.

Ciąg dalszy sporu o wycinkę Puszczy Białowieskiej: na razie kar nie będzie

Od wczoraj media w Polsce (np. Newsweek, Radio Zet, Na Temat) donoszą, że Komisja Europejska nie będzie występowała o kary w wysokości 100 tys. euro dziennie. Twierdzą, że Komisję przekonały argumenty Polski. Doniesienia są entuzjastyczne i można by odnieść wrażenie, że spór z Polski z Komisją został zakończony. Niestety jest to wrażenie mylne.

Poza doniesieniami mediów próżno szukać jakiejś formalnej informacji w tej sprawie. Przyczyna jest oczywista - Komisja nie wydała żadnego formalnego komunikatu w tej sprawie. Na razie po prostu wstrzymała się od nowych działań dyscyplinujących Polskę, na jakie pozwalałoby jej postanowienie z listopada (nasza informacja o tym). Nie będzie zatem wnioskowała o nałożenie specjalnej kary za niewykonanie postanowienia. Nie oznacza to zakończenia sporu głównego (który w zasadzie na dobre się jeszcze nie zaczął). Postępowanie toczy się normalnie.

Duch olimpizmu w cieniu walki z terroryzmem międzynarodowym

Kiedy w trakcie przygotowań do igrzysk olimpijskich w Seulu w 1988 roku MKOL zaprosił KRLD do rozmów o ewentualnym udziale w sportowych zmaganiach, ta odpowiedziała zaporową listą żądań, w rezultacie ostatecznie zaproszenia ostatecznie nie otrzymała (NYT, Two Koreas, Split by War, Use Olympics to Make Rare Schow of Unity). Nie dziwi zatem, że uwaga sportowego świata oczekującego rozpoczęcia zimowych igrzysk olimpijskich w Pyeongchangu od pewnego czasu zogniskowana była na nagłym ociepleniu relacji między zwaśnionymi sąsiadami, czego symbolicznym odzwierciedleniem stał się udział obu reprezentacji w ceremonii otwarcia pod wspólną flagą, czy wystawienie wspólnej kobiecej reprezentacji hokejowej.

Ceremonia otwarcia igrzysk. Reprezentacje KRLD i Rep. Korei pod flagą Zjednoczonej Korei.
Źródło Busines Insider

Do zmącenia sielankowej atmosfery doszło w dość niespodziewany sposób, w związku z działaniem sponsora imprezy a zarazem lokalnego czempiona technologicznego.

Dziś Międzynarodowy dzień kobiet i dziewcząt w nauce!!!

Szanowni Państwo! 

Codziennie mamy do czynienia z dyskryminacją kobiet w świecie nauki. Konferencje bez kobiet, ba konferencje o prawach kobiet bez udziału kobiet; seminaria w gronie jedynie męskich ekspertów to ciągle zupełnie zwyczajna codzienność. Na każdym szczeblu kariery naukowej zwiększa się ilość mężczyzn w stosunku do kobiet, co doskonale oddaje cytat ze strony ONZ: the probability for female students of graduating with a Bachelor’s degree, Master’s degree and Doctor’s degree in science-related field are 18%, 8% and 2% respectively, while the percentages of male students are 37%, 18% and 6% (zob. tu)

Nie ma równości płac. Nie ma równych szans. Potwierdza to treść rezolucji przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne w 2015 roku (zobacz tu), w której przypomina się państwom o konieczności zapewnienia równego udziału kobiet w nauce i wyeliminowania ich dyskryminacji. 

Dziś międzynarodowy dzień kobiet i dziewcząt w nauce. Warto pamiętać, o tym, że dyskryminacja, o której piszemy dotyczy połowy ludzkości, co oznacza, że wiedzy i umiejętności tej połowy nie wykorzystujemy w pełni.

Kolejne postępowania przed MTK (i wcale nie dotyczą Afryki)!!

Prokurator MTK zdecydowała o zbadaniu zbrodni popełnionych na Filipinach i w Wenezueli (zobacz info na stronie MTK). Obie sytuacje zostaną na razie objęte jedynie wstępnym badaniem, co oznacza, że Prokurator postara się potwierdzić, że przedstawione jej informacje stanowią dostateczną podstawę do wszczęcia postępowania przygotowawczego (zob. art. 15 ust. 6 Statutu MTK). Wstępne badanie sytuacji na Filipinach, które są stroną Statutu MTK od 2011 roku, będzie dotyczyć zbrodni popełnionych od lipca 2016 roku, w kontekście prowadzonej przez rząd filipiński kampanii dotyczącej wojny z narkotykami, w rezultacie której zabito tysiące osób za ich domniemane powiązanie z nielegalnym handlem narkotykami.

Turcja niszczy bezcenne zabytki w Syrii

Świątynia Ain Dara po ataku

Źródło: Delil Souleiman/AFP/Getty Images

https://news.artnet.com/art-world/destruction-ain-dara-1210982

Świątynia Ain Dara przed atakiem

Źródło: http://www.abovetopsecret.com/forum/thread935208/pg1

W dniu 20 stycznia 2018 r. wojska tureckie rozpoczęły ofensywę ("Gałązka Oliwna") przeciwko Ludowym Jednostkom Ochrony (YPG), milicji kurdyjskiej działającej na terenie Syrii, w rejonie miasta Afrain. YPG, początkowo będąca zbrojnym ramieniem Partii Unii Demokratycznej (PYD), stanowi aktualnie oficjalną armię Demokratycznego Systemu Federalnego Północnej Syrii, terytorium kontrolowanego przez Kurdów. Turcja uznaje YPG za organizację terrorystyczną, poprzez jej związki z Partią Pracujących Kurdystanu (PKK), która de facto zagraża jej interesom w regionie. Pisaliśmy we wtorek, że Turcja uznała, że przysługuje jej prawo do samoobrony, na podstawie art. 51 KNZ, w związku z działalnością organizacji terrorystycznych, które używają siły (przeprowadzają ataki zbrojne) przeciwko jej terytorium. 

Zbliżają się wysłuchania publiczne ofiar syryjskich dotyczące skutków niszczenia szkół w kontekście konfliktu syryjskiego

22 marca syryjskie ofiary i aktywiści zbiorą się w Genewie w ramach wysłuchania publicznego (public hearing) dotyczącego skutków niszczenia szkół w ramach konfliktu syryjskiego. Wydarzenie jest zorganizowane przez Międzynarodowe Centrum Sprawiedliwości Przejściowej (ICTJ) i dziesięć syryjskich organizacji, które razem tworzą projekt ‘Save Syrian Schools’:

Zaskakujące wątki w uzasadnieniu decyzji Prezydenta RP w sprawie nowelizacji ustawy o IPN

O nowelizacji ustawy o IPN z perspektywy prawa międzynarodowego pisaliśmy tutaj, a zredagowana wersja naszego postu pojawiła się również w Archiwum Osiatyńskiego.

Prezydent kilka godzin temu ogłosił swoją decyzję o podpisaniu ustawy i jednoczesnym skierowaniu jej do Trybunału Konstytucyjnego. 

Bez względu na wyrok Trybunału, ustawodawca powinien rozważyć, czy przepisów ustawy nie poprawić, gdyż w obecnym kształcie są po prostu nieprecyzyjne i wątpliwe z punktu widzenia regulacji międzynarodowych.

W niniejszym poście chcielibyśmy jednak zwrócić uwagę na zaskakujący wątek w uzasadnieniu przez prezydenta swej decyzji (dostępne tutaj). Otóż Prezydent stwierdził:

Prawo do samoobrony a terroryzm - najnowszy kazus Turcji

W dniu 20 stycznia turecki chargé d’affaires przy ONZ, w listach skierowanych do Przewodniczącego RB ONZ i Sekretarza Generalnego ONZ, poinformował o rozpoczęciu przez Turcję operacji militarnej na terytorium Syrii, w związku z działalnością organizacji terrorystycznych na terytorium tego państwa, w regionie Afrin, która zagraża tureckim prowincjom Hatay i Kilis. Turcja, jako na podstawę prawną operacji, wskazała na prawo do samoobrony z art. 51 KNZ. Celami operacji mają być: zapewnienie bezpieczeństwa regionom przygranicznym, zneutralizowanie terrorystów z regionu Afrin i pomoc „bratnim Syryjczykom”.

Rola Polski w Radzie Bezpieczeństwa w 2018 r. (przewodniczenie komitetom oraz przygotowywanie projektów rezolucji)

W ostatnim czasie komentatorzy obecności Polski w Radzie Bezpieczeństwa skupiają się na podnoszeniu, że Rada to organ bez znaczenia, a jak ma znaczenie to wpływ na jego działanie mają jedynie stali członkowie, gdyż tylko oni mają prawo weta (zob. np. nagranie tutaj). Jednak wbrew pozorom niestali członkowie RB mogą mieć istotny wpływ na kształtowanie decyzji organu ONZ ponoszącego główną odpowiedzialnego za utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa. Ten wpływ uzależniony jest od tego, jakim organom pomocniczym przewodniczą i czy są odpowiedzialni za przygotowanie projektu rezolucji w danej sprawie.

Nowelizacja ustawy o IPN w świetle prawa międzynarodowego

W mediach od wielu dni wrze na temat zmian w ustawie o IPN z 1998 r. (zob. aktualny tekst tutaj). Projekt ustawy obecnie czeka na podpis prezydenta (zob. projekt tutaj). 

Warto przyjrzeć się z perspektywy prawa międzynarodowego przepisom, które budzą tak duże zainteresowanie. Ustawa o IPN wymaga konsultacji ze specjalistami z zakresu prawa międzynarodowego, których zabrakło zarówno w 1998 r., jak i w trakcie przygotowań nowelizacji.

Powoli widać skutki zawieszonych rozmów pokojowych na Filipinach: aresztowania w toku

Prezydenta Filipin, Rodrigo Duterte, chyba nie trzeba nikomu przestawiać, jest on znany z surowej polityki wobec przestępczości narkotykowej, po grożenie ‘sukinsynom’ z ONZ (o czym już pisaliśmy tutaj). W ostatnich latach doszło również do podpisania, po latach negocjacji, porozumienia pokojowego z Islamskim Frontem Wyzwolenia Moro (o czym pisaliśmy tutaj). Niestety, negocjacje z komunistami nie idą już tak dobrze.

Pod koniec zeszłego roku (w listopadzie 2017), Prezydent Duterte wydał proklamację nr 360 kończącą rozmowy pokojowe z komunistycznymi rebeliantami (National Democratic Front-Communist Party of the Philippines/NDF - The New People's Army/NPA), które z przerwami trwają od lat 80tych. Powodem zerwania rozmów było ‘zaangażowanie się NPA w zbrodnie i działania wojenne’ w trakcje trwania rozmów pokojowych, co została zinterpretowanie jako: ‘niefortunne, że członkowie NDF-NPA nie wykazali się szczerością i zaangażowaniem w dążeniu do prawdziwych i znaczących pokojowych negocjacji’ (zob. np. tutaj). 

Jutro Światowy Dzień Mokradeł

Jutro - 2 lutego - w rocznicę podpisania Konwencji Ramsarskiej przypada Światowy Dzień Mokradeł. Nie jest może tak hucznie obchodzony jak np. Dni Ziemi, ale jest zawsze dobrą okazją do przypomnienia, jak ważne mokradła są zwłaszcza dla bioróżnorodności. W tym roku głównym tematem będą mokradła na terenie miast. Ma on na celu promocję takich obszarów na terenie miast i zwrócenie uwagi na to, że to właśnie obszary wodno-błotne na terenach miast czynią je zdatnymi do życia poprzez zapewnienia wody pitnej, ograniczanie powodzi, zmniejszanie upałów, ale też lepsze filtrowanie powietrza ze względu na roślinność, której sprzyjają. więcej informacji można znaleźć tu.

Źródło: https://www.ramsar.org/wetland/poland