Rezolucja w sprawie Syrii przyjęta jednogłośnie

W sprawie Syrii zabieraliśmy już głos kilkakrotnie, zobacz: tu oraz tu a także tu. Odwoływaliśmy się między innymi do braku woli wśród stałych członków Rady Bezpieczeństwa do przyjęcia rezolucji w sprawie Syrii. W końcu jednak udało się wypracować kompromis. 

27 września przyjęto jednogłośnie rezolucję 2118(2013) tu dotyczącą stopniowego zniszczenia syryjskiej broni chemicznej. Rezolucja podjęta została ściśle we współpracy z Organizacją ds. Zakazu Broni Chemicznej (Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons, OPCW), której rada wykonawcza przedstawiła plan stopniowego zniszczenia syryjskich zasobów.

UE: Kolejne w mijającym tygodniu skargi KE przeciwko Polsce - tym razem o naruszenia unijnej regulacji VAT

26 września br. Komisja Europejska poinformowała o wystąpieniu do Trybunału Sprawiedliwości z dwiema sprawami przeciwko Polsce w związku z naruszeniem unijnych przepisów o VAT.

Pierwsza ze spraw dotyczy niezgodnego z unijną dyrektywą o VAT objęcia obniżoną stawką podatku VAT sprzętu medycznego przeznaczonego do użytku ogólnego i produktów farmaceutycznych. Dyrektywa pozwala na objęcie obniżoną stawką wyłącznie sprzętu i urządzeń medycznych, które spełniają dwa warunki: są przeznaczone do łagodzenia skutków lub leczenia niepełnosprawności i służą wyłącznie do użytku osobistego osoby niepełnosprawnej. Natomiast Polska stosuje obniżoną stawkę VAT także na sprzęt medyczny przeznaczony do użytku ogólnego (np. w szpitalach) oraz niektóre nielecznicze produkty farmaceutyczne, takie jak środki dezynfekujące i produkty do pielęgnacji (produkty spa). Komisja w styczniu 2013 r. przedstawiła Polsce uzasadnioną opinię w tej sprawie, do tej pory jednak zastrzeżenia Komisji nie zostały przez Polskę uwzględnione.

"A teraz coś z zupełnie innej beczki..." - UE otwiera rynek dla win z Mołdowy?

Wszystkich miłośników wina (a tych w naszej Redakcji nie brakuje) powinna ucieszyć wiadomość, że 25 września Komisja Europejska zaproponowała pełne otwarcie unijnego rynku dla win z Mołdowy jeszcze przed tymczasowym stosowaniem układu stowarzyszeniowego Mołdowy z UE, przewidującego utworzenie pomiędzy stronami strefy wolnego handlu (Deep and Comprehensive Free Trade Area, DCFTA). 

Układ ma być podpisany na szczycie Partnerstwa Wschodniego w Wilnie, w listopadzie br., a wkrótce potem ma rozpocząć się jego tymczasowe stosowanie. Jednak w obliczu problemów, jakich producenci wina z Mołdowy doświadczają ostatnio w eksporcie na swoje tradycyjne rynki zbytu, KE uznała, że liberalizacja handlu w tym zakresie jest już teraz celowa i uzasadniona. KE ma przedstawić Radzie i PE propozycję odpowiedniej modyfikacji rozporządzenia 581/2011, określającego autonomiczne preferencje handlowe dla Republiki Mołdowy. Taki krok, według słów Komisarza UE ds. Rolnictwa, Daciana Solosa:  reflects that, beyond being a very successful economic integration project, the EU is also a space of solidarity (Komunikat prasowy IP/13/872) . 

A my pamiętajmy, że także nasze codzienne zakupowe wybory - i odnosi się to nie tylko do wina z Mołdowy - mogą być takim "gestem solidarności "...        

ESMA rozszerza współpracę w sprawach alternatywnych funduszy inwestycyjnych o 7 jurysdykcji

Jak informuje na blogu Jim Hamilton Unijny Urząd Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) zatwierdził Porozumienie o współpracy z odpowiednimi urzędami kompetentnymi w sprawach funkcjonowania alternatywnych funduszy inwestycyjnych z siedmiu jurysdykcji, w tym z  amerykańską Commodity Futures Trading Commission. 

Na stronie internetowej Urzędu brak informacji na ten temat.

O wcześniejszych MoUs zawartych przez ESMA z regulatorami z państw trzecich pisaliśmy w czerwcu i w lipcu.

Zob. także post dotyczący Raportu końcowego ws. definicji alternatywnych funduszy inwestycyjnych na potrzeby AIFMD.

Wielka Brytania skarży unijne pułapy wynagrodzeń bankierów

Zgodnie z oświadczeniem Ministerstwa Finansów Wielka Brytania złożyła skargę do Trybunału Sprawiedliwości o stwierdzenie nieważności Dyrektywy o wymogach kapitałowych CRD IV w części stanowiącej limity wynagrodzeń dla bankowców (zob. nasz post UE: ograniczenia wysokości premii bankierów). W stosunku do Dyrektywy sformułowany został zarzut, że jest ona sprzeczna z TUE, a kompetencje przyznane EBA wykraczają poza regulacje techniczne.

UE: Skarga Komisji Europejskiej przeciwko Polsce w związku z nieprzestrzeganiem przepisów UE dotyczących jakości i bezpieczeństwa tkanek i komórek ludzkich

Komisja Europejska podjęła dzisiaj (26 września) decyzję o wniesieniu przeciwko Polsce skargi na niewywiązanie się państwa z obowiązku pełnej transpozycji dyrektywy 2004/23/WE o w sprawie ustalenia norm jakości i bezpiecznego oddawania, pobierania, testowania, przetwarzania, konserwowania, przechowywania i dystrybucji tkanek i komórek ludzkich i aktów wykonawczych do niej.

Polska dotąd nie uregulowała w prawie krajowym w sposób zgodny z wymogami dyrektywy  zagadnień dotyczących jakości i bezpieczeństwa w odniesieniu do trzech kategorii tkanek i komórek objętych przepisami unijnymi: do komórek rozrodczych, tkanek zarodkowych i tkanek płodu. Mimo że kwestia przeszczepiania tkanek i komórek w ogóle jest regulowana prawem polskim, państwo nie zgłosiło Komisji żadnych zakazów ani ograniczeń dotyczących wspomnianych trzech kategorii. W tej sytuacji, 25 stycznia 2013 r. Komisja przedstawiła Polsce uzasadnioną opinię, prosząc o uzupełnienie transpozycji odpowiednich dyrektyw. Polska do tej pory nie udzieliła zadowalającej odpowiedzi ani nie wykonała obowiązku, mimo wielu wezwań Komisji w tej sprawie.

Należy pamiętać, że dyrektywa 2004/23/WE nie nakazuje, ani nie zabrania państwom członkowskim dopuszczenia określonych procedur z wykorzystaniem tkanek i komórek ludzkich (jak zapłodnienie in vitro czy wykorzystywanie zarodkowych komórek macierzystych). Ponadto dyrektywa w żaden sposób nie determinuje przepisów krajowych dotyczących prawnego określenia pojęcia "osoby" (person) lub "jednostki" (individual). Te kwestie prawo UE pozostawia w zakresie swobodnej decyzji każdego państwa. Jednak  jeśli państwo dopuszcza takie procedury, to muszą one podlegać wszystkim wymogom wynikającym z dyrektywy. Głównym celem dyrektywy jest bowiem zapewnienie jakości i bezpieczeństwa tkanek i komórek od momentu ich pobrania do momentu przeszczepienia. Przeszczepianie tkanek i komórek potencjalnie stwarza poważne ryzyko przenoszenia chorób i dlatego tak ważne jest przestrzeganie przepisów UE w tym zakresie. Polska jednak unika jakiegokolwiek ruchu w zakresie regulacji procedur medycznych "wrażliwych światopoglądowo" (podkreślmy - nie zabraniając ich stosowania na swoim terytorium!), co w konsekwencji prowadzi do całkowitej dowolności i braku prawnego zapewnienia jakichkolwiek standardów jakości i bezpieczeństwa w odniesieniu do wspomnianych trzech kategorii tkanek i komórek, i stwarza poważne zagrożenie dla życia i zdrowia ludzkiego.

Zob. też - Komunikat Komisji Europejskiej w tej sprawie.

Stany Zjednoczone podpisały konwencję w sprawie handlu bronią

Media (zobacz tutaj), NZ (zobacz tutaj) oraz organizacje pozarządowe (zobacz tutaj) żyją informacją o tym, że USA podpisały Konwencję w sprawie handlu bronią (ATT), której celem - przypomnijmy, gdyż pisaliśmy już o konwencji  tutaj - jest zapobieganie dostarczaniu broni podmiotom naruszającym prawa człowieka. Podpis (a tym samym poparcie dla traktatu) ze strony USA ma oczywiście ogromne znaczenie, gdyż USA odpowiadają za 80% światowego eksportu broni. Od tej pory USA nie powinny udaremniać celu traktatu, zgodnie z konwencją wiedeńską o prawie traktatów (art. 18), która obowiązuje USA na podstawie prawa zwyczajowego (USA nie są stroną tej konwencji), lecz w pełni ATT będzie obowiązywać USA, kiedy dojdzie do ratyfikacji, na którą musi wyrazić zgodę Senat USA. Mimo, że jak podkreśla Kerry, w zasadzie regulacje przyjęte w konwencji, już obowiązują w USA na podstawie ich wewnętrznego prawa, to jednak potężne lobby producentów broni sprzeciwia się związaniu Stanów Zjednoczonych tym traktatem. A historia pokazuje, że już niejeden wielki projekt (Liga Narodów, Statut Rzymski) nie zyskał (lub nawet nie miał szans - ze względu na postawę prezydenta - zyskać) poparcia Senatu USA.

Polska podpisała konwencję 1 lipca. Obecnie konwencja ma już 108 podpisów i 7 ratyfikacji. Wśród oponentów Konwencji można wymienić Koreę Północną, Iran, Syrię, które głosowały przeciwko przyjęciu konwencji przez ZO NZ, a także Chiny, Indie, Rosję (wstrzymały się od głosu).

Modelowe klauzule arbitrażowe dołączone do Umów Ramowych ISDA

Międzynarodowe Stowarzyszenie Swapów i Derywatów (ISDA) opublikowało ISDA Arbitration Guide zawierający wybór modelowych klauzul arbitrażowych, stanowiących uzupełnienie do Umów Ramowych ISDA (Master Agreements) z 1992 i 2002 roku, wraz z wytycznymi dotyczącymi wykorzystywania arbitrażu w związku z transakcjami derywatowymi.

Syntetyczna charakterystyka dokumentu dostępna jest tutaj.

Kenyatta w MTK, cd.

MTK w decyzji z 24 października 2013 (decyzja tu) odrzucił wniosek obrońców prezydenta Kenii, Kenyatty, o odroczenie sprawy do stycznia 2014. Zdaniem obrony potrzeba więcej czasu na przygotowanie dowodów. Trybunał nie uznał tego argumentu za wystarczający do odroczenia rozpoznania sprawy. Tak więc proces prawdopodobnie rozpocznie się 12 listopada.

Słowo "prawdopodobnie" pada w tym kontekście nieprzypadkowo. Warto bowiem wspomnieć o nierozpatrzonym jeszcze wniosku (tu) obrony z dnia 23 września o warunkowe zwolnienie z ciągłej obecności na procesie. Obrona Kenyatty wskazuje, że obecność Kenyatty można zapewnić przez transmisję internetową. Obrona wnosi o rozpatrzenie dwóch rozwiązań. Jedno zakłada, że Kenyatta pojawiłby się w Trybunale na rozpoczęciu i zakończeniu procesu oraz ogłoszeniu wyroku, a we wszystkich innych przypadkach obecny byłby przez połączenie video. Drugie rozwiązanie zakłada, że we wszystkich przypadkach, kiedy obecność Kenyatty byłaby wymagana użyto by połączenia video.

Zastępca Kenyatty, Ruto, również oskarżany przez MTK o popełnienie zbrodni (zobacz szczegóły sprawy tu), został zwolniony z procesu w związku z zamieszkami w Nairobi. Proces odroczono o tydzień. 

Wobec powyższego jedno jest pewne, nie wiadomo, jak będzie wyglądał proces Kenyatty dopóki się rzeczywiście nie rozpocznie. Powrót Ruto do Hagi uwiarygodni przybycie do Hagi Kenyatty. Sam Kenyatta pewnie także wolałby być postrzegany jako pełnoprawny partner dla MTK, współdecydujący o swoim losie, a nie jako zbrodniarz ukrywający się przed nakazami aresztowania, jak prezydent Sudanu Omar Al- Baszir.

Najnowsze orzeczenia ETPCz dotyczące granic prawa do swobodnego rozpowszechniania informacji za pomocą środków masowego przekazu

W ostatnim tygodniu ETPCz opublikował trzy interesujące orzeczenia, których wspólnym mianownikiem jest określenie granic prawa do swobodnego rozpowszechniania informacji za pomocą środków masowego przekazu. Co prawda jedynie jedno z nich dotyczy bezpośrednio zarzutów na gruncie art. 10 Konwencji, ale we wszystkich Trybunał pokazał relację pomiędzy koniecznością ochrony wynikających z tego artykułu gwarancji a ochroną innych dóbr także przewidzianych w Konwencji. 

Straż Przybrzeżna Korei Północnej ostrzelała rosyjski statek na Morzu Japońskim

W sobotę 21 września, doszło do kolejnego incydentu na Morzu Japońskim. Jednostka Straży Przybrzeżnej Korei Północnej ostrzelała rosyjski statek rybacki, który płynął z portu Zarubino do Korei Południowej. W relacji kapitana rosyjskiego statku, jednostka koreańska nie próbowała kontaktować się przez radio, ani nie wysyłała żadnych widocznych ostrzeżeń do statku. Po ostrzale, służby Korei Północnej weszły na pokład rosyjskiego statku i go przeszukały oraz przesłuchały załogę. Więcej informacji tutaj

Federalna Służba Bezpieczeństwa zajęła Arctic Sunrise i przetrzymuje jego załogę.

19 września, w czwartek Federalna Służba Bezpieczeństwa Rosji dokonała zajęcia należącego do Greenpeace Intenational statku Arctic Sunrise (patrz tutaj). Statek poruszał się po wodach Morza Peczorskiego prowadząc protest przeciwko eksploatacji przez koncerny Rosyjskie oraz Amerykańskie i Brytyjskie złóż znajdujących się w tym regionie. Działania służb Rosji są bezpośrednim wynikiem próby wtargnięcia aktywistów Greenpeace na pokład platformy wiertniczej Prirazlomnaya należącej do koncernu Gazprom. Podczas tej próby zatrzymanych zostało dwóch członków Greenpeace. Służby Rosyjskie twierdzą, że kapsuła bezpieczeństwa, w której aktywiści organizacji protestowali przy platformie przypominała bombę, co było bezpośrednim powodem zajęcia statku i zatrzymania ekologów. Obecnie statek jest w drodze do Murmańska, najbliższego Rosyjskiego portu w regionie. 21 września przedstawiciele Federacji Rosyjskiej poinformowali, że zatrzymali statek oraz aktywistów pod zarzutem piractwa. Oskarżenia te zostały jednoznacznie odrzucone przez przedstawicieli Greenpeace. Więcej informacji tutaj.

Chevron nie musi płacić Ekwadorowi za zniszczenia w Lago Agrio

17 września Trybunał Arbitrażowy przy Stałym Trybunale Arbitrażowym w Hadze wydał orzeczenie, w którym stwierdza, że Chevron zwolnił się już z wszelkich zobowiązań względem Ekwadoru poprzez zawarcie porozumienia Settlement and Release Agreement pomiędzy Ekwadorem i Texaco z 1992 i 1995 r. Texaco zostało w 2001 r. przejęte przez Chevron, który jest jego następcą prawnym. Zdaniem sądu zawarte wówczas porozumienie "zwolniło" Texaco i jego właściciela w dalszej odpowiedzialności.

Polska na francuskiej 'czarnej liście' wykluczającej małżeństwa homoseksualne

Zgodnie z ogłoszoną w maju francuską ustawą nadającą parom homoseksualnym prawo do zawierania małżeństw i adopcji dzieci (zobacz nasz post) od ogólnej zasady oceny ważności aktu małżeństwa wedle prawa ojczystego każdego z małżonków ustanowiono istotny wyjątek. Aby możliwość zawierania małżeństw homoseksualnych z obcokrajowcami nie została ograniczona do 14 jurysdykcji w których zostały one dopuszczone (tak: Conflict of Laws.net), małżeństwa takie będą uznawane za ważne, o ile zgodne są z prawem ojczystym lub prawem państwa rezydencji przynajmniej jednego małżonka.

Zgodnie z Wytycznymi dla merów wydanymi przez Ministerstwo Sprawiedliwości powyższy wyjątek nie stosuje się jednak do obywateli narodowości tych państw, z którymi Francja zawarła szczegółowe porozumienie bilateralne w tym zakresie. 

Wśród 11 państw, których obywatele nie mogą zawierać małżeństw homoseksualnych z obywatelami Francji na nowych zasadach znajduje się Polska razem z Algierią, Tunezją i Marokiem, 5 państwami byłej Jugosławii, Laosem i Kambodżą.

Kolejna odsłona sporu Kolumbia-Nikaragua

Niedawno informowaliśmy, że Kolumbia niezadowolona z rozstrzygnięcia przez MTS sporu z Nikaraguą zapowiedziała, że wyroku nie wykona. W ramach ocen postawy kolumbijskiej administracji m.in. sformułowano hipotezę, że grając na czas i wykorzystując asymetryczny charakter konfliktu między oboma państwami Kolumbia dązy do wymuszenia na sąsiedzie ugodowego zakończenia sporu. Zresztą dopiero co w ten sposób, uprzedzając rozstrzygnięcie Trybunału, zakończyło się postępowanie w sporze tego państwa z Ekwadorem (zob. post tutaj).

Uprzedzając dalsze próby obstrukcji prac Trybunału, inicjatywę przejęła Nikaragua występując z kolejną skargą. MTS został poproszony o:

- delimitację granic między oboma państwami poza 200MM strefami szelfu kontynentalnego obu państw oraz poza obszarem w którym zostały one ustalone w wyroku MTSu z listopada ubiegłego roku, oraz

- wskazanie zasad prawnomiędzynarodowych przesądzających o prawach i obowiązkach w obszarze do którego roszczenia wysuwają oba państwa do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sporu.

Plan Działania UE w walce z przestępczością zorganizowaną

Komisja Specjalna ds. Przestępczości Zorganizowanej, Korupcji i Prania Pieniędzy (CRIM) Parlamentu Europejskiego opublikowała Plan Działania na lata 2014-2019 w zakresie walki z przestępczością zorganizowaną. Plan zawiera postulaty działań w następujących obszarach: - pozbawienia organizacji przestępczych środków umożliwiających prowadzenie działalności, - ściślejszej współpracy sądowej i policyjnej (między instytucjami krajowymi oraz EUROPOLem, OLAFem, EUROJUSTem i ENISĄ), - wspierania efektywności i odporności administracji publicznej na korupcję oraz wzmacniania zasady odpowiedzialności politycznej, - poprawy wiarygodności organów ścigania oraz podejmowania zabiegów na rzecz podnoszenia etyki biznesu, a wreszcie - podnoszenia transparentności funkcjonowania sektora bankowego.

W ramach rekomendacji szczegółowych m.in. wezwano państwa do ujednolicenia do końca 2013 roku definicji zorganizowanych grup przestępczych (uwzględniając w szczególności udział w organizacji typu mafijnego) oraz do harmonizacji prawa karnego w obszarze prania pieniędzy. Autorzy zachęcają państwa – przy zachowaniu pełnych konstytucyjnych gwarancji praw człowieka - do przyjęcia przepisów umożliwiających konfiskatę mienia pochodzącego z lub mogącego służyć działalności przestępczej w razie przedstawienia z wysokim prawdopodobieństwem graniczących z pewnością dowodów obciążających,  a także do pozbawienia skazanych prawomocnym wyrokiem karnym współpracowników grup przestępczych możliwości ubiegania się o zamówienia publiczne. Specjalne postanowienia umożliwiające walkę z mafią powinny zostać uwzględnione w porozumieniach stowarzyszeniowych i umowach o wolnym handlu zawieranych przez UE z państwami trzecimi.

Broń masowego rażenia przysłoni wszystko

Uwaga decydentów obserwujących rozwój wypadków w Syrii koncentrowała się na zabezpieczeniu składów broni chemicznej, więc mogą być zadowoleni z przystąpienia Syrii do Konwencji zakazującej użycia broni chemicznej (CCW) w dniu 14 września 2013 r. Problem zbrodni popełnionych w czasie wojny domowej w tym państwie mniej martwi światowych przywódców.

Z kolei w przypadku Korei Północnej również nie robią wrażenia kolejne raporty dotyczące masowych naruszeń praw człowieka a doktryny odpowiedzialności za ochronę i w tym przypadku nie będzie się wdrażać, ze względu choćby na obawy związane z możliwością użycia broni nuklearnej przez to państwo.

Gdy Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości orzekał w sprawie legalności groźby lub użycia broni nuklearnej, krytykowano brak jednoznacznego potępienia tego rodzaju broni w wydanej 8 lipca 1996 r. opinii doradczej. Można jednak przyjąć, że MTS po prostu uznał to, co dzisiaj jest jeszcze bardziej oczywiste, że groźba użycia broni ABC (WMD) ma większą siłę rażenia niż najbardziej szokujące i jednocześnie wiarygodne informacje o mordowaniu tysięcy ludzi, i przed tą siłą ugina się każdy, i sąd, i najpotężniejsze państwa.

Wiza dla Al-Baszira?

Światowe media (np. tu)  donoszą, że prezydent Sudanu  Omar Al-Baszir, oskarżany przez MTK o popełnienie zbrodni międzynarodowych w Darfurze, stara się o amerykańską wizę, aby przybyć do USA na spotkanie Zgromadzenia Ogólnego ONZ w Nowym Jorku. MTK wydał przeciwko niemu nakazy aresztowania, do dziś zresztą nie wykonane (tu). MTK jednoznacznie nalega aby Al-Baszira aresztować, i dostarczyć do MTK, zobacz  tu i tu.

Ani Sudan ani Stany Zjednoczone nie są stronami Statutu Rzymskiego. W związku z tym te ostatnie nie muszą wykonywać nakazów aresztowania. Jednocześnie jednak Stany są stałym członkiem w Radzie Bezpieczeństwa, która wydała rezolucję 1593. Na podstawie tej rezolucji sprawa Darfuru została przedstawiona do MTK (rezolucja 1593 (2005) tu) .

Dodatkowo rozważyć należy kwestię immunitetów przysługujących głowom państw, a także immunitetów przysługujących członkom misji specjalnych. Mamy do czynienia z szeregiem self-contained regimes i debata dotycząca wizy może okazać się prawdziwą łamigłówką dla Stanów Zjednoczonych, z której może najrozsądniejszym wyjściem byłoby odmówienie wizy aby nie musieć stawiać czoła dylematowi czy akceptować obecność osoby oskarżanej przez MTK czy ją aresztować.

Ekwador wycofuje z MTS skargę przeciwko Kolumbii

13 września została wykreślona z rejestru sprawa Aerial Herbicide Spraying (Ecuador v. Colombia). MTS zrobił to na wniosek Ekwadoru, w związku porozumieniem zawartym pomiędzy Ekwadorem i Kolumbią 9 września, w którym Kolumbia zgodziła się wypłacić Ekwadorowi 15 mln $ tytułem odszkodowania.

Sprawa Aerial Herbicide Spraying dotyczyła odszkodowania za szkody wynikłe w związku z prowadzeniem oprysków toksycznymi pestycydami przy granicy i nad granicą pomiędzy stronami sporu. Swoją skargę Ekwador oparł głównie o zasadę, że państwo nie może używać swojego terytorium w sposób, który powoduje szkody na terytorium innego państwa. Miała to być zatem kolejna sprawa rozpatrywana przez MTS dotycząca odpowiedzialności państwa za szkodę w środowisku. Została wszczęta w 2008 r. i była już stosunkowo zaawansowana, strony przedstawiły już bowiem swoje stanowiska na piśmie (dokumenty dostępne tutaj).

Wyrok ETPCz w sprawie Przemyk p.Polsce

Dziś ETPCz wydał wyrok w sprawie Przemyk p. Polsce. Trybunał oceniając okoliczności skargi, tj. fakt, że postępowanie w sprawie wyjaśnienia okoliczności śmierci syna skarżącego, Grzegorza Przemyka, toczyło się ponad 20 lat stwierdził, że doszło do naruszenia art. 2 Konwencji w aspekcie proceduralnym. Trybunał stwierdził nieefektywność systemu prawnego w zakresie realizacji przez skarżącego prawa przysługującego mu na podstawie art. 2 Konwencji, tj. prawa do skutecznego postępowania karnego w celu wyjaśnienia okoliczności śmierci jego syna i ukarania osób odpowiedzialnych.

W wyroku warto zwrócić uwagę na dwie kwestie. Po pierwsze na ocenę deklaracji jednostronnej złożonej przez rząd, która jednakże nie została przez Trybunał zaakceptowana, po drugie na rozważania Trybunału odnoszące się do kwestii, czy i w jakim zakresie posiada on jurysdykcję czasową dla oceny przedstawionych zarzutów. Wydarzenie, które spowodowało konieczność wszczęcia postępowania karnego, czyli śmierć Grzegorz Przemyka, miało miejsce w maju 1983 r. Zakończone w roku 1984 postępowanie, w którym uniewinniono milicjantów zaangażowanych w śmierć syna skarżącego zostało wznowione w 1990 r., a nowy akt oskarżenia został wniesiony w marcu 1993r. Wszystkie te wydarzenia miały miejsce przed 1 maja 1993r., tj. datą od kiedy Polska znajduje się w jurysdykcji ETPCz. Trybunał zauważył jednak, że samo wznowienie postępowania możliwe było dzięki zmianom w przepisom zmierzającym do realizacji celu, jakim było rozliczenie osób odpowiedzialnych za zbrodnie popełnione w czasie reżimu komunistycznego i w zmianach przepisów dot. przedawnienia. Dodatkowo, argumentem uzasadniającym jurysdykcję Trybunału w tej sprawie był fakt, że postępowanie sądowe w sprawie toczyło się w większości po 1993 r. – dacie ratyfikacji Konwencji przez Polskę. Ostateczny wyrok SN wydany został w lipcu 2010 r., a więc po 20 latach od wznowienia postępowania. Ostatecznie, biorąc pod uwagę, iż zarzuty podniesione w skardze dotyczyły nieefektywności prowadzonych postępowań karnych po 1 maja 1993 r. Trybunał uznał, że zarzut dotyczący naruszenia art. 2 w aspekcie proceduralnym mieści się w zakresie jego jurysdykcji czasowej.

Sąd UE na temat dostępu do informacji o środowisku

Sąd wydał 13 września orzeczenie w sprawie T‑111/11, ClientEarth przeciwko Komisji Europejskiej. Sprawa dotyczyła dostępu do dokumentów Komisji Europejskiej wymienionych w dokumencie DG ds. Środowiska zatytułowanym „Plan gospodarowania 2010”, opublikowanym na stronie internetowej tej DG. ClientEarth domagała się dostępu na podstawie ogólnych przepisów dotyczących dostępu do informacji publicznej, a także na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1367/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 września 2006 r. w sprawie zastosowania postanowień konwencji z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska do instytucji i organów Wspólnot, czyli aktu implementującego Konwencję z Aarhus na poziomie Unii Europejskiej. Komisja odmówiła ClientEarth dostępu do części danych, w tym do informacji kto był autorem przygotowanych dla Komisji raportów. Odmawiając dostępu do kilkunastu dokumentów Komisja powołała się na to, że stanowią one część postępowania przeciwko państwom członkowskim lub podstawę do decyzji o jego wszczęciu. Sąd podzielił w tej sprawie argumenty Komisji i ograniczył dostęp do informacji.

11. Konferencja stron UNCCD

Dzisiaj w Namibii rozpoczęła się 11. Konferencja stron Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zwalczania pustynnienia w państwach dotkniętych poważnymi suszami i/lub pustynnieniem, zwłaszcza w Afryce (UNCCD). Konferencja potrwa dwa tygodnie, do 27 września. Jest to podstawowe ciało decyzyjne UNCCD. W programie COP jest ocena wykonania strategii dla UNCCD na lata 2008-2018 w połowie jej działania, a także dyskusja nad kwestiami finansowymi. Dokumenty nad którymi będzie toczyła się dyskusja można znaleźć tutaj.

Wyroby tytoniowe w TPP

Negocjacje w sprawie stworzenia nowej strefy wolnego handlu, tzw. Trans-Pacific Partnership (TPP), wkraczają właśnie w ostatnią fazę. Rozpoczęły się one w 2010 r, zaś aktualnie uczestniczy w nich 11 państw (Australia, Brunei, Chile, Kanada, Malezja, Meksyk, Nowa Zelandia, Peru, Singapur, Stany Zjednoczone oraz Wietnam). Ewentualna nowa strefa wolnego handlu będzie obejmowała prawie 800 milionów ludzi, a jej łączny PKB będzie stanowił ok. 40% produktu światowego brutto.

Wśród różnych kwestii które są przedmiotem negocjacji szczególne kontrowersje budzi problem handlu oraz inwestycji w sektorze tytoniowym. Stany Zjednoczone, które początkowo popierały wprowadzenie do umowy specjalnej klauzuli, która ułatwiałaby wprowadzanie restrykcji handlowych i inwestycyjnych w tym obszarze, zmieniły ostatnio stanowisko, uznając że wystarczająca będzie ogólna klauzula dotycząca zdrowia. Ta zmiana stanowiska spotkała się z dużą krytyką ze strony licznych organizacji pozarządowych; administracji Obamy zarzucono między innymi ustępstwa wobec amerykańskiego sektora tytoniowego. Z drugiej strony kilka innych państw jest za zupełnym wyłączeniem wyrobów tytoniowych z TPP. Rozwiązanie takie zaproponowała ostatnio Malezja. Wydaję się że propozycja ta zostanie poparta przez Nową Zelandię i Australię. Tym niemniej w obecnej chwili ciężko jest ocenić jej szanse powodzenia. Przeciwnicy tego rozwiązania wskazują, że takie wyłączenie może stworzyć precedens dla innych towarów, które mają negatywny wpływ na zdrowie człowieka (np. wysokokaloryczna żywność, alkohol).

Wenezuela wypowiada Amerykańską Konwencję Praw Człowieka

10 września br. Wenezuela na skutek złożonego rok wcześniej zawiadomienia o wypowiedzeniu, przestała być stroną Amerykańskiej Konwencji Praw Człowieka. Powszechnie uważa się, że wypowiedzenie Konwencji było rezultatem trwającego już od dłuższego czasu konfliktu pomiędzy Inter-Amerykańskim Trybunałem Praw Człowieka a Wenezuelą. Bezpośrednią przyczyną wycofania się z systemu Konwencji był wyrok Trybunału stwierdzający naruszenie przez Wenezuelę Konwencji i nakazujący zapłatę zadośćuczynienia na rzecz Raula Diaz Pena, wenezuelskiego obywatela, który zarzucał władzom wenezuelskim, iż był torturowany podczas pobytu w więzieniu, do którego trafił jako uczestnik antyrządowych protestów z 2002 r. (wyrok z 26 lipca 2012 r.)

Warto wspomnieć jednak, że zgodnie z art. 78 ust. 2 Konwencji wypowiedzenie nie zwolni Wenezueli z obowiązków zawartych w Konwencji w stosunku do jakiegokolwiek czynu, który stanowiłby naruszenie tych obowiązków, a byłby dokonany przez nią przed datą skutecznego wypowiedzenia, tj. przed 10 września 2013 r.

Ważne też, że mimo wypowiedzenia Konwencji Wenezuela jako członkek Organizacji Państw Amerykańskich pozostaje w jurysdykcji Inter-Amerykańskiej Komisji Praw Człowieka (komentarz Komisji). Wenezuela nadal związana będzie obowiązkami wynikającymi z Karty OPA oraz Amerykańskiej Deklaracji Praw i Obowiązków Człowieka. Tak długo więc, jak Wenezuela pozostanie członkiem OPA, Komisja będzie uprawniona do przyjmowania petycji i podejmowania środków tymczasowych.   

Decyzja władz Wenezueli spotkała się z krytyką organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną praw człowieka oraz samej ONZ.

UNEP będzie audytować konwencje środowiskowe

9 września UNEP podpisał porozumienie z Międzynarodową Organizacją Najwyższych Organów Kontroli (INTOSAI) - organizacją pozarządową skupiającą najwyższe organy kontroli państwowej (Polskę reprezentuje w niej NIK). Celem porozumienia jest zweryfikowanie w jaki sposób implementowane są wielostronne konwencje środowiskowe (MEA). INTOSAI zostanie zaangażowana w proces monitorowania i weryfikacji sposobu wykonywania przez państwa strony ich zobowiązań wynikających z MEA, co ma pomóc w faktycznym osiągnięciu założonych przez te konwencje celów. 
Liczba MEA szacowana jest obecnie na ok. 280. Audyty będą przeprowadzane przez organy kontroli zrzeszone w INTOSAI.

Otwarcie Międzynarodowego Sądu Arbitrażowego w Nowym Jorku

Po wielomiesięcznych spekulacjach dotyczących terminu, Międzynarodowa Izba Handlowa ICC ogłosiła, że Nowojorska placówka Międzynarodowego Sądu Arbitrażowego (ICA) zostanie otwarta wraz z uruchomieniem sekretariatu 20 września 2013. Sekretariat w Nowym Jorku zacznie rejestrować sprawy począwszy od listopada b.r.

Spory z udziałem stron z Ameryki Północnej stanowiły 8.4% spraw wszczętych w 2012 roku przed ICA.

Honduras i Tadżykistan kolejnymi stronami Protokołu z Nagoi

Sekretariat Konwencji w sprawie różnorodności biologicznej poinformował niedawno o ratyfikacji najnowszego międzynarodowego porozumienia środowiskowego - Protokołu z Nagoi przez dwa kolejne państwa - Honduras, który uczynił to w sierpniu, a ostatnio Tadżykistan. Protokół ratyfikowało zatem już 20 państw.

Do jego wejścia w życie wciąż jednak brakuje trzydziestu ratyfikacji. Wśród dotychczasowych stron wciąż brak jest państw rozwiniętych. Dzieje się tak zapewne dlatego, że państwa te są raczej korzystającymi z zasobów niż udostępniającymi je, w związku z tym ratyfikacja Protokołu pociąga za sobą konieczność znacznie dalej idących zmian w krajowym prawodawstwie. Informacje o przygotowaniach niektórych państw można znaleźć tutaj.

Rzecznik generalny: ESMA nie może zakazywać krótkiej sprzedaż

Po wycieku opinii prawnej Służb prawnych Rady dotyczącej bezprawności planowanego przez Komisję Europejską unijnego Podatku od transakcji finansowych (post tutaj) oraz prawdopodobnym wycofaniu się Komisji z planów przeniesienia nadzoru nad stawkami LIBOR z Londynu do Paryża, gdzie swoją siedzibę ma ESMA (FT, Libor control to remain in London), wczoraj trzeci raz w tym tygodniu ucierpiały unijne plany reformy finansowej.

Rzecznik generalny Trybunału Sprawiedliwości Niilo Jääskinen rekomendował unieważnienie art. 28 Rozporządzenia w sprawie krótkiej sprzedaży w części wyznaczającej zakres uprawnień Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych. 

Rozporządzenie przyjęto na podstawie art. 114 TFUE, umożliwiającego harmonizację prawa celem ustanowienia i funkcjonowania rynku wewnętrznego. W myśl art. 28 Rozporządzenia ESMA może w szczególnych okolicznościach, w tym zagrożenia dla prawidłowego funkcjonowania i inte­gralności rynków finansowych lub stabilności systemu finansowego Unii, zakazać lub ograniczyć transakcje krótkiej sprzedaży. 1 czerwca przepis został zaskarżony przez Wielką Brytanię (zob. post tutaj).

Kolumbia nie wykona wyroku MTSu w sporze z Nikaraguą

Prezydent Kolumbii Juan Manuel Santos oświadczył, że jego kraj nie zastosuje się do ubiegłorocznego wyroku MTSu w sporze z Nikaraguą, ponieważ orzeczenie rzekomo jest "niewykonalne" do czasu renegocjacji traktatu między oboma państwami oraz poskromienia "ekspansjonistycznych ambicji" Nikaragui (ABC News). Usiłując jednak uniknąć wrażenia, że Kolumbia najzwyklej zignoruje rozstrzygnięcie Trybunału, Prezydent odwołał się do przyjętej kilka miesięcy temu strategii opartej na rzekomym konflikcie między Paktem Bogotańskim a Konstytucją.

Minister Spraw Zagranicznych Kolumbii zapowiedział zaskarżenie Paktu Bogotańskiego do Trybunału Konstytucyjnego. Skłoniło to część komentatorów (Opinio Juris) do porównania tego sporu do rozstrzygnięćia amerykańskiego Sądu Najwyższego w sprawie Medellín v. Texas (Cornell Law School), wedle którego wyroki MTS nie są automatycznie wykonalne w USA, zatem kompetencje Prezydenta do realizacji decyzji haskiego sądu muszą wynikać z Konstytucji lub decyzji Kongresu

PE zatwierdził powołanie Jednolitego mechanizmu nadzoru bankowego

Przed kilkoma minutami Parlament Europejski wyraził zgodę na stworzenie Jednolitego mechanizmu nadzoru bankowego w UE, co ma stanowić pierwszy filar przyszłej Unii Bankowej (na ten temat zob. następujące posty). 

Notatka prasowa wraz z linkami do odnośnych dokumentów (te jeszcze niedostępne) dostępna jest tutaj.

Głosowanie, początkowo zaplanowane na wtorek, odłożono do dziś w związku z brakiem porozumienia między PE a EBC w przedmiocie transparentności działań nadzorczych. Podczas gdy europosłowie domagali się dostępu do pełnych stenogramów z posiedzeń ws. nadzoru, przedstawiciele Banku dowodzili, że naruszyłoby to niezależność działania EBC oraz było niepożądane zważywszy na wrażliwy charakter informacji bankowych, i sugerowali udostępnianie jedynie streszczeń z obrad. Ostatecznie we wtorek przyjęto rozwiązanie pośrednie, zgodnie z którym relatywnie szeroki dostęp - po spełnieniu określonych warunków - do informacji będzie miała ograniczona grupa posłów (EU Observer).

Amerykański sąd uznaje uchylony w Meksyku arbitraż ICC

W sprawie Corporación Mexicana de Mantenimiento Integral, S. de R.L. de C.V. v. PEMEX–Exploración y Productión amerykański sąd dla okręgu południowego Nowego Jorku uznał wykonalność meksykańskiego orzeczenia arbitrażowego, mimo jego uchylenia przez meksykański sąd.

Stroną pozwaną w postępowaniu arbitrażowym ICC w Mexico City była spółka będąca narzędziem państwa (instrumentality), co we wrześniu 2011 roku skłoniło meksykański sąd federalny do stwierdzenia, że sąd arbitrażowy nie miał kompetencji ratione personae do rozstrzygnięcia sporu, którego stroną było suwerenne państwo. Orzeczenie częściowo bazowało na postanowieniach ustawy uchwalonej dopiero po zawarciu umowy między stronami.

UE: ostrzejsze sankcje za manipulacje na rynkach finansowych

Stosunkiem głosów 659:20:28 Parlament Europejski poparł wczoraj inicjatywę Rozporządzenia w sprawie nadużyć na rynku (MAR) mającą na celu zaostrzenie odpowiedzialności podmiotów dopuszczających się manipulacji, insider dealing, czy nadużywających dostępu do poufnych informacji finansowych.

Zgodnie z komunikatem prasowym w nowym reżimie sankcji na spółki dopuszczające się nadużyć będzie można nałożyć grzywnę do wysokości 15% ich rocznego obrotu lub 15 mln €. Na indywidualnych sprawców takich czynów będzie można nałożyć do 5 mln € grzywny lub zakazać (czasowo lub permanentnie) pełnienia określonych funkcji w instytucjach inwestycyjnych. Zaostrzone zasady zostaną rozszerzone na kolejne instrumenty finansowe.

Unijny podatek od transakcji finansowych sprzeczny z prawem

Służby prawne Rady w kategoryczny sposób stwierdziły, że wprowadzenie od 2014 r. podatku od transakcji finansowych (FTT) w 11 państwach EMU narusza suwerenność podatkową pozostałych. Według opinii prawnej, która wyciekła do dziennikarzy FT (Europe financial transaction tax hits legal wall) i agencji Reuters (EU lawyers say transaction tax plan is illegal), podstawowy zarzut prawników Rady dotyczy tzw. zasady rezydencji, zgodnie z którą kryterium wymiaru podatku będzie stanowiło państwo siedziby a nie miejsce dokonania transakcji, co miałoby stanowić naruszenie międzynarodowego prawa zwyczajowego w zakresie jurysdykcji podatkowej oraz norm traktatowych w przedmiocie kompetencji podatkowych państw spoza "11". Przyjęcie owej zasady pozwoliłoby na opodatkowanie transakcji realizowanych w tym samym centrum finansowym między instytucjami zarejstrowanymi w różnych państwach, co budzi sprzeciw przede wszystkim Wielkiej Brytanii.

Unia Europejska przyjmie regulacje dotyczące inwazyjnych gatunków obcych

Komisja Europejska opublikowała w poniedziałek projekt rozporządzenia w sprawie zapobiegania wprowadzaniu i rozprzestrzenianiu się inwazyjnych gatunków obcych i zarządzania nimi (COM(2013)620). 

Gatunki inwazyjne, to takie, które w sposób celowy lub przypadkowy zostały przeniesione do innego środowiska, gdzie konkurując z jego naturalnymi mieszkańcami bądź polując na nie wyniszczają obecne w danym ekosystemie gatunki. Inwazyjne gatunki obce są uważane za jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla bioróżnorodności.

Przyjęcie poprawki do Protokołu montrealskiego coraz bardziej prawdopodobne

Państwa zgromadzone w St. Petersburgu podczas szczytu G20 zgodziły się poprzeć propozycję poprawki do Protokołu Montrealskiego, dotyczącą ograniczenia emisji fluorowęglowodorów (HFC), podczas spotkania stron, które odbędzie się w październiku. Co więcej, w Deklaracji przyjętej podczas szczytu zapowiedziano walkę z HFC nie tylko przy pomocy Protokołu Montrealskiego, ale także Konwencji ramowej w sprawie zmian klimatu (punkt 101 Deklaracji). 

Przyjęcie poprawki jest bardzo prawdopodobne. Już wcześniej poparcie dla niej wyraziły Chiny, o czym pisaliśmy tutaj, a także wiele innych państw.

Sąd Najwyższy Holandii potwierdza odpowiedzialność państwa za postępowanie holenderskich żołnierzy sił pokojowych ONZ w Srebrenicy

6 września 2013 r. Sąd Najwyższy (Hoge Raad) Holandii wydał wyroki w dwóch sprawach dotyczących odpowiedzialności Holandii za postępowanie żołnierzy holenderskiego batalionu (Dutchbat) sił pokojowych ONZ (UNPROFOR), które przyczyniło się do śmierci kilkorga bośniackich muzułmanów w czasie masakry Srebrenicy w 1995 r. (sprawa The Netherlands v. Hasan Nuhanović, sprawa The Nethrelands v. Mehida Mustafić-Mujić and others). Oba postępowania dotyczyły kasacji wniesionych przez rząd Holandii od wyroków Sądu Apelacyjnego w Hadze z 2011 i 2012 r., uznających odpowiedzialność Dutchbat za śmierć członków rodziny stron i Holandii za postępowanie żołnierzy.

Skarżącymi w głównych postępowaniach byli krewni bezpośrednich ofiar. Szczególne są okoliczności faktyczne, w obu wypadkach śmierć poniosły osoby, które uprzednio przebywały w obozie Dutchbat (członkowie rodziny tłumacza bośniackiego batalionu oraz pracujący dla niego bośniacki elektryk), którym odmówiono ewakuacji wspólnie z żołnierzami i literalnie wystawiono za bramę obozu. Zarzuty przeciwko państwu dotyczą śmierci tych konkretnych osób.  Sąd Najwyższy zbadał dwie zasadnicze kwestie:

1) czy postępowanie Dutchbat może być przypisane państwu?

2) czy stanowiło ono naruszenie prawa?

W swoich rozważaniach Sąd Najwyższy oparł się na zasadach przypisania obowiązujących w systemie odpowiedzialności międzynarodowoprawnej i wyraźnie odniósł do projektów Komisji Prawa Międzynarodowego dotyczących odpowiedzialności państw i odpowiedzialności organizacji międzynarodowych.

Inauguracja kadencji nowego dyrektora WTO

Z dniem 1 września 2013 swoją kadencję rozpoczął Roberto Azevêdo (Brazylia), nowy dyrektor generalny Światowej Organizacji Handlu (o procesie wyboru informowaliśmy tu i tu, zaś o samym wyborze tu). Tym samym formalnie zastąpi on poprzedniego dyrektora organizacji Pascala Lamy. 

W dniu dzisiejszym wygłosi on swoje inauguracyjne przemówienie przed Radą Generalną WTO, najwyższym organem organizacji. List powitalny nowego dyrektora dostępny jest tutaj. Wśród priorytetów  swojej kadencji wymienia wskazana została między innymi zbliżająca się konferencja liberalizacyjna, która odbędzie się pod koniec tego roku w Balii (i o której na pewno będziemy informować w przyszłości).

Trwa transmisja wykładu Prezesa MTKJ Theodora Merona w ramach TEDx Hague Academy

Właśnie trwa dzisiejsza druga sesja TEDx Hague Academy w ramach której występują:

- Iduvina Hermandez, dziennikarz i działacz praw człowieka,

- Prezes MTKJ Theodor Meron, oraz

- dówódca holenderskich sił zbrojnych Pater van Uhm.

Biogramy prelegentów dostępne są tutaj.

Jeszcze dziś m.in. wykład prof. Georetown University Neala Katyala, którego prace wniosły wkład w zmianę polityki USA wobec bazy w Guantanamo (15:55).

Transmisja na żywo dostępna jest na Tedxhagueacademy.org. O 13:30 odbędzie się (nie ujęta w programie) sesja Q&A; pytania do panelistów można kierować za pośrednictwem Twittera.

Informacje nt. TEDx Hague Academy w PPM ogłoszeniach.

Belgijskie post scriptum do orzeczenia ws. argentyńskich obligacji

Jak informowaliśmy w zeszłym miesiącu amerykański sąd apelacyjny nakazał Argentynie równoczesną spłatę wszystkich właścicieli obligacji, objętych defaultem w 2001 roku, niezależnie od tego czy przystąpili do porozumienia restrukturyzacyjnego; tym samym ochroną prawną objęto także hold-out creditors (zob. post tutaj). Sąd stwierdził również, że ewentualne działania wierzycieli, niebędących stroną postępowania, zmierzające do umożliwienia Argentynie nie wykonania wyroku uznane zostaną za obrazę sądu (Conflict of Laws.net).

W pierwszej reakcji Argentyna zadeklarowała, że do czasu rozpatrzenia jej wniosku przez Sąd Najwyższy USA nie zmieni polityki wypłat (post tutaj), a następnie zapowiedziała dokonanie swapów obligacji, na takich samych warunkach, zrestruktruryzowanych w 2005 i 2010 roku na instrumenty dłużne emitowane na podstawie prawa argentyńskiego, zabezpieczając tym samym ich właścicieli przed zrównaniem pozycji prawnej z wierzycielami niewspółpracującymi (Bloomberg). Do tego czasu w świetle przywołanego orzeczenia Argentyna nie może spłacić zobowiązań tylko wobec tej grupy, niezależnie od tego czy dane obligacje wyemitowano w Stanach Zjednoczonych czy w państwie trzecim.

Koniec szczytu przwódców państw G20

Mija 5. lat funkcjonowania forum przywódców państw G20 (zob. 5th Anniversary Vision Statement). Mimo że powszechną uwagę podczas jubileuszowego szczytu przykuł przedłużający się impas polityczny w sprawie konfliktu w Syrii (zob. nasz post tutaj) - temat nie podjęty w oficjalnej Deklaracji, a jedynie w odrębnym wspólnym oświadczeniu 11 przywódców potępiających użycie broni chemicznej i nawołujących społeczność międzynarodową do podjęcia zdecydowanych kroków - to jednak w podstawowym zakresie współpracy gospodarczej, z myślą o której forum powołano, opinie po szczycie są raczej pozytywne. Przynajmniej jeżeli chodzi o wspólną ocene zagrożeń perspektyw zakończenia z kryzysu (Le Monde, G20: les Etats tentent de faire le bilan de l'austérité. Il Sole 24 Ore, G20, Letta: «Prima eravamo malandrini, ora niente bacchettate»).

Sprawozdania z realizacji dotychczasowych celów przyjętych przez G20 wskazaliśmy tutaj; dodatkowo do uczestników szczytu zwrócił się Przewodniczący FSB zdając relację z postępów reformy sektora finansowego (zob. notatkę prasową wraz z odnośnikami do dalszych dokumentów).

W trakcie szczytu:

Unijne sankcje wobec Iranu unieważnione przez Sąd

W sprawie Iranian Offshore Engineering & Construction Co przeciwko Radzie (T‑110/12 francuska wersja językowa; polskie i angielskie teksty wyroku na razie dostępne są tylko częściowo) Sąd orzekł o nieważności ustanawiających środki ograniczające decyzji Rady 2011/783/WPZiB, rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 1245/2011 oraz załącznika IX do rozporządzenia Rady (UE) nr 267/2012.

Celem wymuszenia zmian w irańskiej polityce nuklearnej, mocą decyzji z 26 lipca i 25 października 2010 r. Rada zadecydowała o zamrożeniu aktywów wskazanych osób fizycznych i prawnych. 1 grudnia na listę (w międzyczasie zmianie uległa podstawa prawna) wspierających irański program nuklearny wpisano spółkę Iranian Offshore Engineering & Construction Co, specjalizującą się w inżynierii instalacji morskich. W uzasadnieniu stwierdzono, że spółka uczestniczyła w budowie instalacji wzbogacania uranu w Quom/Fordow, a także że była objęta embargiem eksportowym przez Hiszpanię, Włochy i Wielką Brytanię.

Skarżący podniósł pięć zarzutów w stosunku do działań Rady: - bezzasadności ("braku uzasadnienia" - zob. dalej) działań Rady, - naruszenia prawa do skutecznej obrony w zakresie zasadności ("uzasadnienia") kwestionowanych aktów, - naruszenia prawa własności, - naruszenia zasady równego traktowania, a wreszcie - nadużycia kompetencji. 

Kolejna odsłona sporu o zasoby natualne Morza Południowochińskiego

W czwartek 5 września Chiny oskarżyły Filipiny o "tworzenie problemów z niczego" w sprawie dotyczącej "wewnętrznych spraw terytorium Chin". Była to reakcja na oświadczenie Filipin dotyczące ustawiania przez Chiny betonowych bloków pod konstrukcje na rafie Scarborough na Morzu Południowochińskim (zdjęcia i więcej informacji tutaj). Rejon ten oddalony o nieco ponad 200km od północnozachodniego wybrzeża Filipin i ponad 800 km od wybrzeża Chin staje się obszarem intensywnej rywalizacji pomiędzy tymi państwami, z których każde chce wykazać, że znajduje się on w jego wyłącznej strefie ekonomicznej. Dodatkowym interesującym wymiarem sprawy jest fakt, że we wrześniu Chiny goszczą obrady których efektem ma być Kodeks Działań dla Morza Południowochińskiego, którego jednym z efektów ma być uregulowanie sposobu rozstrzygania sporów terytorialnych między państwami regionu. Kodeks Działań ma być efektem Deklaracji ws. działań na Morzu Południowochińskim, uchwalonej przez państwa ASEAN w 2002 r. Manila podnosi argument, że działania Chin mogą służyć postawieniu obradujących stron przed faktami dokonanymi. Opinia ta jest potwierdzana licznymi incydentami do których dochodzi na tym akwenie z udziałem Chin, o których pisaliśmy na blogu tutaj. Chiny ze swojej strony wykazują chęć do opóźnienia prac nad dokumentem mającym uregulować sytuację w regionie, ostrzegając przed pośpiechem w uchwalaniu dokumentu (patrz tutaj).

Unijne plany regulacji shadow banking i funduszy rynku pieniężnego

Unijny Komisarz ds. jednolitego rynku i usług przedstawił wczoraj (Press Release IP/13/812):

- Komunikat, stanowiący podsumowanie prac i konsultacji przeprowadzonych od zeszłorocznej publikacji Zielonej Księgi (Press Release IP/12/253), a zarazem wyznaczający mapę drogową możliwych kierunków regulacji sektora bankowości równoległej. Zob. także: FAQ nt. shadow banking.

Zielona Księga została przyjęta w ramach współpracy UE z FSB, której rekomendacje w tym zakresie powinny zostać przyjęte na trwającym właśnie petersburskim szczycie G20 (nt. przygotowań do szczytu zob. tutaj).

Kolejny sprzeciw portugalskiego TK wobec planów konsolidacji fiskalnej

Już po raz trzeci portugalski Trybunał Konstytucyjny za niekonstytucyjną uznał część planów konsolidacji fiskalnej stwierdzając, że planowane zwolnienie 30'000 funkcjonariuszy administracji publicznej stanowiłoby pogwałcenie "konstytucyjnych gwarancji pewności zatrudnienia" (EU Observer). Ruch ten miał umożliwić oszczędności (podawane kwoty różnią się w zależności od źródła) w ramach realizacji warunków korzystania z przyznanego temu państwu bailoutu w wysokości 78 mld €.

Zakwestionowany program 'przekwalifikowania funkcjonariuszy publicznych' zakładał szkolenia dla zbędnych pracowników administracji celem umożliwienia zmiany zawodu. W okresie szkolenia funkcjonariuszom wypłacano by przez pierwsze pół roku 63%, a przez kolejnych 6 miesięcy 50% wynagrodzenia. Po tym okresie, w przypadku braku wolnych stanowisk w administracji publicznej, możliwym byłoby bezpłatne pozostanie w rezerwie administracji i kontynuacja szkoleń lub rozwiązanie umowy o pracę i odejście na ogólnych zasadach korzystania ze świadczeń socjalnych. Program miał w szczególności objąć nauczycieli i duchownych. Zdaniem Trybunału ustawa, na mocy której miano wdrożyć plan, "stanowiła agresywne naruszenie zasady stabilności zatrudnienia bez należytego ostrzeżenia ani uzasadnienia motywów podjęcia takiego kroku" oraz była niegodna z zasadą proporcjonalności. Wyrok zapadł jednomyślnie, aczkolwiek w momencie głosowania 6 z 13 sędziów Trybunału  znajdowało się na urlopie (FT).

ELFAA chce uznania zawieszenia systemu handlu emisjami z lotnictwa za niezgodne z prawem UE

Zrzeszenie Europejskich Przewoźników Niskokosztowych (ELFAA), czyli stowarzyszenie zrzeszające europejskich tanich przewoźników, złożyło do Wysokiego Sądu Sprawiedliwości (High Court) w Wielkiej Brytanii wniosek o uznanie, że zawieszenie na rok funkcjonowania systemu handlu emisjami w stosunku do lotnictwa jest niezgodne z szeregiem przepisów prawa EU, przede wszystkim zaś niezgodne z celami systemu handlu emisjami oraz dyskryminacyjne. ELFAA liczy na to, że za pośrednictwem Wysokiego Sądu uzyska odpowiedź Trybunału Sprawiedliwości UE w tej sprawie.

W kwietniu zostało, w związku z pracami na forum ICAO nad ogólnoświatowym mechanizmem rynkowym w celu ograniczenie emisji z lotnictwa, zadecydowano o rocznym zawieszeniu funkcjonowania systemu (o czy informowaliśmy tutaj)  Zawieszenie to nie objęło jednak lotów wewnątrz Unii Europejskiej, na których głównie latają tani przewoźnicy. Z tego względu uznają oni zwieszenie za dyskryminacyjne.

Ponadto, zdaniem ELFAA, Komisja Europejska powinna rozważyć zniesienie zawieszenia już po wrześniowym posiedzeniu Zgromadzenia Ogólnego ICAO, w przypadku gdyby nie przyniosło ono spodziewanych uzgodnień w sprawie mechanizmu ogólnoświatowego. W opinii ELFAA, przyjęcie takiego ogólnoświatowego rozwiązania jest jednak mało prawdopodobne. ELFAA może mieć rację, gdyż prace nad mechanizmem rynkowym nie wydają się być zaawansowane. Position Paper dostępny jest tu.

Zwrot w armeńskiej polityce zagranicznej

Armenia niespodziewanie postanowiła przystąpić do unii celnej tworzonej przez Federację Rosyjską, Białoruś oraz Kazachstan, a w przyszłości do planowanej Unii Euroazjatyckiej. Decyzja jest o tyle zaskakująca, że pod koniec lipca (o czym informowaliśmy tu), kraj ten zakończył techniczną część negocjacji w sprawie utworzenia strefy wolnego handlu z Unią Europejską. Odpowiednia umowa (tzw. Deep and Comprehensive Free Trade Agreement) miała być podpisana w listopadzie tego roku podczas szczytu w Wilnie. Wejście Armenii do rosyjskiej unii celnej uniemożliwi jednak jej zawarcie.

Powyższa decyzja wpisuje się w wydarzenia ostatnich tygodni. Kolejnym krajem który planuje pogłębienie współpracy z Unią Europejską jest Ukraina. W odpowiedzi na proeuropejskie aspiracje Ukrainy Rosja wprowadziła niedawno szereg utrudnień dla ukraińskiego eksportu (o czym informowaliśmy tu). Można jedynie domniemywać, że podobne groźby pojawiły się również w relacjach z Armenią.

60-ta rocznica wejścia w życie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

Dziś obchodzimy 60-tą rocznicę wejścia w życie Konwencji o prawach człowieka i podstawowych wolnościach. W tym okresie przez strasburski system ochrony praw człowieka przeszło 500 tys. skarg, a Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał 16,5 tys. wyroków. 

Przy okazji warto odnotować, że na stronie Trybunału zamieszczone zostało polskie tłumaczenie Praktycznego Przewodnika w sprawie Kryteriów Dopuszczalności. Przewodnik został opracowany przez Departament Badań Trybunału i nie ma charakteru wiążącego. Praktycy znajdą w nim jednak wiele cennych wskazówek, jak skutecznie złożyć skargę do Trybunału. Tłumaczenia przewodnika na języki państw członkowskich RE finansowane są przez poszczególne państwa. Zachęcamy do lektury!

Syria - źle rozłożone akcenty

Liczba syryjskich uchodźców wzrosła do dwóch milionów, a cały świat czeka, czy Kongres USA autoryzuje uderzenie na Syrię (projekt ustawy zobacz tutaj). Zadziwiające jest, jak wiele komentarzy skupia się na kwestii samego użycia broni chemicznej, mimo że w przypadku Syrii można wytknąć brak ratyfikacji przez Syrię konwencji o zakazie broni chemicznej oraz fakt, że za zbrodnię wojenną uważa się użycie takowej broni w konfliktach międzynarodowych, gdy natomiast w wewnętrznych konfliktach, za zbrodnię wojenną uznano użycie broni chemicznej stosunkowo niedawno, a odpowiedniej poprawki  do statutu rzymskiego  nie ratyfikowały choćby Francja czy Wielka Brytania, które początkowo opowiadały się za interwencją (poprawkę do tej pory ratyfikowało zaledwie 9 państw). Powyższe nie oznacza, że można zagazowywać bezkarnie ludzi, tylko że zbrodnią w przypadku Syrii niekoniecznie jest samo użycie trujących gazów, ale  zabijanie cywilów, w dodatku na tak wielką skalę, że można mówić o zbrodniach przeciwko ludzkości.

Zadziwiające jest również, dlaczego to Kongres USA ma decydować o ataku na inne państwo.  Wydawałoby się, że gdzie indziej znajduje się bardziej reprezentatywny dla społeczności międzynarodowej organ. O tym, że Rada Bezpieczeństwa nie jest w stanie podjąć odpowiedniej decyzji wiemy od ponad roku, ale w takim przypadku pozostaje awaryjne wyjście w postaci rezolucji Zgromadzenia Ogólnego w trybie Zjednoczeni dla Pokoju (pisaliśmy o tym tutaj). Opcję tę przewidywał również raport Responsibility to Protect z 2001 przygotowany przez Międzynarodową Komisję ds. Interwencji i Suwerenności Państwa (na marginesie, zadziwiające jest, jak państwa takie jak Wlk. Brytania, czy USA skwapliwie unikają odwołania do tej koncepcji w przypadku syryjskim). Dlaczego dowodów nie przedstawia się właśnie temu organowi, a Prezydent Obama ogranicza się jedynie do dzwonienia do przywódców poszczególnych państwa, czy Karta Narodów Zjednoczonych, a dokładniej art. 2 ust. 4, całkowicie umarła? Przecież na jej mocy, użyć siły można albo w samoobronie albo z upoważnienia Rady Bezpieczeństwa, żaden z tych przypadków obecnie nie ma zastosowania wobec Syrii.

Brazylia i Meksyk żądają oficjalnych wyjaśnień ws. amerykańskich podsłuchów

Brazylijska telewizja Globo upubliczniła kolejne ujawnione przez Snowdena dokumenty (zob. wcześniejsze posty na jego temat) tym razem dotyczące podsłuchiwania przez amerykańską NSA brazylijskiej Prezydent Dilmy Rousseff i jej aktualnego meksykańskiego odpowiednika - w okresie kampanii prezydenckiej - Enrique Peña Nieto (Le Monde, G1 Globo). Poprzednio widzów powiadomiono o operacji NSA we współpracy z CIA, dzięki której inwigilowano "miliony" e-maili i rozmów telefonicznych osób prywatnych i przedsiębiorstw.

Prezydent Brazylii stwierdziła, że w razie potwierdzenia owych doniesień należałoby je uznać za "zamach na suwerenność Brazylii". Wyjaśnieniu sprawy miało służyć spotkanie brazylijskiego Ministra sprawiedliwości z wice-Prezydentem USA, Joe Bidenem, natomiast szef dyplomacji Alberto Figueiredo, po wezwaniu na rozmowę amerykańskiego ambasadora, zażądał "bezzwłocznego, oficjalnego wyjaśnienia sytuacji na piśmie" (Le Monde). Figueiredo zapytany o ewentualne odwołanie październikowej wizyty Prezydent Rousseff w Waszyngtonie odmówił komentarza. 

Tożsame kroki podjął MSZ Meksyku.

Ostatnie przygotowania do petersburskiego szczytu G20

Trwają ostatnie przygotowania do szczytu przywódców państw grupy G20, który odbędzie się pod koniec tego tygodnia (4-5 września) w Petersburgu. Od dziś do piątku potrwają spotkania szerpów i przedstawicieli ds. finansowych. 

Opublikowano także Accountability Report on G20 Development Commitments poświęcony realizacji przyjętego w 2010 w Seulu Wieloletniego planu działania dla rozwoju. Jest to druga edycja Raportu (pierwszą przyjęto w trakcie ubiegłorocznej Prezydencji meksykańskiej). Autorzy stwierdzili, że spośród 67 deklaracji przywódców G20 33 zostały zrealizowane w całości, 33 trzy są w trakcie realizacji, a tylko w 1 obszarze odnotowano zastój.

Dymisja szefa brazylijskiego MSZ na tle sporu o prawo do bezpiecznego przejazdu

Prezydent Brazylii przyjęła dymisję Ministra Spraw Zagranicznych Antonio de Aguiar Patriota złożoną w związku z ucieczką do tego państwa boliwijskiego senatora Rogera Pinto Molinę (Le Monde, G1 Globo). Senator, który od 455 dni przebywał w brazylijskiego ambasadzie w La Paz, uzyskał azyl ze względu na obawy przed prześladowaniami politycznymi ze strony administracji, którą oskarżał o powiązania z przemytnikami narkotyków. Boliwia odmawiała przyznania Molinie prawa do bezpiecznego przejazdu argumentując, że orzeczono w stosunku do niego karę roku pozbawienia wolności oraz wszczęto 20 innych postępowań dotyczących oskarżeń o korupcję, a oskarżenia miały mieć charakter prawny a nie polityczny.