Projekt opinii Komisji Weneckiej o przepisach wprowadzających zmiany do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym

Komisja Wenecka powoli kończy prace nad oceną zmian w ustawie o polskim Trybunale Konstytucyjnym. Choć oficjalnie opinia nie została jeszcze przedstawiona opinii publicznej (nie jest dostępna na stronie internetowej Komisji), z jej treścią można się już zapoznać w internecie – dostępna jest tu. 

Ponieważ jak się wydaje opinia Komisji nie ma charakteru oficjalnego, przed jej szczegółową analizą, która będzie możliwa dopiero po jej oficjalnym przedstawieniu, warto zwrócić uwagę na kilka najważniejszych zawartych w niej stwierdzeń: 

• Komisja nie podzieliła wątpliwości rządu co do okoliczności, że sędziowie TK, którzy wyrażali opinię co do kształtu nowelizacji ustawy o TK wiosną i latem 2015 nie powinni orzekać o konstytucyjności wprowadzonych wtedy zmian, tak długo, jak sędziowie ci nie przekroczyli swoich kompetencji jako eksperci (par. 48);
• Komisji uznała za sprzeczne ze standardami europejskimi wprowadzenie obowiązku orzekania przez Trybunał w kolejności wpływu skarg;
• Komisja uznała, że wymóg orzekania przez Trybunał w składzie 13 sędziów wychodzi daleko poza standardy europejskie i że wymóg ten powinien być dodatkowo rozpatrywany w kontekście innych uchwalonych przepisów dotyczących funkcjonowania Trybunału;
• w kontekście wprowadzenia wymogu głosowania większością 2/3 głosów Komisja uznała, że przepisy rangi ustawowej nie mogą zmieniać przepisów rangi konstytucyjnej (par. 82);
• za sprzeczne ze standardami europejskimi Komisja uznała uregulowanie określające termin przeprowadzenia rozprawy na 3 lub 6 miesięcy od dnia powiadomienia o niej stron;

Podsumowując uregulowania o charakterze proceduralnym Komisja uznała, że nie tylko zagrażają one rządom prawa, ale też systemowi demokratycznemu (par. 90).

Za wysoce wątpliwe Komisja uznała też uregulowania dotyczące odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów TK, a odnosząc się do kwestii wyboru sędziów Komisja uznała, że rozwiązania tej kwestii muszą być poszukiwane na podstawie Konstytucji interpretowanej przez TK, w poszanowaniu wyroków TK. Komisja wezwała Sejm do uchylenia uchwał przyjętych na podstawie przepisów uznanych za niezgodne z Konstytucją przez TK (par. 121). 

Swój projekt opinii Komisja zakończyła stwierdzeniem, iż pozostaje do dyspozycji władz polskich w zakresie jakiejkolwiek pomocy, jaka może być potrzebna w celu wypracowania właściwych rozwiązań zgodnie z sugestiami Komisji.